BEVOLKINGSPROGNOSE PURMEREND

Transcriptie

1 BEVOLKINGSPROGNOSE PURMEREND

2

3 BEVOLKINGSPROGNOSE PURMEREND

4 Colofon Uitgevoerd door: Team Beleidsonderzoek en Informatiemanagement Saskia Hofstede Pronexus Bram van der Klauw Publicatiedatum: Mei 2013 Verkrijgbaar bij: Gemeente Purmerend Team Beleidsonderzoek en Informatiemanagement Purmersteenweg 42 Telefoon Tabellen en figuren zijn ook verkrijgbaar in Excel. Digitaal rapport: 2

5 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Bevolkingsontwikkeling tot Factoren die effect hebben op de omvang van de bevolking Woningbouw Vestiging en vertrek Geboorte en sterfte Prognoses Prognose totaal aantal inwoners Prognose vergrijzing Prognose doelgroepen decentralisaties Prognose per wijk Bijlage 1: Tabel prognose Purmerend Bijlage 2: Tabel prognose wijken Bijlage 3: Tabel prognoses voor Kadernota en decentralisaties Bijlage 4: Tabel prognose per wijk en leeftijd

6 4

7 Samenvatting Grote demografische veranderingen op komst voor Purmerend Tot nu toe had Purmerend al te maken met grote demografische veranderingen. Die veranderingen waren in één woord te vangen: 'groei'. In de nabije toekomst komt er een wending in de aard van de demografische ontwikkelingen. De belangrijkste trends zullen zijn: Daling van het inwoneraantal vanaf ongeveer Woningbouwplanning en het halen van inwoners onzeker. Purmerend is niet langer een vestigingsstad. Aantal sterfgevallen gaat aantal geboorten overtreffen. Sterkere vergrijzing en ontgroening dan de rest van Nederland. Daling van potentiële beroepsbevolking. Bevolkingsomvang van de wijken wordt stabiel. Een daling van het inwoneraantal vanaf ongeveer De verwachting is dat Purmerend de komende 15 jaar rond de inwoners zal blijven. In 2016 zullen we waarschijnlijk de grens passeren. Rond 2021 zal Purmerend het hoogtepunt bereiken, met ongeveer inwoners. Daarna zet de daling in, en we komen in 2028 uit op het niveau waar we nu op zitten. Van 1960 tot 2013 groeit de bevolking jaarlijks met gemiddeld inwoners. Als we inzoomen op een kortere periode, namelijk de laatste vijf jaar, dan is de jaarlijkse gemiddelde toename van het aantal inwoners ongeveer 200. Woningbouwplanning en het halen van inwoners onzeker. Het is onzeker of we de inwoners grens echt gaan passeren. De precieze inwoneraantallen zijn moeilijk te voorspellen, maar de beweging -van eerst stijgen en daarna dalen- is een realistische inschatting. Mocht de woningbouw worden belemmerd doordat de economische crisis aanhoudt, dan is het aannemelijk dat we inwoners niet halen. Purmerend is niet langer een vestigingsstad Dat de bevolking van Purmerend zo is gegroeid, is voor het grootste deel te danken aan mensen van buiten de stad die hier komen wonen: de vestigers. Maar het aantal vestigers gaat teruglopen. De afgelopen vijf jaar kwamen er zich gemiddeld mensen per jaar vestigen in Purmerend. De verwachting is dat vestiging de komende jaren geleidelijk gaat dalen, tot we in 2028 op het niveau zitten van ongeveer vestigers per jaar. Tot nu toe overtrof aantal vestigers het aantal vertrekkers altijd, en vaak zelfs in grote mate. Het aantal mensen dat Purmerend verlaat om ergens anders te gaan wonen, is heel stabiel (het schommelt rond de verhuizers per jaar). In de toekomst zullen vestiging en vertrek elkaar ongeveer in evenwicht houden. Er zullen dus maar weinig Purmerenders bij komen door verhuisbewegingen. 5

8 Aantal sterfgevallen gaat aantal geboorten overtreffen. Tot nu toe was er sprake van een positieve natuurlijke aanwas: elk jaar overtrof het aantal geboorten het aantal sterfgevallen in de stad. Hier gaat verandering in komen. De verwachting is dat er in 2016 voor het eerst sprake zal zijn van een negatieve natuurlijke aanwas. Er zal vanaf dan elk jaar een stijging van het aantal sterfgevallen zijn, terwijl het aantal geboorten jaarlijks heel licht daalt. Sterkere vergrijzing en ontgroening dan de rest van Nederland. Het percentage 65-plussers in Purmerend is 16,8%. Dat is gelijk aan het landelijke percentage 65- plussers (ook 16,8%). Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht dat dit percentage voor Nederland in 2028 zal liggen op 23,0. Voor Purmerend verwachten we een grotere stijging, namelijk naar 24,4%. Het aantal 65-plussers gaat de komende 15 jaar stijgen van naar Dat is een stijging van ruim inwoners van 65 jaar en ouder. Ook het aantal 75-plussers en 85-plussers groeit. Tegelijkertijd met de vergrijzing krijgt de stad te maken met ontgroening. Het aandeel 0 tot 15-jarigen in de samenleving neemt in onze stad sterk af (-13,6%). In Nederland is de daling van het aantal jongeren minder sterk (-3,1%). Daling van potentiële beroepsbevolking. De groep 15 tot 65 jaar zal kleiner worden in Nederland (-3,4%) en in Purmerend (-7,9 %). Bevolkingsomvang van de wijken stabiel Vanaf 1975 zijn er veel nieuwe wijken gebouwd, die allemaal zorgden voor flinke bevolkingsgroei. De bevolkingsomvang per wijk zal in de toekomst veel rustiger zijn. Er zullen nog wel wat schommelingen plaatsvinden, maar niet meer zo heftig als voorheen. De grootste groei zal plaatsvinden in de buurt Europa van de wijk Weidevenne. Daar komen nog ruim mensen wonen. De groei van Weidevenne in totaal is echter een stuk lager, namelijk ruim nieuwe inwoners. Dat komt omdat er in de buurt Europa groei zal zijn, maar in de andere buurten gaat het inwoneraantal dalen. De bevolking in Centrum gaat ook groeien, daar komen ongeveer 560 mensen bij (+13,5%). Van de 560 nieuwe toekomstige bewoners van Centrum is een groot deel 65 jaar of ouder, namelijk

9 1 Inleiding Op 1 januari 2013 heeft Purmerend inwoners. Hoewel de grens van inwoners binnen handbereik lijkt, is het nog onzeker of we grens gaan passeren. De prognose van het totaal aantal inwoners voor de komende 15 jaar is minder vast dan de bevolkingsprognoses die in voorgaande jaren zijn uitgegeven. De reden daarvoor is de aanhoudende crisis, en terugnemende woningbouw. De toekomstige woningbouw heeft veruit de belangrijkste invloed op het inwoneraantal. Het is nu moeilijk om het aantal huizen dat gebouwd gaat worden te voorspellen, en dat geldt dus ook voor het aantal Purmerenders. Het is belangrijk om dit als achtergrondinformatie te hebben bij het lezen van dit rapport. Hoewel de grens lastig te voorspellen is, weten we wél wat de belangrijkste trends zullen zijn in de demografie van onze stad. Het is bijvoorbeeld vrij zeker dat we vanaf nu te maken gaan krijgen met een sterfteoverschot, in plaats van een geboorteoverschot. De grootste trends komen uitgebreid aan de orde in de komende hoofdstukken. De Bevolkingsprognose geeft antwoord op de vraag: Wat zijn de te verwachten trends in de bevolking van Purmerend in de komende 15 jaar? Daarbij komen de volgende onderwerpen aan de orde: Hoe heeft de bevolking zich tot nu toe ontwikkeld, en in hoeverre wijkt dat af van de vorige bevolkingsprognose 1? Wat verwachten we in de woningbouw? Wat worden de trends betreffende geboorte en sterfte? Wat worden de trends in verhuizingen (vestiging, vertrek en verhuizingen binnen de stad)? Welke omvang verwachten we voor de inwoneraantallen voor de hele stad en per wijk? Wat zal de toekomstige omvang zijn van de doelgroepen van de naderende decentralisaties? 1 Poorten, J. van (2011). Bevolkingsprognose Gemeente Purmerend. 7

10 2 Bevolkingsontwikkeling tot nu Purmerend is een stad die al decennia mensen trekt om er te komen wonen (zie Figuur 1). In bijna alle voorgaande jaren zien we dat het aantal mensen dat zich in Purmerend vestigt, het aantal mensen dat vertrekt overtreft. In andere woorden: tot nu toe is er bijna altijd sprake geweest van een positief migratiesaldo. Dezelfde positieve trend is te zien in de natuurlijke aanwas (geboorte min sterfte). Het aantal geboorten is bijna elk jaar hoger geweest dan het aantal sterfgevallen. De aantallen migranten zijn hoger dan het aantal geboorten en sterfgevallen. Dat de bevolking van Purmerend zo is gegroeid, is dus meer beïnvloed door verhuizingen dan door natuurlijke aanwas. In Figuur 1 is ook duidelijk te zien dan de lijnen van vestiging en vertrek steeds dichter bij elkaar komen. In 2013 zijn ze bijna gelijk aan elkaar, het aantal mensen dat hier komt wonen is ongeveer gelijk aan het aantal vertrekkers. Het totaal aantal inwoners van Purmerend verandert dus niet meer zo veel door verhuizingen. Hetzelfde geldt voor geboorte en sterfte: die lijnen raken elkaar ook bijna. In hoofdstuk 3 staat wat we de komende 15 jaar verwachten voor geboorte, sterfte en migratie Geboorte Sterfte Vestiging Vertrek Figuur 1 Geboorte, sterfte, vestiging en vertrek in Purmerend, nu Nu helder is welke veranderingen in migratie en natuurlijke aanwas de afgelopen 50 jaar hebben plaatsgevonden, zoemen we in op de afgelopen twee jaar. De vorige bevolkingsprognose is verschenen in 2011, en de eerste stap in het maken van nieuwe prognosecijfers is te onderzoeken in hoeverre de voorspellingen uit dat rapport waarheid zijn geworden. Daarbij wordt gekeken naar de werkelijke bevolkingsontwikkeling is geweest en of het verwachte aantal nieuwbouwwoningen is gerealiseerd. 8

11 Op 1 januari 2011 woonden er mensen in Purmerend en een jaar later (1 januari 2012) waren dat er In 2011 is de bevolking van Purmerend dus met 28 personen toegenomen. Op 31 december 2012 woonden er personen in Purmerend. De bevolking van Purmerend is in 2012 met 222 personen toegenomen. In totaal is de bevolking de afgelopen twee jaar dus gegroeid met 250 inwoners (28 in 2011, en 222 in 2012). De vorige bevolkingsprognose voorspelde echter een toename in de bevolking van 712 (417 in 2011, en 295 in 2012). Dit betekent dat er de laatste twee jaar 462 minder inwoners bijgekomen zijn dan in de vorige bevolkingsprognose werd voorspeld. Tabel 1: Loop van de bevolking in Purmerend (voorspeld en werkelijk), Bevolking 1 januari Geboren Overleden Natuurlijke aanwas Vestiging Vertrek Migratie -saldo Totale toename Bevolking 31 december Werkelijk Voorspeld Verschil Werkelijk Voorspeld Verschil *Inclusief administratieve correcties 9

12 3 Factoren die effect hebben op de omvang van de bevolking Het totaal aantal inwoners van Purmerend wordt beïnvloed door het aantal geboorten, overledenen, vestigers, vertrekkers en woningen. Uit een berekening aan de hand van deze cijfers van de afgelopen 50 jaar blijkt dat het aantal woningen veruit het belangrijkste factor is bij veranderingen in het inwoneraantal 2. Wat we voor de toekomst verwachten voor deze factoren, is de basis waarop de bevolkingsprognose rust. In de volgende paragrafen worden alle factoren toegelicht met hun achtergrond en toekomst. Bij het berekenen van de toekomstige bevolking, zijn van de bovenstaande factoren de cijfers van de afgelopen vijf jaar als uitgangspunt genomen. 3.1 Woningbouw Volgens de woningbouwplanning van februari 2013 van team Projecten (zie Tabel 2) zullen er de komende twaalf jaar nog ongeveer woningen worden gebouwd. Ongeveer daarvan komen in Weidevenne, vooral in de buurt Europa. Op korte termijn (tot 2017) zullen daar tussen de 120 en 180 woningen per jaar worden opgeleverd. Op lange termijn (2017 en later) zullen in totaal nog 400 woningen worden opgeleverd, vooral in de Kop van West. In het Centrum zullen er 360 woningen bij komen. Het grootste deel van de nieuwe woningen vallen onder de herontwikkeling van de Brantjesoever (het voormalige 'Big Boss'-terrein) en de Nukahal/Schapenmarkt (grenzend aan de Koemarkt). De herinrichting van Wheermolen-West levert de in komende jaren nog bijna 400 woningen op. Het is nog onduidelijk of en hoeveel woningen er zullen komen op Kwadijkerpark. De bouw is in ieder geval voor de komende twee jaar stilgelegd. In de bevolkingsprognose gaan we uit van 240 woningen op lange termijn (dus in 2017 en verder). Tabel 2: Woningbouwplanning Purmerend per wijk, Jaarlijks Totaal Centrum Overwhere Wheermolen Gors Purmer-Noord Purmer-Zuid Weidevenne (Afrika) Weidevenne (Europa) Totaal Bron: gemeente Purmerend, team Projecten (februari 2013) 2 Effect van geboorten, sterfte, vestigers, vertrekkers en woningbouw op inwoneraantal Purmerend 1960 tot 2011 (R²=.997. Bèta's: Geboorte (.057), Vestiging (-.060), Vertrek (.070), Woningvoorraad (.949). Sterfte heeft geen significant effect. Voor volledige analyse: beleidsonderzoek@purmerend.nl. 10

13 'Extra woningen' leveren tegenwoordig minder inwoners op Purmerend is gewend aan groei. De afgelopen 50 jaar stonden in het teken van groei, het aantal inwoners steeg elk jaar behoorlijk (zie Figuur 2). Van 1960 tot 2013 groeit de bevolking jaarlijks met gemiddeld inwoners. Dat lijkt veel, maar als we alleen naar de groei van de afgelopen 10 jaar kijken, dan wordt het gemiddelde een stuk lager, namelijk 450. De laatste vijf jaar is de jaarlijkse gemiddelde toename van het aantal inwoners ruim Bevolkingsgroei Woningengroei Figuur 2: Bevolkingsgroei en groei van de woningvoorraad Purmerend In Figuur 2 staat behalve de jaarlijkse bevolkingsgroei ook de groei van de woningvoorraad per jaar. De woningvoorraad is het totaal van de koop- en huurwoningen in de stad op 1 januari. Naast het totaal aantal woningen is ook de toename van de woningvoorraad in een jaar een belangrijk cijfer. Voor het aantal woningen dat er per saldo bij komt in een jaar (dus de bouw min de sloop), wordt hier de term 'extra woningen' gebruikt. De bevolkingsgroei lag in het verleden meestal flink boven de woninggroei. De verhouding tussen deze twee lijnen geeft aan hoeveel inwoners er bij komen per 'extra woning'. Het geeft een indruk wat het bouwen van 'extra huizen' voor gevolgen heeft voor de totale bevolkingsomvang. De verhouding tussen de bevolkingsgroei en de groei van de woningvoorraad daalt. De afgelopen 13 jaar, namelijk van 2000 tot 2013, komen er gemiddeld 1,24 inwoners bij voor elke 'extra woning'. Maar als we alleen de afgelopen vijf jaar bekijken, dan is dat een stuk lager, namelijk 0,5 nieuwe inwoners voor elke 'extra woning'. Het feit dat een 'extra woning' in verhouding minder inwoners oplevert dan vroeger is een nieuwe trend voor Purmerend, en een belangrijk gegeven voor deze prognose. Dat 'extra woningen' tegenwoordig minder inwoners opleveren heeft een aantal redenen: De gemiddelde woningbezetting daalt Purmerenders maken wooncarrière binnen de stad Het aantal vestigers daalt (zie paragraaf 3.2) 11

14 De gemiddelde woningbezetting daalt Het gemiddeld aantal bewoners per huis (de gemiddelde woningbezetting) neemt af (zie Figuur 3). Dit is een landelijke trend, die al jaren gaande is. In 1960 woonden er in Nederland gemiddeld vier (4,0) personen in een huis. Dat gemiddelde zakt heel geleidelijk en gelijkmatig, en in 2011 heeft een woning gemiddeld 2,3 bewoners. De gemiddelde woningbezetting in Purmerend is vrijwel gelijk, namelijk 3,9 in 1960 en 2,3 in Gem. aantal bewoners per woning 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Figuur 3: Gemiddelde woningbezetting in Purmerend, Purmerenders maken wooncarrière Niet alleen komen hier mensen wonen, ze blijven hier ook wonen. Het zijn voornamelijk de vestigers (ongeveer 3000 per jaar) die voor groei van het bevolkingsaantal zorgen. Geboorten leveren een stuk minder nieuwe Purmerenders op (ongeveer 700 per jaar). Als je als stad wil groeien, heb je dus vestigers nodig. Voor vestigers zijn 'extra woningen' nodig (een toename van de woningvoorraad). Maar de 'extra huizen' worden niet langer 'als vanzelf' gevuld met vestigers van buiten. Purmerenders verhuizen ook binnen de stad, en het zijn vooral Purmerenders die in de 'nieuwe woningen' gaan wonen, en daardoor neemt het totale inwoneraantal van Purmerend minder snel toe. Jaarlijks verhuizen gemiddeld Purmerenders binnen de stadgrenzen verhuist (zie Figuur 4). Het aantal verhuizingen binnen de stad is sinds de jaren '80 stabiel. Het zijn bijvoorbeeld Purmerenders die een mooiere woning willen, stellen die kinderen krijgen of jongeren die het huis uit gaan. 12

15 Personen verhuizend binnen Purmerend Figuur 4: Personen verhuizend binnen Purmerend, In 2012 verhuisde er Purmerenders binnen de stad (zie Tabel 3). Overwhere stond bovenaan wat betreft binnenkomende verhuizers, hier kregen 774 Purmerenders een nieuwe woning. In Overwhere is in het gebied rond de Wagenweg veel nieuwbouw opgeleverd (Het Plateel). Bovendien zijn er zorgcomplexen voor ouderen en gehandicapten in Overwhere (De Tien Gemeenten, Novawhere, Jaap van Praaghuis en de Prinsenstichting). Dit soort woningen heeft over het algemeen een groter verloop dan overige woningen. Op de tweede en derde plaats stonden Weidevenne (764) en Purmer-Noord (525). Dit zijn tevens de wijken waarin verhuizen binnen de eigen wijk populair is. Voor heel Purmerend geldt dat 33 procent van alle verhuizingen gebeurt binnen de eigen wijk. In Overwhere (278), Weidevenne (269), en Purmer-Noord (229) vonden in 2012 de meeste verhuizingen binnen de eigen wijk plaats. Naast het feit dat de gemiddelde woningbezetting daalt, en Purmerenders verhuizen binnen de stad, neemt ook het aantal vestigers af. Dat wordt toegelicht in de volgende paragraaf. Tabel 3: Personen verhuizend binnen Purmerend naar wijk, Centrum Gors Overwhere Wheermolen Purmer- Noord Purmer- Zuid Weidevenne Totaal Centrum Overwhere Wheermolen Gors Purmer-Noord Purmer-Zuid Weidevenne Totaal

16 3.2 Vestiging en vertrek De afgelopen vijf jaar kwamen er zich gemiddeld mensen per jaar vestigen in Purmerend (zie Figuur 5). Tussen 2000 en 2013 waren dat er zelfs gemiddeld per jaar. De verwachting is dat vestiging de komende jaren geleidelijk gaat dalen, tot we in 2028 op het niveau zitten van ongeveer vestigers per jaar. Dit heeft grote gevolgen voor de demografie van Purmerend. Tot nu toe overtrof aantal vestigers het aantal vertrekkers altijd, en vaak zelfs in grote mate. In de toekomst zullen vestiging en vertrek elkaar ongeveer in evenwicht houden (zie Figuur 6). Dat betekent dat het migratiesaldo daalt van gemiddeld 500 naar 100 (zie Figuur 7). Er zullen dus maar weinig Purmerenders bij komen door verhuisbewegingen. De grote instroom van jonge gezinnen die zo kenmerkend was voor de groei van Purmerend komt ook tot een halt, en Purmerend wordt -net als de rest van Nederland- steeds grijzer Vestiging Vertrek Figuur 5: Vestiging en vertrek uit Purmerend, Woningbouw zorgt niet langer voor een hoog migratiesaldo De overtuiging dat het bouwen van nieuwbouwhuizen vanzelf veel nieuwe, jonge vestigers van buiten de stad oplevert, gaat niet meer op. In paragraaf 3.1 beschreven we de verhouding tussen de hoeveelheid woningen die er in een jaar bij komt, de groei van het bevolkingsaantal van dat jaar. Deze verhouding liet zien dat het totaal aantal inwoners minder groeit door het bouwen van huizen dan vroeger Naast deze verhouding is nog er een andere verhouding informatief, namelijk die tussen de hoeveelheid woningen en het migratiesaldo. Het migratiesaldo is het aantal vestigers min het aantal vetrekkers in één jaar. Een positief migratiesaldo wil dus zeggen dat er dat jaar méér mensen van buiten in Purmerend kwamen wonen, dan dat er Purmerenders verhuisden naar een andere gemeente. Door te kijken naar het migratiesaldo per 'extra woning' krijgen we een indruk van hoeveel mensen Purmerend van buiten binnenhaalt. Dat verhoudingscijfer wordt in de bevolkingsprognose gebruikt om te bepalen hoeveel vestigers de huidige woningbouwplanning zal gaan opleveren. Tussen 1998 en 2008 was het migratiesaldo per 14

17 'extra' woning gemiddeld 1,34. In de periode 2008 tot en met 2012 zakte dat naar gemiddeld 0,50. Eén 'extra huis' leverde dus effectief 0,5 extra inwoners door migratie op. Bij het bepalen van het toekomstig aantal inwoners wordt uitgegaan van een verhoudingscijfer dat tussen de 1,34 en 0,50 ligt, namelijk Vestiging Vertrek Figuur 6: Vestiging en vertrek Purmerend, Migratiesaldo Figuur 7: Migratiesaldo Purmerend,

18 Migranten Vestiging in Purmerend Vertrek naar Amsterdam Migratiesaldo Purmerend- Amsterdam Figuur 8: Migratie Purmerend - Amsterdam, ,5 4,0 Migratiewoning per 'extra woning' 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0, Figuur 9: Migratiesaldo per 'extra woning' in Purmerend, Vertrek uit Purmerend is stabiel Het aantal mensen dat Purmerend verlaat om ergens anders te gaan wonen, is heel stabiel (het schommelt rond de verhuizers per jaar). In deze prognose gaan we er van uit dat het totaal aantal vertrekkers de komende jaren ongeveer zal blijven (zie Figuur 6). De meeste vertrekkers gaan in Amsterdam wonen, dat zijn er ongeveer 550 per jaar. Figuur 10 laat zien dat het grootste deel van de verhuizers is tussen de 15 en 29 jaar oud is (60%). De op één na 16

19 grootste leeftijdsgroep is die van 30 tot en met 45 jarigen (19%). Van alle vetrekkers naar Amsterdam is slechts 12% getrouwd of heeft een geregistreerde partner Figuur 10: Leeftijd van Purmerenders die vertrekken naar Amsterdam, Geboorte en sterfte We bevinden ons demografische gezien- op een bijzonder tijstip voor Purmerend. Purmerend heeft namelijk altijd te maken gehad met een geboorteoverschot: binnen elk kalenderjaar werden er meer mensen geboren dan er dood gaan (zie Figuur 11). Purmerend was altijd een groeiende gemeente, en we trokken jonge mensen aan. Maar Purmerenders worden ouder. In 1988 was de gemiddelde leeftijd van Purmerenders 33,9 jaar, in 2013 is dat 40,8 (zie Tabel 4). Figuur 12 laat duidelijk zien dat de laatste jaren het aantal geboorten afneemt, en het aantal sterfgevallen toeneemt. In 2013 is het geboorteoverschot nog maar 67. De lijnen raken elkaar dus bijna. De verwachting is dat er in 2016 voor het eerst sprake zal zijn van een negatieve natuurlijke aanwas. Er zullen dan elk jaar meer sterfgevallen zijn, terwijl het aantal geboorten heel licht daalt. Tabel 4: Gemiddelde 3 leeftijd op 1 januari Nederland 35,7 40,3 43,0 Purmerend 33,9 40,8 44,7 3 Voor 1988 en 2013 geldt dat personen die ouder dan 95 zijn, in de berekening zijn meegenomen met leeftijd

20 Inwoners Geboorte Sterfte Figuur 11: Geboorte en sterfte in Purmerend, Inwoners Geboorte Sterfte Figuur 12: Geboorte en sterfte in Purmerend, Sterfte stijgt Terwijl geboorten nog wel eens wat schommelingen laten zien (zie Figuur 11), klimt de sterfte heel stabiel. Hoe meer inwoners Purmerend heeft, hoe hoger het sterftecijfer wordt 4. Het aandeel sterfgevallen op de totale bevolking is sinds 2000 stabiel, gemiddeld 0.82% (Nederland 0,84%). 4 Pearson's correlation coëfficiënt inwoneraantal en sterfte: (significant bij 99% betrouwbaarheidsinterval) 18

21 Tussen 2000 en 2013 stierven er gemiddeld 631 Purmerenders per jaar. Het gemiddelde aantal sterfgevallen zal tussen nu en 2028 hoger zijn, namelijk 847. Hoewel de sterfte dus toeneemt, hebben we in eerdere bevolkingsprognoses de toekomstige sterfte iets te hoog geschat. In deze prognose hanteren we daarom een voorzichtiger sterftecijfer. Overige factoren Voor de vruchtbaarheid is het gemiddelde van de laatste vijf jaar doorgetrokken naar de toekomst. In de prognose wordt ook de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen meegenomen. In Purmerend zijn iets meer vrouwen dan mannen: 51,6 van de 100 inwoners is vrouw. 19

22 4 Prognoses 4.1 Prognose totaal aantal inwoners De verwachting is dat Purmerend de komende 15 jaar rond de inwoners zal blijven (zie Figuur 13 en Tabel 5). In 2016 zullen we waarschijnlijk de grens passeren. Rond 2021 zal Purmerend het hoogtepunt bereiken, met ongeveer inwoners. Daarna zet de daling in, en we komen in 2028 uit op het niveau waar we nu op zitten Figuur 13: Bevolkingsontwikkeling Purmerend, Het is onzeker of we de inwoners grens echt gaan passeren. De precieze inwoneraantallen zijn moeilijk te voorspellen, maar de beweging -van eerst stijgen en daarna dalen- is een realistische inschatting. In het geval dat we de grens passeren, is het aannemelijk dat we dat inwoneraantal niet langer dan een jaar of tien zullen vasthouden. De belangrijkste reden voor twijfel is het onzekere karakter van de woningbouwplanning. Gaan we daadwerkelijk nog woningen bouwen de komende 15 jaar? En wat voor mensen gaan daar dan wonen? Bij de voorspelling dat we de grens met ongeveer 350 inwoners gaan passeren, is uitgegaan van een optimistisch scenario. Een optimistisch scenario houdt in dat de huizenmarkt de komende jaren aantrekt, en ten minste de nu geplande woningbouwplannen worden uitgevoerd. In dit scenario is het een voorwaarde dat we met de woningbouw vestigers aantrekken, dus dat er niet- Purmerenders hier komen wonen. Mocht de woningbouw worden belemmerd doordat de economische crisis aanhoudt, dan is het aannemelijk dat we inwoners niet halen. 20

23 Tabel 5: Prognose woningen en inwoners Purmerend, Jaar Woningen Inwoners Prognose vergrijzing Purmerend wordt ouder, dat is een reëel vooruitzicht. Tabel 4 laat zien dat de gemiddelde leeftijd van de Purmerenders gaat stijgen van 40,8 (in 2013) naar 44,7 (in 2028). Het aantal 65-plussers de komende 15 jaar stijgen van naar (zie Figuur 14). Dat is een stijging van ruim inwoners van 65 jaar en ouder. Ook het aantal 75-plussers en 85-plussers groeit. Inwoners plussers 75-plussers 85-plussers Figuur 14: Prognose 65-, 75- en 85-plussers in Purmerend, Tegelijkertijd met de vergrijzing krijgt de stad te maken met ontgroening (zie paragraaf 4.3). Door deze twee ontwikkelingen zal de bevolkingspiramide een 'zwaardere top' krijgen (zie en Figuur 15). Op dit moment staat Overwhere bovenaan wat betreft het aantal 65-plussers, daar wonen er Hier komen er de komende 15 jaar ongeveer 600 bij, en dan staat het totaal op ruim Overwhere en 21

24 Weidevenne zullen dan het grootste aantal 65-plussers hebben. Van alle wijken zal de grootste groei van het aantal 65-plussers in Weidevenne plaatsvinden. Daar wonen nu bijna plussers, en dat aantal gaat de komende 15 jaar stijgen met naar bijna in Mannen Vrouwen Mannen 2028 Mannen 2013 Vrouwen 2028 Vrouwen 2013 Figuur 15 Bevolkingspiramide Purmerend, 2013 en In 2013 is 16,8 % van de Purmerend 65 jaar of ouder. Dat is gelijk aan het percentage 65-plussers in heel Nederland, namelijk ook 16,8%. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht dat dit percentage voor Nederland in 2028 zal liggen op 23,0. Voor Purmerend verwachten we een grotere stijging, namelijk naar 24,4%. In 2028 heeft Purmerend ook een hoger percentage 65-plussers dan Noord-Holland 5 (21,2%) en een veel hoger percentage dan Amsterdam (14,6%). De provincies Gelderland, Friesland, Zeeland, Drenthe en Limburg kunnen rekenen op een sterkere vergrijzing dan Purmerend. De groep 15 tot 65 jaar zal kleiner worden in Nederland (-3,4%) en in Purmerend (-7,9 %). Het aandeel 0 tot 15-jarigen in de samenleving neemt in onze stad sterk af (-13,6%), in Nederland is die daling van de jongeren minder sterk (-3,1%). Kortom, Purmerend zal een krachtigere vergrijzing en ontgroening meemaken dan Nederland in zijn geheel. 4.3 Prognose doelgroepen decentralisaties Purmerend gaat de komende jaren te maken krijgen met drie decentralisaties. "Het Rijk geeft gemeenten steeds meer taken en verantwoordelijkheden. Het kabinet Rutte-Asscher: Hevelt de begeleiding, ondersteuning en verzorging uit de AWBZ per 2015 over naar de WMO. Vanaf 2014 vervalt bovendien de aanspraak op dagbesteding en wijzigt de 5 Het percentage 65-plussers in Noord-Holland is relatief laag door het lage percentage 65-plussers in Amsterdam. 22