4.2 Wilsonbekwaamheid Bij iemand die op het moment van overlijden 12 jaar of ouder is en bij leven wilsonbekwaam was, zijn orgaan- en weefseldonatie niet toegestaan. Het is de expliciete bedoeling van de wetgever geweest om bij dergelijke personen de postmortale uitname van organen of weefsels uit te sluiten. Bij personen die ten tijde van het opmaken van hun wil feitelijk wel in staat zijn geweest om zelf een beslissing over donatie te nemen en pas daarna wilsonbekwaam zijn geworden, blijft de gemaakte wilsbeschikking van kracht. Wanneer iemand precies wilsonbekwaam is, is niet in de wet gedefinieerd. Er wordt alleen gesproken van niet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen terzake. Het woord terzake is daarbij belangrijk: het maakt duidelijk dat wilsonbekwaamheid in dit geval betrekking moet hebben op het nemen van een besluit tot postmortale orgaan- en weefseluitname. Het is denkbaar dat iemand niet meer in staat is een dergelijk besluit te nemen, maar nog wel allerlei dagelijkse beslissingen kan nemen. Ook de omgekeerde situatie is overigens denkbaar, namelijk dat iemand ingrijpende (zorg)beslissingen niet goed meer overziet, maar de beslissing tot postmortale orgaan- en weefseluitname wel, al zal dit zich waarschijnlijk minder vaak voordoen. Waar het met name om gaat, is dat de persoon in kwestie de inhoud en de strekking van het betreffende besluit overziet, anders gezegd: dat hij of zij de gegeven informatie daarover begrijpt en op basis daarvan een weloverwogen beslissing kan nemen. Die informatie moet dan wel zo goed mogelijk op zijn of haar bevattingsvermogen zijn toegesneden. Een eenvoudige (psychologische) test om wilsonbekwaamheid vast te stellen is er niet; het blijft een inschatting. Indien nodig kan een psychiater of psycholoog worden geconsulteerd. Belangrijk is dat iemand wilsbekwaam wordt geacht ténzij er aanwijzingen zijn voor het tegendeel. Het is dus niet zo dat standaard bij iedereen moet worden nagegaan of hij of zij wel wilsbekwaam is. Daar mag van worden uitgegaan. Toetsing van de wilsbekwaamheid komt pas aan de orde als daarover twijfels zijn ontstaan.
Orgaandonatie mogelijk?? Moeilijke casuïstiek in de praktijk Fred Ultee transplantatie coördinator
Overleg intensivist transpl. coördinator 2 dagen geleden opname vrouw 55 jaar, pons bloeding Infauste prognose Creat 70 en goede diurese Donorregsiter niet geregistreerd Anamnese blanco Mentale retardatie
Wilsonbekwaamheid en orgaandonatie Bij iemand die op het moment van overlijden 12 jaar of ouder is en bij leven wilsonbekwaam was, zijn orgaan- en weefseldonatie niet toegestaan Het is de expliciete bedoeling van de wetgever geweest om bij dergelijke personen de postmortale uitname van organen of weefsels uit te sluiten.
Minderjarigheid en orgaandonatie Kinderen jonger dan 12 jaar mogen altijd orgaan- en weefseldonor zijn, mits daarvoor toestemming is gegeven door de ouders die het ouderlijk gezag uitoefenen of de voogd. Vanaf 12 jaar kan een kind zijn wil in het Donorregister laten registeren Tot 16 jaar hebben de ouders/voogd veto recht Minderjarige geeft toestemming ouders kunnen bezwaar maken Minderjarige maakt bezwaar, geen donatie
Wilsonbekwaam Wanneer iemand precies wilsonbekwaam is, is niet in de wet gedefinieerd Is iemand in staat allerlei dagelijkse beslissingen te nemen? Ook deze maatschappelijke beslissingen? Waar het met name om gaat, is dat de persoon in kwestie de inhoud en de strekking van het betreffende besluit overziet, anders gezegd: dat hij of zij de gegeven informatie daarover begrijpt en op basis daarvan een weloverwogen beslissing kan nemen
Wilsonbekwaam Een eenvoudige (psychologische) test om wilsonbekwaamheid vast te stellen is er niet Belangrijk is dat iemand wilsbekwaam wordt geacht ténzij er aanwijzingen zijn voor het tegendeel
Overleg intensivist transpl. coördinator Man 24 jr 2 dgn geleden opname ICU met thrombose art. bas.+vert. Infauste prognose Creat 65 bij goede diurese DR niet geregistreerd Anamnese: Cocaïne gebruik (snuiven) Alcohol abuses ADHD Donatie / transplantatie mogelijk?
Extra informatie Oudergesprek: Laatste 7 maanden geen cocaïne gebruikt Gebruikte af en toe alcohol Na laatste detentie kwam hij bij zijn moeder. Leidde een zwervend bestaan Huisarts: ADHD Sinds 2007 3x opname Jellinek kliniek Cocaïne Alcohol Nicotine Cognitief zwak sociale man
Extra informatie Coördinator crisisdienst Jellinek: Deel dossier Alcohol en nicotine abuses Verder geen gegevens IC Jellinek: Deel dossier: Niets bekend over cocaïne Alcohol abuses Verdenking persoonlijkheidsstoornis (nooit uitgezocht) Problemen met woonruimte, politie, justitie en misdaad
Twijfels Wilsbekwaam?? Onduidelijk medisch anamnese Ouders niet volledig betrouwbaar in de informatie verstrekking Hoe verder??
Strenge uitleg van de Wet op Orgaandonatie (WOD) De wet gaat uit van bewezen wilsonbekwaamheid In deze casus twijfel onvoldoende gestaafd met medische documentatie Ouders beslissen over orgaandonatie Was de familie wilsonbekwaam? Als in deze casus was besloten de donatie te laten plaatsvinden, dan was niet in strijd met de wet gehandeld.
Ruime interpretatie van de WOD Anamnese: alc. en drugsverslaving problematiek Deels gedocumenteerd Jellinek kliniek Huisarts Historie van opname, contact met justitie en detentie Verstandelijk handicap / psychiatrische aandoening niet vastgesteld Sprake van zorgvermijdend gedrag Zwervend bestaan Thuis niet te handhaven
Ruime interpretatie van de WOD Voldoende redenen aanwezig voor twijfel aan wilsbekwaamheid Onderzoek had wilsonbekwaamheid kunnen bevestigen Vraag aan ouders of hun zoon een mening had over orgaandonatie Ja Nee, kon hij zich over dit vraagstuk een mening vormen Het is de bedoeling van de wet dat indien de overledene zelf een beslissing heeft genomen,de arts deze beslissing uitvoert Nabestaanden beslissen in de geest van de overledene, kon deze hierover niet beslissen, dan hebben de nabestaanden geen idee over diens wil, dan lijkt de arts gelimiteerd om van donatie af te zien
Wilsonbekwaamheid en orgaandonatie Bij personen die ten tijde van het opmaken van hun wil feitelijk wel in staat zijn geweest om zelf een beslissing over donatie te nemen en pas daarna wilsonbekwaam zijn geworden, blijft de gemaakte wilsbeschikking van kracht.
Mogelijke donor Donor: man 33 jr, opname 2 dgn geleden SAB Blanco anamnese, medische screening orgaandonatie mogelijk 13 jaar geleden geregistreerd in het DR, toestemming Inmiddels getrouwd en 2 kinderen
In DR toestemming orgaandonatie Echtgenote stemt in met de toestemming Moeder en broer van de donor stemden in met de toestemming Schoonfamilie tegen donatie, wil een rechtszaak aanspannen Oudste kind van 10 jaar, wilde niet dat in haar vader wordt gesneden Transplantatie coördinator geeft uitleg dat een registratie in het DR een laatste wilsbeschikking is, rechtsgeldig
In DR toestemming orgaandonatie Familie na 6 uur opnieuw gesproken, echtgenote wilde vanwege de kinderen de donatie niet De intensivist besluit geen procedure te starten Echtgenote handelde mogelijk niet uit eigen wil Grote kans op verstoorde familie relaties Na 2 maanden vernomen van echtgenote spijt te hebben van deze keuze
Bezwaar Donor vrouw 41 jaar (gescheiden), 3 dgn geleden opgenomen SAB Infauste prognose Medische screening orgaandonatie mogelijk De ouders komen zelf met de vraag of orgaandonatie mogelijk is DR: bezwaar De ouders verklaren: onze dochter wilde wel organen doneren, haar toenmalige man liet haar onder dwang bezwaar aantekenen Hoe nu verder???
Bezwaar Overleg van de intensivsit met de NTS Donatie niet mogelijk Overleg Officier van Justitie en jurist en Raad v Bestuur eigen zkhs Orgaandonatie kan wel plaats vinden, er is door betrokken artsen zorgvuldig gehandeld
Bezwaar Ex- man heeft inmiddels verklaard dat het bezwaar onder dwang tot strand is gekomen EEG blijkt niet iso-electrisch Door alles en de duur van het overleg besluit de familie geen toestemming voor donatie te geven