Orgaandonatie. gemini-ziekenhuis.nl

Transcriptie

1 Orgaandonatie gemini-ziekenhuis.nl

2 Inhoud Orgaandonatie: de gang van zaken 3 Voorbereiding op orgaandonatie 4 De donor-operatie 6 Na de donor-operatie 7 Algemene informatie over orgaandonatie 8 De donatiecoördinator 10 Uw vragen 10 Colofon Redactie: stafmedewerkers projecten en zorg afdeling communicatie Vormgeving: grafische dienst Oplage: 50 / 1e druk Druk: grafische dienst Artikelnummer: / Op alle behandelingen in het Gemini Ziekenhuis zijn de algemene voorwaarden van het Gemini Ziekenhuis van toepassing zie of vraag bij het Patiëntenservicebureau.

3 Orgaandonatie De behandelend arts van uw overleden naaste ziet mogelijkheden voor orgaandonatie. De arts heeft dit met u besproken. Orgaandonatie kan voor u als nabestaande(n) een ingrijpende gebeurtenis zijn, waar u misschien voor het eerst mee te maken krijgt. In deze brochure vindt u daarom uitleg over orgaandonatie en de gang van zaken in het Gemini Ziekenhuis. Heeft u na het lezen van deze brochure nog vragen? Dan horen we dat graag. Orgaandonatie: de gang van zaken Als uw overleden naaste mogelijk in aanmerking komt voor orgaan- en/of weefseldonatie, raadpleegt de behandelend arts via de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) altijd het zogenoemde Donorregister. Dit is wettelijk verplicht. De arts gaat dan na of de overledene toestemming of juist niet, of specifieke wensen op heeft laten nemen in het Donorregister. Het spreekt voor zich dat de arts vertrouwelijk met de gegevens omgaat en dat de wensen van de overledene gerespecteerd en uitgevoerd zullen worden. Als uw naaste niet in het Donorregister geregistreerd staat, vraagt de arts de nabestaande(n) om toestemming. Welke organen zijn geschikt voor donatie? De volgende organen zijn na overlijden eventueel geschikt voor donatie: nieren; lever; alvleesklier (pancreas); hart; longen; dunne darm. 3

4 Orgaandonatie 4 Wet op de orgaandonatie Het doneren van organen en weefsels bij leven en na overlijden is geregeld in de Wet op de orgaandonatie. Deze wet biedt duidelijkheid en rechtszekerheid aan iedereen die bij orgaan- en weefseldonatie betrokken is: de potentiële donor, de nabestaanden, maar ook de medische beroepsgroepen. Alle Nederlanders vanaf twaalf jaar kunnen hun wens om organen en/of weefsels na hun overlijden te doneren, vastleggen in het Donorregister. Als iemand geen keuze heeft vastgelegd, moet de arts toestemming vragen voor donatie aan de nabestaanden. Voorbereiding op orgaandonatie Aan het uitnemen van één of meerdere organen, de donor-operatie, gaat zorgvuldig onderzoek op basis van een wettelijk vastgestelde procedure vooraf. In de eerste plaats wordt definitief vastgesteld of de overledene hersendood is. Daarna volgt onderzoek van één of meerdere organen om na te gaan of ze (nog) geschikt zijn voor donatie. Pas daarna volgt eventueel de donor-operatie. Of organen geschikt zijn voor donatie is onder andere afhankelijk van het moment, de plaats en de oorzaak van het overlijden. Ook de lichaamsconditie van de overledene en de kwaliteit van de organen hebben invloed op de mogelijkheden voor transplantatie. Vaststellen van hersendood Voordat orgaandonatie kan plaatsvinden, onderzoeken gespecialiseerde artsen eerst zorgvuldig of er sprake is van hersendood. De onderzoeken worden gedaan door onafhankelijke artsen die niet betrokken zijn bij de donor-operatie en transplantatie van de organen. We spreken van hersendood als de hersenen niet meer doorbloed zijn en als er geen bewustzijn meer is. Hierdoor treedt volledig functieverlies op van de hersenen, de hersenstam en het verlengde merg. Dit functieverlies is onherstelbaar en onomkeerbaar. Het gevolg is onder andere dat het hart stopt met kloppen. Anders dan bij hersendood, kan een patiënt ook overlijden doordat het hart stopt met kloppen. We noemen dit hartdood. Welke onderzoeken worden gedaan? Bij het vaststellen van de hersendood van een mogelijke orgaandonor wordt het landelijk Hersendoodprotocol van de

5 Gezondheidsraad gevolgd. Dit betekent dat de onderzoeken in alle ziekenhuizen op dezelfde zorgvuldige manier uitgevoerd worden. In het Hersendoodprotocol staat welke onderzoeken artsen moeten uitvoeren om de hersendood vast te stellen. Als eerste worden bewusteloosheid en reactieloosheid door onderkoeling of vergiftiging uitgesloten. Vervolgens wordt met onder andere een EEG (elektro-encefalogram) nagegaan of er geen bewustzijn en elektrische activiteit meer in de hersenen aanwezig zijn. Met een zogenoemde ademhalingsof apneutest wordt de ademhaling onderzocht. In sommige gevallen wordt ook een CT-scan van de hersenen gemaakt. Kunstmatige beademing Als de hersendood definitief vastgesteld is, wordt gestart met kunstmatige beademing van de overledene. Hierdoor blijft het hart kloppen. Dit is belangrijk omdat organen constant zuurstofrijk bloed nodig hebben om geschikt te blijven voor donatie. Deze situatie kan verwarrend zijn voor u als nabestaande, want uw overleden dierbare ziet er niet dood uit en het hart klopt nog. Maar zonder kunstmatige beademing zou het hart stoppen met kloppen. Donatiecoördinator bereidt donoroperatie voor Als gestart is met kunstmatige beademing, treft de donatiecoördinator een aantal voorbereidingen voor de donor-operatie. Deze coördinator is verantwoordelijk voor de organisatie van de donatieprocedure en is ook uw contactpersoon. Het officiële tijdstip van overlijden is het moment waarop alle onderzoeken zijn afgerond en de hersendood is vastgesteld. Deze onderzoeken duren ongeveer twee tot vier uur, en soms langer. 5

6 Orgaandonatie Orgaandonatie na overlijden door stopzetten behandeling Bij sommige ernstig zieke patiënten kan in overleg besloten worden om de behandeling te stoppen, waardoor het hart stopt met kloppen en de patiënt overlijdt (hartdood). Gebeurt dit in het ziekenhuis? Dan is orgaandonatie mogelijk. Wel is het voor een succesvolle transplantatie belangrijk dat het zuurstoftekort van de organen zoveel mogelijk beperkt wordt. De donor-operatie vindt daarom zo snel mogelijk na overlijden plaats. De overledene wordt voor de donor-operatie naar de operatiekamer gebracht. Welke onderzoeken worden gedaan? Er worden onder andere de volgende onderzoeken gedaan: bloedonderzoek naar overdraagbare aandoeningen; echografie; röntgenonderzoek; hart- en longonderzoek. Eurotransplant International Als alle onderzoeken afgerond zijn, wordt Eurotransplant International geïnformeerd. Eurotransplant is een internationale organisatie die in Nederland in opdracht van de NTS (Nederlandse Transplantatie Stichting) de toewijzing van organen regelt. 6 Onderzoek van organen Om te kunnen beoordelen of een orgaan geschikt is voor donatie, worden verschillende onderzoeken gedaan. Het kan zijn dat de behandelend arts ook vragen heeft aan u als nabestaande(n). Onder andere over: eventuele ziektes die uw naaste heeft gehad; medicijngebruik; leefstijl en gewoontes van uw overleden naaste. De donor-operatie De donor-operatie gebeurt zorgvuldig en met respect voor de overledene. De operatie wordt uitgevoerd door gespecialiseerde chirurgen en duurt ongeveer drie tot vijf uur. De gehele donatieprocedure kan tussen de twaalf en vierentwintig uur duren. Dit heeft onder andere te maken met het toewijzen van beschikbare organen aan de meest geschikte en urgente ontvangers.

7 U kunt tot de operatie bij uw overleden dierbare blijven en in alle rust afscheid nemen. Tijdens de donor-operatie kunt u zelf bepalen of u in het ziekenhuis wacht of naar huis gaat. Als u liever naar huis gaat, nemen we na de operatie telefonisch contact met u op om u verder te informeren. De donor-operatie verlaat het tijdstip van de begrafenis of crematie niet. Als de organen toch niet geschikt zijn voor transplantatie Soms blijkt pas ná de donor-operatie dat één of meer uitgenomen organen niet geschikt zijn voor transplantatie. Bijvoorbeeld omdat de overledene een bepaalde ziekte had. De weggenomen organen moeten dan helaas vernietigd worden. Tenzij de overledene via het Donorregister aangegeven heeft geen bezwaar te hebben tegen het gebruik van zijn orgaan/organen voor wetenschappelijk onderzoek. Uw toestemming Bent u degene die toestemming heeft gegeven voor orgaandonatie door uw overleden naaste? Dan bent u ook degene die eventueel bezwaar kan maken tegen gebruik van organen voor wetenschappelijk onderzoek. Na de donor-operatie De operatiewonden zijn zorgvuldig gehecht en met pleisters afgedekt. Om pleisters van de operatiewond aan het zicht te onttrekken, is het wel van belang om te zorgen voor gesloten bovenkleding. Er is daardoor vaak niets te zien van de orgaandonatie en de overledene kan gewoon opgebaard worden. Eventueel ook in een open kist. De overledene kan door de operatie erg bleek zien. De begrafenisondernemer kan dit met make-up camoufleren. Na de donoroperatie wordt de overledene naar de Intensive Care gebracht. Afhankelijk van uw keuze wordt uw naaste vervolgens naar huis of een rouwcentrum gebracht. Als u dat wilt, wordt u geïnformeerd Misschien vindt u het prettig om geïnformeerd te worden over het resultaat van de transplantatie. U kunt dit doorgeven aan de donatiecoördinator. U krijgt dan enige weken na de donatie een brief thuisgestuurd. In deze brief staat welke organen getransplanteerd zijn, het geslacht en de leeftijd van de ontvanger en het aantal jaren dat de patiënt op de wachtlijst heeft gestaan voor transplantatie. 7

8 Orgaandonatie Algemene informatie over orgaandonatie Geen kosten De kosten voor orgaandonatie komen voor rekening van de zorgverzekeraar van de patiënt die organen en/of weefsels ontvangt. U krijgt als nabestaande dus geen rekening. Aangepaste regels bij een niet-natuurlijke dood Is uw naaste door een niet-natuurlijke oorzaak overleden, door een ongeval bijvoorbeeld? Dan gelden aangepaste regels rond orgaandonatie. De arts moet dan aan de Officier van Justitie toestemming vragen voor de donatie. De Officier van Justitie bepaalt ook of autopsie (lijkschouwing) en identificatie nodig is voor juridisch onderzoek. Soms is het belangrijk om de oorzaak van het overlijden nader te onderzoeken (obductie). Dit gebeurt tegelijkertijd met of na de donatieprocedure, en altijd na toestemming van de nabestaanden. nieuwsbrief uit voor nabestaanden van donoren: Nabestaanden Contact. In deze nieuwsbrief komen nabestaanden en professionals aan het woord. Daarnaast bevat Nabestaanden Contact nieuws dat voor u interessant kan zijn. Als u de nieuwsbrief wilt ontvangen, kunt u deze aanvragen via de donatiecoördinator in het ziekenhuis, of via NTS Donorvoorlichting. De contactgegevens vindt u in achterin deze brochure. Website NTS Op de website nl/donatie/voor-nabestaanden van de NTS vindt u ook informatie voor nabestaanden van donoren. Onder andere ook verhalen van andere nabestaanden over hoe zij met hun verdriet en het donorschap omgaan. Verder vindt u op de website verhalen van mensen die een orgaan of weefsel hebben ontvangen. Zij vertellen hoe ze deze nieuwe kans op leven ervaren. 8 Nieuwsbrief NTS: Nabestaanden Contact Het kan zijn dat u door de donatieprocedure die u van zo nabij heeft meegemaakt, behoefte heeft om uw ervaringen met anderen te delen. NTS Donorvoorlichting geeft twee keer per jaar een

9 Reacties van nabestaanden en getransplanteerden Reacties van nabestaanden laten zien dat donatie een steun kan zijn bij de verwerking van het verlies van een dierbare. De wetenschap dat is gehandeld naar de wens van de overledene en dat anderen door donatie een kans op een beter leven krijgen, is voor sommigen een troost. Getransplanteerden kunnen hun dank niet persoonlijk overbrengen, maar zij beseffen allemaal dat zij een nieuwe kans hebben gekregen. Bedankbrief U kunt via de donatiecoördinator een exemplaar ontvangen van het boek Hoe kan ik je ooit bedanken?. Dit s een bundel bedankbrieven van getransplanteerden aan de nabestaanden van hun donor. Het kan zijn dat iemand die een orgaan of weefsel van uw naaste heeft ontvangen, u een persoonlijke bedankbrief wil sturen. Deze brief is anoniem. U ontvangt de brief alleen als u daar prijs op stelt. De donatiecoördinator of de NTS vraagt of u de brief wilt ontvangen en stuurt deze dan aan u door. momenten gedacht aan degenen die hij blij kon maken. De goede delen van zijn lichaam zijn gered en daarmee heeft hij anderen kunnen helpen voor wie het anders afgelopen zou zijn. Bij alle verdriet is dat een troostrijke gedachte. Echtgenote van een donor: Na een paar maanden kreeg ik bericht dat er vijf mensen zijn geholpen. Zijn nieren, longen, lever en hart zijn naar mensen gegaan die allemaal lang op de wachtlijst stonden of heel urgent waren, en met iedereen gaat het goed. Ontvanger van donorlongen: Mijn donor heeft mijn leven gered en daar ben ik hem of haar intens dankbaar voor. Het moment waarop de arts je vertelt dat er donororganen voor je zijn is onbeschrijfelijk, dat gun ik iedereen op de transplantatielijst. De dood was onomkeerbaar, maar hij heeft wel anderen kunnen helpen na zijn dood. We hebben op die moeilijke 9

10 Orgaandonatie De donatiecoördinator U wordt tijdens de hele donatieprocedure geïnformeerd en begeleid door een donatiecoördinator van het Gemini Ziekenhuis (en MCA). Deze coördinator is verantwoordelijk voor de organisatie van de donatieprocedure en is ook uw contactpersoon. Dit zijn haar contactgegevens: Naam:... Ziekenhuis:. Donatiecoördinatoren U kunt uw vragen ook stellen aan de donatiecoördinatoren van het Gemini Ziekenhuis. Dat kan op werkdagen tussen 8.30 en uur, telefoon (072) Of stuur een naar donatiecoordinator@mca.nl. Meer weten over orgaan- en weefseldonatie? Voor algemene informatie over orgaan- en weefseldonatie kunt u ook contact opnemen met de Nederlandse Transplantatie Stichting: Telefoonnummer: Uw vragen Met eventuele vragen over de donatieprocedure in het Gemini Ziekenhuis kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de betrokken arts of uw eigen huisarts. Het algemene telefoonnummer van het Gemini Ziekenhuis is (0223) Nederlandse Transplantatie Stichting Postbus CH Leiden (bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot uur) info@transplantatiestichting.nl 10

11 Vragen:

12 Gemini Ziekenhuis Huisduinerweg GZ Den Helder (0223) gemini-ziekenhuis.nl