Marktverslag Week 37. Verwachtingen week 37 Spot Frontmaanden Lange Termijn. Power NL. Power BE. Power DE. Gas TTF. Crude Oil. Coal.

Transcriptie

1 Verwachting voor week 37 Verwachtingen week 37 Spot Frontmaanden Lange Termijn Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1

2 Power NL Power NL spot, lagere prijzen verwacht De gemiddelde day-aheadprijs realiseerde afgelopen week iets hoger dan de week ervoor: in de afgelopen week tegen in de week daar voorafgaand. De gemiddelde septemberrealisatie ligt op voor base en voor piek. De laatste settlement van het Sep-17-contract was 38.14/43.08 /MWh voor basis/piek. De spot realiseert daarmee lager, vooral in de piekuren. Het najaarsonderhoud bepaalde vorige week op een aantal dagen de prijs. Ondanks dat de wind aan het eind van de week toenam, betekende dit geen lagere prijzen met zelfs op zaterdag ruim 39 euro voor base. Het krappere gasaanbod voorkwam een geslaagde marktkoppeling, en dit betekende hoge prijzen. Ook de huidige week begint met relatief hoge prijzen, ondanks het zeer ruime aanbod wind (soms meer dan 3 GW). Het gasaanbod blijft namelijk krap, met onderhoud in Diemen, Hemweg en IJmond. Weer realiseert APX daarmee hoger dan de omliggende landen. De hele komende werkweek blijven de kansen op ontkoppeling groot. Pas tegen het Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 29-aug 37,62 39,72 30-aug 36,32 38,76 31-aug 38,69 42,95 1-sep 38,82 42,71 2-sep 34,11 3-sep 32,41 4-sep 37,39 39,66 5-sep 37,66 40,64 6-sep 37,47 37,83 7-sep 39,48 42,39 8-sep 35,42 41,88 9-sep 39,38 10-sep 30,32 11-sep 35,54 37,30 Gemiddelde Sep: 36,18 weekeinde kan marktkoppeling hersteld worden De wind, samen met een lage vraag, kunnen op deze manier geen extreem lage prijzen realiseren. Het spotmodel komt uit op een prijs van /MWh voor base en /MWh voor piek. 2

3 Power NL Power NL forwards, gelijke prijzen verwacht De Nederlandse power heeft afgelopen week veel steun gekregen door hogere kolenprijzen, gasprijzen en vooral hogere EUA-prijzen. De spot voor dinsdag realiseerde in Nederland als hoogste ten opzichte van de overige landen in de CWE-regio (FR, DE en BE). Dit heeft met name te maken met de tijdelijke Nederlandse krappe productie van gas i.v.m. onderhoud van centrales. In Duitsland wordt veel wind verwacht, waardoor het Duitse net overspoeld wordt met elektrisch vermogen. De Duitsers gebruiken daarbij de transmissiecapaciteit tussen NL en DE om de elektriciteit te loopen, waardoor Nederland in feite niet meer profiteert van deze capaciteit. Voor de markt kan de hoge spot daarmee als een verrassing komen Power NL okt-17 40,90 1,17 39,73 nov-17 43,23 1,37 41,86 dec-17 42,33 1,50 40,83 Q ,14 1,34 40,80 Q ,70 1,72 39,98 Q ,02 1,89 35,13 Q ,10 1,62 34,48 Cal-18 38,64 1,78 36,86 Cal-19 35,02 1,46 33,56 Cal-20 33,42 1,15 32,27 en steun geven aan de frontmaanden. Op de lange termijn zijn we neutraal doordat we een correctie verwachten van de EUA prijzen, die het verder stijgen van de kolenprijs zal opheffen. 3

4 Power BE Power BE spot, lagere prijzen verwacht De Belgische spotprijzen kwamen afgelopen week een stuk lager uit, op een gemiddelde van /MWh. De week ervoor lag het gemiddelde op /MWh. Over het algemeen was het nucleaire aanbod in Frankrijk en België goed, en aan het einde van de week nam de wind ook toe. Dit kon het einde van alle vakanties ruimschoots compenseren. September heeft tot nu toe een gerealiseerd gemiddelde van /MWh, tegen een laatste settlement van het Sep-17- contract van /MWh. Ook de komende week is er bijna de hele week erg veel wind en is er opnieuw een goed nucleair aanbod. België kan daardoor goed koppelen met de markten in de omliggende landen. Dit levert op sommige dagen erg lage prijzen op door de wind. De vraag ligt namelijk ook aan de lage kant doordat van echte warmte geen sprake meer is. Het Franse nucleaire aanbod blijft behoorlijk op peil en ook daar wordt veel wind verwacht. De Belgische prijzen kunnen daarom nog iets lager verwacht worden dan de voorafgaande week. Power BE (Belpex), Day Ahead Base Peak 29-aug 38,52 40,70 30-aug 36,93 40,05 31-aug 38,74 43,09 1-sep 38,86 42,71 2-sep 34,03 3-sep 31,09 4-sep 37,09 39,24 5-sep 37,66 40,64 6-sep 37,03 38,85 7-sep 35,38 40,12 8-sep 32,83 37,01 9-sep 34,45 10-sep 24,20 11-sep 25,24 32,52 Gemiddelde Sep: 33,44 4

5 Power BE Power BE Forwards, gelijke prijzen verwacht Ook de Belgische power is sterk gestegen door de sterke prijzen van de omliggende powermarkten. Op de spotmarkt zien we een heel ander beeld dan in Nederland. Zo realiseert in tijden van veel wind de spotmarkt in België veel lager dan de Nederlandse markt. De futureprijs voor Okt-17 zit echter op een veel hoger niveau dan de Nederlandse future. We denken dat deze prijs te hoog is en we zijn daarom bearish op de korte termijn. Ook in België denken we dat de relatief neutrale powermarkten op de lange termijn ook een neutraal beeld opleveren voor de lange termijn van de Belgische power. Power BE okt-17 45,07 1,54 43,53 nov-17 51,51 1,98 49,53 dec-17 48,90 2,04 46,86 Q ,46 1,85 46,61 Q ,40 1,72 46,68 Q ,25 1,19 33,06 Q ,69 1,71 30,98 Cal-18 39,43 1,58 37,85 Cal-19 36,55 1,23 35,32 Cal-20 36,58 1,36 35,22 5

6 Gas TTF Gas TTF Spot, hogere prijzen verwacht Het TTF-weekgemiddelde is deze week verder gestegen naar /MWh. De week ervoor realiseerde op een gemiddelde van /MWh. Voor Sep-17 is het gemiddelde tot nu toe /MWh, dit is gestegen tot boven de laatste settlement van het Sep-17-contract van /MWh. Hoewel het ongeplande onderhoud aan het Noorse gasnetwerk nu voorbij is, zien we de TTF-spot nog niet afzwakken en handelt deze nu rond de /MWh, ver boven de realisatie van het afgelopen weekgemiddelde. Er wordt deze week fors meer wind verwacht en dit zorgt voor een lagere vraag naar gas vanuit de powermarkt. Echter begint deze week ook het onderhoud aan de Nordstream pijpleiding, waardoor de lagere vraag weggestreept wordt tegen een lager aanbod vanuit Rusland. Daarnaast staat het aanbod van gas uit LNG-opslagen in GB op een erg laag niveau. Dit wordt met name gedreven door een sterke LNG-spotprijs in Azië, die op een gemiddelde van 6.4 $/mmbtu handelde, ofwel ruim 18 /MWh. Op basis van de huidige situatie verwachten we een hoger TTF-weekgemiddelde. Gas TTF (LEBA) End of day 29-aug 16,43 30-aug 16,50 31-aug 16,74 1-sep 16,55 2-sep 16,42 3-sep 16,42 4-sep 16,51 5-sep 16,42 6-sep 16,74 7-sep 16,89 8-sep 16,83 9-sep 16,77 10-sep 16,77 11-sep 16,94 Gemiddeld Sep: 16,66 6

7 Gas TTF Gas TTF forwards, gelijke prijzen verwacht Naast een sterke spotmarkt waren ook de TTF-futures sterk. Opvallend is dat de situatie omgekeerd is in vergelijking met afgelopen weken. Nu waren juist de contracten op de lange termijn erg sterk tegen een relatief zwakkere voorkant. Dit geeft enigszins aan dat de hogere TTFspotprijzen van nu verwacht worden tijdelijk te zijn en voortkomen uit het huidige onderhoud (Nordstream). De lange termijn lijkt met name gesteund te worden vanuit het sterke energiecomplex en de sterke powermarkten. Mogelijk was er veel koopinteresse in de gasmarkt vanuit het hedgen van de hoge spark spread, die ondanks de stijging van de power nauwelijks veranderd is ten opzichte van vorige week. We verwachten deze week geen verdere steun vanuit de powermarkten en zijn daarom neutraal. Gas TTF okt-17 16,787 0,375 16,412 nov-17 17,479 0,527 16,952 dec-17 17,802 0,535 17,267 Q ,361 0,485 16,876 Q ,858 0,596 17,262 Q ,482 0,699 15,783 Q ,177 0,701 15,476 Cal-18 16,957 0,673 16,284 Cal-19 16,682 0,592 16,090 Cal-20 16,292 0,554 15,738 Cal-21 16,256 0,531 15,725 Cal-22 16,217 0,497 15,720 7

8 Overige producten Power DE (PHELIX) Het Duitse Cal-18-contract sloot de week hoger af op /MWh. (vorige week lag het slot nog op /MWh). De Duitse power is gestegen door de sterke EUAprijs. Ook de kolenprijs gaf ondanks de zwakke dollarkoers steun aan de Duitse power. In de basis is de spread tussen NL en De iets uitgelopen naar 3.7 /MWh voor het Cal-18 product, maar voor de piekcontracten is de spread juist erg klein. Het verschil tussen het Q4-17 Peak-contract in NL en DE is slechts 50 cent door relatief zwakke gasprijzen. Een dergelijke kleine spread lijkt ons niet realistisch, aangezien er in Q4 veel wind is, waardoor de Duitse power historisch gezien over het algemeen relatief laag realiseerde ten opzichte van Nederland. Ondanks dat we een vervolg van de stijging van de kolenprijs verwachten, denken we dat de kans op een verder stijgen van de Duitse power beperkt is door de kans op een correctie van de EUA prijs. We zijn daarom neutraal. Coal De kolenprijzen zijn afgelopen week sterk gestegen naar een niveau van $/Mt tegen $/Mt de week ervoor. Enerzijds kwam er steun vanuit de sterke powermarkten in Europa, maar ook de ontwikkelingen in vraag en aanbod in het oosten van de wereld hebben voor steun gezorgd. De import van kolen in China is sterk gestegen en aan de aanbodzijde zijn er problemen met productie in Indonesië en China zelf vanwege de natte weersomstandigheden. Daarnaast ligt er vanwege een staking nog productie uit in Australië. Technisch gezien is de kolenprijs nog steeds sterk en het feit dat een psychologisch weerstandsniveau van 80 $/Mt doorbroken is geeft aan dat er meer ruimte naar boven is. Daarnaast kan er steun komen vanuit de zwakke dollarkoers. We verwachten daarom hogere prijzen. 8

9 Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent Nov-17-contract is afgelopen week hoger gesloten op een niveau van $/bbl, tegen $/bbl de week ervoor. Er lijkt nu een definitieve uitbraak plaatsgevonden te hebben na een maand lang vrijwel zijwaarts gehandeld te hebben. De steun kwam daarbij deels vanuit een stevige daling van de olieproductie uit de VS met ruim 8% naar een niveau van 8.8 miljoen vaten per dag. Dit zal echter tijdelijk zijn, maar heeft wel invloed op de voorraden van olie in Europa en Azië. Deze maandag krijgt de olieprijs steun vanuit gesprekken tussen Saudi-Arabië en bondgenoten om een voorstel te doen de handhaving van het productieplafond te verlengen met opnieuw drie maanden. Deze deal loopt vooralsnog af in maart Dit voorstel wordt mogelijk in november besproken tussen alle OPEC-leden. Afgezien van een mogelijk lagere vraag naar olie vanwege de effecten van orkaan Irma in Florida, ziet de oliemarkt er vrij sterk uit. Daarom verwachten we een hogere Brent-prijs. Crude Oil, WTI Het WTI Oct-17-contract is vorige week vrijwel gelijk gesloten. De frontmaand sloot vrijdag op $47.48/bbl tegenover $47.34 /bbl de week daarvoor. Hiermee was de WTI relatief bearish ten opzichte van de Brent. De spread is daarmee ook uitgelopen naar ruim 5.3 $/bbl. De olievoorraden lieten voor het eerst in tien weken tijd een toename zien met 4.6 miljoen vaten. Op zich was dit verwacht doordat vanwege het natuurgeweld veel vraag vanuit raffinaderijen was weggevallen. Echter was de afname van de benzinevoorraden met 3.2 miljoen vaten wel iets onder verwachting. Ook namen de distillaten af met 1.4 miljoen vaten. De rig count, die afgelopen vrijdag gepubliceerd werd door Baker Hughes, liet weer een afname zien. Op lange termijn lijkt de productie van schalieolie dus te stagneren. Nu orkaan Irma het vasteland van Florida heeft bereikt is de verwachting dat een groot deel van de vraag weg kan vallen in de VS. Dit is bearish voor de WTI en daardoor zou de Brent-WTI spread verder uit kunnen lopen. We zijn daarom neutraal voor de WTI i.p.v. bullish. 9

10 Overige producten Emissierechten De EUA-prijs is ruim 20% gestegen in een week tijd tot boven de 7 euro/ton CO2. Het lijkt erop dat een combinatie van speculatie en sterkte vanuit het algehele energiecomplex de drijfveer is geweest. Deze week is een Europese trialoog gepland over de hervorming van de EU-ETS. De markt lijkt hierover enthousiast te zijn, maar mocht er geen akkoord behaald worden dan zal de prijs stevig kunnen corrigeren. Anderzijds laat de kortetermijnmarkt niet per se een sterk fundament zien. Zo werd afgelopen donderdag de veiling stilgelegd omdat er niet genoeg vraag was naar de certificaten. Het volume van deze veiling wordt daardoor verdeeld over de veilingen van deze week. De veiling van maandag is al lager uitgekomen dan de future prijs, namelijk op 6.8 euro/ton CO2. Komende tijd zal het aanbod op de veilingen alleen maar verder toenemen. We denken daarom dat een correctie deze week het meest voor de hand liggend is, maar de trialoog vormt wel een bron van onzekerheid voor de richting van de EUA-prijs. 10

11 Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) zijn een manier om de winstgevendheid van gas- en kolengestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forwardspreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is en voor kolen is het De calorische waarde van kolen is MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse Cal 18-powerfuture (ICE-Endex en EEX), TTF en NCG-gas (ICE-Endex), API2-coalforwards (EEX) en EUA s (ICE-ECX). De gascorrectiefactor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gasprijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11

12 Weersvooruitzicht De herfst lijkt in aantocht en deze week lijkt een overtuigend voorproefje. Lagedrukgebieden passeren een voor een de Noordzee en zorgen voor typisch herfstachtige verschijnselen. Met name het systeem dat woensdag in onze buurt ligt kan voor stormachtige omstandigheden zorgen. Toch wordt het laatste systeem donderdagavond al in onze buurt verwacht. Daarna lijkt de atmosfeer stapje voor stapje tot rust te komen. Een hogedrukgebied breidt zijn invloed over onze omgeving uit in het weekeinde en dit zorgt voor andere omstandigheden. De temperatuur en de wind zorgen samen voor een duidelijk bearish beeld; de zon daarentegen heeft een minder prominente rol. Het weerbeeld als geheel is daarom duidelijk bearish. Temperatuur: Bearish Normaal voor de tijd van het jaar is in de middag een graad of 19. Die waarde wordt waarschijnlijk niet bereikt: maandag, dinsdag en woensdag wordt het ongeveer 17 graden. Donderdag is het waarschijnlijk 15 graden. Vrijdag is iets warmer met 16 en in het weekeinde wordt het mogelijk 17 graden. In de nachten is 11 graden de norm. Maandag tot woensdag ligt het minimum rond 12 graden, vanaf donderdag is het frisser. Donderdag en vrijdag wordt het ongeveer 10 graden, en vrijdag slechts 8. Die waarde wordt ook in het weekeinde verwacht door de kalmere omstandigheden. Gemiddeld is de temperatuur te fris, maar dit wordt vooral overdag bereikt. Het temperatuursignaal is daarom bearish. Zon: Neutraal De zon heeft het deze week ook niet ruim, maar door het stormachtige weer passeren wolkengebieden vrij vlot. Daardoor blijft er genoeg ruimte over om tussendoor de zon overtuigend te laten doorbreken. Toch is het rond woensdag en donderdag waarschijnlijk echt even bewolkter. Daarna is er weer meer ruimte voor de zon, met name in het weekeinde. Dan komt een hogedrukgebied dichterbij, en dit vergroot de zonkansen. Dit compenseert de bewolkte woensdag en donderdag. Daarom is het zonsignaal min of meer neutraal. Wind: Bearish De wind heeft het deze week duidelijk voor het zeggen, met regelmatig opbrengsten tot boven 3 GW. Dit wordt bereikt rond de passage van de drie lagedrukgebiedjes, op respectievelijk maandag, woensdag en donderdag. Ook de dinsdag verloopt aan de winderige kant. Vrijdag zwakt de wind al iets af, maar pas vanaf zaterdag wordt een echt zwakkere wind verwacht. Zaterdag en zondag verlopen zelfs vrij kalm, maar dit kan de winderige werkweek niet compenseren. Het windbeeld is daarom bearish. 12

13 Macro-economische agenda Dinsdag 12 september: VS: API-weekrapport olievoorraden AU: OPEC publiceert een maandrapport van augustus Woensdag 13 september: VS: EIA-weekrapport olievoorraden VS: De IEA publiceert een maandrapport van augustus VS: Producer Price Index EU: Trialoog over hervorming EU-ETS Donderdag 14 september: VS: EIA-weekrapport aardgas GB: Bank of England rentebesluit VS: Consumer Price Index Vrijdag 15 september: VS: Baker Hughes rig count VS: CFTC commitment of traders VS: Cijfers Retail sales Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 13