RAPPORT VAN BEVINDINGEN MELDING EN REGISTRATIE VERZUIM EN VERLOF Eerste onderzoek Basisschool De Wingerd Plaats : Lelystad Gemeente : Lelystad BRIN-nummer : 15FM-C1 Onderzoeksnummer : 292716 Datum onderzoek : 4 april 2017 Datum vaststelling : 19 juni 2017
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Aanleiding voor het onderzoek... 7 3. Conclusie onderzoek... 9 4. Nadere toelichting op de conclusie... 11 5. Consequenties van het onvoldoende oordeel... 14 6. Reactie van het bestuur... 16
1. Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voerde op 4 april 2017 een specifiek onderzoek uit naar de melding en registratie van ongeoorloofd verzuim, verlof en voortijdig schoolverlaten bij De Wingerd. Tijdens het onderzoek op de school hebben wij gesprekken gevoerd met de directeur (hoofd van de school) en enkele leraren. Ook is gesproken met de intern begeleider en zijn aanvullend documenten onderzocht. Het onderzoek richtte zich op de groepen 4, 6 en 8 en de periode van onderzoek is 1 december 2016 tot en met 4 april 2017. Scholen zijn verplicht ongeoorloofd verzuim en voortijdig schoolverlaten te melden. Dit is een wettelijke plicht die niet op zichzelf staat. Door te melden draagt de school eraan bij dat ongeoorloofd verzuim en voortijdig schoolverlaten wordt teruggedrongen. Toelichting specifiek onderzoek Naast regulier onderzoek op grond van artikel 11 van de WOT, kan de inspectie uit eigen beweging dan wel op aanwijzing van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap specifiek onderzoek verrichten op grond van artikel 15 van de Wet op het onderwijstoezicht (WOT). Hieronder worden alle niet-reguliere vormen van onderzoek verstaan. De inspectie kan op grond van artikel 3 van de WOT een onderzoek instellen naar, onder meer, de naleving van, bij of krachtens onderwijswetten gegeven voorschriften.
2. Aanleiding voor het onderzoek In 2012 is de Leerplichtwet gewijzigd en is artikel 16a ingevoerd. De tekst van dit artikel luidt: Het toezicht op de naleving van deze wet door de hoofden is opgedragen aan de Inspectie van het onderwijs. Het toezicht op de naleving van de leerplichtwet door scholen ligt sindsdien bij de Inspectie van het Onderwijs. Naar aanleiding van een brief van de staatssecretaris aan de Tweede Kamer 1 onderzoekt de inspectie in het kader van programmatisch handhaven bij een aantal basisscholen hoe deze de wettelijke vereisten gerelateerd aan voortijdig schoolverlaten naleven. De Wingerd is door de inspectie voor dit onderzoek geselecteerd. In het kader van bovengenoemde taak voeren wij nu een eerste onderzoek uit op de school. 1 http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/kamerstukken/2014/12/18/kamerbrief-met-beleidsreactie-op-evaluatie-wijziging-toezichtnaleving-van-de-leerplichtwet/kamerbrief-met-beleidsreactie-op-evaluatie-wijziging-toezicht-nalevingvan-de-leerplichtwet.pdf
3. Conclusie onderzoek In dit hoofdstuk staan de conclusies en oordelen van het onderzoek per onderdeel op hoofdlijnen weergegeven. In hoofdstuk 4 lichten wij deze conclusies nader toe en onderbouwen wij onze oordelen. Algemene conclusie Naar aanleiding van het onderzoek oordelen wij dat de school aan de meeste van de onderzochte en te boordelen onderdelen niet voldoet. De verzuimregistratie wordt weliswaar bijgehouden door de leerkrachten, maar geeft geen kloppend overzicht. Wanneer leerlingen meer dan 16 uur gedurende 4 weken afwezig zijn dient de directie dit te melden bij de leerplichtambtenaar. Dat is niet consequent gebeurd. Het verlenen van verlof om gewichtige omstandigheden, zoals bedoeld in artikel 11 van de leerplichtwet, wordt op onjuiste wijze toegepast. In de onderzoeksperiode zijn er geen leerlingen geschorst of verwijderd, dus daarover hebben we geen oordeel. Het verzuimbeleid wordt vermeld in de schoolgids.
4. Nadere toelichting op de conclusie In hoofdstuk 3 zijn de conclusies van het onderzoek op hoofdlijnen weergegeven. In dit hoofdstuk onderbouwen wij deze conclusies met school specifieke informatie. Verzuimregistratie Wij zijn van oordeel dat de verzuimregistratie niet voldoet en om die reden beoordelen wij dit als onvoldoende. Er wordt niet voldaan aan artikel 6 Besluit bekostiging WPO en de uit artikel 27, onder c, van de Leerplichtwet 1969 voortvloeiende wettelijke verplichting om bij de uitvoering van deze wet juiste en volledige inlichtingen te verstrekken. Het systeem dat de school hanteert om het verzuim te registreren geeft de school geen kloppend overzicht. Wanneer een leerling te laat komt geeft het systeem aan dat de leerling een halve dag onderwijs ongeoorloofd heeft gemist. Hierdoor zijn er leerlingen die volgens het systeem 16 uur gedurende 4 weken ongeoorloofd afwezig waren. In dat geval had de school dat moeten melden bij de leerplichtambtenaar. De directie van de school geeft echter aan dat In praktijk de leerlingen minder uren gemist hebben dan het systeem aangeeft. Het registratiesysteem geeft daarnaast ook niet altijd de reden van het verleende verlof aan. En bij ongeoorloofd verzuim is het op De Wingerd nog niet een vanzelfsprekendheid om de directie daarover te informeren, waardoor het voor de directie niet mogelijk is dit binnen een week te melden bij de leerplichtambtenaar (artikelen 21 en 21b van de Leerplichtwet 1969). Hierdoor kunnen leerlingen tussen wal en schip vallen. De school heeft daarmee onvoldoende zicht op het ongeoorloofd verzuim van leerlingen. Het registratiesysteem wordt dagelijks bijgehouden en maakt onderscheid tussen geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Meldingsplicht Wij zijn van oordeel dat daarnaast niet voldaan wordt aan de wettelijk voorgeschreven meldingsplicht met betrekking tot ongeoorloofd verzuim, zoals neergelegd in de artikelen 21 en 21b van de Leerplichtwet 1969 (meldingsplicht bij verzuim zonder geldige reden van 16 uur gedurende een periode van 4 opeenvolgende lesweken). Ons oordeel voor dit onderdeel is derhalve een onvoldoende. Uit de gegevens van de verzuimregistratie blijk dat er leerlingen meer dan 16 uur in vier weken ongeoorloofd afwezig waren. Dit is niet gemeld bij de leerplichtambtenaar. Vrijstelling geregeld schoolbezoek (verlof) We ontvingen signalen dat leerlingen om ongegronde redenen verlof verleend werd. Uit ons onderzoek blijkt dat de gronden bij de beslissing om een vrijstelling van geregeld schoolbezoek (verlof) te verlenen niet vallen binnen het wettelijk kader en de richtlijnen 2. Hoewel de school in haar schoolgids de richtlijnen heeft opgenomen voor het verlenen van verlof hanteert de directie de reden gewichtige omstandigheden, zoals bedoeld in artikel 11 van de leerplichtwet, wordt op onjuiste wijze toegepast. Op grond van artikel 11, onderdeel g, en artikel 14 van de Leerplichtwet en de Beleidsregel uitleg specifieke aard van het beroep en andere gewichtige omstandigheden bedoeld in de Leerplichtwet 1969 (de beleidsregel) zijn in bepaalde situaties bijzondere vormen van verlof toegestaan voor maximaal tien dagen per schooljaar. Het gaat hier om zogenaamde andere gewichtige omstandigheden. Dit zijn omstandigheden die niet eerder in de limitatieve opsomming van artikel 11 van de Leerplichtwet zijn genoemd en die veelal buiten de wil of invloedsfeer van de ouders of leerling zijn gelegen. Het hoofd van de school of instelling kan verlof verlenen voor afwezigheid als gevolg van een dergelijke andere gewichtige omstandigheid. <Beschrijving van hetgeen waarvoor verlof is verleend waarbij blijkt dat het niet buiten de wil van de ouders/leerling gelegen is> Gelet op het voorgaande is geen sprake van omstandigheden die kwalificeren als andere gewichtige omstandigheden in voorgaande zin. Daarmee is sprake van overtreding van artikel 11, onderdeel g, in samenhang met artikel 14 van de Leerplichtwet en de beleidsregel. 2 Het wettelijk kader en de richtlijnen zijn neergelegd in de artikelen 13a, tweede lid in samenhang met artikel 11 onder f van de LPW en/of artikel 14, derde lid, eerste volzin in samenhang met artikel 11 onder g van de Leerplichtwet 1969 en de Beleidsregel uitleg specifieke aard van het beroep en andere gewichtige omstandigheden bedoeld in de Leerplichtwet 1969.
Schorsing / Verwijdering Aangezien op De Wingerd geen leerlingen zijn geschorst en/of verwijderd tijdens de onderzoeksperiode, hebben wij niet kunnen beoordelen of zij aan de wetgeving voldoet. Verzuimbeleid in schoolgids De school voldoet aan de wettelijke verplichtingen over de communicatie van verzuimbeleid. In artikel 13 lid 1 onder k van de Wet op het primair onderwijs (WPO) is aangegeven dat informatie over het verzuimbeleid in de schoolgids opgenomen moet zijn. In de schoolgids is precies uitgewerkt wanneer de school al dan niet toestemming voor verlof kan verlenen en dus wanneer een terecht beroep op de betreffende vrijstelling van geregeld schoolbezoek kan worden gedaan.
5. Consequenties van het onvoldoende oordeel Wij verzoeken De Wingerd de tekortkoming te herstellen binnen drie maanden na vaststelling van dit rapport. Na die periode zullen wij een hercontrole uitvoeren. Indien het oordeel voor het onderdeel verzuimregistratie en/of het onderdeel meldingsplicht ongeoorloofd verzuim en/of het onderdeel vrijstelling geregeld schoolbezoek, wederom onvoldoende is bij een hercontrole, kan een melding aan de minister van OCW plaatsvinden. Ook kan de inspectie op grond van artikel 27 van de Leerplichtwet 1969 een bestuurlijke boete opleggen aan het hoofd van de school indien de Leerplichtwet 1969 niet wordt nageleefd.
6. Reactie van het bestuur Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de melding en registratie van ongeoorloofd verzuim, verlof, voortijdig schoolverlaten, schorsing en verwijdering en verzuimbeleid op De Wingerd. We geven de school en het bestuur hieronder de ruimte om te reageren op de bevindingen van het onderzoek en de ontwikkelrichting aan te geven op dit onderdeel. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: Het eerste onderzoek inzake melding en registratie verzuim en verlof op 4 april 2017 is vastgelegd in dit rapport van bevindingen en laat een aantal tekortkomingen zien. Zo wordt de verzuimregistratie weliswaar bijgehouden door leerkrachten, maar geeft dit naar het oordeel van de Inspectie geen kloppend overzicht. Ook wordt niet altijd tijdig gemeld bij de leerplichtambtenaar en is het verlenen van verlof om gewichtige omstandigheden niet altijd juist. De Inspectie verzoekt ons daarom deze tekortkomingen (binnen drie maanden) te herstellen. CBS De Wingerd zal hieraan graag opvolging bieden. Wellicht is het goed om op te merken dat onduidelijke afspraken over het al dan niet toekennen van verlof op CBS De Wingerd inmiddels tot het verleden behoren. De huidige directeur heeft aan het team gecommuniceerd dat alle verlof alleen door haar goed- of afgekeurd kan worden. Verder registreert CBS De Wingerd met behulp van de Parro-app van ParnasSys alle verzuim, dus ook te laat komen. Echter, deze app registreert niet automatisch de hoeveelheid tijd die een leerling te laat is. Hier heeft CBS De Wingerd inmiddels -naar aanleiding van het bezoek van de inspecteur leerplicht- acties op gezet, waardoor nu wel de hoeveelheid gemiste tijd daadwerkelijk wordt geregistreerd. Met de inspecteur leerplicht is voorts afgesproken een 'te laat-actie' vanuit de invalshoek leerplicht op CBS De Wingerd te houden, omdat relatief veel leerlingen iets te laat op school komen. Herhaalde acties vanuit het team en de directie hebben vooralsnog niet tot een volledig bevredigend resultaat geleid. Het veranderen van schoolcultuur komt te voet en gaat te paard. Dat neemt niet weg dat het rapport ons verder helpt om de acties inzake verzuim en verlof nadrukkelijk te borgen, waardoor internalisatie van gemaakte afspraken zal plaatsvinden bij alle betrokkenen.