Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen

Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen Federale dienst noodplanning - gouverneur Oost-Vlaanderen 1

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 1.1. Waarom dit noodplan?... 5 1.2. Doel van het intern noodplan... 5 1.3. Wat is een noodsituatie?... 7 1.4. Risico's... 8 1.4.1. Interne risico's... 8 1.4.2. Externe risico's... 8 1.5. Crisisstructuur van de overheid (bij externe of grootschalige interne noodsituaties)... 9 1.5.1. Fasering... 9 1.5.2. Disciplines... 9 1.5.3. Coördinatie... 9 1.6. Wetgeving belangrijke bepalingen betreffende noodplanning... 11 2. Informatie ouderenvoorziening... 13 2.1. Algemeen en personeel... 13 2.1.1. Algemeen... 13 2.1.2. Raad van beheer... 14 2.1.3. Intern crisisteam... 14 2.1.4. Eerste interventieploeg... 15 2.1.5. Aantal personeelsleden... 15 2.2. De residenten waarvoor de ouderenvoorziening erkend is... 16 2.2.1. Dagverblijf... 16 2.2.2. Kortverblijf... 16 2.2.3. Permanent verblijf... 16 2.3. Activiteiten en bezetting... 18 2.4. De risico's... 19 3. Kaartmateriaal... 20 3.1. Kaarten ouderenvoorziening... 20 3.1.1. Inplantingsplan... 20 3.1.2. Plattegrond van de site... 20 3.1.3. Plattegrond van de instelling per verdieping... 20 4. Noodsituaties... 22 4.1. Alarmering... 22 4.1.1. Opstart intern noodplan... 22 4.1.2. Hoe alarmeren?... 22 4.1.3. Wie alarmeren?... 23 4.1.3.1. Eerste interventieploeg (EIP)... 23 4.1.3.2. Crisisteam... 24 4.1.3.3. Bijkomend personeel... 25 4.2. Crisislokalen... 26 4.2.1. Crisiscentrum van de instelling... 26 4.2.2. Bijkomende lokalen... 26 4.3. Communicatie... 28 4.4. Evacuatie en opvang... 29 4.4.1. Evacuatie... 29 4.4.2. Opvang... 29 5. Nafase... 31 6. Oefenen... 33 Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 2

6.1. Algemeen nut noodzaak... 33 6.2. Soorten oefeningen... 33 6.3. Aandachtspunten bij oefeningen... 34 7. Actiekaarten... 35 7.1. Actiekaarten voor incidenten... 35 7.1.1. Acute noodsituaties... 35 7.1.2. Niet-acute noodsituaties... 44 7.2. Actiekaarten voor personen... 52 8. Bijlagen... 60 Bijlage 1: Telefoonrepertorium... 61 Bijlage 2: Afkortingenlijst... 63 Bijlage 3: In te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan... 64 Bijlage 4: Inventaris gevaarlijke producten... 66 Bijlage 5: Reisformulier busreizen... 67 Bijlage 6: Meldingsformulier oefeningen... 68 Bijlage 7: Pictogrammen... 70 Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 3

Versiebeheer VERSIE DATUM GEWIJZIGDE PAGINA('S)! Aandachtspunt: Het is belangrijk om het intern noodplan regelmatig te actualiseren. 4

1. Inleiding 1.1. Waarom dit noodplan? Het intern noodplan is een geheel van procedures en structuren die geactiveerd worden bij een noodsituatie binnen de ouderenvoorziening, in de onmiddellijke omgeving van de ouderenvoorziening of met personen behorend tot de ouderenvoorziening, waarbij het de bedoeling is om de nodige verwittigingen te doen en de hulpverlening op te starten zodat de schade naar mens en omgeving zo beperkt mogelijk blijft. 1.2. Doel van het intern noodplan Naast de analyse van de feiten en evaluatie van de toestand heeft een intern noodplan - globaal - vijf grote doelstellingen: 1. Alarmeren de alarmering van: directie personeel bewoners bezoekers de alarmering van: hulpdiensten (112) autoriteiten omgeving 2. Bestrijden het bestrijden van de noodsituatie eerste interventieploeg gebruik kleine blusmiddelen EHBO 3. Evacueren, ontruimen de evacuatie van het gebouw of delen ervan het bevel tot evacuatie kan gebeuren door: een verantwoordelijke van de ouderenvoorziening (dringendheid) het crisisteam van de ouderenvoorziening de hulpdiensten (brandweer, ambulance, politie, ) de overheid (burgemeester, gouverneur, ) Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 5

4. Communiceren het geven van informatie aan: personeel en bewoners familie media en dit in samenwerking met de overheid 5. Acties in de nafase informatie: bv: een informatiebijeenkomst mantelzorg: bv: stimulatie hulp uit de directe omgeving rituelen: bv: een herdenkingsbijeenkomst 1 jaar na de ramp erkenning: bv: een opvanggesprek met het personeel Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 6

1.3. Wat is een noodsituatie? Noodsituaties kunnen behoren tot één van de volgende categorieën: 1. Crisis binnen de ouderenvoorziening met (gedeeltelijke) evacuatie bv. brand in de keuken geen evacuatie vereist bv. voedselvergiftiging met isolatie (bv. besmettelijke aandoening waarvoor geen therapie is, MRSA) 2. Crisis buiten de ouderenvoorziening met mogelijke dreiging voor de instelling schuilen en ramen/deuren dicht bv. ontsnapping gevaarlijk product uit een naburig bedrijf met evacuatie bv. gaslek 3. Crisis buiten de ouderenvoorziening met betrokkenheid van bewoners en/of personeel bv. busongeval tijdens uitstap! Aandachtspunt: Er kunnen activiteiten door derden binnen de gebouwen van de ouderenvoorziening georganiseerd worden. Voor deze activiteiten wordt best een overeenkomst gesloten met de verantwoordelijke organisator. Vergeet niet in deze overeenkomst voldoende aandacht te schenken aan preventie-items (bv. Aandachtspunt: ALLE uitgangen en nooduitgangen steeds vrij houden). Denk ook aan verzekeringen. 7

1.4. Risico's Risico's maken de kans op een noodsituatie in de ouderenvoorziening groter. De directie en verantwoordelijken worden geacht de risico's te kennen. Risico's worden aangeduid op een kaart en kunnen verdeeld worden in interne en externe risico's. 1.4.1. Interne risico's Voorbeelden: gas en elektriciteit (kennis van de installatie + plaats hoofdschakelaar) aantal bewoners verdeeld over verschillende gebouwen (bv. op de middag in de refter) opslag gassen keuken liften verwarming (stooklokaal) 1.4.2. Externe risico's Voorbeelden: waterlopen: bv. kans op overstroming bedrijven: bv. kans op ontsnapping van gevaarlijke stoffen na incident grote verkeerswegen 8

1.5. Crisisstructuur van de overheid (bij externe of grootschalige interne noodsituaties) Deze crisisstructuur van de overheid wordt geactiveerd in geval van een noodsituatie De ouderenvoorziening kan hierin betrokken zijn wanneer er dreiging is voor de ouderenvoorziening, de bewoners en het personeel of wanneer zich een grootschalig interne noodsituatie in de ouderenvoorziening voordoet. Iedere gemeente heeft een gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan (GANIP). Iedere provincie beschikt over een provinciaal algemeen nood- en interventieplan (PANIP). 1.5.1. Fasering Bij een noodsituatie kan een fase worden afgekondigd. De gemeentelijke fase wordt afgekondigd door de burgemeester voor noodsituaties die op gemeentelijk niveau kunnen beheerd worden. De provinciale fase wordt afgekondigd door de gouverneur voor noodsituaties die grootschalig en/of gemeentegrensoverschrijdend zijn en extra middelen vergen. De federale fase wordt afgekondigd door de minister van binnenlandse zaken voor noodsituaties die nationaal gecoördineerd moeten worden. 1.5.2. Disciplines De hulpdiensten worden gegroepeerd in 5 disciplines: Discipline 1 (D1): brandweer Discipline 2 (D2): medische diensten Discipline 3 (D3): politie Discipline 4 (D4): logistiek (Civiele Bescherming, Defensie, ) Discipline 5 (D5): informatie! Aandachtspunt: Brandweer- en politie-interventies zijn in principe gratis bij noodsituaties. 1.5.3. Coördinatie Bij elke noodsituatie moet er altijd samenwerking tussen de disciplines zijn om de ramp zo beperkt mogelijk te houden. We noemen dit coördinatie. Deze coördinatie gebeurt op 2 niveaus. 9

Bij iedere noodsituatie is er een operationeel niveau actief: Het gecoördineerd bestrijden van de noodsituatie in de Commandopost-Operaties (CP-Ops). De CP-Ops wordt opgesteld op een veilige plaats, zo dicht mogelijk bij de noodsituatie. Bij bepaalde noodsituaties wordt ook het beleidsniveau opgestart: Bij een grote noodsituatie kan een overkoepelende aanpak door het coördinatiecomité (CC) worden opgestart onder leiding van de burgemeester bij een gemeentelijke fase en/of gouverneur bij een provinciale fase. Het CC zetelt in het gemeentelijk en/of provinciaal crisiscentrum. De locaties van deze crisiscentra staan bepaald in het GANIP van de gemeente en het PANIP van de provincie.! Aandachtspunt: Het crisisteam van de ouderenvoorziening dient een afgevaardigde te sturen naar de CP-Ops en (wanneer het wordt opgericht) het CC.! Aandachtspunt: De afgevaardigde van de ouderenvoorziening staat in voor het doorgeven van gegevens van de ouderenvoorziening aan de hulpdiensten, de CP-Ops en/of het CC: de opvang van de hulpdiensten; het aanduiden van de lokalen waar de noodsituatie zich voordoet; het meedelen van het aantal residenten op de verzamelplaats; het melden van eventuele afwezigen of vermiste personen; Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 10

1.6. Wetgeving belangrijke bepalingen betreffende noodplanning ARAB: Algemeen reglement voor de arbeidsbescherming, TITEL II, Hoofdstuk I, Afdeling V, Artikel 52.1, Artikel 52.10 De werkgever is verplicht om de nodige maatregelen te nemen om noodsituaties te voorkomen. De werkgever is verplicht minstens één maal per jaar oefeningen te organiseren. Codex over het welzijn op het werk, Hoofdstuk III, Afdeling IV, Art. 22 De werkgever voorziet in een intern noodplan (uit Koninklijk Besluit van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk). Koninklijk besluit van 12 maart 1974 tot vaststelling van de veiligheidsnormen waaraan de rustoorden voor bejaarden moeten voldoen, Bijlage A, hoofdstuk 8.1 en 8.6.3. 8.1: De directie van de instelling neemt alle nodige maatregelen om de bewoners van de instelling te beschermen tegen de gevolgen van brand en paniek. Deze maatregelen staan opgenomen in een huishoudelijk reglement. 8.6.3: De directie van de instelling houdt minstens eens per jaar praktische oefeningen, die tot doel hebben de personeelsleden te onderrichten aangaande hun gedragslijn bij brand. Koninklijk besluit van 16 februari 2006 betreffende de nood- en interventieplannen. Dit Koninklijk Besluit bepaalt de principes van noodplanning. Wie draagt er welke verantwoordelijkheid en wanneer? Wat zijn de verschillende disciplines? Welke verschillende plannen dienen er opgemaakt te worden? Wanneer en waarom treedt een bepaalde fase in werking? Hoe gebeurt de coördinatie bij een noodsituatie? Dit Koninklijk Besluit bepaalt dat iedere instelling moet beschikken over een intern noodplan. Een intern noodplan is een document op het niveau van het bedrijf en/of instelling, dat erop gericht is de schadelijke gevolgen van een noodsituatie te beperken door het uitwerken van aangepaste materiële en organisatorische noodmaatregelen, opgesteld door het betrokken bedrijf of de betrokken instelling. Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de specifieke brandveiligheidsnormen waaraan de woonzorgcentra en de centra voor 11

herstelverblijf moeten voldoen en tot bepaling van de procedure voor het uitreiken van het attest inzake de naleving van deze normen. Dit besluit is nog in opmaak. Art. 418, 419 en 420 Strafwetboek Art. 418 vermeldt dat iemand schuldig is aan onopzettelijk doden of aan onopzettelijk letsel toebrengen wanneer deze persoon dit veroorzaakt heeft door gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, maar zonder het oogmerk om de persoon van een ander aan te randen. Het ontbreken van een intern noodplan in een ouderenvoorziening zou kunnen gezien worden als een gebrek aan voorzorg. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 12

2. Informatie ouderenvoorziening 2.1. Algemeen en personeel 2.1.1. Algemeen Instelling Naam Adres Tel. Fax. E-mail Website Directeur Naam Tel./GSM Fax E-mail Preventieadviseur Naam Tel./GSM Fax E-mail Contactpersoon permanentie (kan eventueel directeur en/of preventieadviseur zijn) Naam Functie Tel./GSM Fax E-mail 13

2.1.2. Raad van beheer Directeur: Secretaris: Leden: Naam Functie GSM 2.1.3. Intern crisisteam Naam Functie GSM Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 14

2.1.4. Eerste interventieploeg Naam Functie GSM 2.1.5. Aantal personeelsleden gebouw (naam/nummer) SHIFT AANTAL dag nacht directie algemeen totaal Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 15

2.2. De residenten waarvoor de ouderenvoorziening erkend is 2.2.1. Dagverblijf gebouw (naam/nummer) AARD AANTAL mobiel rolstoel bedlegerig algemeen totaal 2.2.2. Kortverblijf gebouw (naam/nummer) AARD AANTAL waarvan DEMENTEN mobiel rolstoel bedlegerig algemeen totaal 2.2.3. Permanent verblijf gebouw (naam/nummer) AARD AANTAL waarvan DEMENTEN mobiel rolstoel bedlegerig algemeen totaal 16

! Aandachtspunt: Het is belangrijk om de gegevens van alle residenten inclusief hun gegevens van verzorging en medicatie op te nemen in een lijst. Deze lijst wordt best digitaal bewaard op een gekende plaats (bv. usb-stick in een kastje bij de ingang, ). De fiche omvat per resident minimaal: - Foto, naam, voornaam, te contacteren familie - Verzorging - Medicatie Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 17

2.3. Activiteiten en bezetting Type instelling Bezetting overdag (van u tot u ) Aantal personeelsleden Aantal bewoners (mobiel) Aantal bewoners (niet-mobiel) Bezetting 's nachts (van u tot u ) Aantal personeelsleden Aantal bewoners (mobiel) Aantal bewoners (niet-mobiel) Speciale afdelingen aanwezig (bv. dementerenden, ) 18

2.4. De risico's Interne risico's (site) bv.: plaats gevaarlijke stoffen, stookketel, keuken, opslag gasflessen, Externe risico's (omgeving) bv.: waterlopen, bedrijven, grote verkeerswegen,! Aandachtspunt: Iedere gemeente beschikt over een gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan (GANIP). In dit plan kunnen infofiches over de gemeentelijke risico's opgenomen worden, o.a. een fiche per ouderenvoorziening (voorbeeld zie bijlage 3). Stuur de info door naar uw gemeente ter attentie van de ambtenaar noodplanning, bij wie u ook terecht kan voor meer informatie. 19

3. Kaartmateriaal 3.1. Kaarten ouderenvoorziening 3.1.1. Inplantingsplan Dit plan geeft een globaal beeld van de locatie van de ouderenvoorziening met de aanpalende straten. 3.1.2. Plattegrond van de site Dit plan omvat de gebouwen van de ouderenvoorziening. Daarnaast worden belangrijke punten op de site aangeduid bv. toegangswegen, verzamelplaatsen, 3.1.3. Plattegrond van de instelling per verdieping Aan te duiden op het plan: Plaatsen: ingangen en (nood)uitgangen aantal gebouwen aantal verdiepingen trappen en liften verzamelplaats bij evacuatie + mogelijke alternatieven brandcentrale lokalen die een specifiek risico aanduiden (deze zijn best in kleur aan te brengen op de kaart): keuken refter opslag medicatie opslag zuurstofflessen stookkamer machinekamer andere lokalen bewonerskamers plaats crisislokaal verpleging secretariaat wasruimte berging Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 20

Interventiemiddelen: blusapparaten / axiale muurhaspels / boven- en ondergrondse hydranten waterwinplaatsen (bv. vijver) telefoontoestellen met buitenlijn of via centrale (bij voorkeur met noodbatterij) verloop evacuatietraject drukknoppen alarmsysteem stoelen voor gehandicapten Diverse: afsluitkranen gas, elektriciteit, water rookkoepels sleutelkastjes bv. voor lift zonnepanelen afvalbeheer! Aandachtspunt: Voor de opmaak van deze plannen is het wenselijk dat er overleg gepleegd wordt met de brandweer. Sommige brandweerkorpsen beschikken over voorbeelden van plannen. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 21

4. Noodsituaties 4.1. Alarmering 4.1.1. Opstart intern noodplan - Vaststeller noodsituatie Verwittig 112 Geef volgende gegevens door: Juist adres van de plaats van de noodsituatie + uw naam Juiste locatie van de noodsituatie (bv. zaal, keuken, kamernummer, ) Omschrijving van de noodsituatie Aanwezigheid van mogelijke slachtoffers Verwittig secretariaat of verantwoordelijke Directie start intern noodplan op Bijeenroepen van het crisisteam Eerste analyse van de noodsituatie Voorbeelden van acties: Eerste interventieploeg oproepen Verdere alarmering van personeelsleden Opwachten van hulpdiensten Informatie verzamelen en verspreiden! Aandachtspunt: Dit is een algemeen schema dat afgesteld moet worden op de interne werking van de ouderenvoorziening. Wegens het beperkt aantal aanwezige personeelsleden tijdens de nachtdienst, kan het aangewezen zijn om zowel een dag- als een nachtschema op te stellen.! Aandachtspunt: Personeelsleden die opgeroepen worden, moeten zich melden. Zorg ervoor dat deze melding de efficiëntie van de verwittigingsketen niet stoort. 4.1.2. Hoe alarmeren? Spreek een wijze van alarmeren af met het personeel. De aanwezigen kunnen op verschillende manieren gealarmeerd worden. Beschikbare communicatiemiddelen 1 Zenders-ontvangers Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 22

2 Omroepinstallatie 3 GSM en/of draagbare telefoontoestellen (bv. via codes) 4 Sirenes 5 Luidsprekers 6 Borden 7! Aandachtspunt: Om paniek te vermijden is het aangewezen om via een stil alarm andere personeelsleden te verwittigen. 4.1.3. Wie alarmeren? 4.1.3.1. Eerste interventieploeg (EIP) Om te helpen met de coördinatie tijdens een noodsituatie is het nuttig een goed opgeleide eerste interventieploeg te hebben die, in afwachting van de komst van de hulpdiensten, de eerste stappen kan zetten naar het beheersen van de situatie toe. Elk jaar organiseert de preventiedienst opleiding en bijscholing voor de leden van de interventieploeg. Taken: Bij brand, het dichtstbijzijnde blusmiddel nemen en de brand bestrijden met maximaal 1 bluspoging De deuren sluiten van de kamers in het getroffen compartiment indien dit nog niet is gebeurd Helpen met de residenten te evacueren De verzamelplaats organiseren EHBO toepassen Controleren of de branddeuren gesloten blijven Controleren of de 112 al verwittigd is De interventiediensten opvangen Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 23

Ter beschikking blijven van de interventiediensten Zie titel 2.1.4 voor de contactgegevens van de leden van de EIP. Zie actiekaart 15 voor de taken van de leden van de EIP. 4.1.3.2. Crisisteam De directie stelt een crisisteam samen. Het crisisteam bestaat uit vooraf aangeduide personen die de noodsituatie volgen vanuit het crisiscentrum. De vooraf aangeduide medewerkers (afhankelijk van de structuur van de ouderenvoorziening) moeten beslissingen kunnen nemen. Mogelijke samenstelling: directie coördinator intern noodplan preventieadviseur evacuatieverantwoordelijke verantwoordelijke opvang hulpdiensten communicatieverantwoordelijke media verantwoordelijke communicatie familie van residenten en personeelsleden secretaris (bijhouden van het logboek) externe diensten bv. verzekeringsmaatschappij, CRA of zijn afgevaardigde Taken: eerste opvang hulpdiensten en overleg met overheden beslissen over al dan niet (bijkomend) evacueren zo veel mogelijk informatie verzamelen over de noodsituatie zo veel mogelijk informatie verzamelen over eventueel ontbrekende/gekwetste personen informeren van de residenten, personeelsleden en hun familie organiseren van opvang contacten met ziekenhuizen contacten met verzekeringsmaatschappijen beleidsbeslissingen nemen opvang media en persberichten geven Zie titel 2.1.3 voor de contactgegevens van de leden van het crisisteam. Zie actiekaart 18 voor de taken van de leden van het crisisteam. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 24

! Aandachtspunt: In functie van de structuur van de ouderenvoorziening is het mogelijk dat meerdere functies door één persoon worden uitgevoerd. 4.1.3.3. Bijkomend personeel Om de druk op uw ouderenvoorziening tijdens noodsituaties te verlichten, wordt gesuggereerd om de verwittiging van bijkomend personeel te delegeren naar een verantwoordelijke binnen uw eigen instelling.! Aandachtspunt: Het is aangewezen om hierbij te werken met een cascadesysteem: Er wordt een persoon van het crisisteam aangesteld die permanent bereikbaar is + een vervanger. Deze persoon wordt als eerste gebeld bij een noodsituatie in de ouderenvoorziening. Deze persoon heeft een geactualiseerde lijst bij met de namen, adressen en GSMnummers van alle personeelsleden van de ouderenvoorziening. Op vraag van de directie zal deze persoon bellen naar de personeelsleden op de lijst met de vraag of hij/zij naar de ouderenvoorziening kan komen om te helpen. Om de extra hulp zo snel mogelijk te kunnen garanderen, is het aan te raden eerst te bellen naar de personeelsleden die het dichtst bij de ouderenvoorziening wonen. Denk er ook aan om eventueel de vrijwilligers verbonden aan de ouderenvoorziening (vertrouwd met de interne structuur) op te roepen.! Aandachtspunten: wie (nominatief of per functie aanduiden) mag een alarm geven naar de hulpdiensten? is het alarm overal waarneembaar (auditief/visueel) en niet voor interpretatie vatbaar? Voorzie in een systeem om in fasen te alarmeren waarschuwing (bv. stil alarm, ) beperkt (bv. één gebouw van de site,...) totaal (bv. alle gebouwen, ) maak een intern alarmeringsschema met de te verwittigen personeelsleden (aanstiplijst!) en de 112 hou rekening met dag- en nachtshiften zijn er alternatieven indien uw telefooncentrale uitvalt? (bv. noodtelefoon, wacht GSM, ) hou er rekening mee dat een noodsituatie van buitenaf uw ouderenvoorziening kan bedreigen (bv. gaswolk). Informeer uw personeel (en residenten) over die externe dreiging zodat paniek vermeden wordt. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 25

4.2. Crisislokalen 4.2.1. Crisiscentrum van de instelling Het crisiscentrum is de locatie waar de leden van het crisisteam van de instelling samenkomen om de hulpacties te coördineren. Dit lokaal kan andere functies hebben. Duid de plaats van dit lokaal aan, samen met een alternatief (in het geval dat de eerst aangeduide plaats niet toegankelijk is): 1.. 2. Alternatief. Het crisiscentrum moet minstens beschikken over: Voldoende ruimte, tafels, stoelen Telefoontoestellen voldoende in en uit lijnen Lijst met telefoonnummers leden crisisteam Lijst met telefoonnummers personeel Lijst met telefoonnummers familie van bewoners Lijst met de gegevens van de residenten Het is aangewezen om daarnaast te beschikken over: Veiligheidsverlichting Faxtoestel PC met internetaansluiting Aparte (en voldoende) internetaansluitingen voor externe gebruikers Fotokopieerapparaat GSM s Magnetisch bord, stiften, magneten Flipchart, papier en stiften Overheadprojector, transparanten, projectiescherm Radio TV toestel (volgen van berichtgeving) 4.2.2. Bijkomende lokalen In sommige noodsituaties zullen er aparte locaties moeten voorzien worden: lokaal opvang familie locatie telefoon fax 26

lokaal opvang pers locatie telefoon fax Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 27

4.3. Communicatie Communicatie is één van de sleutelbegrippen in de noodplanning. Het is belangrijk om de doelgroepen naar dewelke gecommuniceerd moeten worden, te bepalen. 1. Communicatie residenten 2. Communicatie personeel 3. Communicatie familie zie actiekaart 19 4. Communicatie met externe diensten - Communicatie met overheden - Communicatie met andere diensten van dezelfde structuur (bv. andere WZC in een overkoepeling) - Communicatie met geprivilegieerde partners (bv. systemen van thuiszorg) - 5. Communicatie media zie actiekaart 20! Aandachtspunten: - Denk eraan om deze specifieke taken te laten vervullen door de meest aangewezen personen. - De bewoners zullen bij een noodsituatie trachten om de eigen familieleden te bereiken, of omgekeerd. Besteed daarom in de communicatie voldoende aandacht aan de bewoners en hun families. Het past niet dat de informatie in de media meer en sneller zou zijn dan deze naar de meest betrokken groepen. - Een noodsituatie krijgt veel aandacht van de media. Contacten met de pers zijn niet altijd eenvoudig. Aangeraden wordt om de perscontacten toe te vertrouwen aan 1 persoon die spreekt in opdracht van de instelling. - Licht de residenten en personeelsleden van de ouderenvoorziening zo snel mogelijk in van de noodsituatie. Vermeld wat er gebeurd is en wat de gevolgen zijn. De melding kan gebeuren door bv. een korte brief mee te geven. - Stel eventueel een standaardpersbericht op voorhand op. Op die manier hoeft in een noodsituatie enkel de feitelijke informatie ingevuld te worden. - Let erop dat de communicatie naar de verschillende groepen geen tegenstrijdigheden bevat. Dit betekent dat de inhoud van de communicatie moet goedgekeurd worden. - Vanaf de afkondiging van een gemeentelijke/provinciale fase is het aan te raden eerst overleg te plegen met de gemeente/provincie alvorens er gecommuniceerd wordt met de pers. 28

4.4. Evacuatie en opvang 4.4.1. Evacuatie Wanneer er geëvacueerd moet worden omdat de bewoners en/of het personeel in gevaar zijn, bestaan er drie verschillende stappen: Stap 1: De horizontale evacuatie, waarbij de residenten in een ander compartiment binnen het gebouw verzameld worden. Hou er rekening mee dat: o er best twee branddeuren tussen de plaats van de noodsituatie en de verzamelplaats zitten, o de verzamelplaats moet beschikken over voldoende verwarming en elektriciteit, o de verzamelplaats gemakkelijk bereikbaar is voor de interventiediensten? Stap 2: Indien de dreiging blijft, wordt er verticaal geëvacueerd. De residenten worden naar een opvangplaats in een ander gebouw begeleid. Bij absolute voorkeur gebeurt dit in samenwerking met de interventiediensten. Ook hier moet rekening gehouden worden met verwarming en elektriciteit. Stap 3: Wanneer ook dit niet voldoende is, worden de residenten naar buiten gebracht en verzamelen ze op een zo veilig mogelijke plaats. Ook hier is de samenwerking met de interventiediensten ten zeerste aangewezen. 4.4.2. Opvang Indien de ouderenvoorziening geheel of gedeeltelijk buiten gebruik is, moet voor opvang gezorgd worden. Zorg ervoor dat er afspraken gemaakt zijn met andere ouderenvoorzieningen uit de omgeving i.v.m. opvang bij een noodsituatie. Indien nodig kan er gebruik gemaakt worden van de website www.oostvlaanderen.be/kortverblijfonline om te zien in welke ouderenvoorzieningen in Vlaanderen bedden vrij zijn. Bij grootschalige noodsituaties zal de overheid via de CP-Ops of het CC in samenwerking met de ouderenvoorziening een tijdelijk gemeentelijk opvangcentrum openen. Dit centrum is opgenomen in het gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan (GANIP). Een dergelijke opvang voorziet in principe niet in herberging en is steeds minder optimaal dan een (tijdelijke) opvang in een ander ouderenvoorziening. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 29

! Aandachtspunten: - Probeer afspraken te maken met buren (scholen, restaurants, ) i.v.m. opvang bij een noodsituatie. - Een opvang in een ziekenhuis wordt in principe voorbehouden voor zieke personen. De opvang van bedlegerigen is een laatste mogelijkheid en kan maar ingeroepen worden voor zover ze elders niet terecht kunnen. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 30

5. Nafase De nafase gaat over de fase na de noodsituatie. In deze fase worden activiteiten ontplooid waardoor er kan worden teruggekeerd naar de "normale" situatie. Het is de fase waarin de volle omvang van de noodsituatie duidelijk wordt. Het wordt bekend wie na de noodsituatie verdere medische en/of psychosociale hulp nodig heeft. Ook wordt duidelijk welke materiële schade is aangericht en op welke wijze deze al dan niet zal (kunnen) worden hersteld en vergoed. De nafase behoort, net zoals de acute fase, tot de noodplanning. De psychosociale acties worden gebundeld in het luik PSIP (psychosociaal interventieplan) dat deel uitmaakt van de medische discipline (of discipline 2). Indien dit nodig blijkt, zal een apart psychosociaal coördinatiecomité (bemand met overheden en instelling) opgericht worden om de nafase in goede banen te leiden. Aandachtspunten: Coördinatie en organisatie Schade en financiële voorzieningen (Her)huisvesting, herstel en wederopbouw Milieu Belangenvereniging en zelforganisatie slachtoffers Geneeskundige opvang en verzorging Psychosociale opvang en verzorging Informatievoorziening Externe voorlichting Gezondheidsonderzoek en monitoring Uitvaart Herdenken (Evaluatie)onderzoek en leren Strafrechtelijk onderzoek Verantwoording afleggen Grensoverschrijdende samenwerking Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 31

Een noodsituatie in een ouderenvoorziening kan een impact hebben op het psychosociaal welzijn van de bewoners, hun familie en de personeelsleden. Het is belangrijk om de getroffenen op te vangen met aandacht voor de volgende aspecten: informatie, mantelzorg, rituelen en erkenning. Op korte termijn kan dit door bv. de bewoners naar een veilige plaats te brengen, een gesprek, het geven van informatie, etc. Op langere termijn dient de situatie opgevolgd te worden, bv. het organiseren van een informatiebijeenkomst een week na het gebeuren en het organiseren van herdenkingen op bijzondere momenten. Het is belangrijk dat de nodige acties in de nafase worden besproken en georganiseerd door het crisisteam. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 32

6. Oefenen 6.1. Algemeen nut noodzaak Oefenen is verplicht en noodzakelijk. De bedoeling is: Parate kennis van het intern noodplan nagaan De voorgeschreven procedures testen op hun efficiëntie Het materiaal uittesten (bv. gebruik evacuatiestoel) Het personeel trainen en reflexen aanleren Lessen trekken en waar nodig het intern noodplan aanpassen 6.2. Soorten oefeningen Een alarmeringsoefening omvat o.a.: Het alarmeringschema uittesten De snelheid van de reactie van het personeel, de eerste interventieploeg, het crisisteam testen en nagaan of iedereen zijn opdracht kent De contactgegevens uittesten Een tafeloefening omvat o.a.: Een scenario (bv. brand, opsluiting in lift, ) met timing Er is geen terreinontplooiing Alle actoren komen samen (op voorhand of na oproep in real time) en reageren op het scenario Het gebruik van de actiekaarten De oefenleiding kan vragen stellen, problemen opwerpen, Een terreinoefening omvat o.a.: Een scenario met timing Een nagebootste crisistoestand (brand, rook, ) of dreiging (gevaarlijke wolk, stroomuitval, ) of crisis op afstand (ongeval met bus op uitstap, ) Simulanten of residenten die in staat zijn mee te werken De alarmering en oproep van personeel, directie en crisisteam, EIP, Het gebruik van de actiekaarten Eventueel in samenwerking met de hulpdiensten (oprichten CP-Ops) 33

6.3. Aandachtspunten bij oefeningen Duid een oefenverantwoordelijke (oefendirectie) aan Werk met eenvoudige scenario's Omschrijf de oefendoelen exact Werk met evaluatoren, noteer wat fout is en beoordeel de genomen acties op juistheid, snelheid SCENARIO INTERN NOODPLAN OEFENING AANPASSING EVALUATIE! Aandachtspunten: - Er moeten goede afspraken met de hulpdiensten en autoriteiten gemaakt worden. - De oefening moet minimum 2 weken voor datum gemeld worden aan de 112 (zie ook het meldingsformulier in bijlage 6). Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 34

7. Actiekaarten 7.1. Actiekaarten voor incidenten De actiekaarten voor incidenten worden onderverdeeld in actiekaarten voor acute noodsituaties en actiekaarten voor niet-acute noodsituaties. Met een acute noodsituatie wordt bedoeld dat het gaat om een incident waarbij het functioneren van de instelling in het gedrang komt of kan komen.! Aandachtspunt: Het is een suggestie om alle actiekaarten op gekleurd papier af te drukken. 7.1.1. Acute noodsituaties Actiekaart 1: brand en gasalarm (noodsituatie) Actiekaart 2: interne alarmering Actiekaart 3: bluspoging door een lid van de Eerste Interventieploeg Actiekaart 4: evacuatie Actiekaart 5: opvang interventiediensten Actiekaart 6: schuilen Actiekaart 7: langdurige stroomonderbreking (noodgenerator!) Actiekaart 8: bommelding 35

Actiekaart 1: brand en gasalarm (noodsituatie) EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Verwittig de hulpdiensten: bel 112 Boodschap U spreekt met (eigen naam) van de ouderenvoorziening. (naam, adres). Er is brand/gasalarm/andere noodsituatie in kamer (kamernummer of benaming lokaal) op verdieping (nummer verdieping) in blok Er zijn gewonden (aantal gewonden) Leg niet dicht als u in de wachtrij van de 112 komt te staan. Anders komt u terug achteraan te staan bij een volgende oproep! Blijf aan de lijn voor verdere vragen vanuit de 112! 2. Start het intern alarmeringsschema Volg actiekaart 2 3. Doe één bluspoging Volg actiekaart 3 4. Evacueer wanneer en waar nodig Volg actiekaart 4 5. Vang de interventiediensten op bij hun aankomst Volg actiekaart 5 Tip: Geef de actiekaarten 2 tot 5 indien mogelijk door aan een collega 36

Actiekaart 2: interne alarmering EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Verwittig de directie Geef volgende gegevens door: uw naam en functie Juiste locatie van de noodsituatie (bv. zaal, keuken, kamernummer, ) Omschrijving van de noodsituatie Aanwezigheid van mogelijke slachtoffers 2. Verwittig andere personeelsleden Opgeroepen personeelsleden moeten zich melden. 3. Help bij de evacuatie Volg actiekaart 4 37

Actiekaart 3: bluspoging door lid van de Eerste Interventieploeg EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Doe 1 bluspoging met het dichtstbijzijnde brandbestrijdingsmiddel Wanneer de brand na deze poging niet onder controle is: verlaat de plaats van de noodsituatie en help met de evacuatie 2. Help bij de evacuatie Volg actiekaart 4 38

Actiekaart 4: evacuatie EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Ga na of de deuren van de kamers van het getroffen compartiment perfect gesloten zijn 2. Evacueer de bedreigde bewoners van het compartiment naar een veilige plaats Start met de meest bedreigde kamers Daarna de rest van het compartiment Laat bij voorkeur twee branddeuren tussen de geëvacueerden en de plaats van de noodsituatie Laat de verlichting branden Laat persoonlijke eigendommen achter Gebruik geen lift Bij rookontwikkeling het hoofd zo dicht mogelijk bij de grond houden Hou rekening met minder mobiele en niet-mobiele residenten 3. Zorg ervoor dat ieder personeelslid dezelfde procedure volgt 39

Actiekaart 5: opvang interventiediensten EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Doe een fluohesje aan 2. Ga naar de afgesproken plaats en wacht op de interventiediensten 3. Geef de correcte informatie door aan de interventiediensten Aard noodsituatie Voor- of achterzijde van het gebouw Verdieping Kamernummer Kortste weg naar de plaats van de noodsituatie 4. Blijf eventueel ter plaatse voor de opvang van latere interventiediensten/ Volg de instructies van de interventiediensten 5. Hou de toegang vrij voor de interventiediensten 6. Blijf ter beschikking van de interventiediensten en volg hun instructies op 40

Actiekaart 6: schuilen EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Breng iedereen zo vlug mogelijk naar binnen of blijf binnen! Het kan aangewezen zijn om iedereen samen te brengen in één specifieke locatie (bv. refter) 2. Sluit ramen en deuren 3. Schakel airconditioning en/of luchtbehandelingsinstallaties uit 4. Verwittig de directie 5. Volg de richtlijnen van de directie, de interventiediensten en/of de overheid Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 41

Actiekaart 7: langdurige stroomonderbreking EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Verwittig de directie 2. Verwittig de andere personeelsleden en de residenten Informeer het personeel (en de residenten) op geregelde tijdstippen rond de evolutie van de situatie 3. Bel de betrokken elektriciteitsmaatschappij 4. Activeer de noodgenerator (indien aanwezig) 5. Bel 112 en geef een overzicht van de situatie 6. Indien het risico bestaat dat de noodsituatie niet opgelost geraakt: Vraag aan de directie om het crisisteam samen te roepen zodat er kan gezocht worden naar opvangcentra voor de residenten! Aandachtspunten: - Opgelet: Stroomuitval heeft invloed op de bewaring van voedsel en medicatie. - Zorg ervoor dat de hulpdiensten een noodgenerator kunnen aansluiten. - Een aantal ouderenvoorzieningen zijn ook hersteloord, wat betekent dat er een aantal patiënten zijn die een verhoogde medische zorg nodig hebben (bijvoorbeeld aanwezigheid van een baxter met automatische druppelteller, ). 42

Actiekaart 8: bommelding EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Verzamel maximaal informatie Onthoud zo goed mogelijk de tekst van de ontvangen melding! Vraag: Wanneer zal het gebeuren? Waar zal het gebeuren? Waar bent u? Wie bent u? Wat is uw reden? Luister en onthoud: De oproeper Stem van de oproeper (man, vrouw, kind) Taal accent Uitspraak spraakgebreken Snelheid (snel, traag, hortend, buiten adem, ) De achtergrondgeluiden Muziek? Machines? Verkeer? Vliegtuiglawaai? Gesprekken? Kindergeluiden? 2. Verwittig de hulpdiensten: bel 112 3. Start het intern alarmeringsschema Volg actiekaart 2 4. Evacueer wanneer nodig Volg actiekaart 4 5. Vang de interventiediensten op bij hun aankomst Volg actiekaart 5 43

7.1.2. Niet-acute noodsituaties Een niet acute noodsituatie is een crisissituatie die een georganiseerde aanpak vraagt van de instelling maar de continuïteit van de werking niet bedreigt. Actiekaart 9: defecte lift Actiekaart 10: verdwijning resident Actiekaart 11: voedselvergiftiging Actiekaart 12: busongeval (directie) Actiekaart 13: busongeval (begeleiders) Actiekaart 14: checklist busreizen Deze lijst kan aangevuld worden met nog andere actiekaarten. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 44

Actiekaart 9: defecte lift Indien de leden van de eerste interventieploeg of de technische dienst opgeleid zijn om dit probleem op te lossen, schakel hen in! 1. Verwittig de directie 2. Verwittig de hersteldienst van de liften en vraag hun interventietijd 3. Bel 112 Geef volgende gegevens door Juist adres van de noodsituatie Juiste positionering van de geblokkeerde lift Uw naam Aanwezigheid van mogelijke slachtoffers Beantwoord de vragen van de hulpverlener aan de andere kant van de lijn Tips Tracht de personen in de lift te bereiken om hen te informeren en blijf in contact met hen Wacht de hersteldienst van de lift en eventueel de hulpdiensten op Volg de verdere instructies van de hersteldienst en de hulpdiensten 45

Actiekaart 10: verdwijning resident 1. Verwittig de directie en de andere personeelsleden 2. Verzamel gegevens over de vermiste persoon Waar is hij/zij laatst gezien? Wie had als laatste contact met hem/haar? Wat is zijn/haar normaal dagschema? Hoe was zijn/haar recente (gemoeds)toestand? Heeft deze persoon een bepaald ziektebeeld of allergieën? Wat is de gezinssituatie van de persoon? Zijn er nog persoonlijke bezittingen van hem/haar aanwezig in de ouderenvoorziening? 3. Zoek op de terreinen van de ouderenvoorziening 4. Doe navraag bij familie en vrienden van de vermiste 5. Wanneer de interventiediensten zouden worden opgeroepen: leg volgende documenten klaar Recente foto Medisch dossier Persoonlijke documenten! Aandachtspunten: - Het kan belangrijk zijn een automatisch alarmsysteem (bv. in de kledij) in te bouwen bij personen die kunnen weglopen - Bij zorgwekkende verdwijning, bel 112. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 46

Actiekaart 11: voedselvergiftiging 1. Verwittig de directie of het secretariaat van de ouderenvoorziening 2. Indien meerdere personen zich tegelijk ziek voelen verwittig de hulpdiensten: bel 112 3. De directie zal: Contact nemen met een arts, deze zal een beslissing nemen rond de verdere aanpak Het crisisteam samenroepen De Provinciale Controle-Eenheid (PCE) verwittigen. 4. Zoek naar symptomen en de oorzaak van de voedselvergiftiging 5. Tref maatregelen om verdere vergiftiging te voorkomen Gegevens Provinciale Controle Eenheden Provincie Antwerpen Brussel Italiëlei 124 Bus 92 Kruidtuinlaan 55 2000 Antwerpen 1000 Brussel Tel: 03 202 27 11 - Fax: 03 202 28 11 Tel: 02 211 92 00 - Fax: 02 211 91 85 GSM: 0478 87 62 19 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.ANT@favv.be Provincie Limburg Kempische Steenweg 297 bus 4 3500 Hasselt Tel: 011 26 39 84 - Fax: 011 26 39 85 GSM: 0478 87 62 18 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.LIM@favv.be Provincie Vlaams Brabant Greenhill Campus Interleuvenlaan 15 blok E Researchpark Haasrode 1515 3001 Leuven GSM: 0478 87 62 22 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.BRU@favv.be Provincie Oost-Vlaanderen Zuiderpoort blok B, 10 e verdieping Gaston Crommenlaan 6 / 1000 9050 Gent Tel: 09 210 13 00 - Fax: 09 210 13 13 GSM: 0478 87 62 20 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.OVL@favv.be Provincie West-Vlaanderen AIPM Koning Albert I laan 122 8200 Brugge Tel: 050 30 37 10 - Fax: 050 30 37 12 Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 47

Tel: 016 39 01 11 - Fax: 016 39 01 05 GSM: 0478 87 62 17 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.VBR@favv.be GSM: 0478 87 62 21 (Enkel in uiterst dringende gevallen buiten de diensturen) Notif.WVL@favv.be! Aandachtspunt: De directie volgt de instructies van de arts of CRA op. Hij zal op basis van de symptomen beslissen of de gezondheidsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap of de PCE wordt verwittigd. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 48

Actiekaart 12: busongeval met residenten: taken directie 1. Roep het crisisteam samen 2. Informeer u maximaal bij de begeleider op de plaats van het ongeval en de busmaatschappij 3. Beslis of iemand van het crisisteam ter plaatse gaat 4. Verwittig de familie van de betrokkenen met de juiste info 5. Zorg voor de opvang van familie in de ouderenvoorziening 6. In geval van een ernstig incident: overleg met de gemeente Overleg met de gemeente kan via: Burgemeester Ambtenaar noodplanning Politie! Aandachtspunt: Indien nodig kan het psychosociaal nood- en interventieplan (PSIP) worden opgestart. Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 49

Actiekaart 13: busongeval met residenten: taken begeleiders 1. Blijf kalm, verlaat de bus en zorg voor voldoende afstand 2. Bel 112 Vermeld Adres van de plaats van de noodsituatie + uw naam Omschrijving van de noodsituatie Aanwezigheid van mogelijke slachtoffers Verloop van de reddingsacties 3. Verwittig de verantwoordelijken in de ouderenvoorziening via het nummer... 50

Actiekaart 14: checklist busreizen 1. Maak twee reismappen klaar met: Reisformulier busreizen (zie bijlage 5) Nominatieve lijst van de deelnemers Lijst met telefoonnummers Ongeval-aangifteformulieren Eventuele andere documenten, bv. info over de bestemming Geef één exemplaar af bij het secretariaat Het tweede exemplaar wordt meegenomen en bijgehouden door de begeleider(s) 2. Neem minstens mee: GSM met lader (zorg ervoor dat het nummer gekend is door de ouderenvoorziening) EHBO koffer Identiteitskaart van alle residenten en personeelsleden SIS kaart van alle residenten en personeelsleden 3. Zorg ervoor dat volgende instructies tijdens de volledige reis nageleefd worden: Tips: Tassen in de bagageruimte Handbagage onder of boven de zetels Hou het gangpad vrij Draag de autogordel De begeleiders nemen plaats vooraan in de bus (eventueel één begeleider bij de achterste deur). Bewoners die moeilijk kunnen lopen of een gipsverband hebben moeten vooraan zitten. Spreek eventueel onderling af hoe men gaat evacueren indien dit nodig zou zijn. Vraag aan de chauffeur voor het vertrek hoe de deuren van de bus manueel geopend kunnen worden. Vraag de plaats van de nooduitgangen en blusmiddelen in de autocar. 51

7.2. Actiekaarten voor personen Actiekaart 15: taken eerste interventieploeg Actiekaart 16: taken verantwoordelijke namenlijsten Actiekaart 17: taken directie Actiekaart 18: taken crisisteam en plaats crisislokalen Actiekaart 19: taken verantwoordelijke communicatie familie van residenten of personeelsleden Actiekaart 20: taken verantwoordelijke communicatie media Deze lijst kan aangevuld worden met andere actiekaarten. 52

Actiekaart 15: taken eerste interventieploeg EIGEN VEILIGHEID PRIMEERT!/BRENG UZELF NIET IN GEVAAR! 1. Staak onmiddellijk het werk 2. Informeer naar de plaats en de aard van de noodsituatie 3. Bij brand, sluit de deuren van de kamers in het getroffen compartiment, neem het dichtstbijzijnde blusmiddel en bestrijd de brand met maximaal 1 bluspoging 4. Help de bewoners te evacueren Tips Volg actiekaart 4 Hou de branddeuren gesloten Controleer of 112 al dan niet verwittigd is Blijf ter beschikking van de bevoegde hulpdiensten In functie van de opleiding en de opdrachten van de eerste interventieploeg kunnen andere taken worden toegevoegd, bv. Bevrijden van personen uit de lift Opstarten van de noodgenerator bij langdurige stroomonderbreking 53

Actiekaart 16: taken verantwoordelijke namenlijsten 1. Doe een fluohesje aan 2. Neem de namenlijsten mee Zij bevinden zich in: 3. Ga naar de verzamelplaats 4. Verzamel de gegevens op de verzamelplaats 5. Geef de informatie door aan de hulpdiensten en de directie 54

Actiekaart 17: taken directie 1. Roep indien noodzakelijk het crisisteam samen 2. Coördineer als voorzitter van het crisisteam de hulpacties 3. Controleer of de 112 verwittigd is 4. Zorg ervoor dat de ouderenvoorziening vertegenwoordigd is in de CP-Ops en het CC (wanneer deze zijn opgericht) 5. Zorg ervoor dat de familie verwittigd wordt 6. Sta de media en de gerechtelijke diensten te woord 7. Hou contact met de verantwoordelijke ter plaatse indien de noodsituatie niet in de ouderenvoorziening is gebeurd 8. Denk aan de begeleiding van prominenten 9. Bespreek de acties van de nafase (voor residenten, personeel, familie) 55

Actiekaart 18: taken crisisteam en plaats crisislokalen 1. Samenstelling en taken van het crisisteam (te bepalen in functie van de noodsituatie) Directeur-voorzitter of plaatsvervanger-voorzitter coördinator Directieleden of aangeduide personeelsleden contact met de familie contact met de media praktische organisatie crisiscentrum Ondersteunend personeel telefoons opnemen noteren van alle acties die ondernomen worden en het uur erbij vermelden logistieke ondersteuning (eten voorzien, praktische regeling voor de opvang) Preventieadviseur onderzoek naar het ongeval Sociaal assistent verwittigen familie Extern psycholoog Arts Vertegenwoordiger Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk (EDPB) Vertegenwoordiger verzekeringsmaatschappij logistieke ondersteuning Vertegenwoordiger autobusmaatschappij contact met de chauffeur nieuwe bus voorzien? 56

2. Plaats voor het crisiscentrum. Uitrusting aanwezig of in de nabije omgeving: De ruimte die u voorziet moet minstens beschikken over: Telefoontoestellen voldoende in en uit lijnen (indien mogelijk 2 lijnen die niet gekoppeld zijn aan de interne telefooncentrale) Lijst met telefoonnummers leden crisisteam Lijst met telefoonnummers personeel Lijst met telefoonnummers familie van bewoners Lijst met namen van residenten Het is aangewezen om daarnaast te beschikken over: Veiligheidsverlichting Faxtoestel PC met internetaansluiting Fotokopieerapparaat GSM s Magnetisch bord, stiften, magneten Flipchart, papier en stiften Overheadprojector, transparanten, projectiescherm Radio TV toestel (volgen van berichtgeving) Drank en eten voor de leden van het crisisteam 3. Plaats voor opvang familieleden Gescheiden van plaats voor opvang media Drank en eten voor de getroffenen 4. Plaats voor opvang media Gescheiden van plaats voor opvang familieleden Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 57

Actiekaart 19: taken verantwoordelijke communicatie familie van residenten of personeelsleden 1. Gegevens verantwoordelijke Verantwoordelijke (+ vervanger). GSM. Plaats opvang. 2. Begeef u naar het crisiscentrum in 3. Zorg dat u op de hoogte bent van de situatie en de evolutie van de situatie Bv. Wie zijn de slachtoffers? Naar welk ziekenhuis zijn ze gebracht? 4. Maak een overzichtelijk bericht met de beschikbare informatie, gericht aan de familie 5. Contacteer het gezin of de familie van de residenten of de personeelsleden van de betrokkene(n) Wees het aanspreekpunt voor familieleden met vragen Toon bezorgdheid en betrokkenheid 6. Bepaal in het crisisteam of in het coördinatiecomité in samenspraak met de burgemeester: een noodnummer waar de familie terecht kan met vragen een lokaal waar familieleden terecht kunnen voor opvang (sanitair, catering) 58

Actiekaart 20: taken communicatieverantwoordelijke 1. Gegevens verantwoordelijke media Communicatieverantwoordelijke (+ vervanger). GSM. Plaats opvang. 2. Begeef u naar het crisiscentrum in 3. Zorg dat u op de hoogte bent van de situatie en de evolutie van de situatie 4. Verzamel alle verschillende berichten en zorg voor één bondig persbericht met juiste informatie. Stuur dat bericht door 5. Nodig in samenspraak met de directie eventueel de media uit in de ouderenvoorziening 6. Beleg een persconferentie indien nodig Tips voor de woordvoerder GEEN SPECULATIE! Tracht eerst en vooral duidelijkheid te scheppen over wat er gebeurd is. Vermeld geen zaken waarover geen zekerheid bestaat! Toon bezorgdheid en betrokkenheid Gebruik eenvoudige en duidelijke taal Zeg niets over wat niet in de openbaarheid mag komen. Er bestaan geen "gesprekjes onder ons" met een journalist! Doe niet aan schuldduiding Wees voorzichtig met vragen als "had u dit niet kunnen zien aankomen?" Gebruik eventueel op voorhand opgestelde modelantwoorden Canvas intern noodplan ouderenvoorzieningen - november 2011 59

8. Bijlagen Bijlage 1 Telefoonrepertorium Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7 Afkortingenlijst In te vullen infofiche in gemeentelijk algemeen nood- en interventieplan Inventaris gevaarlijke producten Reisformulier busreizen Meldingsformulier oefeningen Pictogrammen 60

Bijlage 1: Telefoonrepertorium Brand Algemeen noodnummer 100-112 Brandweer.. Politie Algemeen noodnummer 101-112 Lokale politie Federale politie EHBO Europees noodnummer 112 Rode Kruis 105 Dichtstbijzijnde ziekenhuis Antigifcentrum 02/245 245 Brandwondencentrum UZ Gent 09/240 34 90 Gemeente Burgemeester Ambtenaar noodplanning Dokters Interne dienst voor preventie en 61