Monitor Waalsprong 2015 Bevolking en woningen in de Waalsprong
Monitor Waalsprong 2015 Bevolking en woningen in de Waalsprong Datum: november 2015 Colofon Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek contactpersoon: Jenny Zonneveld tel.: (024) 329 98 89 e-mailadres: onderzoek.statistiek@nijmegen.nl Verkrijgbaar Stadswinkel Mariënburg 75 6611 PS Nijmegen tel: (024) 329 24 08 of via www.nijmegen.nl (onderdeel gemeente > onderzoek en cijfers)
Inhoudsopgave Samenvatting en conclusies 3 1 Inleiding 4 2 Woningbouw in de Waalsprong 5 3 Bevolkingsvooruitberekeningen 9 3.1 Inleiding 9 3.2 Totale bevolking Nijmegen-Noord 9 3.3 Bevolking per woongebied 12 4 Bijlage 1 GREX 2015 15 5 Bijlage 2 Basisgeneratie 16
Samenvatting en conclusies Deze bevolkingsprognose voor Nijmegen-Noord is gemaakt op basis van de planning van kavelverkoop en woningbouw voor de Waalsprong, zoals in januari 2015 vastgelegd door de GEM (GREX 2015). De Grex 2015 kenmerkt zich door de volgende zaken: De ontwikkelperiode loopt tot 2028 (kavelverkoop)/2030 (woningbouw) Er wordt uitgegaan van een aantal te verkopen kavels/op te leveren woningen van 400-700 per jaar Uiteindelijk zullen er in de Waalsprong ruim 12.000 woningen gebouwd worden In vergelijking tot de GREX van december 2011, die de basis vormde voor de vorige bevolkingsvooruitberekening van de Waalsprong, is op niveau van de Waalsprong als geheel niet veel veranderd. Zowel de aantallen als de fasering vertonen grote overeenkomsten Binnen deelgebieden van de Waalsprong is er wel sprake van verschuiving en uitwisseling van plannen Op basis van de plannen in de GREX 2015 hebben we een vooruitberekening van de bevolking in de Waalsprong gemaakt. Op 1 januari 2015 woonden er ruim 14.500 mensen in Nijmegen-Noord, in zo n 5000 woningen (1100 oudbouwwoningen, met name in het dorp Lent, bijna 4000 woningen die al gebouwd zijn in het kader van de ontwikkeling van de Waalsprong). In 2020 zal, bij uitvoering van de GREX 2015, het aantal inwoners in Nijmegen-Noord zijn toegenomen tot 21.000, in 2025 tot ruim 29.000. De bevolkingstoename zal zich in alle leeftijdsklassen voordoen, maar relatief het sterkst bij tieners en vijftigers. Toch ligt in 2020 en 2025 in Nijmegen-Noord het zwaartepunt in de bevolking nog net als nu bij de kinderen en dertigers en veertigers. woningen inwoners 2015 5000 14542 2020 7500 21000 2025 10800 29200 Figuur 1 Bevolkingsomvang Nijmegen-Noord, bij uitvoering van GREX 2015 Inleiding - 3
1 Inleiding De Waalsprong is een gebied waar veel gebeurt. Om een goed overzicht te houden over de huidige en op dit moment verwachte toekomstige ontwikkeling in dit gebied maakt bureau Onderzoek en Statistiek met regelmaat een Waalsprongmonitor. Daarin komen twee onderwerpen aan bod: de actuele woningbouwplanning van de Waalsprong de op basis van dat programma verwachte omvang en samenstelling van de bevolking Veranderingen in verwachtingen over de toekomstige bevolking hebben verschillende oorzaken: Het bouwprogramma wordt regelmatig aangepast, in samenstelling, omvang en fasering. Verwachtingen voor de toekomstige bevolking van de Waalsprong zijn voor een groot deel afgeleid van gedrag (geboorte, verhuizingen) van Nijmegenaren in de afgelopen jaren. Hoe meer mensen in de Waalsprong wonen, en hoe langer het gebied al bestaat, des te meer werkelijk ervaringen uit de Waalsprong kunnen verwerkt worden in de prognoses. De gedragsaannames voor Waalsprongbewoners worden steeds aangepast. Zoals bij iedere prognose zijn de uitkomsten van de Waalsprongmonitor indicatief. Met andere uitgangspunten (m.n. een ander woningbouwprogramma) krijg je andere uitkomsten. Bovendien zijn de verwachtingspatronen die uit het historische gedrag worden afgeleid altijd een gemiddelde. In praktijk zijn de demografische patronen niet zo uniform. In de ene wijk, het ene complex woningen komt een ander soort bewoners wonen, met andere demografische kenmerken dan in een andere, toch enigszins vergelijkbare wijk of complex. Voor de prognose betekent dat dat voor de wijken en deelgebieden in de Waalsprong een standaardbevolking, uitgaande van het gemiddelde wordt geschat. Er zullen echter altijd afwijkingen van het gemiddelde gedrag voorkomen. De bevolkingsvooruitberekeningen voor deze monitor zijn gemaakt, op basis van de GREX 2015 die rond de jaarwisseling 2014/2015 door de GEM is opgesteld. De Waalsprongmonitor is zo goed mogelijk afgestemd met de uitgangspunten en uitkomsten van de Demografische Verkenning 2015. 4 - Inleiding
2 Woningbouw in de Waalsprong Op hoofdlijnen geen grote veranderingen in GREX tussen 2012 en 2015 De laatste Waalsprongmonitor gaf een vooruitberekening van de bevolking op basis van de GREX (grondexploitatie) 2012 (dec. 2011). Deze nieuwe Waalsprongmonitor gaat uit van de GREX 2015 die rond de jaarwisseling 2014/2015 door de GEM bekend gemaakt is. In de GREX wordt een planning gemaakt voor de kavelverkoop in de Waalsprong. 800 700 600 500 400 300 200 100 0 2028 2027 2026 2025 2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 Figuur 2 Geplande kavelverkoop per jaar, bron GREX 2015 Volgens de Grex 2015 zullen in de jaren 2015-2028 jaarlijks tussen de 400 en 700 kavels verkocht worden. Kavelverkoop leidt globaal gezien tot oplevering van woningen 1 à 2 jaar later. De GREX wordt regelmatig aangepast omdat plannen, onder invloed van factoren als economische ontwikkeling, ruimtelijke inzichten, juridische procedures etc. veranderen. In de jaren tussen 2007 en 2012 waren de aanpassingen relatief ingrijpend. Als gevolg van de economische crisis werden de plannen steeds verder naar achter in de tijd geschoven. Sinds 2012 is de planning in totaal-aantallen weer vrij stabiel. In de afgelopen jaren zijn de verwachte kavelverkopen gerealiseerd. Ook voor de toekomst zijn de verwachtingen rond kavelverkoop getalsmatig slechts beperkt aangepast, voornaamste verschil is dat in de huidige GREX de kavelverkoop een paar jaar langer doorloopt. Woningbouw in de Waalsprong - 5
14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2030 2029 2028 2027 2026 2025 2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 voor 2010 grex 2007 grex 2009 grex 2012 grex 2015 Figuur 3 Ontwikkeling aantal nieuwbouwwoningen volgens planning 4 GREX-en, bron: GEM Binnen dit over-all behoorlijk vergelijkbare geheel zijn er op deelgebieden wel verschuivingen in vergelijking met de GREX 2012: tussen Noordrand-West en Citadel (de twee gebieden die samen Hof van Holland vormen) is er sprake van uitwisseling van plannen en voor Groot Oosterhout is de planning wat naar achter geschoven en uitgebreid. Woningvoorraad in deelgebieden van de Waalsprong Binnen de Waalsprong onderscheiden we twee wijken, waarin weer verschillende woongebieden zijn. wijk woongebied bouwvlek Lent 1 oudbouw Lent 2 Noordrand West (Hof v. Holland) 3 Noordrand Oost Oosterhout 4 Citadel (Hof van Holland) 5 Zuidrand 6 Vossenpels 7 Woonpark Oosterhout 8 Groot Oosterhout Figuur 4 Indeling Nijmegen-Noord naar wijken en woongebieden vlek 36 en 37 vlek 20, 24, 35 en al gerealiseerde nieuwbouw Lent vlek 38 vlek 33, 34, 39 vlek 25-28 vlek 10 midden, oost en west vlek 32 In de kaart op de volgende bladzijde is te zien waar de bouwvlekken en woongebieden precies liggen binnen het Waalspronggebied. 6 - Woningbouw in de Waalsprong
Figuur 5 Bouwvlekken op kaart Waalsprong Woningbouw in de Waalsprong - 7
Gecombineerd met de al in de Waalsprong gebouwde woningen leidt de GREX 2015 tot de volgende verwachte woningaantallen in de nieuwbouwgebieden van Nijmegen-Noord: Woonpark Groot Citadel Noordrand Noordrand Zuidrand Vossenpels Lent Oosterhout Oosterhout Oosterhout West Oost nieuwbouw 2015 1922 1990 1990 1922 2016 1969 43 2321 112 2433 2012 2017 2035 201 2469 129 112 2710 2236 2018 2040 434 2629 220 112 2961 2474 2019 2045 690 2629 375 112 3116 2735 2020 2049 837 434 2629 452 112 3627 2886 2021 2049 946 841 2629 607 112 4189 2995 2022 2049 991 1418 2629 686 131 4864 3040 2023 2049 1142 1699 2629 768 298 5394 3191 2024 2049 1358 1903 2629 853 465 5850 3407 2025 2049 1464 1986 190 2629 906 632 6343 3513 2026 2049 1603 2051 381 2629 959 800 6820 3652 2027 2049 1742 2090 576 2629 1012 968 7275 3791 2028 2049 1901 2164 897 2629 1065 968 7723 3950 2029 2049 2041 2164 1282 2629 1065 968 8108 4090 2030 2049 2182 2164 1669 2629 1065 968 8495 4231 % laagbouw 93% 89% 63% 76% 85% 68% 93% Figuur 6 Verwachte woningvoorraad per nieuwbouwgebied, 1-1-jaar, GREX 2015 8 - Woningbouw in de Waalsprong
3 Bevolkingsvooruitberekeningen 3.1 Inleiding Uitgaande van het woningvoorraadontwikkeling zoals dat in het vorige hoofdstuk beschreven is hebben we op verschillende manieren vooruitberekeningen naar de omvang en samenstelling van de toekomstige bevolking van Nijmegen-Noord gemaakt: via een cohort-survivalmodel voor Nijmegen-Noord Met de huidige bewoners van Nijmegen-Noord als uitgangspunt simuleren we demografische processen. Hoeveel kinderen zullen er geboren worden, hoeveel en wat voor mensen zullen zich vestigen, hoeveel en wat voor mensen zullen vertrekken. Deze werkwijze lijkt op en hangt samen met prognoses die (via het prognoseprogramma GBPro) voor heel Nijmegen maken. via een kencijferbenadering voor deelgebieden binnen Nijmegen-Noord Vaak zijn uitkomsten voor de Waalsprong als geheel niet specifiek genoeg. Voor voorzieningen die dicht bij huis geboden moeten worden willen we graag inzicht hebben in de ontwikkelingen in kleinere gebieden. Daarvoor hebben we een andere methode gebruikt, die van kengetallen. Een kengetal geeft per woning aan hoeveel mensen (van een bepaalde leeftijd) x jaar na oplevering gemiddeld in een woning woont. Voor het vaststellen van die kengetallen hebben we ons gebaseerd op de nieuwbouw in Nijmegen van de laatste 15 jaar. We hebben geprobeerd de uitkomsten van de twee werkwijzen op elkaar aan te laten sluiten. Dat is redelijk, maar niet volledig gelukt. Daarom kunnen cijfers uit de cohortbenadering soms beperkt afwijken van cijfers voor dezelfde leeftijdsgroep zoals die uit de kencijferbenadering komen. 3.2 Totale bevolking Nijmegen-Noord 3.2.1 Bevolkingsomvang Op 1 januari 2015 woonden er ruim 14.500 mensen in Nijmegen-Noord. Bij uitvoering van de GREX 2015 zal het aantal inwoners stijgen tot ongeveer 21.000 in 2020, en 29.000 in 2025. Als de werkelijke woningbouw achterblijft bij de plannen uit de GREX (aanname: de helft van de plannen wordt gerealiseerd) dan is de bevolkingsgroei minder: via een kleine 18.000 in 2020 naar bijna 22.000 in 2025. Bevolkingsvooruitberekeningen - 9
35000 30000 25000 20000 15000 GREX halve GREX 10000 5000 0 2015 2020 2025 Figuur 7 Berekend toekomstig inwonertal Nijmegen-Noord, bij volledige uitvoering GREX 2015 en uitkomsten wanneer de helft van de GREX-plannen wordt uitgevoerd, cohort-survival-methode Aannames over de woningbouw kunnen grote gevolgen hebben voor de verwachte omvang en samenstelling van de bewonersgroep van de Waalsprong. Maar ook andere aannames, bv. over de hoogte van het vruchtbaarheidscijfer of de mate waarin bewoners vertrekken uit de Waalsprong, zijn van invloed op de uitkomsten. 3.2.2 Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord heeft als nieuwbouwwijk een jong leeftijdprofiel: er wonen veel kinderen en hun ouders, en juist weinig studenten en ouderen. 3,0% 2,5% 2,0% 1,5% 1,0% 0,5% 0,0% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 rest Nijmegen Noord Figuur 8 Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord en rest Nijmegen, 1-1-2015 Ook in de toekomst zal Nijmegen-Noord dit profiel houden. De komende 15 jaar zal er flink gebouwd worden. 10 - Bevolkingsvooruitberekeningen
Daarnaast zijn er echter ook steeds meer woningen dat er al (wat) langere tijd staat. Daardoor worden de uitschieters iets afgevlakt: de pieken bij kinderen en dertigers blijven bestaan, maar worden wat minder hoog. Figuur 9 Leeftijdsopbouw Nijmegen-Noord bij realisatie GREX 2015, cohort survival-methode In Figuur 10 zijn de uitkomsten van de bevolkingsprognose op basis van de GREX 2015 voor verschillende leeftijdsklassen weergegeven. 2015 2020 2025 0-3 1157 1500 2100 0-1 549 750 1000 2-3 608 750 1100 4-12 2610 3400 4300 basisgeneratie 2430 3200 4000 4-7 1256 1500 2000 8-12 1354 1900 2300 12-13 465 700 900 13-18 983 1900 2700 18-24 745 1000 1900 25-54 7042 10200 13900 55-69 1425 2000 3100 70+ 580 800 1150 14542 21000 29200 Figuur 10 Leeftijdopbouw Nijmegen-Noord bij realisatie GREX 2015, cohort survival-methode Zoals logisch in een gebied waar veel wordt bijgebouwd zullen alle leeftijdsklassen flink in omvang toenemen. Relatief het sterkst zal de groei zijn bij de tieners en de vijftigers, groepen die nu nog wat minder sterk vertegenwoordigd zijn in de Waalsprong, maar die wel vanuit de bevolking die er nu woont veel groeipotentieel kennen. Er wonen nu veel kinderen onder de 10 en veel veertigers, die over 10 jaar allemaal 10 jaar ouder zijn. Bevolkingsvooruitberekeningen - 11
80+ 70-79 60-69 50-59 40-49 30-39 2025 2020 2015 20-29 10-19 0-9 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 Figuur 11 Leeftijdsopbouw Waalsprong, 2015-2025, cohort survivalmethode 3.3 Bevolking per woongebied Voor veel doeleinden (bv. voorzieningenplanning) is behoefte aan gegevens op een (veel) lager schaalniveau dan dat van Nijmegen-Noord als geheel. De onzekerheden die voor de bevolkingsvooruitberekening van Nijmegen-Noord gelden, tellen nog zwaarder naarmate je over kleinere gebieden spreekt. Wijzigingen in het bouwprogramma en afwijkingen van het gemiddelde gedrag tikken daar immers relatief nog sterker door. Per woongebied is gekeken naar de mogelijke ontwikkeling van: de totale bevolking de basisgeneratie (4-11 jarigen+ 30% van de 12-jarigen) Voor de totale bevolking per woongebied hebben we het in de vorige paragraaf berekende aantal inwoners van Nijmegen-Noord verdeeld over de verschillende gebieden. Voor de basisgeneratie zijn we uitgegaan van verhoudingscijfers die in de afgelopen jaren in Nijmegen geconstateerd zijn: in een laagbouwnieuwbouwwoning wonen 1,2,3,x jaar na oplevering gemiddeld (bv.) 0,2 0,3 0,4, x kind uit de basisgeneratie. Als vergelijkinggebieden hebben we vooral gekeken naar de al gerealiseerde laagbouw in de Waalsprong. 12 - Bevolkingsvooruitberekeningen
3.3.1 Inwoneraantallen per woongebied De groei van het inwoneraantal volgt het tempo van de woningbouw. 2015 2020 2025 woningen inwoners woningen inwoners woningen inwoners Woonpark Oosterhout 1900 5900 2000 5900 2000 5700 Groot Oosterhout 800 2500 1500 4400 Noordrand Oost 2000 5400 2600 7400 2600 7400 Noordrand West 200 500 Citadel 400 800 2000 4700 Zuidrand 500 1000 900 2300 Vossenpels 100 300 600 1700 oudbouw Lent en Ressen 1100 3300 1100 3000 1100 2800 totaal 5000 14500 7500 21000 10800 29200 Figuur 12 Aantal inwoners per woongebied, op basis van GREX 2015, gegevens 2015 uit BRP 1 Het inwoneraantal in Woonpark Oosterhout, waar het merendeel van de bouw voor 2010 heeft plaatsgehad, gaat niet verder toenemen. In Noordrand-Oost zijn de afgelopen jaren veel woningen gebouwd. Bovendien komen er de komende paar jaar nog een flink aantal woningen bij. Bij elkaar zorgt dat voor een flinke bevolkingstoename. In de andere deelgebieden moet de bouw nog beginnen. Voor de komende 5 jaar wordt vooral in Groot Oosterhout toename van bevolking verwacht, tussen 2020 en 2025 groeien de gebieden in Hof van Holland (mn Citadel) sterk. 3.3.2 Basisgeneratie per woongebied In verband met ontwikkeling van voorzieningen voor het basisonderwijs willen gemeente en schoolbesturen weten hoeveel kinderen in de schoolbezoekende leeftijdsklasse (4-11+30% 12- jarigen) er per woongebied worden verwacht. Om toestemming voor het stichten van scholen vraagt het ministerie heel exacte vooruitberekeningen: op het kind nauwkeurig en minstens 15 tot 20 jaar de toekomst in. Deze behoefte staat op gespannen voet met het karakter van prognosecijfers. Die zijn immers van nature onzeker en omgeven door marges. Om toch aan de vraag naar precieze cijfers te voldoen geven we in bijlage 2 de exacte uitkomsten van de berekeningen, maar hier beperken we ons tot afgeronde schattingen, die meer recht doen aan de onzekerheid van de uitkomsten.. 1 Bij het aantal ingeschreven inwoners in de oudbouw van Lent en Ressen zitten, op 1-1-2015 meer dan 300 inwoners voor het oude SSHN-complex aan de Griftdijk. Beslissingen rond deze woonvorm zullen effect hebben op het inwoneraantal in de oudbouw. Hier wordt verondersteld dat dit complex na 2020 niet meer bewoond zal zijn. Bevolkingsvooruitberekeningen - 13
2015 2020 2025 2030 oudbouw Lent 215 200 200 200 Noordrand west 50 400-450 Noordrand oost 879 1200 1300 1100 Woonpark Oosterhout 1315 1200 1000 850 Groot Oosterhout 250 650-700 1100 Citadel 75 450-500 750 Zuidrand 100 250-300 400 Vossenpels 50 200 400 2409 3100 4100 5200 Figuur 13 Basisgeneratie (4-11-jarigen+ 30% 12-jarigen) op 1 januari, kencijfermethode, op basis Grex 2015 In vergelijking tot de uitkomsten van de vorige Waalssprongmonitor zijn de uitkomsten voor de Waalsprong als geheel niet veel veranderd. Wel is er, net als bij woningbouw, soms sprake van een wat andere verdeling over de deelgebieden binnen de Waalsprong. 14 - Bevolkingsvooruitberekeningen
4 Bijlage 1 GREX 2015 Woonpark Groot Citadel Noordrand Noordrand Zuidrand Vossenpels totaal Oosterhout Oosterhout West Oost 2015 51 100 106 129 46 432 2016 5 174 113 91 18 401 2017 5 198 95 155 453 2018 4 147 434 77 662 2019 109 407 155 671 2020 45 577 79 19 720 2021 151 281 82 167 681 2022 216 204 85 167 672 2023 106 83 190 53 167 599 2024 139 65 191 53 168 616 2025 139 39 195 53 168 594 2026 159 74 321 53 607 2027 140 385 525 2028 141 387 528 Figuur 14 Geplande kavelverkoop per jaar, bron: GREX 2015, ontwikkelbedrijf Bijlage 1 GREX 2015-15
5 Bijlage 2 Basisgeneratie In deze bijlage staan de exacte uitkomsten van de berekeningen naar het toekomstig aantal kinderen in de basisgeneratie (4-11+ 30% 12-jarigen). De exactheid van de cijfers voor de basisgeneratie geeft niet aan dat het hier om harde, zekere prognoses gaat, maar is tbv het gemak van de gebruiker. Gebruikers moeten er rekening mee houden dat er rond de uitkomsten marges bestaan. Het gepresenteerde cijfer is het aantal kinderen dat volgens de berekening op 1 januari van het genoemde jaar in het woongebied zal wonen (cijfers 2015 op basis van BRP). 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 BG 4-12 oudbouw Lent 215 215 215 215 200 200 200 200 200 200 190 Noordrand west 0 0 0 0 0 0 0 38 Noordrand oost 879 982 1053 1137 1182 1224 1259 1291 1302 1299 1280 Woonpark Oosterhout 1315 1316 1297 1244 1201 1172 1144 1113 1077 1036 991 Groot Oosterhout 11 49 112 191 264 336 398 487 595 684 Citadel 68 141 250 327 397 460 Zuidrand 22 41 73 96 135 166 202 238 273 Vossenpels 32 36 41 46 52 59 70 112 162 215 2409 2555 2671 2791 2893 3075 3273 3487 3708 3928 4130 2026 2027 2028 2029 2030 BG 4-12 oudbouw Lent 190 190 190 190 190 Noordrand west 80 130 211 313 432 Noordrand oost 1256 1222 1178 1132 1082 Woonpark Oosterhout 954 925 897 868 840 Groot Oosterhout 776 863 945 1019 1085 Citadel 526 589 657 704 738 Zuidrand 306 337 363 377 387 Vossenpels 270 333 366 402 434 4358 4588 4807 5005 5188 16 - Bijlage 2 Basisgeneratie