FOV Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland JAARGANG 16 NUMMER 7 SEPTEMBER 2006 IN DIT NUMMER ONDER MEER: Pagina 3 Consultatie verslaggevingsstaten pagina 4 Unigarant biedt garantie op particulier gekochte auto pagina 5 Lage scores bij assurantie examens Pagina 7 Resultaten verzekeraars 2006 Pagina 9 Inboedelwaardemeter vernieuwd Pagina 11 Districtsbestuur brand regionaal noord: Laat ook niet-brandleden toe tot de districten van de FOV FOV-ledenonderzoek geeft gunstig beeld In de afgelopen zomerperiode heeft de FOV een ledenonderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek had betrekking op de dienstaanbieding door de FOV en de mate waarin dit op de wensen van de leden aansluit. In totaal werden 167 personen uitgenodigd een enquête via Internet in te vullen. 89 Daarvan gaven aan de uitnodiging gehoor, waarmee het respons op een representatief te achten 57% uitkwam. De belangrijkste uitkomsten op een rij: 90% Van de respondenten heeft een helder beeld van de activiteiten van de FOV. 93% Is van oordeel dat de FOV zich, zoals nu, moet primair moet richten op belangenbehartiging, dienstverlening, de organisatie van themabijeenkomsten en preventiebevordering. 93% Respectievelijk 90% van de respondenten is van mening dat de FOV zich terughoudend moet opstellen ten aanzien van het maken van extern of intern bindende afspraken (een cao of keurmerk bijvoorbeeld). 80% Van de respondenten is geen voorstander van gezamenlijke marketing 87% Van de respondenten acht de dienstaanbieding door de FOV toereikend voor hun wensen en behoeften. Enkele leden hebben verdergaande behoeften en zijn bereid daarvoor te betalen. 87% Van de respondenten leest De onderlinge altijd danwel vaak. 11% Neemt incidenteel kennis van het blad. 88% Van de respondenten is van mening dat de FOV toegevoegde waarde biedt. Voor 11% is de toegevoegde waarde onvoldoende duidelijk. 87% Van de respondenten vindt de contributie in een redelijke verhouding staan tot de toegevoegde waarde van het lidmaatschap. De FOV kreeg een 7,3 als gemiddeld rapportcijfer. De directeur van de FOV, Chris van Toor, is blij met de uitkomsten van het onderzoek. Deze geven aan dat de lijn die we een aantal jaren geleden hebben uitgezet, een goede is. Er is een breed draagvlak voor de vereniging en de activiteiten ondervinden waardering. Wat dit betreft, ben ik tevreden met de 7,3 die we als gemiddeld rapportcijfer hebben gekregen, zeker als ik het soms wat lastige karakter van het product brancheorganisatie in aanmerking Chris van Toor. De onderlinge 1
neem. Het lastige zit in het gegeven dat de lasten van het lidmaatschap (de contributie) wel helder zijn maar de baten (de toegevoegde waarde) niet altijd in concrete bedragen is uit te drukken. Ik ben getriggerd door de opmerking van enkele leden dat de grote leden de dienstverlening aan de kleine(re) als subsidiëring beschouwen. Ik zie dat anders. De FOV voorziet er onder andere in dat alle leden in belangrijke marktbewegingen worden meegenomen. Denk hierbij aan de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden, de terrorismepool, het Fraudeprotocol, de Gedragscode Verzekeraars etcetera. Stel je voor dat een belangrijk deel van de markt niet georganiseerd zou zijn, dan zou de kans op ongelukken toenemen. En die ongelukken zouden op de hele verzekeringsindustrie afstralen. Zo bezien, is het lidmaatschap van de vereniging (mede) te beschouwen als een investering in het imago van de hele verzekeringssector. Zelfs de grootste bedrijven kunnen dit niet zelfstandig organiseren. Zij hebben hier de medewerking van andere grote bedrijven en van de kleine bedrijven bij nodig en andersom. Dit gemeenschappelijke belang acht ik bij uitstek de sluiter voor de soms veronderstelde belangenkloof tussen de grote, middelgrote en kleine leden. Een goed imago is immers van gemeenschappelijk belang. En vanuit de FOV blijven we daar met enthousiasme aan werken! Naast individuele complimenten kreeg de FOV ook een aantal kritieken en een enkele suggestie voor de toekomst. De kritieken spitsten zich toe op een soms wat trage reactie op ontwikkelingen in de markt en op de onmacht van de FOV om zaken naar de hand te zetten. Het FOV-bestuur zal de uitkomsten van het onderzoek in haar eerstvolgende vergadering bespreken. 2 De onderlinge september 2006
FEDERATIE Jaarverslag 2005 gepubliceerd Het jaarverslag van de FOV over 2005 is gepubliceerd. De tekst hiervan werd in de algemene ledenvergadering op 10 mei 2006 goedgekeurd. In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt het jaarverslag niet meer gedrukt en verschijnt het voortaan uitsluitend als elektronisch document. In een hiernaar uitgevoerd onderzoek gaven de meeste leden van de federatie voorkeur aan een digitaal jaarverslag. Het jaarverslag is van de website te downloaden, via de button publicaties. 2005 jaarverslag FOV Consultatie verslaggevingstaten De verslagstaten die verzekeraars tot op heden invullen, zijn verouderd. De staten werden ingevoerd in begin jaren negentig en zijn op verschillende gebieden niet meer volledig, bijvoorbeeld als gevolg van wijzigingen zoals IFRS. Nu naar verwachting per 1 januari 2007 de Wft in werking zal treden, is DNB (en het ministerie van Financiën) er veel aan gelegen per dezelfde datum de nieuwe verslagstaten in te voeren. Op 30 augustus heeft een delegatie van verzekeraars en hun brancheorganisaties met DNB over dit onderwerp overleg gevoerd. De FOV was vertegenwoordigd door T. Soontiëns (Zevenwouden Verzekeringen) en S. Kok (FOV). Op veel punten, waaronder het uitgangspunt dat jaarrekening en verslagstaten zo veel mogelijk op elkaar moeten gelijken, zijn de toezichthouder en verzekeraars elkaar genaderd in hun standpunten. Eind september wordt verder van gedachten gewisseld, met name op technisch-inhoudelijk gebied. Nieuwe opzet Preventiedag 2006 Op dinsdag 7 november organiseert de Technische Commissie Schadepreventie haar jaarlijkse Preventiedag. Naar aanleiding van een vorig jaar tijdens de Preventiedag uitgevoerde enquête is besloten gedeeltelijk af te stappen van de hoofdzakelijk agrarische invulling van de Preventiedagen. Dit jaar wordt de aandacht verdeeld over drie doelgroepen: naast agrarische risico s wordt aandacht besteed aan particuliere en MKB-risico s. Ook de dagindeling ondergaat een verfrissing. Zo worden in het ochtendgedeelte enkele toespraken verzorgd en bestaat het middaggedeelte uit op de praktijk gerichte workshops. Het thema dit jaar is Inbraak. Informele bijeenkomst schepenverzekeraars Op dinsdag 5 september vertrok de commissie Schepenverzekering voor het jaarlijkse informeel overleg vanaf de IJsselkade te Zutphen. Met de MS Elisabeth, een voormalig West-Duits douaneschip werd in een echt Nederlands rivierlandschap gevaren naar Deventer. In deze boekenstad werd de commissie door een gids geleid langs de monumenten van de stad: de dubbele bemuring met halve torens, de Lebuïnuskerk, het oudste stenen huis van Nederland en de Latijnse school, waar Erasmus onderwezen is. In het Grand-Café Dikke van Dale werd onder het genot van een lunch, geïnspireerd door de sfeervolle omgeving met boeken, het informeel overleg voortgezet, onder meer over het CMNI-verdrag dat op 1 oktober in werking treedt. De onderlinge september 2006 3
ONDERLINGEN ACTUALITEITEN Unigarant biedt garantie op particulier gekochte auto Sinds begin september kunnen particulieren auto s jonger dan acht jaar verkopen met een garantie van zes maanden. Deze Autotrust-garantie wordt verstrekt door ANWB-dochter Unigarant. Bijna elke tweedehandse auto die door een particulier wordt aangeboden, komt in aanmerking voor een autotrust garantie. Alleen auto s ouder dan acht jaar en zeer dure wagens worden niet geaccepteerd. Aan het verstrekken van de garantie gaat een keuring vooraf, die overal in het land kan worden uitgevoerd door de ANWB of keuringsbureau Dekra. De kosten van de garantie komen voor rekening van de verkopende partij en zijn opgebouwd uit het bedrag van de keuring en een variabele premie, die afhankelijk is van type auto, bouwjaar, kilometerstand en vraagprijs. Deze kosten zijn op de website www.autorust.nl te berekenen. Na goedkeuring ontvangt de verkoper een Autotrust-garantiecertificaat, dat aantoont dat de auto in goede staat is en de koper een garantie geeft van zes maanden na de aankoopdatum. Deze garantie kan met nog eens zes maanden worden verlengd. De garantieverzekering wordt gedekt door Unigarant. Bij eventuele gebreken betaalt de verzekeraar- na toestemming om te repareren / direct uit aan het door de koper te bepalen garagebedrijf. In Nederland worden jaarlijks bijna 800.000 tweedehands auto s tussen particulieren verhandeld. Controleren van tussenpersoon op Wfd-vergunning lastig Het vergelijken van het digitale Wfdregister van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) met de eigen bestanden van tussenpersonen van verzekeraars, volmachtkantoren en serviceorganisaties blijkt niet eenvoudig. Het alleen controleren op vergunningnummer levert in de meeste gevallen geen problemen op. Echter, het controleren van alle gegevens zorgt voor moeilijkheden bij een aantal bedrijven, waaronder Eurolloyd. De problemen waar Eurolloyd-directeur Hans van Ommen tegenaan loopt, zijn legio. Zo zijn vergunningnummers toegekend, maar ontbreekt de naam van het bedrijf. Verschillende bedrijven zijn dubbel geregistreerd. Partijen die onder de Wfd een vrijstelling hebben verkregen, zoals veel onderlingen, komen niet meer in het register voor. Daarnaast is er bij Van Ommen irritatie over de wijze waarop het digitale bestand van de AFM is samengesteld. Iedereen weet dat de programmeertaal XML niet goed werkt voor een databank. Als het een gewoon een ASCIIbestand was geweest, hadden wij het aanzienlijk makkelijker kunnen vergelijken met onze eigen bestanden, aldus Van Ommen. Ook Coöperatie DAK ondervindt problemen bij het vergelijken van de bestanden. Als je alleen op vergunningnummer checkt, gaat het nog redelijk soepel. Maar wij willen het meteen goed checken en moeten daar een apart programma voor laten schrijven, Dat kost dus tijd en geld. Bij DAK zijn 1.200 tussenpersonen aangesloten. De Van Kampen Groep, met ruim tweeduizend aangesloten tussenpersonen, heeft in eerste instantie gecontroleerd op vergunningnummer. Die controle viel wel mee; 90% hebben we geautomatiseerd kunnen vergelijken. Het restant is handmatig gecontroleerd. We hebben hier een aantal techneuten rondlopen die kans hebben gezien het XML-bestand te importeren in een voor ons bruikbare databank. Nu gaan we controleren op welke deelgebieden men een vergunning heeft. Dat wordt een aanzienlijke klus, aldus directeur Lex van Kampen. De verzekeraars schijnen minder moeite te hebben met het controleren van de gegevens. Onduidelijk is of men in eerste instantie alleen op vergunningnummer gecheckt heeft. Avéro Achmea heeft alleen de controle op vergunningnummer geautomatiseerd uitgevoerd. De NAW-gegevens, fax, telefoon, bedrijfsnaam en KVK-nummer worden om veiligheidsredenen handmatig gecontroleerd, aldus woordvoerder Bertwin Tiemersma. Het zou systeemtechnisch wel kunnen, maar wij wilden met eigen ogen zien of deze gegevens correct waren. Iedereen die hiaten heeft in de gegevens, is door ons aangeschreven, aldus Tiemersma. Bij Avéro zijn uiteindelijk 250 tussenpersonen buiten de boot gevallen die geen vergunningnummer hebben. Dat betrof een groep die ook al eerder door ons was aangeschreven in verband met het ontbreken van een nummer. Zij zijn nu opnieuw aangeschreven. Avéro heeft enkele duizenden tussenpersonen in de boeken, die inmiddels allemaal gecontroleerd zijn. Aegon en Reaal hebben geen noemenswaardige problemen gehad bij het controleren van de gegevens. Er vallen er altijd een paar uit waarvan de gegevens niet kloppen of niet volledig zijn. Dat hoort erbij, aldus Aegon. Ook Reaal zegt de gegevens volledig geautomatiseerd te hebben kunnen controleren en geen wezenlijke problemen te zijn tegengekomen. Bij de Autoriteit Financiële Markten laat men weten geen berichten te hebben gekregen dat er met het bestand 4 De onderlinge september 2006
niet te werken zou zijn. Deze mededeling is opvallend gezien het e-mailverkeer dat heeft plaatsgevonden tussen onder meer Eurolloyd en medewerkers van de toezichthouder. Inmiddels is er een partij die in het ontstane gat gesprongen is, de website www.controleregister.nl. en www.financieelcontroleregister.nl. Deze website biedt een programma aan waarmee het AFM-bestand geïmplementeerd kan worden in de eigen bedrijfsvoering. Er zijn verschillende abonnementsvormen mogelijk en het programma wordt continu aangepast aan de laatste ontwikkelingen, staat te lezen op de website. Op moment van schrijven is onduidelijk wie verantwoordelijk is voor deze website en hoe betrouwbaar de informatie is. Antifraudecentrum Verbond op komst om meldingen op te voeren Het Verbond van Verzekeraars wil volgend jaar een landelijk antifraudecentrum starten, dat zich vooral moet gaan bezighouden met bewustwording onder verzekeraars van het belang van melding van verdachte zaken bij het Fraudeloket van het Verbond. De oprichting van een dergelijk antifraudecentrum, dat wordt geleid door de Verbondssecretaris Dicky Bloemendaal, maakt deel uit van het pakket maatregelen waarin het Deltaplan Aanpak Fraude voorziet. Verbondsdirecteur Leo de Boer: Je moet het zien als een aanvulling op het werk van het Fraudeloket. Daar melden zich reeds de koplopers van de branche als het gaat om fraudebestrijding, Het antifraudecentrum richt zich op het grote peloton: de verzekeraars die nog niet regelmatig de weg naar het Fraudeloket weten te vinden. Bewustwording is daarbij van essentieel belang. Het antifraudecentrum zal een Dicky Bloemendaal. opleiding initiëren voor fraudecoördinatoren, schadebehandelaars en managers, en nauw gaan samenwerken met het CIS, de centrale databank waarin schadeverzekeraars informatie over fraudeurs met elkaar kunnen uitwisselen, aldus De Boer. Fraudeurs zouden uit alle particuliere verzekeringen moeten worden gezet, zo luidt een van de voorgestelde sancties. Lage scores bij examens Assurantie B en assurantie A Leven Het aantal geslaagden voor het Assurantie B-examen (Particulier en MKB) is wederom aan de lage kant. Van de 1.971 kandidaten die in juni deelnamen aan het onderdeel Particulier haalden slechts 525 de eindstreep. Dit is 27%. Dit blijkt uit de cijfers van de Stichting Examens Financiële Dienstverlening (SEFD). De kandidaten bij het onderdeel MKB deden het fractioneel beter. Van de 1.740 deelnemers slaagden er 598, ofwel 34%. In januari waren de resultaten iets beter. Bij het onderdeel Particulier deden toen 2.279 kandidaten examen. Daarvan slaagden er 844 oftewel 37%. Bij het onderdeel MKB gingen 1.924 kandidaten op voor de toets. Daarvan haalden er 671 de eindstreep, goed voor een percentage van 35%. Het B-diploma geeft tot 1 oktober 2007 vrijstelling voor de Wfd-modules Leven (exclusief Beleggen A) en Schade. Volgens SEFD-directeur Jan Janse zijn de kandidaten aan de ene kant zeker gemotiveerd om het B-diploma te halen, maar wordt de zwaarte van het examen onderschat. Er wordt te gemakkelijk over gedacht. De voorbereiding is vaak het grootste knelpunt. Uit de praktijk blijkt dat examenkandidaten die intensief begeleid worden en veel met de examenstof oefenen, hoge slagingspercentages van soms wel 90% halen. Van andere groepen haalt slechts 5% de eindstreep, aldus Janse. Ook bij het examen Assurantie A wordt bedroevend gescoord. Zo haalden in maart bij het onderdeel Levensverzekering van de 223 kandidaten er slechts 26 hun diploma, ofwel 12%. Het is verbijsterend wat je ziet. Soms wordt er klinkklare onzin opgeschreven of er wordt helemaal niets opgeschreven, aldus Janse. Ik vind het verontrustend hoe er gescoord wordt bij dit examen. Wij denken dat Assurantie A onder de Wfd gehandhaafd zal blijven en qua niveau zich positioneert boven Assurantie B. Wij gaan echter niet sleutelen aan het niveau van het examen. Duidelijk is wel dat het fors wordt onderschat. Een ander, groot punt van zorg voor Janse is onduidelijkheid over hoe groot, qua aantal examenvragen, een examen moet zijn. Er zijn straks toetstermen en toetsmatrijzen en er is vastgelegd welk percentage van de vragen over een bepaald onderwerp moet gaan, maar niet hoeveel vragen er uiteindelijk gesteld moeten worden. Dat leidt ertoe dat het ene exameninstituut dertig meerkeuze vragen stelt, waar de ander er zestig stelt, waarvan ook nog eens vijftien open vragen. Dat kan leiden tot een zeer De onderlinge september 2006 5
onevenwichtig niveau van examens. Ik vind dat het College daar een uitspraak over moet doen. Anders weet ik wel waar iedereen voor zijn examen heen gaat, zegt Janse. In een reactie op deze laatste zorg van Janse laat het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) weten niets te zien in het dichttimmeren van het systeem. Zo wordt volgens een woordvoerder van het CDFD kwaliteit en een gelijk speelveld beoogd. Eventuele tussentijdse signalen over een gebrek aan kwaliteit zullen worden onderzocht. PvdA wil plan tegen fraude De PvdA wil een bedrag van 450 mln besparen op verzekeringspremies door strenger op te treden tegen fraudeurs. Dat zou ieder Nederlands huishouden 50 per jaar schelen. Momenteel wordt de fraude verdisconteerd in de premies. Er wordt voor 900 mln per jaar gefraudeerd, en ik vind dat we de ambitie moeten hebben om dat bedrag te halveren, aldus Frank Heemskerk, Tweede-Kamerlid voor de sociaaldemocraten. Met name bij de kleine fraudegevallen valt veel winst te behalen, denkt hij. Het gaat om zaken die door verzekeraars veelal op hun beloop worden gelaten omdat een fraudeonderzoek duurder is dan het uitkeren van het geclaimde bedrag. Je moet zorgen dat iedereen weet dat de pakkans omhooggaat, aldus Heemskerk. De PvdA pleit voor een nationaal actieplan dat door overheid, justitie en verzekeraars gezamenlijk gedragen wordt. We moeten drie dingen doen, legt Heemskerk uit. In de eerste plaats moeten verzekeraars en overheid informatie beter met elkaar gaan delen. Als de politie nader onderzoek doet naar bijvoorbeeld een brand, moet de verzekeraar daarvan op de hoogte zijn. In de tweede plaats moeten er effectievere boetes worden opgelegd; dat kan via het Centraal Justitieel Incasso Bureau in Leeuwarden. Tot slot moeten verzekeraars vaker aangifte doen. Politie en het Openbaar Ministerie moeten capaciteit inzetten voor onderzoek en vervolging. Uiteindelijk is het dan: fraude omlaag, premie omlaag. De aangiften vormen momenteel een groot probleem bij het tegengaan van verzekeringsfraude, volgens Caspar Becx van het Verbond van Verzekeraars. Het komt vaak voor dat aangiften van fraude niet worden behandeld met name bij kleinere fraudegevallen. Dus willen heel veel maatschappijen de fraudes niet meer aangeven, want ze denken dat er niks mee gebeurt. Er moet een cultuur ontstaan waarin alle fraude wordt aangepakt. Het Verbond heeft zelf al verschillende maatregelen genomen om de effectiviteit van het inspectiebeleid te verhogen, maar volgens Heemskerk gaat het niet snel genoeg. De verzekeraars hebben gezegd dat ze komend voorjaar met een expertisecentrum voor de bestrijding van verzekeringsfraude komen (red.: zie elders in dit nummer). Ik vind dat erg laat, want er zouden dit najaar al afspraken moeten worden gemaakt tussen verzekeraars en overheid. Het Verbond van Verzekeraars wil eind volgend jaar 10% van alle fraudegevallen achterhaald hebben. Dat moet een afschrikwekkend en daarmee een cumulatief effect hebben, zegt Becx. De besparing van 450 mln waar de PvdA op mikt, acht hij haalbaar. Maar dan moeten we in de samenwerking wel alles op alles zetten. Zesde onderzoek naar prestaties verzekeraars Het platform Kwaliteitsonderzoek Verzekeraars, opgericht door DAK, NBVA en NVA organiseert dit najaar voor de zesde maal de presentatiemeting verzekeraars, in samenwerking met TNS NIPO. Op woensdag 8 november worden in kasteel De Hooge Vuursche in Baarn de resultaten gepresenteerd. Het platform constateert dat er binnen haar achterbannen nog steeds behoefte is aan verbetering van de prestaties van de verzekeraars waarmee wordt samengewerkt. De ervaring van de afgelopen prestatiemetingen heeft geleerd dat het onderzoek een positieve stimulans geeft aan veel interne verbetertrajecten bij verzekeraars. Begin september ontvangen alle leden van DAK, NBVA en NVA het vragenformulier. In het onderzoek, dat sinds 2001 jaarlijks wordt uitgevoerd door TNS NIPO, worden maatschappijen die opereren op het gebied van schade, leven, zorg of collectief leven onderzocht op tien aspecten van dienstverlening, Daarnaast geven alle deelnemers ook een algemene beoordeling over de maatschappij, waarmee ze samenwerken. De uitkomsten van het onderzoek resulteren in een ranglijst per onderzochte branche, waarin ook te zien is hoe een maatschappij presteert in vergelijking met 2005. Tien procent tussenpersonen zonder website Tien procent van de assurantiekantoren in Nederland heeft nog niet de beschikking over een internetsite. Dit blijkt uit een onderzoek door studente Tamara Buis onder relaties van Dela, DAK, Kombo, Amedia en SmartOffice. Negentig procent van de kantoren heeft dus wel een website. Bij eenderde van deze kantoren is het mogelijk via de website een polis te sluiten. Het commerciële belang is echter gering. Bij deze kantoren wordt gemiddeld slechts 4% van nieuw gesloten schadeverzekeringen gerealiseerd via de 6 De onderlinge september 2006
website, aldus Buis. Het belang van direct kunnen sluiten zal in de toekomst wel groter worden. Van de kantoren die deze sluitmogelijkheid nog niet bieden, is 57% van plan dit nog dit jaar te realiseren. Kantoren waarbij de klanten al wel direct kunnen sluiten, verwachten dit jaar een grotere stijging van de premieinkomsten uit schade en een grotere stijging van het aantal klanten. Uit de diverse interviews die ik heb gehouden, blijkt dat tussenpersonen twijfelen of en hoe ze aan de slag moeten met internetdienstverlening. Velen zien het als een bedreiging van hun huidige dienstverlening. Dit geldt met name voor de naoorlogse generatie. Zij vragen zich af of het voor hen nog zinvol is, aldus Buis. Wat verder is opgevallen, is dat tussenpersonen weinig tot geen klantenonderzoek verrichten. En een open deur persoonlijk advies en contact staat voor de tussenpersoon centraal. Zij zien dit als de belangrijkste toegevoegde waarde ten opzichte van direct-writers. Internet wordt als een belangrijke toevoeging op de huidige dienstverlening gezien, niet als vervanging. Met het onderzoek wil Buis de tussenpersoon handreikingen bieden voor het ontwikkelen van een internetstrategie. Deze internetstrategie is opgebouwd uit vijf fasen. Wanneer iedere fase is doorlopen, kan de tussenpersoon een internetstrategie toepassen die geschikt is voor zijn organisatie. Buis is studente Communicatie aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. De opdracht is begeleid door adviesbureau Smart- Manager. Resultaten verzekeraars 2006 Op grond van de resultaten over de eerste zes maanden van 2006 loopt het resultaat van de schadeverzekeraars dit jaar naar verwachting terug. Hiermee komt een einde aan een periode van oplopende resultaten. Er is een licht verlies te verwachten voor ziektekostenverzekeraars en ondanks een afname van het premievolume bij inkomen neemt het resultaat nog altijd toe door vrijval van oude reserves. andere op doordat verzekeringspolissen en premies beter te vergelijken zijn via Internet. Door onder andere meer aandacht voor preventie, een selectie acceptatiebeleid en afspraken met schadeherstelbedrijven weten verzekeringsmaatschappijen de kosten van reparaties naar beneden te brengen, waardoor de schade SCHADEMARKT De schademarkt is een verzadigde markt met weinig ruimte voor groei. Doordat de concurrentie fel is en er in het verleden goede resultaten zijn behaald, blijft het premievolume momenteel nagenoeg gelijk. De winst moet dan ook vooral worden behaald op de schadekant, wat onder andere gebeurt door middel van selectief acceptatiebeleid en meer aandacht voor preventie. Door de toenemende concurrentie wordt verwacht dat de daling van de resultaten door zal zetten. Bij de branche Motor is sprake van een afname van het premievolume. Dit wordt veroorzaakt doordat de premies voor nieuwe polissen dalen als gevolg van felle concurrentie en bestaande verzekeringen in een lagere bonus-malus-schaal terecht komen. De concurrentie laait onder ook afneemt en er toch ruimte is voor een lichte verbetering van het resultaat. Ook bij de brandverzekeringen is sprake van een daling van het premievolume, wat vooral veroorzaakt wordt door een afname van premies voor zakelijke brandverzekeringen als gevolg van intensieve concurrentie op verzadigde markten. Ook hier neemt onder andere door toenemende aandacht voor preventie en een selectieve acceptatiebeleid de schadelast minder snel toe, maar desondanks zal de winst in 2006 lager zijn dan in 2005. In de branche Transport is nog ruimte voor enige groei van het premievolume, maar ook hier staan de marges door concurrentie onder druk. Omdat de geleden schade ongeveer constant blijft, verbetert het resultaat enigszins ten opzichte van 2005. (Verwachte) resultaten hoofdbranches: 2006 2005 2004 2003 2002 % verdiende premie Totaal Schade 9 10 6 3 0 Motorrijtuigen 10 8 6 3 1 Brand 9 12 11 5 1 Transport 19 15 11 4 4 Overig 7 10 1 2 1 De onderlinge september 2006 7
De positieve schadeontwikkeling wordt mede veroorzaakt door meer aandacht voor preventie en betere inspecties en worden er hogere eisen gesteld aan materialen en werkomstandigheden, waardoor de schades afnemen. Bij de overige verzekeringen daalt het resultaat licht. Vooral bij de rechtsbijstandverzekeringen is nog ruimte voor groei, wat tot een hoger premievolume leidt. De aansprakelijkheidsverzekeringen drukken daarentegen hun stempel op de gestegen schadelasten en de bijbehorende correctie in de schadevoorzieningen, door enkele incidenten. Bij de reisverzekeringen is sprake van een iets hoger resultaat dan in de voorgaande jaren, doordat de premieinkomsten stijgen terwijl de betaalde schade ongeveer gelijk blijft. Indexcijfers voor gebouwen-, inboedel- en glasverzekering Vanaf 1 juli 2006 gelden de volgende indexcijfers: 1 oktober 2005 143 1 november 145 1 december 145 1 januari 2006 145 1 februari 146 1 maart 146 1 april 146 1 mei 147 1 juni 147 1 juli 147 1 augustus 147 1 september 147 1 oktober 147 gebouwen inboedels indexcijfers 1990 = 100 (waarde-index) glasverzekering * 2000 116,3 juli 2000 2,0% 2001 120,5 juli 2001 3,7% 2002 125,2 juli 2002 6,8% 2003 130,8 juli 2003 4,4% 2004 137,3 juli 2004 2,8% 2005 142,1 juli 2005 0% 2006 141,6 juli 2006 0% * Het indexcijfer glasverzekeringen wordt vastgesteld op basis van de gemiddelde stijging/ daling van het indexcijfer gebouwen. Het indexcijfer gebouwen is gekoppeld aan de CBS-reeks Nieuwbouwwoningen outputindex; 2000 = 100. Voor de consistentie wordt dit getal vermenigvuldigd met de factor 1,185484. VERLIES VOOR ZIEKTEKOSTEN- VERZEKERAARS Door de wijzigingen in het zorgstelsel vallen de ziekenfondsverzekeringen nu ook onder particuliere verzekeringen. Hierdoor stijgt het premievolume met een historisch groeicijfer. Op basis van de cijfers over de eerste helft van 2006 is bijna sprake van een verdrievoudiging van de omvang van de markt. Door deze stijging is ziektekosten nu verreweg de grootste branche, gerekend in totaal premievolume. Uiteraard gaan de gestegen premieinkomsten gepaard met een groei van de betaalde schade. Door de felle concurrentie bij de introductie van de nieuwe verzekeringspolissen is de toename van de uitgaven groter dan van de inkomsten, waardoor over 2006 een verlies verwacht wordt tussen de 1 en 2% van de verdiende premie. INKOMENVERZEKERAARS MAKEN WINST Ondanks de wijzigingen in de inkomensverzekeringen, wordt in deze branche nog steeds een hoog resultaat behaald. De premie-inkomsten zijn gedaald doordat de WAO en de Pemba zijn vervangen door de WIA. De hybride uitvoering van de WGA in 2006 en het niet hebben van een level playing field zetten de premies extra onder druk, wat nog verder wordt versterkt door hevige concurrentie. Door strengere herkeuringen en toetsingen van de instroom daalt de verwachte schade navenant. Voor de daadwerkelijke betaalde schade in 2006 is dit nog niet zichtbaar, maar de voorzieningen worden alvast aangepast en laten bovendien een grote vrijval zien. Dit effect is zo groot dat het de dalende premie-inkomsten overtreft, waardoor het resultaat in 2006 verder stijgt naar 34%. Klachteninstituut Financiële Dienstverlening timmert aan de weg De naam van het nieuwe klachtenloket voor de financiële dienstverlening is definitief: vanaf januari 2007 kan de consument met al zijn klachten op financieel gebied terecht bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening, kortweg KiFiD genoemd. De officiële website (www.kifid.nl) is inmiddels gelanceerd. Mensen die een klacht hebben over een financieel produkt kunne nu ook al terecht bij een klachteninstantie, maar voor iedere financiële productsoort bestaan nog afzonderlijke instituten. Juist omdat er binnen de financiële dienstverlening steeds meer sprake is van gecombineerde producten, werkt de huidige situatie erg verwarrend en weet de consument vaak niet war hij met zijn klacht terecht kan. Vanuit de politiek is daarom de wens geuit 8 De onderlinge september 2006
een instituut op te richten voor financiële klachten en geschillen. Die wens sluit ook aan bij de Wet Financiële deinstverlening, waarin staat dat iedere financiële dienstverlener verplicht is zich aan te sluiten bij een erkende geschilleninstantie. De afgelopen tijd hebben de brancheorganisaties uit de financiële sector bekeken hoe ze kunnen toewerken naar een klachteninstituut. Het KiFiD moet nog officieel worden erkend door het Ministerie van Financiën, maar de bedoeling is dat het instituut volgend jaar officieel van start gaat. De website (tot voor kort www.financieleklacht.nl, maar sinds eind augustus www.kifid.nl) is al wel online. Op de site wordt de consument voorlopig doorverwezen naar de afzonderlijke klachteninstituten. Het dagelijks bestuur van de stichting bestaat uit Koos Bus (voorzitter, NVB), Leo de Boer (Verbond van Verzekeraars), Niels Mourits (penningmeester, NVA), Rob Groenemeijer (NBVA), Coen van Ham (NVGA), Cees Kielstra (VvHN), Bart de Nie (VFN) en Peter Otten (VFFP). Vooralsnog zetelt het Kifid in het gebouw van het Verbond van Verzekeraars, waar ook de Stichting Klachteninstituut Verzekeringen (SKV) is gevestigd. Inboedelwaardemeter vernieuwd Het Verbond heeft per 1 september zijn inboedelwaardemeter aangepast. Met de meter kan op een eenvoudige en objectieve manier de waarde van een inboedel worden vastgesteld als hulpmiddel tegen onderverzekering. In de meter worden aan de hand van een aantal gegevens, zoals inkomen, leeftijd en de gemiddelde woningwaarde volgens de Wet onroerende zaken (WOZ), punten toegekend. De meter is onder meer aangepast omdat het gebruiksdeel Onroerende Zaakbelasting is afgeschaft. Daardoor was het voor huurders minder eenvoudig om de inboedelwaardemeter in te vullen. Daarnaast is de variabele waardering per punt gewijzigd in verband met de prijsinflatie. De nieuwe inboedelwaardemeter geldt tot en met 31 augustus 2007 en kan worden gedownload van de website van het Verbond (www.verzekeraars.nl onder de buttons Publicaties/Dowloads/ Brochures/Folders). AFM: ook onderbemiddelaar heeft Wfd-vergunning nodig Intermediaire partijen hebben nog niet altijd in de gaten dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor het controleren of een onderbemiddelaar de juiste vergunning heeft, constateert toezichthouder AFM. Met onderbemiddelaars doelt de AFM op tussenpersonen die zaken doen met inkoopcombinaties en volmachtbedrijven. De onderbemiddelaar, de financieel dienstverlener die dus eigenlijk bemiddelt of adviseert, is zelfstandig vergunningplichtig voor de producten waarin hij bemiddelt en de diensten die hij verleent., benadrukt de AFM. Vaak blijken bemiddelaars die een collega-bemiddelaar van dienst willen zijn, niet op de hoogte van de verplichting van controle van de vergunning van de onderbemiddelaar. Het gevolg hiervan is dat beide bemiddelaars daarmee de Wfd overtreden. Ook wanneer een kantoor alleen een klant doorverwijst zonder zelf te adviseren, kan sprake zijn van een vergunningplicht: Het doorgeven van informatie van een consument aan een aanbieder of andere bemiddelaar die relevant is voor het sluiten van een financieel product, is bemiddelen in de zin van de Wfd, zegt de AFM. Als een intermediair met een Wfd-vergunning van een autodealer de contactgegevens van de koper, de dagwaarde van de te kopen auto en het aantal schadevrije jaren krijgt doorgespeeld, is ook de autodealer aan het bemiddelen. Als de autodealer alleen de contactgegevens van de koper doorgeeft aan de bemiddelaar, is dat geen bemiddeling. De onderlinge september 2006 9
JURISPRUDENTIE Minder geld bij ziekte als ziekte eigen schuld is Het gerechtshof in Arnhem heeft bepaald dat een werkgever een in de cao overeengekomen aanvulling op het loon van een zieke werknemer niet hoeft uit te keren omdat de arbeidsongeschiktheid van de werknemer het gevolg is van eigen schuld of toedoen van de werknemer. De werknemer, een vrachtwagenchauffeur, was verschillende keren arbeidsongeschikt geraakt als gevolg van blessures opgelopen bij het zaalvoetballen. De werkgever had hem verschillende keren gevraagd te stoppen met voetballen en ook geen andere blessuregevoelige sporten te gaan uitoefenen. Ook was de werknemer gewaarschuwd dat de werkgever als hij nogmaals zou uitvallen ten gevolge van een sportblessure, zijn salaris niet zou doorbetalen en ook zijn ziekengeld niet zou aanvullen. Toen de werknemer opnieuw uitviel, betaalde de werkgever alleen zijn basisloon door en niet de in de algemeen verbindend verklaarde cao afgesproken aanvulling. Het hof constateert dat een zieke werknemer recht heeft op doorbetaling van 70% van zijn loon, tenzij de ziekte door zijn opzet is veroorzaakt. Dit is een zwaar criterium. Het moet in ieder geval gaan om het willens en wetens veroorzaken van ziekte, niet enkel om het riskeren daarvan. Dat de werknemer het risico heeft genomen en zich heeft blootgesteld aan de reële kans arbeidsongeschikt te raken, is volgens het hof dan ook niet voldoende om te kunnen concluderen dat hier sprake is van opzet. De werknemer heeft zelf aangegeven uitsluitend voor zijn plezier en sociale contacten gezaalvoetbald te hebben, nooit met het oogmerk arbeidsongeschikt te raken. Of de werknemer tijdens zijn ziekte ook recht heeft op een loonaanvulling is een ander verhaal. In de cao staat dat hiervan mag worden afgezien als de arbeidsongeschiktheid het gevolg is van eigen schuld of toedoen van de werknemer. Volgens het hof is dit iets anders dan opzet. De werknemer is vaker dan de gemiddelde sporter geblesseerd geraakt bij het zaalvoetballen. Ook is hij vaker dan de gemiddelde werknemer arbeidsongeschikt geweest. Hij wist dat het zaalvoetballen in zijn geval kennelijk een groter dan normaal risico op arbeidsongeschiktheid met zich meebracht. Zijn arbeidsongeschiktheid is volgens het hof dus weldegelijk door eigen schuld of toedoen veroorzaakt. De aanvulling hoeft daarom niet te worden betaald. Uitleg polisvoorwaarden opstalverzekering. Neerslagschade. Een verzekerde heeft een woonhuisverzekering met uitgebreide dekking voor onder andere een kippenschuur afgesloten. Blijkens de polisvoorwaarden is schade als gevolg van het woonhuis binnengedrongen neerslag gedekt. Het dak van de schuur bezwijkt onder een zware laag neerslag in de vorm van sneeuw, regen en ijzel. De verzekeraar weigert dekking te verlenen omdat de schade niet zou zijn ontstaan als gevolg van het woonhuis binnengedrongen neerslag, maar doordat het dak is bezweken voordat de neerslag het pand binnendrong. De verzekerde vordert een verklaring voor recht dat de verzekeraar dekking moet verlenen. De rechtbank en in beroep het hof wijzen de vordering toe. Het hof legt de polisvoorwaarden uit aan de hand van het zogenaamde Haviltexcriterium: Gelet op de omstandigheden van het geval heeft de verzekerde redelijkerwijs aan de polisvoorwaarden de betekenis mogen toekennen dat de onderhavige schade was gedekt en heeft de verzekeraar er redelijkerwijs rekening mee moeten houden dat een verzekerde de polisvoorwaarden in deze zin zou begrijpen. De Hoge Raad heeft het arrest van het hof bekrachtigd. 10 De onderlinge september 2006
Verenigingsstructuur van de FOV Laat ook niet-brandleden toe tot de districten van de FOV De Onderlinge beschouwt in drie artikelen de verenigingsstructuur van de FOV, in het bijzonder de indeling van de brandonderlingen in de drie districten Noord, Midden en West-Zuid. Vorige maand betoogde Jan Warringa, voorzitter van het district Midden, dat deze structuur door de korte lijnen en de kleinschaligheid ervan effectief is. Deze maand is het woord aan Cor Ensing, algemeen directeur en bestuursvoorzitter van Univé Drenthe- Overijssel en voorzitter van het district Noord. Het district Noord omvat grofweg de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. In dit gebied zijn twintig brandleden van de FOV gevestigd, waaronder zeventien Univé-onderlingen en drie overige, te weten OBV Giethoorn WA, de Leeuwarder Onderlinge Verzekeringen UA en de Veenkoloniale Glasverzekering. Leidt dit gegeven niet tot een overlap van Univé-overleg aan de ene kant en het overleg in district Noord aan de andere kant? Hier en daar een beetje, zegt Cor Ensing, maar bedenk wel dat Univé en de FOV heel andersoortige organisaties zijn. De Univé-onderlingen hebben een zakelijk belang bij Univé, we hebben daar als het ware een zakelijke relatie mee, terwijl de FOV onze standsorganisatie is, onze Cor Ensing. belangenbehartiger. Dat is een groot verschil. De FOV is bovendien een vraagbaak waar je met alle problemen terecht moet kunnen en natuurlijk een geweldige ontmoetingsplaats om alle collega s nog eens in een ander verband te kunnen spreken. ALLE LEDEN BEZOCHT Cor Ensing is algemeen directeur van de Univé-onderlinge in Emmen sinds 1 januari 1997. Daarvoor was hij gedurende bijna twaalf jaar directeur van de FOV. Ten tijde van zijn overstap was oud-fov-bestuurslid Schulz voorzitter van het bestuur van Univé Zuid-Oost Drenthe en tevens voorzitter van het district Noord. Na een fusie en de structuurwijziging van Sjaak Dol. circa vijf jaar geleden, waarbij de directie tevens het bestuur van de onderlinge werd, trad Schulz af en volgde Ensing hem op als voorzitter van het district Noord. Destijds kwamen er nog enkele nieuwe districtsbestuurders bij, vertelt Ensing, en die gelegenheid hebben we aangegrepen om eens goed naar onze taak te kijken en ook naar wat wij zelf zouden willen. We hadden het idee dat het district zo langzamerhand een beetje ingeslapen was. We hebben toen in groepjes van twee bestuursleden alle leden in het district bezocht en gevraagd hoe zij tegen een en ander aankeken en wat we eventueel beter of anders zouden kunnen doen. Die bezoeken werden uitermate gewaardeerd, omdat we als FOV en als districtsbestuur dichter bij de leden kwamen, voor wie we het uiteindelijk allemaal doen. We hebben de wensen van de leden geïnventariseerd en daar is een aantal leuke dingen uit naar voren gekomen. UITGEVOERDE WENSEN De leden benadrukten in deze inventarisatieronde dat zij de activiteiten in FOVverband graag zo dicht mogelijk bij huis wilden hebben. Vanuit het hoge noorden is Bunnik immers nog altijd een heel eind weg. Daarnaast gaven de leden aan dat zij bedrijfsbezoeken op prijs zouden stellen, niet bij elkaar, maar bij andersoortige maatschappijen of brancheverwante bedrijven, bijvoorbeeld op het gebied van schadeherstel of glasherstel. In dat kader werden inmiddels FBTO en TVM bezocht en staat binnenkort een bezoek aan Unigarant op het programma. Tijdens deze bezoeken, door de directeuren van de aangesloten onderlingen, vertellen de gastgevers hoe zij tegen marktontwikkelingen aankijken en met hun technische bedrijfsuitvoering bezig zijn. De inventarisatie van wensen heeft er ook toe geleid De onderlinge september 2006 11
Harry Helmich. dat naar een andere vergaderlocatie is uitgeweken. Was Westerbork lange tijd de plaats van samenkomst, sinds vorig jaar wordt in hotel-restaurant Lubbelinkhof in Odoorn vergaderd. Een perfecte ambiance, aldus Cor Ensing. Het is een beetje toeristisch, waardoor we altijd het gevoel hebben even met vakantie te zijn. De ledenbezoeken in district Noord zullen overigens binnenkort worden herhaald, in een nieuwe cyclus, om na te gaan of de leden vinden dat aan hun wensen is tegemoetgekomen. OOK NIET-BRANDLEDEN Wat wij daarnaast graag zouden willen, vervolgt Cor Ensing, en dat hebben we ook met de leden besproken, is de uitbreiding van de districten met de nietbrandleden van de FOV. We hebben hier bijvoorbeeld diverse schepenonderlingen in het noorden Efm in Meppel, Oranje en Schepen Onderlinge Nederland in Groningen, Noord Nederland in Heerenveen en de Noord Nederlandsche P&I Club in Haren maar ook Verzekeringsgroep Het Anker in Groningen, TVM in Hoogeveen en nog wat andere onderlingen hier en daar. We zouden naar de toekomst toe tot een verbreding van het district kunnen komen als we ook die onderlingen bij onze districtsbijeen- Joop Klimp. komsten zouden kunnen betrekken. Dat doen we ook al, we nodigen ze al uit, maar dat heeft nog geen formele status gekregen. We denken dat we met die andere onderlingen erbij andersoortige discussies krijgen en ook wat meer informatie-uitwisseling over en weer. In de kern hebben we natuurlijk allemaal dezelfde problemen, die de kleinere soms wat lastiger het hoofd kunnen bieden dan de grotere. Cor Ensing verwacht, en merkt dat nu al, dat de belangstelling van de grotere niet-brandonderlingen voor de districtsbijeenkomsten vooral onderwerpgebonden is. Hij zegt: Als wij een mooie studiebijeenkomst weten te bedenken, over bijvoorbeeld het toezicht door De Nederlandsche Bank of het complianceverhaal dat tegenwoordig heel actueel is, dan zie ik niet in waarom die onderlingen daar minder in geïnteresseerd zouden zijn dan de kleine brandonderlingen. Het is dan ook de kunst om die onderwerpen te vinden die voor alle partijen interessant zijn en in principe geldt dat natuurlijk altijd voor de onderwerpen die de onderlinge dimensie raken. De uitbreiding van de districten met niet-brandonderlingen is overigens nog niet in het FOV-bestuur besproken, maar vanuit district Noord zal dit onderwerp zeker ter sprake worden gebracht. DEZELFDE BEWEGING Het bestuur van district Noord telt vier bestuursleden. Naast voorzitter Cor Ensing zijn dat Sjaak Dol, directeur van de Leeuwarder Onderlinge Verzekeringen en bestuurslid van de FOV, Joop Klimp, bestuurder van OVM Univé Noord-Oost en Harry Helmich, directeur van Univé Reest Aa en Linde en plaatsvervangend bestuurslid van de FOV. Cor Ensing zegt tot slot: De indeling in districten weerspiegelt dezelfde beweging als bij de onderlingen zelf. De onderlingen worden groot, maar willen toch dicht bij de mensen blijven, onder meer door vanuit regiokantoren te werken. Vergelijk dat met de FOV. We hebben één organisatie die de belangen van de onderlingen behartigt, maar vanuit onze districten kunnen we toch dicht bij de leden blijven. Dat past mooi bij de onderlinge structuur en ook bij een organisatie als de FOV. COLOFON De onderlinge is een uitgave van de FOV (Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland) en verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van 1.500 exemplaren. Leden van de FOV zijn gratis geabonneerd op De onderlinge. Redactiecommissie: A.J.M. Kok mr. Chr. van Toor Met medewerking van: Peter van Steen, Geldermalsen Redactiesecretariaat: Loes Malherbe Postbus 92, 3980 CB Bunnik Telefoon 030-656 71 60 Telefax 030-656 75 04 E-mail info@fov.nl Internet www.fov.nl Productie en druk: Drukkerij De Eendracht, Schiedam Overname van (gedeelten van) artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld. ISSN 0927-6173 12 De onderlinge september 2006