Liebherr R313 Litronic Netjes afwerken 1
De Liebherr R313 Litronic is mede dankzij de verstelgiek en de 900 mm platen de zwaarste machine in de Multitestserie van BouwMachines. De Duitser valt vooral op door de kwaliteit van zijn afwerking, zowel als machine als voor de machinist. Adel verplicht, het is een steeds terugkerende Liebherr kwaliteit. Buro Andersom: Theo Egberts Redactie BouwMachines: Peter Tomberg In de zandput van Ballast van Noord (de baggerafdeling) in Woerden is het af en toe gelukkig ook eens droog. Ook bij het matige weer is het een ideale locatie voor onze test. We hebben alle ruimte om de proeven te doen en te wegen, want de weegbrug ligt op het terrein. Vandaag staat de Liebherr R313 op het programma. De testmachine is eigendom van Loon- en aannemersbedrijf M. van Dijk uit Papekop, dat wordt vertegenwoordigd door directeur Martien van Dijk en machinist Mark Rietveld. De machine is op het moment van publicatie van de test precies twee jaar in gebruik bij Van Dijk, maar dat zie je er niet aan af. Dat is het voordeel van de blanke lak die er overheen zit, stelt Van Dijk trots. Even de spuit erover en hij blinkt weer tegen je aan. We zijn erg tevreden over deze kraan. Het is een ideale tussenmaat om op en binnen het veengebied te kunnen werken. De machine is lekker compact, niet al te zwaar en toch sterk. Extra gewicht in de schaal Geheel naar Nederlands gebruik is ook deze Liebherr van alle attributen voorzien om het diverse werk goed aan te kunnen. We zien overdruk, airco, 900 mm platen en een verstelgiek. Het was de eerste van dit type in Nederland, aldus vertegenwoordiger Grondverzet en Wegenbouw Jan Velders van Wynmalen & Hausmann BV. Met zo n giek nemen de mogelijkheden flink toe, al weegt de machine natuurlijk wel ietsje meer. Dit brede totaalplaatje aan inzetmogelijkheden legt iets meer gewicht in de schaal dan bij een standaard giek zodat de Liebherr op een totaalgewicht komt van 17,41 ton (ter plaatse op de weegbrug gewogen). Het is hiermee de zwaarste machine van ons Multitest- vijftal; de lichtste is ruim 2,1 ton lichter. Vergelijkingen gaan daarom niet op, al was het alleen al vanwege de diverse en zeer verschillende testlocaties en inzetomstandigheden. Desondanks geeft de test een kader waarin we de 2
De cabine van de Liebherr is ruimtelijk en ademt een no nonsense sfeer uit; de kwaliteit van de afwerking is hoog. Het instrumentarium van de R313 is praktisch en conventioneel zonder ouderwets te zijn; Litronic elektronica zorgt voor hogere prestaties. De gloednieuwe Volvo 8 x 4 Wide Spread van G.W. de Bruyn uit Woerden kent tijdens de test zijn vuurdoop en mag een paar keer op pad met circa 20 ton zand. machines kunnen plaatsen en belichten. Sterke kanten en opvallende aspecten komen evengoed bovendrijven en dat is bijna letterlijk te nemen, met al dat water om ons heen. Machinist Mark wil er vanuit zijn ervaring alvast wel enkele noemen: De R313 biedt kwaliteit, veel zicht, is compact, ligt heerlijk in de hand, doet precies wat ik zeg. Ook de oudere Liebherr s bij ons in bedrijf vertonen nog geen enkel gebrek of lekkage en dat wil best wat zeggen. Vanaf Marks werkplek ervaren we direct wat hij bedoelt met de genoemde voordelen. De cabine is goed te bereiken via logische opstaphoogtes en correct geplaatste handgrepen. Het zicht rondom is bijzonder riant dankzij het grote glasoppervlak en de zeer slanke cabineprofielen. Ook achteruit biedt de werkplek voldoende overzicht, het contragewicht is lager dan we doorgaans tegenkomen in dit machinesegment. Degelijk en kwalitatief De cabine zelf is typisch Liebherr Duits: ruim, functioneel en wars van frivoliteiten, zoals de volksaard van de oosterburen doorgaans ook is. Het dakvenster is groot, de binnenbekleding van de cabine stevig en deze machine is de enige in onze test zonder groot LCD-scherm in het instrumenta- 3
De verstelgiek maakt de machine tot de zwaarste in deze Multitest. De bevestiging en constructie is typisch Liebherr: robuust en uiterst functioneel. Een laag contragewicht zorgt voor een goed zicht vanuit de cabine, de ronde vormen zijn modern en veilig tijdens het zwenken. De cabine zelf is typisch Liebherr Duits: ruim, functioneel en wars van frivoliteiten. Liebherr Testteam: v.l.n.r. Arnold de Groot (vrachtwagenchauffeur), Jeffrey Spanenburg (monteur Wynmalen & Hausmann), Jan Velders (verkoop Wynmalen & Hausmann), Mark Rietveld (machinist) en Martien van Dijk (directeur M. van Dijk Papekop). rium. De drie, conventioneel ogende, analoge klokjes geven exact aan wat de machinist moet weten tijdens het werk. Ook alle knoppen en schakelaars zijn vooral bedoeld om functioneel te zijn. De cabinedeur (met twee verschuifbare ruiten) sluit als een kluis en dat is kenmerkend voor het hoge kwaliteitsniveau van de Liebherr. Alles is ontworpen en geconstrueerd met het oog op een lange levensduur en zorgeloos gebruik. De buitenzijde van de R313 oogt modern. De lijnen zijn vloeiend en bijna speels al valt ook meteen weer de zorg voor de kwaliteit op: de naden zijn overal even groot en de handgrepen en sluitingen zijn kwalitatief dik in orde. De toegankelijkheid van de machine is een enorme pré. De motorkap scharniert over de gehele breedte van de achterzijde naar boven toe open en alles is vanaf het maaiveld bereikbaar. Klauterpartijen op de machine voor het dagelijkse onderhoud zijn dus niet nodig. De 4-cilinder Deutz ligt dwars achterin en wordt geflankeerd door een scheef weggebouwde koeling om de bouwhoogte zo beperkt mogelijk te houden. Hierdoor is het contragewicht aflopend en dat levert een optimaal zicht naar achteren vanuit de cabine. En dan de prestatiemetingen. Opvallend tijdens de test is het zeer beperkte geluidsniveau. De genoemde 98 db(a) zien we wel vaker op LwA stickers staan, maar dat zegt niets over het karakter van het geluid. Door de duidelijk lagere toonhoogte ervaar je de Liebherr als bijzonder rustig. Presteren naar omstandigheden Het zand dat we gaan laden verdwijnt in de letterlijk gloednieuwe Volvo van G.W. de Bruyn uit Woerden. Dit is de eerste lading die er in gaat, aldus chauffeur Arnold de Groot. Ook de Volvo is de eerste van zijn soort in Nederland. Het is een 8 x 4 Wide Spread, duidelijk een trend binnen het kippertransport. Hij combineert een relatief laag leeggewicht met een hoog laadvermogen. Bij het laden schept machinist Mark aangenaam los zand vanuit een zelfgemaakte grote berg. Van de meerdere metingen blijkt de aanpak met veel souplesse en rake bewegingen het meeste rendement op te leveren. De bovengemiddelde score van 561 ton per uur past bij deze kraan, dit materiaal 4
De hydrauliekinstallatie is netjes gegroepeerd en biedt met een maximale opbrengst van 297 l/m veel beheersbaar vermogen. Een kap open en je kunt overal vanaf het maaiveld bij, dagelijks onderhoud is bij de R313 bijzonder gemakkelijk gemaakt. en deze machinist. Door het hogere gewicht van de Liebherr daalt de opbrengst per ton per uur per ton machinegewicht. Het is de tol die wordt betaald voor de extra functionaliteit en inzetbaarheid van de verstelgiek. Bij het sleufgraven pakken de prestaties duidelijk anders uit. Ook al doet de ervaren machinist zijn uiterste best om productie te koppelen aan een fraai gegraven sleuf, het bikkelhard aangereden zand werkt niet mee. Ook het hoge grondwaterpeil zorgt voor een moeilijk toegankelijke ondergrond, waarbij menig zuigend en slurpend geluid te horen is. Dieper werken dan halve bakdiepte is vrijwel ondoenlijk en daardoor mist de bak vulling bij elke beweging. Duidelijk is wel dat de Liebherr veel meer in huis heeft en dat machinist Mark een sleuf aflevert die uit het boekje komt. Technische gegevens Liebherr R313 Litronic Motor Merk en type Deutz, TCD2012 L04, TIER IIIa Cilinders en inhoud vier, 4,038 liter Max. vermogen 76 kw/103 pk bij toeren 1800 Max. koppel 449 Nm bij toeren 1600 Koeling vloeistof Plaatsing motor dwars achterin Aandrijving Tweetraps-hydraulisch met axiale plunjermotoren; rijsnelheden van 0-2,4 km/h en van 0-5 km/h. Max. hellingshoek onbekend. Hydraulisch systeem Liebherr zuigerpompen met variabele opbrengst, max. 290 liter/min; werkdruk 350 bar (34,3 MPa); Graafkracht: 72,7 kn (ISO), Opbreekkracht testmachine: 79,1 kn (ISO). Axiale plunjermotor op de zwenk: max. 9 omw./min. Elektrisch systeem 24 V, dynamo 55 A, startmotor 4,8 kw, twee 12 V accu s van elk 92 Ah. Gewicht Wielbasis Lengte onderstel Spoorbreedte Vrije hoogte onder contragewicht Bodemvrijheid Hoogte 17,41 ton 3000 mm 3745 mm 2000 mm 985 mm 430 mm 2910 mm Geluid LwA 98 LpA 72 Inhoud reservoirs Brandstoftank Hydraulisch systeem Motorolie 210 liter 240 liter 15 liter Graafproef 17,91 m 3 in 383 s = 168,37 m 3 /h = 9,67 ton/h per ton machinegewicht Laadproef 19,18 ton in 123 s = 561,37 ton/h = 32,24 ton/h per ton machinegewicht Informatie www.wynmalenhausmann.nl 5