De Commissie de Ruiter Van productverkoop naar serviceverkoop
Conclusie Voor de Nederlandse tussenpersonen in de verzekeringsbranche (leven segment) heeft de huidige affaire rond beleggingsverzekeringen tot gevolg, dat: een deel over 5 jaar niet meer bestaat terwijl het andere deel dan veel beter verkoopbaar is geworden.
Onderwerpen Chronologie Rapport Beleggingsverzekeringen AFM Zorgplicht & transparantie aldus de AFM Kosten Commissie De Ruiter Conclusies Informatie / bronnen
Chronologie Voor 2005 Juni 2005 Mei / juni 2006 Zomer 2006 December 2006 Publieke discussies over de kosten die aan kopers van verzekeringsproducten (levensegment) in rekening worden gebracht. In overleg met de verzekeraars start de AFM een verkennend onderzoek. AFM Rapport en kritiek op verzekeraars. Verbond voor verzekeraars stelt Commissie De Ruiter aan. Rapport Commissie De Ruiter. Ondertussen zijn op verschillende publieke forums zoals Tros Radar en anderen acties opgestart om cliënten te mobiliseren tegen de verzekeringsbranche.
Rapport Beleggingsverzekeringen AFM Klanten zouden onjuist geïnformeerd zijn over onder meer de geprognosticeerde opbrengsten. Hogere uitkomsten worden gepresenteerd dan wat klanten werkelijk in de polisadministratie opbouwen zowel in sommige offertes als in sommige jaarlijkse overzichten. AFM vindt dat de offerte gestand moet worden gedaan aanvullen van tekorten op de offerte mits negatief (kosten 160 m/m; geen sprake van misleiding). Het onderzoek heeft geen betrekking op de transparantie in de informatievoorziening van alle kosten
Beleggingsverzekeringen In het rapport beschrijft de AFM unit-linked-verzekeringen: De premies of koopsomstortingen worden (na aftrek van de kosten en vaak met uitzondering van de premies voor het overlijdensrisico en aanvullende verzekeringen) belegd en universal-life-verzekeringen Bij universal-life-verzekeringen worden de premies in hun geheel belegd. De verzekeraar onttrekt periodiek gelden aan het depot voor administratiekosten, kosten voor overlijdensdekking, kosten voor premievrijstelling voor arbeidsongeschiktheid en dergelijke.
Standpunt verzekeraars, aldus AFM Is de offerte hoger dan de uitkomst compensatie Is de offerte lager dan de uitkomst klant heeft geluk Is het overzicht hoger dan de werkelijke uitkomst compensatie is veelal reeds afgewikkeld. AFM compenseren als sprake is van een beslismoment en klant onderbouwt dat beslissing anders zou zijn geweest. Niet in alle gevallen worden klanten over compensatie geïnformeerd.
Algemene best practices, zoals opgesteld door de AFM Instellingen doen zelf actief en structureel onderzoek naar tekortkomingen en compenseren de tekortkomingen die in het nadeel zijn van de klant. Instellingen zijn transparant in de communicatie over gemaakte tekortkomingen en de consequenties voor klanten. Bestuurders van instellingen zijn betrokken bij de afhandeling van de tekortkomingen en het compenseren van klanten.
Algemene best practices, zoals opgesteld door de AFM Er zijn korte lijnen tussen de tussenpersonen en de instelling. Tussenpersonen worden uitgebreid ondersteund en geïnstrueerd vanuit de instelling. De instelling zorgt dat de tussenpersonen alleen maar gebruik kunnen maken van de actuele en juiste offertesoftware, die bij voorkeur via een extranetverbinding door de instelling wordt verspreid. Instellingen dragen zorg voor een (enkelvoudige) geautomatiseerde invoer van gegevens en een gebruikersvriendelijke en toegankelijke polisadministratie.
Basis van de commotie: Brief Zalm Aan de basis ligt geen formeel onderzoek doch slechts een stage verslag bedoeld om het kennisniveau van de AFM op te krikken, door Zalm genoemd verkennende analyse. De opmerkingen betreffen: Beleggingsverzekeringen zijn complexe producten Informatieverstrekking Vermogensbeheer en handelen in het belang van.. Beleggingsverzekeringen zijn relatief duur Interne administratieve systemen Risico s voor de bedrijfsvoering en de interne of externe accountant
Zorgplicht, de Wfd en de AFM De financiële dienstverlener dient in het belang van de consument die hij adviseert informatie in te winnen over diens financiële positie, kennis, ervaring en risicoprofiel voor zover dit voor het advies relevant is. Daarnaast dient de dienstverlener tussentijds te evalueren Evaluatie risicoprofiel Evaluatie beleggingsresultaten met als mogelijk advies het Verlengen van de beleggingshorizon; Bijstellen van het doel; Verhogen van de inleg. De AFM geeft instellingen en hun tussenpersonen in overweging om klanten, voor wie het onwaarschijnlijk is dat op basis van de rendementsontwikkeling het beoogde eindbedrag wordt gehaald, tussentijds te informeren en te adviseren.
Wet Financiële Dienstverlening Wfd artikel 30, tweede lid, Wfd: de door de financiële dienstverlener verstrekte informatie is feitelijk juist, voor de consument begrijpelijk en niet misleidend. artikel 32, eerste lid, onder q van het Bfd: een aanbieder van levensverzekeringen een consument voorafgaande aan de totstandkoming van een overeenkomst inzake een levensverzekering, voorzover van toepassing, ten minste de volgende informatie verstrekt, namelijk de invloed van kosten ten laste van de consument op het rendement en de uitkering verbonden aan de overeenkomst. artikel 32, eerste lid, onder r van het Bfd: de aanbieder verstrekt de kosten die naast de brutopremie in rekening gebracht worden voorafgaande aan de totstandkoming van een overeenkomst inzake een levensverzekering.
Wet Financiële Dienstverlening Wfd Conclusie in zake transparantie: Wanneer een aanbieder bepaalde kosten ten onrechte niet meeneemt in de berekening van offertes en financiële bijsluiters, handelt deze derhalve in strijd met de wet. Maar gezien het feit dat de tussenpersoon ook onder de Wfd valt is ook de tussenpersoon even verantwoordelijk als de aanbieder!
Kosten zoals behandeld in de nieuwe financiële bijsluiter
Kosten & beleggingsverzekeringen aankoopkosten & verkoopkosten spread (bied- en laatprijs die soms tot zelfs 4% verschillen) beheerskosten (managementfee, meestal 1 tot 1,5%) prestatievergoeding of performance fee referal fee of retourprovisie (al dan niet in aankoopkosten verwerkt) omloopfactor / Portfolio Turn Over Ratio (de vraag hoe vaak de portefeuille wordt omgezet) en daaraan verbonden retourprovisies. administratiekosten bij een switch tussen fondsen (voornamelijk bij UL-verzekeringen) alle overige (mogelijke) kosten (zoals toezichthouderfee, accountant, juridische kosten, reclame, rapportage etc. rendementen die bij de benchmark en/of concurrenten achterblijven
Kosten & beleggingsverzekeringen Het gaat in dit overzicht dus niet om premies die betaald worden voor de levering van specifieke prestaties zoals bijvoorbeeld: overlijdensrisicopremies premies voor arbeidsongeschiktheid
Commissie de Ruiter Opdracht De Commissie heeft tot taak het benoemen van de aspecten van beleggingsverzekeringen waarover informatie moet worden verstrekt en het formuleren van de criteria en voorwaarden waaraan de informatieverstrekking moet voldoen, mede in het licht van de zorgplicht. Uitgangspunt daarbij is dat de verzekeraar ervoor zorgt dat de klant alle relevante informatie ontvangt over product en kosten met het oog op de keuze die deze moet maken en op een zodanige wijze dat deze informatie voor de gemiddelde klant begrijpelijk is. Is toepassing van onderdelen van de Wtb en de Wte van belang voor de klant?
Commissie de Ruiter Het verleden De commissie heeft uitdrukkelijk niet naar het verleden gekeken. Minister Zalm, de AFM en allerlei belangenorganisaties hebben de verzekeraars hier alsnog om gevraagd. Daarop heeft het Verbond van Verzekeraars aangegeven dat zij ook het verleden in het onderzoek zal betrekken. Maar dat is uitdrukkelijk niet een toezegging dat er compensatie zal volgen!! Juridisch is er waarschijnlijk zelfs weinig kans dat schadeprocedures tot succes zullen leiden.
Commissie de Ruiter Transparantie Het onderscheid tussen het verzekeringselement en het beleggingselement is voor de klant veelal niet of moeilijk te maken. Het ontbreekt de klant aan inzicht in de verdere componenten van het aangeboden product, met name waar het gaat om de verschillende kostensoorten die in het product besloten liggen. Gebrek aan inzicht versterkt het gevoel dat de consument heeft als zou een beleggingsverzekering een relatief duur product zijn.
Commissie de Ruiter 1ste Conclusie Zorgplicht stelt dat het belang van de klant voorop moet staan. Het belang van de klant betekent dat hij: begrijpt wat het product inhoudt, begrijpt wat de goede en kwade kansen zijn en begrijpt wat er voor hem zal worden belegd.
Commissie de Ruiter Informatieverstrekking Het belang van de klant betekent dat informatie helder moet zijn waar het: de klant in staat stelt zelf een goede keuze te kunnen maken de klant duidelijk moet zijn wat de belangen van de adviseur zijn (zowel financieel als anderszins) In theorie zou informatie voorhanden moeten zijn omtrent de provisie- en beloningsstructuren van alle producten in de markt die op een of andere manier een alternatief zouden kunnen zijn voor het voldoen aan de wensen van de consument.
Commissie de Ruiter Aanbieders versus adviseurs en bemiddelaars Vastgesteld kan worden dat in de afgelopen jaren meer aandacht lijkt te zijn besteed aan de formulering van regels waaraan adviseurs en bemiddelaars zich moeten houden en dat de regels die gelden voor de aanbieders, beperkter lijken. En dat is onjuist omdat: er anders geen level playing field kan zijn; de adviseurs en bemiddelaars veelal gedeeltelijk of zelfs geheel afhankelijk zijn van de informatie die door aanbieders wordt versterkt.
Commissie de Ruiter Zorgplicht De adviseur/bemiddelaar moet zich afvragen of de klant belang heeft bij een combinatie van verzekeren en beleggen, of dat hij wellicht meer gebaat is met een losse verzekering eventueel gecombineerd met beleggen via een ander kanaal.
Commissie de Ruiter Afsluitprovisie De provisie voor het intermediair vormt een substantieel deel van de initiële kosten. Door die provisie van een afsluitprovisie om te vormen naar een doorlopende, tijdsevenredige provisie, kan het probleem van de plotselinge waardedaling bij tussentijdse beëindiging worden opgelost. Indien er de voorkeur aan wordt gegeven de afsluitprovisie te handhaven, kan het beoogde effect eveneens worden bereikt door de verdientermijn van de afsluitprovisie gelijk te stellen aan de looptijd van de verzekering.
Commissie de Ruiter Rapportage Als het aan de commissie ligt komen er drie universele rapportages: Model 1: informatie op grond waarvan de consument zich een beeld kan vormen van wat nu eigenlijk een beleggingsverzekering is en wat de consequenties zijn van het sluiten van zo n verzekering; Model 2: een opgave van de getalsmatige bijzonderheden van het specifiek aan hem aangeboden product als bijlage bij de offerte ; Model 3: jaarlijkse informatie over wat er met de inleg van de consument is gebeurt.
Conclusie / verwachting 1 Voor de tussenpersoon heeft de affaire rond de beleggingsverzekeringen als gevolg dat het hele systeem van provisiebetaling bij afsluiting van een polis zal komen te vervallen en zal worden vervangen door een systeem waarbij servicegebonden fee s betaald worden door verzekeraars gedurende de looptijd van het verkochte product. (persoonlijke titel)
Conclusie / verwachting 2 In de bedrijfsvoering betekent dit dat de inkomsten uit levenproducten zoals beleggingsverzekeringen in aanvang sterk zullen dalen omdat deze inkomsten over de looptijd gespreid gaan worden. Wie dit uitstel van inkomsten niet kan overbruggen als gevolg van een tekort aan financiële reserves, zal andere inkomsten of een ander vak moeten zoeken. (persoonlijke titel)
Conclusie / verwachting 3 Wie dit uitstel van inkomsten wel kan financieren creëert een veel stabielere en meer voorspelbare inkomstenstroom hetgeen de waarde van het bedrijf uiteindelijk zal verhogen. Inkomsten worden gedeeltelijk uitgesteld, maar verdwijnen niet! (persoonlijke titel)
Conclusie / verwachting 4 De affaire kan zelfs het einde betekenen van de beleggingsverzekering als product. In ieder geval zullen de verzekeringselementen (overlijdensrisico verzekering en arbeidsongeschiktheidsverzekering) gescheiden worden van de beleggingspropositie zelf. Dit kan een veel groter aantal alternatieven op het gebied van vermogensbeheer voor de klant beschikbaar maken. (persoonlijke titel)
Wat is de positie van de verzekeraars / productaanbieders? Naar verwachting zullen zij trachten een tussenoplossing te vinden waardoor de initiële terugval van inkomsten bij de tussenpersonen gedeeltelijk kan worden gedempt. Maar helemaal oplossen kunnen zij het probleem niet. Zelf de voorfinanciering organiseren zullen zij alleen willen indien de bedrijven groot genoeg zijn om te worden overgenomen. (persoonlijke titel)
Tot slot, vers van de pers: Engeland Tros Radar 8-1-2007: In Groot-Brittannië is er al jaren eerder een soort woekerpolisaffaire ontstaan. Vooral over beleggingshypotheken. Opmerkelijk is dat er daar toch wel anders mee om is gegaan. Op dit moment is daar al 2,6 miljard pond uitbetaald, dus ruim 3,7 miljard euro. En daar is zo goed als geen rechtszaak aan te pas gekomen. Reactie Verbond van Verzekeraars: De vergelijking van het tv-programma Tros Radar met de Engelse situatie is te kort door de bocht. In Groot Brittannië hebben verzekeraars op verzoek van het ministerie van Financiën besloten om zelf klanten te compenseren. Er was hier immers sprake van een garantiestelling die niet is nagekomen.
Informatie te verkrijgen via internet / literatuurlijst: - Rapport commissie de Ruiter december 2006 www.verzekeraars.nl/download/rapport_cie_deruiter.pdf - Verbond Van Verzekeraars www.feitenoverbeleggingsverzekeringen.nl - AFM Rapport en commentaar mei 2006 www.afm.nl/marktpartijen/default.ashx?documentid=6634 www.afm.nl/marktpartijen/default.ashx?documentid=6633 - Nieuwe Financiële bijsluiter, toelichting www.definancielebijsluiter.nl - Tros Radar over beleggingsverzekeringen www.trosradar.nl/?url=php/news/ - Nederlandse Vereniging van Assurantieadviseurs NVA www.nva.nl/nva/overnva/publicaties/persberichten/ -NBVA www.nbvanet.nl
Perspublicaties: Titel Datum TROS Radar 09-01-2007 NVA biedt leden gratis Toetsinstrument Provisievergelijking 27-12-2006 Reactie AFM op advies van de Commissie De Ruiter 20-12-2006 Reactie Aegon op advies de Ruiter 20-12-2006 Reactie NBVA op advies van de Commissie De Ruiter 20-12-2006 ANP Tros Radar, Reactie op advies Commissie de Ruiter 20-12-2006 ANP Tros Radar, Pleidooi voor commissie beleggingspolissen 14-12-2006 Persreactie NVA inzake transparantie in financiële dienstverlening 03-11-2006 Verbond van verzekeraars, reactiesite op affaire woekerpolissen 01-11-2006 Reactie Verbond op brief Zalm over beleggingsverzekeringen 17-10-2006 Brief van Zalm over beleggingsverzekeringen 16-10-2006 Verzekeraars verbeteren financiële informatie beleggingsverzekeringen na onderzoek AFM 17-05-2006 AFM Rapport beleggingsverzekeringen 17-05-2006