Assetmanagement bij waterkeringen

Transcriptie

1 Assetmanagement bij waterkeringen Frank den Heijer NVRB symposium Assetmanagement in de publieke sector Assetmanagement bij waterkeringen Historie en context Toetsproces waterkeringen Cases: toetsronden en Intermezzo: rol van onzekere beleids-uitgangspunten Op weg naar nieuw beleid 1

2 Assetmanagement bij waterkeringen Bij waterkeringen wordt al eeuwen assetmanagement gevoerd Eerste landelijke ordening sinds 1953, vervat in huidige normering en Toets- en verbetercyclus. Overstap op nieuwe normering op overstromingskansen biedt mogelijkheden. Al eeuwenlang assetmanagement 2

3 Nederland vroeger Nederland nu 3

4 Vele dijkdoorbraken

5 New Orleans 2005 en Japan 2011 Dijken 5

6 Duinen Kunstwerken 6

7 Veiligheidsniveau s primaire waterkeringen Overschrijdingsfrequenties van waterstanden die nog volledig veilig gekeerd moeten kunnen worden 1953: - Hoek van Holland 5m+NAP - 1/10000 per jaar - Andere gebieden: economische reductie Waterschappen Nu 26 waterschappen Vroeger veel meer: duizenden Waterschappen beheren ook de secundaire keringen 7

8 Verantwoordelijkheden primaire waterkeringen: stormvloedkeringen: secundaire waterkeringen: Wie betaald: primaire waterkeringen: stormvloedkeringen: secundaire waterkeringen: Waterschappen en Minister van I&M - Rijkswaterstaat Minister van I&M Rijkswaterstaat waterschappen aanpassing: belastingbetaler beheer en onderhoud: ingelanden belastingbetaler ingelanden Deltarapport 1958: Van Dantzig 8

9 Deltacommissie 1958: meer wetenschappelijke aanpak TAW Werkgroep probabilistische methoden (sinds 1979): Marsroute 1993 Benadering Overschrijdingskans waterstanden ( 58) vak Overbelastingskans waterkering (1996) vak vuistregels toets / ontwerp veilige rekenregels Overstromingskans dijkring (2017?) ring faalkansberekening Overstromingsrisico gebied ring faalkans optimaliseren Introductie speelveld waterkeringen 3500 km veelal eeuwenoude primaire waterkeringen, opbouw steeds beter bekend Kleine kansen, grote gevolgen Grote politiek bestuurlijke gevoeligheid Verantwoordelijkheden verdeeld Te weinig geld en capaciteit om alles tegelijk aan te pakken Sinds 1953 enorme kennisimpuls door Deltawerken Sinds oprichting ENW en de Wet op de Waterkering kennisimpuls waterkeringen Klimaat verandering Beleidsontwikkeling : normering op overstromingskansen ipv te keren waterstanden 9

10 Het huidige toetsen op veiligheid - WTI De toets- en verbetercyclus Evaluatie Toetsronde Update instrumentarium 6 jaar Vaststellen HR en VTV Kennis Onderzoek Nieuwe ontwikkelingen 6-jaarlijkse toetsing Uitvoering verbeterwerk Regulier B&O kering <6 jaar (continu) Kering voldoet of Geen oordeel Kering voldoet niet Opnemen in HWBP > 6 jaar Rijk verleent subsidie Beheerder ontwerpt verbeterwerk 10

11 Hoe wordt getoetst? Categorie a Categorie b Category c Faalmechanismen Drie typen waterkeringen: Duinen Dijken Kunstwerken 11

12 Hoe wordt getoetst? of verbindende waterkering Hoe wordt getoetst? Hoofdschema per sectie Hoofdschema per type waterkering 12

13 Resultaten eerste Toetsronde 2001 Geen ordeel 35 % Voldoet 50 % Gebrek aan gegevens DGR Steenbekleding Voldoet niet 15 % Nieuw (1 %) Markermeer Resultaten tweede toetsronde 2006 (1) Toetsing vollediger dan in Meer waterkeringen -Meer faalmechanismen -Bijgestelde Hydraulische Randvoorwaarden 13

14 Resultaten tweede toetsronde 2006 (2) Hoog Water Beschermings Programma (HWBP) - Afgekeurde dijkvakken komen op het HWBP - I&M, Unie van Waterschappen en IPO bepalen prioritering Daarnaast - Steenbekledingen in Zeeland - Maaskaden - Zwakke schakels langs de kust - Zandsuppletieprogramma - Ruimte voor de Rivier Versterken is een complexe aangelegenheid: meerdere partijen met verschillende belangen, uitgangspunten onzeker 14

15 Rol onzekerheden in beleids-uitgangspunten Voorbeeld: waterstanden in het rivierengebied < 1953: Hoogst bekende waterstand uit het verleden 1958: Deltacommissie stelde normwaterstanden 1/3000 per jaar MHW 1976: Start verbetering rivierdijken in Brakel: 140 huizen gesloopt : weerstand tegen dijkverhoging 1977: Commissie Becht: norm minder streng: 1/1250 omlaag! > 1977: Waterstanden opnieuw berekend: omhoog! (Als gevolg van meer inzicht in bodemruwheid rivieren) > 1977: Veel weerstand tegen dijkverhoging 1993: Commissie Boertien I: andere statistische verdeling afvoer: omlaag! 1995: extreem hoge afvoer in de Rijn : de op een na hoogste! Maatgevende afvoer en waterstanden opnieuw berekend: omhoog! 2008: Commissie Veerman: voorbereiden op 18000m3/s: omhoog? 15

16 Beleids-uitgangspunten onzekere factor Extreme gebeurtenissen Nieuwe metingen Nieuwe Kennis Maatschappelijke weerstand Klimaat Op weg naar nieuw beleid Nieuwe normering Nieuw Toets- en OntwerpInstrumentarium Nieuwe kostenverdeling tussen verantwoordelijken Nieuwe toetscyclus (12 jaar) Deltaprogramma: integrale aanpak veiligheid en zoetwatervoorziening 16

17 Deltaprogramma Deltaprogramma Deelprogramma Veiligheid Andere deelprogramma s WV21 EU-ROR Buitendijks HBWP Andere projecten Meerlaagsveiligheid: 1) Preventie: Nieuwe normen (V&W) 2) Duurzame ruimtelijke inrichting (VROM) 3) Rampenbeheersing (BZK) Nieuwe normering op overstromingskansen Risico-analyses op landelijke schaal: MKBA Slachtoffers Oefenen met het meerlaagsveiligheidsconcept : Risico uitwisselen tussen preventie, ruimtelijke ordening en rampenbeheersing: biedt dat kansen voor optimaliseren kosten en draagvlak Biedt dat kansen voor nieuwe typen maatregelen 17

18 Nieuw Toets- en OntwerpInstrumentarium Doel is dat bij de nieuwe normering op overstromingskansen: - getoetst kan worden op een doelmatige en efficiente manier - actuele veiligheidsniveau s vergelijkbaar en afweegbaar worden - verbetermaatregelen gebaseerd kunnen worden op risicoreductie Proces : - Ontwikkelen nieuw instrumentarium - Ondersteunen bij proeftoetsingen - Inzicht bieden in consequenties nieuwe normering Assetmanagement bij waterkeringen Bij waterkeringen wordt al eeuwen assetmanagement gevoerd Complex door gedeelde verantwoordelijkheden, zeer kleine kansen, diverse typen onzekerheden, grote kosten grote politiek bestuurlijke gevoeligheid Landelijke ordening sinds 1958, uitgewerkt in de huidige normering en de Toets- en verbetercyclus. Afgekeurde waterkeringen komen op het HWBP (HoogWaterBeschermingsProgramma) Spelregels prioriteren bepaald door I&M, Unie van Waterschappen en IPO Ontwerpleidraden Overstap op nieuwe normering op overstromingskansen biedt mogelijkheden: Maatregelen baseren en prioriteren op basis van maximale risicoreductie, te behalen door maatregelen in waterhuishouding of waterkering, optimale oplossingen baseren op bredere leest: uitstijgen boven verantwoordelijkheden voor B&O en aanleg, etc. 18