Verwerking bevraging: deel directies 1. Algemeen Van de en werden 391 bevragingen ingevuld, waaronder - 87 van VCOV (ouderkoepel van het vrij gesubsidieerd onderwijs) - 150 van KOOGO ( ouderkoepel van het Officieel Onderwijs van Steden, Gemeenten en Provincies) - 154 van GO! ouders (ouderkoepel van het GO! onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap). Aantal GOK-leerlingen Van de 391 bevragingen, vulden 305 directies het aantal GOK-leerlingen in met volgende verdeling: Percentage GOK-leerlingen 4% 8% 12% 25% 51% 0-20% 20-40% 40-60% 60-80% 80-100% Ligging van de school Ligging Grootstad Stad Gemeente Dorp 1
2. Aanwezigheid van en, ouderraden en schoolraden In de bevraging werd een onderscheid gemaakt tussen het hebben van een, een ouderraad en een schoolraad. Onder een verstaan we: ouderverenigingen, oudercomité,, enz. Een ouderraad is zoals vastgelegd in het decreet betreffende participatie op school en de Vlaamse Onderwijsraad formeler van structuur. Uit de bevraging blijkt dat 272 scholen een te hebben, 123 een ouderraad en 316 een schoolraad. Bij 102 scholen is er zowel een ouderraad als een schoolraad. 3. Aanwezigheid van activiteiten voor en door ouders Organisatie laagdrempelige activiteiten In 36% van de scholen worden laagdrempelige vormen van ouderbetrokkenheid georganiseerd. Het gaat hier over moedergroepen, oudercafé, koffiemoment, praatgroep enz. Van die scholen ziet 20% dit als een activiteit specifiek naar bepaalde groepen ouders. Initiatief laagdrempelige vormen 1% 5% 1% 2% 19% 20% 52% en, en Succes van initiatief 25% 7% 68% of zeer Eeerder niet of niet Van de scholen waar de laagdrempelige initiatieven eerder wel of zeer zijn, worden er 53 op initiatief van de school, 18 op initiatief van de en 4 op initiatief van 2
georganiseerd. Hiernaast zijn er nog 18 op gemeenschappelijk initiatief van school en en 2 op gemeenschappelijk initiatief van school, en. Organisatie oudercontacten In 95 % van de scholen worden oudercontacten georganiseerd. In die scholen ziet 2.5% van de scholen dit als een activiteit naar bepaalde groepen ouders. Initiatief oudercontacten 4% 0% 1% 95% ouderwerkig Succes van initiatief 3% 11% 86% of zeer Eeerder niet of niet Van de scholen waar de oudercontacten eerder wel of zeer zijn, zijn er 301 op initiatief van de school en 2 op initiatief van de. Hiernaast zijn er 14 op gemeenschappelijk initiatief van school en oudervereniging, 4 op gemeenschappelijk initiatief van en school en 2 op gemeenschappelijk initiatief van school, en ouders. Organisatie huisbezoeken In 52 % van de scholen worden huisbezoeken georganiseerd. In die scholen ziet 14% dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 1% 8% 1% 7% Initiatief huisbezoeken 83% 24% Succes van initiatief 7% 69% Eerder of zeer of niet 3
Van de scholen waar huisbezoeken eerder wel of zeer zijn, worden ze in 113 scholen door de school georganiseerd, in 1 school door de en in 7 scholen door. In 3 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school en oudervereniging en in 12 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie schoolpoortcontacten met ouders In 62 % van de scholen organiseert men schoolpoortcontacten met ouders. In die scholen ziet 6% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief schoolpoortcontacten 4% 4% 10% 2% 0% 80%, en Succes van initiatief 21% 11% 68% of zeer of niet Waar de schoolpoortcontacten eerder wel of zeer zijn, is in 131 scholen de school initiatiefnemer, in 5 scholen de en in 2 scholen de. Hiernaast zijn er nog 3 scholen waar de school en gezamenlijk de initiatiefnemer zijn, 22 scholen waar de school en de gezamenlijke initiatiefnemer zijn en 1 school waar zowel de school, de als de initiatiefnemer zijn. Organisatie contactouders In 16% van de scholen zijn er contactouders. In die scholen beschouwt 6% van de scholen dit als een initiatief voor bepaalde groepen ouders. 4
5% Initiatief contactouders 9% 2% 67% 17% Succes van initatief 25% 13% 62% of zeer of niet Waar de organisatie van contactouders eerder wel of zeer is, is in 5 scholen de school initiatiefnemer en in 26 scholen de. Hiernaast is er in 5 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie vertalingen voor ouders In 46% van de scholen wordt gezocht voor vertalingen voor ouders. Dit kan zijn: brieven vertalen, tolken bij activiteiten of oudercontacten enz. In die scholen ziet 15% van de scholen dit als een initiatief voor bepaalde groepen ouders. 3% 9% Initiatief vertalen 3% 6% 79% oudervereniging 24% 10% 66% of zeer Eeerder niet of niet Waar er eerder wel of zeer voor vertalingen wordt gezorgd, is in 87 scholen de school initiatiefnemer, in 3 scholen de en in 5 scholen de als initiatiefnemer. Hiernaast zijn er 2 gemeenschappelijk initiatieven van de school en oudervereniging en 9 gemeenschappelijke initiatieven van de school en. 5
Organisatie infomomenten op school In 96% van de scholen worden infomomenten voor ouders georganiseerd. In die scholen ziet 3% dit als een initiatief voor bepaalde groepen ouders. 3% Initiatief infomomenten 3% 22% 2% 70% Oudervereniging oudervereniging 16% 10% 74% of zeer of niet Waar de infomomenten eerder wel of zeer zijn, is in 182 scholen de school de initiatiefnemer, in 9 scholen de. Hiernaast is het in 69 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en, in 7 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en en in 7 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school, de en de. Organisatie openklasdagen In 70% van de scholen worden openklasdagen georganiseerd. In die scholen ziet 4% dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief openklasdagen 7% 1% 0% 92%, en 12% 9% 79% of zeer of niet Waar de openklasdagen eerder wel of zeer zijn, is in 190 scholen de school de initiatiefnemer, in 1 school de en in 15 scholen is dit een gemeenschappelijk initiatief van school en. 6
Organisatie specifieke activiteiten naar doelgroepouders In 21% van de scholen worden specifieke activiteiten georganiseerd voor doelgroepouders. Initiatief specifieke activiteiten 10% 1% 10% 5% 1% 73% 43% 37% of zeer of niet, en 20% Waar de specifieke activiteiten voor doelgroepouders eerder wel of zeer zijn, is in 32 scholen de school zelf de initiatiefnemer en in 1 school de. Hiernaast is het in 4 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en, in 7 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school, en. Organisatie feesten, activiteiten en klusjes In 92% van de scholen worden feesten, activiteiten en klusjesdagen georganiseerd. In die scholen ziet 1% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 7
56% Initiatief feesten, activiteiten, klusjes 1% 1% 32% 10%, en 8% 11% 81% of zeer of niet Waar de feesten, activiteiten en klusjesdagen eerder wel of zeer zijn, is de school initiatiefnemer in 77 scholen, in 27 scholen is dat de. Hiernaast zijn er 179 scholen waar dit een gemeenschappelijk initiatief van school en is en 4 scholen waar het een gemeenschappelijk initiatief van de scholen en is. In 2 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school, de en. Organisatie helpende hand In 90% van de scholen worden ouders ingeschakeld om te helpen bij de organisatie van feesten/activiteiten/klusjes. In die scholen ziet 1% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief helpende hand 1% 49% 0% 27% 23% 13% 11% 76% of zeer of niet, en 8
Waar de helpende hand van ouders voor feesten, activiteiten en klusjesdagen eerder wel of zeer is, is in 63 scholen de school zelf de initiatiefnemer, in 63 scholen de. Hiernaast is dit in 136 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en. In 2 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van de school, de en. Organisatie ondersteuning in de klas of bij uitstappen In 68% van de scholen geven ouders ook ondersteuning in de klas of bij uitstappen. In die scholen ziet 1% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. Initiatief klasondersteuning 0% 0% 1% 6% 21% 72% 14% 12% 74% of zeer of niet, en Waar de ondersteuning van ouders in de klas of bij uitstappen eerder wel of zeer is, is in 141 scholen de school zelf de initiatiefnemer, in 12 scholen de en in 1 school de. In 45 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en en in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en. Organisatie meedenken over schoolse activiteiten In 79% van de scholen denken ouders mee na over de schoolse activiteiten. In die scholen ziet 1% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 9
Initiatief meedenken schoolse activiteiten 2% 0% 1% 45% 0% 17% 35% en, en 27% 13% 60% of zeer of niet Waar het meedenken van ouders over schoolse activiteiten eerder wel of zeer is, is in 56 scholen de school de initiatiefnemer en in 29 scholen de. Hiernaast is dit in 91 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en, in 2 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en, in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de en en in 7 scholen een gemeenschappelijke initiatieven van de school, en. Organisatie meedenken over schoolbeleid In 74 % van de scholen denken ouders mee na over het schoolbeleid. In die scholen ziet 2% van de scholen dit als een activiteit voor bepaalde groepen ouders. 10
Initiatief meedenken schoolbeleid 0% 0% 1% 33% 14% 52% 31% 14% 55% of zeer of niet, en Waar het meedenken van ouders over het schoolbeleid eerder wel of zeer is, is in 71 scholen de school de initiatiefnemer, in 18 scholen de en in 2 scholen de. In 63 scholen is het een gemeenschappelijk initiatief van school en, in 1 school een gemeenschappelijk initiatief van de school en en in 2 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school, en en. Organisatie inschakeling van In 38 % van de scholen worden ingeschakeld om de ouderbetrokkenheid te verhogen. In die scholen ziet men dit in 9% van de scholen als een activiteit specifiek voor bepaalde groepen ouders. Initiatief inschakeling van 10% 2% 11% 8% 3% 66% 22% 17% 61% of zeer of niet, en 11
Waar het inschakelen van eerder wel of zeer is, is de school initiatiefnemer in 58 scholen, in 2 scholen is dit de en in 6 scholen de. Hiernaast is er in 8 scholen een gemeenschappelijk initiatief van school en, in 9 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school en en in 2 scholen een gemeenschappelijk initiatief van de school, en. Besluit Er worden heel wat initiatieven genomen voor en door ouders. De meest voorkomende activiteiten zijn volgens de directies de infomomenten, oudercontacten, organisatie van feestjes, helpende hand van ouders bij activiteiten en het meedenken van ouders over schoolse activiteiten. Het minst worden contactouders, activiteiten specifiek voor doelgroepouders en laagdrempelige vormen van ouderbetrokkenheid georganiseerd. De oudercontacten, organisatie van feestjes en openklasdagen worden als het meest beschouwd door de directies. De specifieke initiatieven, het meedenken over het schoolbeleid en over schoolse activiteiten als het minst. De school is het vaakst de initiatiefnemer van oudercontacten en de is het vaakst initiatiefnemer van het organiseren van contactouders. 4. Knelpunten en succesfactoren Succesfactoren bij het werken aan ouderbetrokkenheid op school Van de 391 bevragingen hebben 360 directies deze vraag ingevuld. Om de verwerking van deze vraag te vergemakkelijken werden de antwoorden geclusterd naar thema. Er werd een onderscheid gemaakt tussen informele en formele contacten, schoolcontext, schoolcultuur en ouderfactoren. Volgende factoren worden als de belangrijkste succesfactoren beschouwd door directies: - Lage drempel - Communicatie (zowel formeel als informeel) - Goede samenwerking 12
Belangrijkste succesfactoren voor ouderbetrokkenheid lage drempel 73 79 48 93 159 communicatie goede samenwerking inzet/enthousiasme van de ouders inspraak van de ouders Informele contacten 27 9 89 2 schoolpoort/speel plaats schoolomgeving communicatie festiviteiten 14 5 context 29 autonomie ouders/ouderraad keinschaligheid brugfiguur// schoolopbouwwerk cultuur Formele contacten 29 79 26 93 lage drempel goede samenwerking respecteren van elkaars rollen onthaalbeleid 36 8 18 1 21 1 48 79 communicatie inspraak van ouders autonomie van ouders oudercontacten CLB aanwezigheid op school infoavonden ouderraad Ouderfactoren 73 7 1 25 keuzevrijheid vormen ouderparticipatie afstand van de school contacten ifv welbevinden kind inzet/enthousiam e vd ouders 13
Knelpunten bij het werken aan ouderbetrokkenheid op school Van de 391 bevragingen hebben 350 directies deze vraag ingevuld. Er wordt opnieuw een onderscheid gemaakt tussen informele en formele contacten, schoolcontext, schoolcultuur en ouderfactoren. De voornaamste knelpunten zijn - Inzet en enthousiasme van de ouders - Tijdsgebrek - Niet kunnen bereiken van de ouders Belangrijkste knelpunten inzet/enthousiams van de ouders 67 59 91 tijdsgebrek niet kunnen bereiken van de ouders 3 2 Informele contacten en schoolcontext 6 communicatie festiviteiten grootschaligheid 11 cultuur 4 23 3 te hoge drempel geen goede samenwerking niet respecteren van elkaars rollen te bedreigende participatie Formele contacten 7 10 2 13 ouderraad te veel/te weinig inspraak van ouders infoavonden continuïteit van de ouderraad 14
ouderfactoren 29 67 10 26 25 59 39 15 91 24 8 afstand van de school inzet/enthousiamse van de ouders representativiteit van de ouderraad laaggeschoolde ouders/kansarmoede cultuurverschillen anderstaligheid tijdsgebrek verwachtingspatronen gebrekkige kennis van het onderwijssysteem niet kunnen bereiken vd ouders belang van het eigen kind anderen Succesfactoren bij specifieke initiatieven naar moeilijk bereikbare ouders Van de 391 bevragingen hebben 316 directies deze vraag ingevuld. Bij specifieke initiatieven voor moeilijk bereikbare ouders zijn de voornaamste succesfactoren: - Persoonlijk contact - Organiseren van laagdrempelige activiteiten - vertalingen Successen bij specifieke activiteiten naar moeilijk te bereiken ouders laagdrempelige activiteiten 6 5 23 7 8 4 22 9 14 14 doorgeven positieve boodschap vertalingen/tolk appreciatie/begrip/openheid persoonlijk contact activiteiten rond eigen kind samenwerking met 20 aanwezigheid van gangmakende ouders huisbezoeken 72 praktische infoavonden brugfiguren beroep doen op expertise van ouders 15
Knelpunten bij specifieke initiatieven naar moeilijk bereikbare ouders Van de 391 bevragingen hebben 128 directies deze vraag ingevuld. Bij specifieke initiatieven voor moeilijk bereikbare ouders zijn de voornaamste knelpunten: - het bereiken van de ouders - taal - culturele verschillen. Knelpunten bij specifieke activiteiten naar moeilijk te bereiken ouders schriftelijke communicatie wordt niet gelezen 34 9 14 9 drempelvrees bereikbaarheid van de ouders communicatie 4 2 17 14 66 culturele verschillen doorstroming gegevens onbegrip taal weinig respons op vraag toetreding ouderraad Besluit Directies geven communicatie, lage drempel en een goede samenwerking aan als belangrijkste succesfactoren voor ouderbetrokkenheid op school. De inzet en het enthousiasme van ouders samen met het niet kunnen bereiken van de ouders is het grootste knelpunt. Specifiek met betrekking tot moeilijk bereikbare ouders is persoonlijk contact met hen de succesfactor bij uitstek terwijl de bereikbaarheid van die groepen ouders het grote knelpunt is. 16
5. Prioriteiten met betrekking tot ouderbetrokkenheid De hoogste prioriteiten liggen voor de directies bij het verbeteren van de communicatie tussen ouders en school, het betrekken van ouders bij feestelijkheden of evenementen en het organiseren van laagdrempelige activiteiten. Uit de resultaten blijkt dat het grenzen stellen aan ouders/en de laagste prioriteit is volgens de directies. Hoogste prioriteiten 138 171 Verbeteren van de communicatie tussen ouders en school Betrekken van ouders bij feestelijkheden of evenementen 162 Organiseren van laagdrempelige activiteiten 80 70 60 50 40 30 20 10 0 72 72 61 57 57 48 41 42 41 42 42 37 36 37 36 30 30 29 29 2927 29 28 30 24 24 21 21 16 11 Eerste prioriteit Tweede prioriteit Derde prioriteit organiseren van laagdrempelige vormen van ouderbetrokkenheid verhogen van de aanwezigheid van ouders op oudercontacten meer betrekken van ouders bij klasactiviteiten verhogen van de participatie van ouders aan het schoolbeleid grenzen stellen aan ouders/en betrekken van bepaalde groepen ouders betrekken van ouders bij feestelijkheden verbeteren van het onthaalbeleid verbeteren van de communicatie tussen ouder en school 17
6. Uitspraken over ouderbetrokkenheid In de bevraging werden enkele uitspraken opgenomen over ouderbetrokkenheid waarop de directies konden waar of niet waar aanduiden. Uit de resultaten blijkt dat Ouderbetrokkenheid verhoogt het welbevinden bij leerlingen, leerkrachten en ouders, Ouderbetrokkenheid draagt bij tot een positieve uitstraling van de school en Ouderbetrokkenheid verhoogt het wederzijds respect en begrip de drie uitspraken zijn die volgens de directies het meeste gekozen zijn als waar. Uitspraken die als waar geacht worden 246 344 verhoogt het welbevinden bij leerlingen, leerkrachten en ouders verhoogt het wederzijds respect en begrip 95 draagt bij tot een positieve uitstraling van de school 235 79 156 282 371 367 voorkomt probleemsituaties zorgt voor inmenging van de ouders met weinig kennis van zaken zorgt ervoor dat ouders niet meer weten wat wel en niet kan zorgt voor verschillende verwachtingen van ouderbetrokkenheid vergroot de kans op misvattingen die roddels doen ontstaan heeft een positieve invloed op de leerprestaties van de leerlingen 18