Gezonde kantoren Facts and #alternative facts

Vergelijkbare documenten
WHATtheWELL? ir. Tim Beuker (BBA) 8 juni 2018

VERBETER UW RESULTAAT MET COMFORTABEL BOUWEN

WELL en de Nederlandse bouwpraktijk. Tim Beuker (BBA) / Antwan van Haaren (DGMR) 10 april 2018

Cognitieve prestaties in de werkomgeving. Atze Boerstra Kasper Janssen Wim Pullen

WELL voor Frisse Scholen

Productiviteit = output per medewerker, per tijdseenheid gedeeld door input

DUURZAAMHEID EN HET IDEALE KANTOOR

Prégy AIR. Uw oplossing voor het verbeteren van de binnenluchtkwaliteit. - Prégy AIR I

Toetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra

De winst van een gezond binnenklimaat

Beter leren in een gezonde school

Groen in de klas. Anouk Pelzer Innovatieadviseur Aldus bouwinnovatie Projectleider onderzoeksproject BGG Architect

Gezond ventileren lekkere lucht is hoofdgerecht van gezond wonen. Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 12 november 2009

KILLERVARIABELEN Binnenmilieu beleving

Froukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen

GEZOND GROEN OP DE WERKPLEK. Gezondheidseffecten van planten op de werkplek

Verhoogt automatisering van de werkomgeving rendement van een organisatie?

Een gezond binnenmilieu op school, daar gaan we voor!

Voel je thuis op je werk: de voordelen van planten op kantoor GEZOND GROEN

Gezond ventileren. Evert Hasselaar Onderzoeksinstituut OTB, TUDelft 15 oktober 2009

gezond groen op het werk plants for people

PERSOONLIJKE BEINVLOEDING VAN HET BINNENKLIMAAT alias POWER TO THE PEOPLE!

BREEAM NL Nieuwbouw. Management 12% Gezondheid en Welzijn 15% Energie 19% Transport 8% Water 6% Materialen 12.5% Afval 7.5% 10% Landgebruik & Ecologie

Gezond Wonen. Binnenmilieu en gezondheid. Ad Dilven Monique Scholtes

Woningventilatie en renovatie

Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009

De geluidsomgeving in ziekenhuizen Invloed op patiënt & professional. Jikke Reinten MSc jikke.reinten@hu.nl 28/05/15

Inhoud. Het belang van ramen en een aangenaam uitzicht in de werkomgeving

Binnenlucht kwaliteit in verzorgingstehuizen

Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen

WTC Utrecht. De échte waarde van vastgoed. Francesco Franchimon. BAM Bouw en Techniek Blue Building Institute

Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT

Gebouwsimulatie koppelen aan Productiviteit en Ziekteverzuim

Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik.

Bewoners ervaringen & energiemetingen Poorters van Montfoort

Methodiek Binnenmilieuprofiel

Luchtfilters, binnenmilieu & gezondheid

Het hoofd in de wolken

Voel je thuis op je werk: de voordelen van planten op kantoor GEZOND GROEN

Het Binnenmilieuprofiel voor woningen

Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk.

ventilatie roosters +mv (2)

Rekenen aan duurzaam vastgoed

Invloed van ventilatie en binnenlucht op de slaapkwaliteit. Aanleiding, o.a.: en: Centrale vraag IMPULS onderzoek

Samenvatting. Invloeden op de gezondheid en op het cognitief functioneren

Bouwbesluit: Regeling formaldehyde voor alle gebouwen Hoofdstuk: Eisen en bepalingsmethoden voor formaldehyde ten gevolge van bouwmaterialen

Contouren van de Value Case EET-café 27 mei 2014 Machiel Karels Lid van het EET

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012

Koppelen aan gebouwsimulatie

De WELL Building Standard Een introductie

Themakatern duurzaamheid

Impact van natuurlijke ventilatie op comfort, gezondheid en productiviteit

Hoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland?

FUNCTIONALITEIT & COMFORT VAN STOF: AKOESTIEK

De échte waarde van vastgoed. Een introductie van de WELL building standard Healthy Workplace congres 30 november 2017

Gezonder binnenklimaat = verbetering van leerprestaties

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Verduurzamen meerjarenonderhoud bij basisscholen

ATLAS - TU/E DUURZAAMHEID EN GEZONDHEID 27 SEPTEMBER 2016

INDOOR AIR QUALITY: facts & figures

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

Inleiding prestatieborging / commissioning

Groen onderzoek _. overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg

Binnenlucht kwaliteit in verpleegtehuizen en het effect op de verspreiding van infectieziekten

Ventilatie en luchtkwaliteit in Energiearme woningen. Jerôme Corba Adviseur Binnenklimaat

Meer informatie: NEN 1824:2010 Ergonomie - Ergonomische eisen voor de oppervlakte van (werkplekken in) administratieve ruimtes en kantoren.

Het binnenmilieu van klaslokalen op lagere scholen

AKOESTISCH COMFORT: EEN NOODZAAK!

DE MEERWAARDE VAN GROEN IN DE STEDELIJKE OMGEVING GROEN EN ZORG

Blok voor Blok. Energiezuinigheid en binnenmilieu. Geregeld BV. Piet van Luijk

ComfoFan S R 275 Handleiding voor de gebruiker Manuel de l utilisateur

5.1 Planten in gebouwen: luchtverbeteraars en stresskillers

Akoestisch comfort, hoe bereik je dat?

De psychologie van een gezond klaslokaal

Invloed van CO 2 op rusteloosheid van een Alzheimerpatiënt

Programma van Eisen Frisse Scholen Toelichting april 2012

lucht Geur schept herinnering en brengt ambiance. Iets dat stinkt verdrijft uw gasten, maar de geur van appeltaart verwelkomt hen.

PRODUCTGEGEVENS VOOR CERTIFICERING WELL versie 2

ABSORLUX AKOESTISCHE OPLOSSINGEN. De hoogst haalbare absorptiewaardes en een verrijking van uw interieur

Deze vragenlijst kan daarbij helpen. Checklist binnenklimaat I. Informatie over de werkplek. jaar

Monitoren van werknemersproductiviteit in kantoren

PRODUCTGEGEVENS VOOR CERTIFICERING WELL versie 2

Ventilatieberekening. Projectnummer 1718 Datum: Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum

FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE

Binnenmilieu, binnenluchtkwaliteit en de vloer

Miel Karthaus Martijn de Gier

Adaptieve thermisch comfort richtlijnen in het buitenland

het rechtens verkregen (binnen)niveau

Naar een gezonde school? Naar een gezonde school?

luchtkwaliteit binnen = buiten, of toch niet?

Titel. Tekst. Orange Nano Guardon SelfClean AirQuality Interior

het rechtens verkregen (binnen)niveau

BINNENKLIMAATBELEVING, GEDRAG EN BEïNVLOEDING

Tips om productiviteit te verhogen. door effectief klimaatbeheer

Register ergonomen Nederland Bouwregelgeving

DE PEETERSSCHOOL VERNIEUWBOUW e REACTIE OP VO G R E E N T E A M B O U W

Binnenluchtkwaliteit. Infoavond 18 november Mortsel

Customization sleutel naar gezond binnenklimaat op scholen

BBA. Boerstra Binnenmilieu Advies

ISOLATIEKAMERS - TOEKOMSTIGE ONTWIKKELING. VCCN Cleanroom Symposium 2017 Roberto Traversari

Transcriptie:

Cradle to Cradle Café Gezonde kantoren Facts and #alternative facts ir. Tim Beuker, WELL AP BBA Binnenmilieu

Introductie BBA Binnenmilieu Adviesbureau gespecialiseerd in binnenmilieu en gezondheid Opgericht in 1996, sinds 2014 dochter van DGMR 20 jaar ervaring met binnenmilieu, gezondheid, comfort en productiviteit Auteur van o.a. Programma van Eisen Frisse Scholen, AI-24, NEN-EN 15251, ISSO-publicatie 74 Evidence-based advies 2

Verbetering comfort, gezondheid en productiviteit? HET NIEUWE WERKEN 1 2 3 4

Goede binnenluchtkwaliteit door: 1. Emissie-arme materialen, meubilair 2. Adequate verse luchttoevoerhoeveelheid 2. Goede toevoerluchtkwaliteit 4. Spuiventilatie mogelijkheid

Goede binnenluchtkwaliteit door: 1. Emissie-arme materialen, meubilair 2. Adequate verse luchttoevoerhoeveelheid 2. Goede toevoerluchtkwaliteit 4. Spuiventilatie mogelijkheid

Materiaalemissies + 6

Korte termijn gezondheidseffecten zelf ervaren? Citroengeranium 7

ODDS-ratio Lange termijn gezondheidseffecten 3,0 2,5 BBzP astma BBzP rhinitis BBzP eczeem DEHP astma 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1 2 3 4 Toenemende hoeveelheid ftalaten in stof (kwartielen) Bron: Bornehag et al, 2004 8

Voorkomen? Gebruik alleen materialen en meubilair met emissielabel, bijv.: 9

10 Vanaf Gold

11 Vanaf Bronze

12

13

Verbetering binnenluchtkwaliteit? Fact or #alternative fact?

Wolverton B.C. et al (1989) Interior Landscape Plants for Indoor Air Pollution Abatement, NASA

Afname concentratie in klimaatkamer 24 uur [in %] Afname luchtverontreiniging 100% 80% 60% 40% 20% 0% Formaldehyde Benzeen Trichloroethyleen Draecaena fragrans massangeana Ficus Benjamina Lege klimaatkamer O.b.v.: Wolverton B.C. et al (1989) Interior Landscape Plants for Indoor Air Pollution Abatement, NASA

Afname concentratie per uur (ventilatievoud) [in %] Afname luchtverontreiniging 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 Beste plant Kantoorventilatie cf. Bouwbesluit

Afname concentratie per uur (ventilatievoud) [in %] Afname luchtverontreiniging 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 Beste plant Kantoorventilatie cf. Bouwbesluit 52 planten per 10 m 2

19 Bron: Ulrich et al (1991) Stress recovery during exposure to natural and urban environments

Skin conductivity 20 Bron: Ulrich et al (1991) Stress recovery during exposure to natural and urban environments

Verbetering binnenluchtkwaliteit? Fact or #alternative fact?

Werking ionisator volgens fabrikant

Werking ionisator in de praktijk Bron: Weschler (2004) Chemical reactions among indoor pollutants: what we ve learned in the new millennium

Algemeen principe luchtreinigers A B C D

Wel goede binnenluchtkwaliteit door: 1. Emissie-arme materialen, meubilair 2. Adequate verse luchttoevoerhoeveelheid 2. Goede toevoerluchtkwaliteit 4. Spuiventilatie mogelijkheid

Verbetering comfort, gezondheid en productiviteit? HET NIEUWE WERKEN Fact or #alternative fact?

Verbetering comfort, gezondheid en productiviteit? Fact or #alternative fact?

Relatieve prestatie Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: -4 % 1,01 1 0,99 0,98 0,97 0,96 0,95 0,94 Weinig persoonlijke invloed luchtkwaliteit Veel persoonlijke invloed luchtkwaliteit Bron: BBA Binnenmilieu (2015) Kentallen binnenmilieu & productiviteit ten behoeve van de EET value case tool, Platform 31

Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: - 4% Geen temperatuurbeïnvloeding: - 3% Bron: BBA Binnenmilieu (2015) Kentallen binnenmilieu & productiviteit ten behoeve van de EET value case tool, Platform 31

Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: - 4% Geen temperatuurbeïnvloeding: - 3% Lichtwering niet te gebruiken: -3 tot -5 % Bron: BBA Binnenmilieu (2015) Kentallen binnenmilieu & productiviteit ten behoeve van de EET value case tool, Platform 31

Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: - 4% Geen temperatuurbeïnvloeding: - 3% Lichtwering niet te gebruiken: -3 tot -5 % Hinderlijk betekenisvol geluid: -3 tot -7 % Goed Lage nagalmtijd Slecht Hoge nagalmtijd Bron: BBA Binnenmilieu (2015) Kentallen binnenmilieu & productiviteit ten behoeve van de EET value case tool, Platform 31

Wel productiviteit bevorderen: Werkomgeving af te stemmen op werkzaamheden Weinig betekenisvol geluid Voldoende persoonlijke beïnvloeding (licht, geluid, lucht, temperatuur)

Verbetering comfort, gezondheid en productiviteit? Fact or #alternative fact?

Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: - 4% Geen temperatuurbeïnvloeding: - 3% Lichtwering niet te gebruiken: -3 tot -5 % Hinderlijk betekenisvol geluid: -3 tot -7 %

Effect open werkruimte op productiviteit: Geen (bruikbaar) te openen raam: - 4% Geen temperatuurbeïnvloeding: - 3% Lichtwering niet te gebruiken: -3 tot -5 % Hinderlijk betekenisvol geluid: -3 tot -7 %

36 Bron: http://www.kloeber-klimastuhl.com

verwarmd bureaublad op werkplekniveau regelbare ventilatie Bron: www.vandelftgroep.nl

Verbetering comfort, gezondheid en productiviteit? HET NIEUWE WERKEN 1 2 3 4

ir. Tim Beuker tb-bba@binnenmilieu.nl 088-2229494

Productiviteit i.r.t. meerkosten gezond gebouw: Voorbeeld: Investeringskosten welzijnsbevorderende maatregelen: 50 per m 2 Omzet: 10.000,- per m 2 per jaar Gewenste terugverdientijd maatregelen: 1 jaar Benodigde productiviteitsstijging: +0,005%