Verwachting voor week 11 Verwachtingen Komende week Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1
Power NL Power NL spot, lagere prijzen verwacht De APX prijzen kwam afgelopen week weer hoger uit met een gemiddelde van 37.18 /MWh, tegen 35.92 voor de week ervoor. Voor maart is de gemiddelde basis/piekprijs tot nu toe 36.50/41.68 /MWh, tegenover een laatste settlement voor maart van 38.00/46.30 /MWh. Deze week wordt het lenteweer van afgelopen weekend voortgezet. Dat betekent hogere temperaturen, weinig wind, maar wel veel zon. Dat de kracht van de zon toeneemt is te zien aan de toenemende opbrengst van zonnepanelen in Duitsland. De opbrengst ligt nu rond de 21 GW, terwijl vorige week de opbrengst nog dagelijks onder de 10 GW lag. De druk op de piekprijzen wordt hierdoor groter. Voornamelijk in april en mei wordt de opbrengst van zonne-energie het hoogst door relatief weinig bewolking en een hoger rendement. Het rendement neemt namelijk snel af wanneer de omgevingstemperatuur hoog is. Door de hogere temperaturen en veel zon verwachten we deze week lagere prijzen op de spot. De basis/piek prijzen worden door ons APX spot model ingeschat op 36.30/42.50 /MWh. Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 28-feb 35,99 40,66 1-mrt 37,36 40,95 2-mrt 34,47 37,67 3-mrt 38,89 42,29 4-mrt 35,90 38,37 5-mrt 31,13 30,84 6-mrt 38,59 44,31 7-mrt 44,58 52,18 8-mrt 36,32 38,03 9-mrt 37,67 41,75 10-mrt 37,01 39,33 11-mrt 33,54 34,39 12-mrt 32,54 32,17 13-mrt 36,47 38,63 Gemiddelde Mar: 36,50 2
Power NL Power NL forwards, gelijke prijzen verwacht De Nederlandse power curve is afgelopen week wederom sterk afgekomen. Voornamelijk het april contract was erg zwak door de zwakke gasprijzen. De (clean) spark spread van het front kwartaal Q2-17 bevindt zich ondanks de daling voor zowel de basis en met name de peak nog steeds op een hoogtepunt. Dit is potentieel bearish voor met name het peak contract. De opvallende verhouding tussen Q3-17 en Q2-17 is gedurende afgelopen week verder gekrompen naar nog maar 0.69 cent in de basis. Deze lag begin vorige week nog boven 1 euro en lag eerder dit jaar op een hoogtepunt van bijna 3 euro. Power NL 10-03-2017 03-03-2017 apr-17 35,28-1,72 37,00 mei-17 35,70-0,80 36,50 jun-17 34,39-0,46 34,85 Q2-17 35,13-0,99 36,12 Q3-17 34,44-0,84 35,28 Q4-17 37,45-0,85 38,30 Q1-18 37,22-1,03 38,25 Cal-18 32,91-0,80 33,71 Cal-19 30,40-0,85 31,25 Cal-20 29,60-0,80 30,40 Met name vanuit het gas komt er sterke druk te staan op de Nederlandse power curve. We verwachten dat de kolenprijs wel wat steun kunnen bieden, maar uiteindelijk zullen de gasprijzen daar tegenwicht aan geven. Al met al zal dat naar onze verwachting in balans liggen. Daarom verwachten we gelijke prijzen te zien voor de basis. De pieken zullen wel kunnen dalen onder druk van gas. 3
Power BE Power BE spot, lagere prijzen verwacht De spotprijzen kwamen afgelopen week gemiddeld uit op 37.03 /MWh. Vorige week was het gemiddelde nog 36.07 /MWh. Maart is tot nu toe met een gemiddelde van 36.36 /MWh lager dan de laatste settlement van 40.90 /MWh. Deze week wordt kalm lenteweer verwacht, waardoor temperaturen hoger zijn dan gemiddeld en er minder opbrengst is aan windenergie. Daarentegen wordt er ook meer opgewekt door zonnepanelen in België en Frankrijk. Dit heeft echter niet zo n drastisch effect als in Duitsland. Daarnaast neemt de hydro ook wat af doordat er weinig neerslag valt. We verwachten door de weersverwachtingen gelijke prijzen in België. Power BE (Belpex), Day Ahead Base Peak 28-feb 37,42 42,53 1-mrt 41,04 45,66 2-mrt 38,11 40,27 3-mrt 39,21 41,86 4-mrt 35,87 38,37 5-mrt 22,94 20,66 6-mrt 38,92 44,41 7-mrt 45,09 52,21 8-mrt 38,80 41,21 9-mrt 40,35 44,78 10-mrt 37,91 40,63 11-mrt 33,39 34,38 12-mrt 24,74 22,32 13-mrt 36,33 38,63 Gemiddelde Mar: 36,36 4
Power BE Power BE Forwards, lagere prijzen verwacht Power BE 10-03-2017 03-03-2017 apr-17 36,10-2,00 38,10 mei-17 30,50-1,00 31,50 jun-17 30,75-1,45 32,20 De Belgische power curve is afgelopen week sterk afgekomen. Met name de voorkant daalde sterk door lagere gasprijzen. Volgens de Belgische nucleaire autoriteit, de FANC, zijn de centrales Doel Q2-17 32,43-1,48 33,91 3 en Tihange 1 vrij dicht in de buurt van het doorstaan van de Europese Q3-17 31,82-0,98 32,80 stress testen. Dit betekent dat er voor Tihange 1 van 962 MW een grote Q4-17 39,96-0,67 40,63 kans is dat deze weer opgestart zal worden op het voor nu geplande Q1-18 42,55-0,22 42,77 moment van 1 april. Dit lijkt naast de daling van de gasprijzen, de Cal-18 34,54-0,69 35,23 voornaamste reden te zijn voor het dalen van het Apr-17 contract. Echter Cal-19 32,08-0,07 32,15 is nog steeds de verhouding tussen Apr-17 en Mei-17 nog erg groot. Wij Cal-20 31,72 0,02 31,70 verwachten dat deze verhouding nog wel eens verder zou kunnen dalen. Over de gehele curve verwachten we druk door de lagere gasprijzen en daarom verwachten we lagere prijzen. 5
Gas TTF Gas TTF Spot, lagere prijzen verwacht Het TTF week gemiddelde is weer verder gedaald naar 16.317 /MWh. De week ervoor had nog een gemiddelde van 17.044 /MWh. Het gemiddelde voor maart is tot nu toe 16.50 /MWh, tegen een laatste settlement van 17.281 /MWh. De gehele curve, daarmee ook de spot, reageerde sterk op de grote daling in de olieprijs. Enige steun komt wel uit de power, doordat de spark spreads een stuk beter zijn geworden ten opzichte van de dark spread. De meeste druk komt echter uit Groot-Brittannië, waar nu de vraag naar gas zeer laag is door het veel te warme weer. Om het overtollige gas kwijt te kunnen, wordt het nu geëxporteerd naar Zeebrugge in plaats van de andere kant op, wat voor de tijd van het jaar gebruikelijker is. De volumes die geëxporteerd worden naar Zeebrugge zullen echter gedurende het jaar alleen maar verder groeien door het wegvallen van Rough. Tezamen met druk vanuit de olieprijzen verwachten we daarom lagere TTF spot prijzen. Gas TTF (LEBA) End of day 28-feb 17,38 1-mrt 17,21 2-mrt 16,87 3-mrt 16,99 4-mrt 16,51 5-mrt 16,51 6-mrt 16,65 7-mrt 16,48 8-mrt 16,73 9-mrt 16,26 10-mrt 16,14 11-mrt 15,99 12-mrt 15,99 13-mrt 16,16 Gemiddeld Mar: 16,50 6
Gas TTF Gas TTF forwards, lagere prijzen verwacht Wederom waren de gasprijzen zeer zwak op de curve. Een groot gedeelte van de daling had te maken met de zeer zwakke olieprijzen, die eindelijk door de sterke weerstand gebroken zijn. De bearishe trend is hiermee echter wel gezet. Fundamenteel is de TTF markt ook bearish door de onzekerheid omtrent de Rough gasopslag. Op dit moment is de vraag naar gas in Groot- Brittannië laag, waardoor grote volumes naar het continent worden gepompt via de IUK pijpleiding naar Zeebrugge. Een deel van de hoge export van gas naar het vaste land kan gebruikt worden om de lage opslagniveaus aan te kunnen vullen. Het kantelpunt voor de gasopslagen ligt meestal rond begin april. Die periode zullen de opslagen weer bij gaan vullen. Naar verwachting zal bij gemiddeld weer het Gas TTF 10-03-2017 03-03-2017 apr-17 16,150-0,616 16,766 mei-17 16,080-0,411 16,491 jun-17 16,051-0,430 16,481 Q2-17 16,094-0,484 16,578 Q3-17 16,029-0,472 16,501 Q4-17 16,903-0,571 17,474 Q1-18 17,424-0,557 17,981 Cal-18 16,526-0,515 17,041 Cal-19 16,402-0,459 16,861 Cal-20 16,438-0,420 16,858 Cal-21 16,561-0,375 16,936 Cal-22 16,689-0,370 17,059 opslagniveau ongeveer 100 TWh (10 Bcm) lager eindigen dan een jaar geleden. In vergelijking met de Rough opslag met een capaciteit van 3.3 Bcm is dat vrij veel. Er is veel LNG nodig om dat op te vangen. Zolang de kolenprijzen sterk blijven, zit er wel een bodem aan de daling door meer vraag uit de power. Voor nu voorzien we nog wel daling, maar de bodem komt steeds dichterbij. 7
Overige producten Power DE (PHELIX) Het Duitse Cal-18 contract sloot de week lager af op 29.62 /MWh. (vorige week lag het slot nog op 30.49 /MWh). De zwakke kolenprijzen en EUA-prijzen hebben afgelopen week een enorme druk geleverd op de Duitse power. De spread tussen Nederland en Duitsland is echter weinig veranderd en handelt nog steeds rond de 3 /MWh. Deze week verwachten we relatief sterkere kolenprijzen dan gasprijzen en daarom zou de NL-DE spread nog wel verder kunnen inkrimpen. Door steun vanuit de kolenprijzen verwachten we hogere Duitse power prijzen. Coal Het Cal-18 API2 contract voor kolen sloot de week lager af op een niveau van 64.50 $/Mt. De week ervoor sloten de kolen nog op 66.50 $/Mt. Het bearishe energiecomplex in Europa maakte de API2 kolen erg zwak. De API2 kolen zijn zelfs relatief zwakker dan de API4 kolen, waardoor de spread verder uitloopt. De bearishe druk op de kolenprijs lijkt dus voornamelijk uit Europa te komen. In China stegen de kolenprijzen zelfs voor de Qingdao hub naar 97 $/Mt op de spot markt. Deels kwam dit door een verbeterde economische situatie in China en een verbod op het gebruik van explosieven door kolenproducenten. Door de grote spread tussen API2 en API4 verwachten we steun aan de API2 prijzen door een herstel van de spread. Daarnaast verwachten we dat de situatie in China steun moet gaan geven aan de kolenprijzen. Daarom verwachten we hogere prijzen. 8
Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent Mei-17 contract is afgelopen week sterk afgekomen tot $51.37/bbl, tegen $56.31/bbl de week ervoor. De oliemarkt is voor het eerst in 3 maanden tijd uit de zijwaartse trend gebroken om vervolgens aan een bearishe trend te beginnen. Aanleiding hiervoor waren de verder opgelopen olievoorraden naar een nieuwe all-time-high van 528.4 miljoen vaten. Daarbij neemt de schalieolie productie in de VS sterker toe dan eerder werd verwacht. De onzekerheid is hierdoor een stuk verder toegenomen. Deze week zal weer een maandrapport worden gepubliceerd door de OPEC en de IEA. Alleen als deze rapporten een compliance rate hoger dan vorige keer (>92%) laten zien, dan zullen we een bullishe reactie verwachten. De kans is echter groot dat het tegen kan vallen. Technisch gezien is de trend verschoven naar bearish. We verwachten daarom lagere prijzen voor de olie gedurende deze week. Crude Oil, WTI Het WTI Apr-17 contract sloot de week ook lager af op een niveau van $48.49/bbl tegenover $53.33/bbl de week ervoor. Voor het Mei-17 contract ligt de Brent-WTI spread rond de 2.39 $/bbl. Het olievoorraden rapport liet afgelopen week een grote toename zien van 8.209 Mbbl aan ruwe olie. Daarnaast waren de distillaten afgenomen met -2.676 Mbbl en was er een grote afname van de benzinevoorraden met -6.555 Mbbl. De voorraden van ruwe olie in de VS liggen volgens dit rapport daarmee weer op een nieuwe all-time-high. De WTI prijs kan hierdoor nog steeds omlaag en in dat geval zou de Brent- WTI spread verder uit moeten lopen. Gedurende afgelopen week is de spread al 30 cent uitgelopen. Het aantal schalieolie platforms is afgelopen week wederom toegenomen met dit keer een aantal van 8 tot een niveau van 617 actieve olie platforms. Dit niveau is niet meer gezien sinds oktober 2015. De fondsen besloten de grote long positie deels af te bouwen: de CFTC liet voor dinsdag 7 maart een afname van de Long posities van de Money Managers (Fondsen etc.) zien met +/- 10k contracten. Er wordt nog steeds sterk gespeculeerd op een stijging, maar dit maakt het risico op een verdere sell-off nog steeds groot. 9
Overige producten Emissierechten Tegen onze verwachtingen in, verloor ook de EUA-prijs terrein onder druk van het bearishe energiecomplex en sloot op 5.17 /Mt, tegen 5.60 /Mt in de week ervoor. Na een sterk begin nadat de zet voor trialoog gesprekken was gemaakt, zette de EUA contracten weer de daling in, in lijn met de rest van het energiecomplex. De winst van ervoor was hierdoor al volledig verdampt. Met het huidige verloop van de hervorming van de EU-ETS vinden we de bearishe beweging vrij onterecht. Daarom verwachten we niet dat de EUA contracten verder weg zullen zakken. We zijn voor deze week neutraal op de EUA prijzen. 10
Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) is een manier om de winstgevendheid van gas en kolen gestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forward-spreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is 0.187 en voor kolen is het 0.34. De calorische waarde van kolen is 25.12 MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = 0.936. De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse CAL18 power future (ICE-Endex en EEX), TTF en NCG gas (ICE-Endex), API2 coal forwards (EEX) en EUA s (ICE-ECX). De gas correctie factor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gas prijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11
Weersvooruitzicht De komende week oogt een stuk vriendelijker dan de afgelopen periode. Hogedrukgebieden breiden met regelmaat hun invloed uit over de Benelux en dit vertaalt zich meteen in relatief zonnig en vrij kalm weer. Lagedrukgebieden blijven de eerste weekhelft op afstand; alleen een schampschot bereikt ons in de loop van dinsdag en woensdag. Daarna zet het relatief warme en zonnige weer zich voort. Pas tegen het weekeinde trekt de westenwind definitief weer aan. Lagedrukgebieden komen dan dichterbij en de vooruitzichten voor het weekeinde zijn dan ook duidelijk wisselvalliger. De wind neemt dan in kracht toe. Dan nog heeft het zachte en zonnige weer al zijn bearishe stempel gedrukt. Daar kan een relatief gebrek aan wind te weinig tegenin brengen. Temperatuur: Bearish De temperaturen lopen in de eerste weekhelft elke dag overdag behoorlijk op. Waar een graad of 9 tot 10 normaal is voor half maart wordt deze waarde dagelijks ruimschoots overschreden. Van maandag tot en met donderdag mag overdag gerekend worden op 13-15 graden, plaatselijk mogelijk iets meer. Pas vanaf vrijdag daalt de temperatuur naar een meer normale 10-11 graden. Dit wordt ook in het weekend gehaald. In de nachten is een graad of 3 gehaald. Het kalme weer heeft als gevolg dat de nachten echter fris zijn: met temperaturen rond 0 of 1 graad. Dit is van maandag tot donderdag zo. Pas vrijdag, zaterdag en zondag is het met een graad of 5 warmer. Het zijn dus vooral de te warme temperaturen overdag die het bearishe signaal maken; de nachten zijn namelijk nog aan de frisse kant. Zon: Bearish Na een paar vrij bewolkte weken is de zon deze week veel meer van de partij. Maandag schijnt ze volop en wordt de maximale duur van 11 uur benaderd. Dinsdag en woensdag is er ook een duidelijke portie zon, maar restanten van een regengebied zorgen ook voor enige bewolking. Zodra deze weer zijn verdreven is het donderdag en een deel van vrijdag weer erg zonnig. Pas tegen vrijdagavond zal de hemel waarschijnlijk weer betrekken. Regen en bewolking komen vanaf dat moment overtrekken en de zon heeft een bescheidener rol in het weekeinde. Desondanks wordt deze week het gemiddeld aantal zonuren voor half maart wel overschreden. Het zonsignaal is daarmee bearish. 12
Weersvooruitzicht Wind: Bullish Maandag is er sprake van een kalme wind wanneer de Benelux aan de flank van een hogedrukgebied ligt. Dinsdag neemt de wind tijdelijk toe, wanneer de restanten van een regenstoring langstrekken. De windtoename is echter vrij bescheiden. Van woensdag tot vrijdagmorgen is de wind zwak wanneer een nieuw hogedrukgebied langs de Benelux trekt. Dit systeem trekt vrijdag weg en pas daarna neemt de wind toe. Lagedrukgebieden komen dichterbij in het weekeinde. De wind zal zaterdag en zondag dan ook duidelijk krachtiger zijn. Stormachtig wordt het waarschijnlijk niet. De kalme dagen zijn dan ook in de meerderheid. Het windsignaal is dan ook bullish. 13
Macro economische agenda Dinsdag 14 maart: VS - API weekrapport olievoorraden AU - De OPEC publiceert zijn maandrapport over februari. Woensdag 15 maart: VS - EIA weekrapport olievoorraden VS - FED rentebesluit en monetair beleid VS - cijfers consumer price index FR - De IEA publiceert zijn maandrapport over februari. Donderdag 16 maart: VS - EIA weekrapport aardgas JP - Bank of Japan rentebesluit en monetair beleid GB - Bank of England rentebesluit en monetair beleid Vrijdag 17 maart: VS - Baker Hughes Oil Rig Count VS - CFTC Commitment of Traders Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 14