Recreatie en toerisme in Bunnik. Samenvatting van eindrapport als bouwsteen voor opstellen. beleidsnotitie

Recreatie en toerisme in Bunnik Samenvatting van eindrapport als bouwsteen voor opstellen beleidsnotitie 1

Colofon Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd, juli 2013 Opdrachtgever: Auteurs: Gemeente Bunnik, mevrouw M. Barendregt drs. Jan Jaap Thijs, senior adviseur & partner drs. Suzanne van de Laar, adviseur Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd Uilenkamp 8 3972 XR Driebergen-Rijsenburg T 06-51174193 e-mail: thijs@ruimteenvrijetijd.nl www.ruimteenvrijetijd.nl 2

Inhoud 1 Inleiding... 4 2 Leefstijlsegmentatie... 5 3 Conclusies onderzoek... 8 4 Advies ontwikkelrichtingen... 12 4.1 Ontwikkelrichtingen voor dagrecreatief aanbod... 12 4.2 Ontwikkelrichtingen voor verblijfsrecreatief aanbod... 17 4.3 Ontwikkelrichting zakelijke markt... 18 4.4 Ontwikkelrichting voor marketing en promotie... 19 4.5 Samenwerking en arrangementen... 21 3

1 Inleiding De gemeente Bunnik is bezig met de discussie hoe vorm te geven aan het beleidsveld recreatie en toerisme. Vanuit de gemeenteraad is de wens geuit om geen uitgebreid nieuw beleid vorm te gaan geven voor de gemeente. Er is immers al zoveel beschikbaar op regionaal en provinciaal niveau. De behoefte is daarom om concreter aan te haken op deze al bestaande initiatieven. De gemeente is dan ook op zoek naar een praktische vertaling van bestaand beleid voor recreatie en toerisme naar Bunniks schaalniveau. Uiteindelijk wil de gemeente komen tot een korte en bondige beleidsnotitie, voorzien van criteria op basis waarvan de gemeente concrete verzoeken kan beoordelen. Het gaat hierbij zowel om verzoeken van ondernemers als van maatschappelijke organisaties of andere overheden. De notitie moet daarom helderheid verschaffen over: De markt (vraag en aanbod) Bestaand beleid en de hiaten die er liggen Tot welke speerpunten van de gemeente Bunnik dit leidt Op basis van welke criteria de gemeente reageert op verzoeken van externen. De gemeente heeft het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd gevraagd de gemeente te ondersteunen bij het opstellen van de notitie. De gemeente heeft ons bureau gevraagd om: Inzicht te geven in zowel de kwaliteit als de kwantiteit van vraag en aanbod, waarbij we de kwaliteit benaderen via de leefstijlsegmentatie uit de RECRON InnovatieCampagne. Inzicht te geven in welke relevante informatie al beschikbaar is en welk beleid al op groter schaalniveau wordt ontwikkeld. Voorliggende samenvatting geeft de belangrijkste resultaten weer van het onderzoek dat wij in maart en april 2013 hebben uitgevoerd. Er is een volledig eindrapport beschikbaar en op te vragen bij de gemeente Bunnik of het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd. Deze samenvatting en het volledige eindrapport zijn niet te lezen als een conceptnotitie recreatie en toerisme van de gemeente Bunnik zelf, maar als een bouwsteen die de gemeente kan gebruiken om de notitie later zelf te schrijven. De uitkomsten zijn mede onderwerp van gesprek geweest tijdens een bijeenkomst met ondernemers die heeft plaats gevonden. 4

2 Leefstijlsegmentatie We gebruiken in het onderzoek de zogenaamde leefstijlsegmentatie. Deze behoeft, ook in de samenvatting van het onderzoek, een nadere uitleg, om de resultaten goed te kunnen begrijpen. Smart Agent Company en RECRON hebben samen de Recreantenatlas ontwikkeld. Die geeft inzicht in het gedrag en de beleving van recreanten op basis van psychologische en sociologische kenmerken. Zowel voor de verblijfsrecreatie als voor de dagrecreatie zijn belevingswerelden onderscheiden, zie onderstaande figuur. De Recreantenatlas onderscheidt voor dagrecreatie zeven belevingswerelden, of ook wel leefstijlen genoemd, met allemaal een eigen kleur. Voor de kampeer- en bungalowsector zijn vijf groepen gedefinieerd: hierbij vallen de belevingswerelden blauw, rood en paars uit de dagrecreatie samen in één belevingswereld: avontuurlijk paars 1. Elke kleur staat voor een specifiek vrijetijdsprofiel: Uitbundig Geel Gezellig Lime Echte levensgenieters. Houden van samen met anderen actief en sportief recreëren. Vaak jonge gezinnen. Zoeken graag de gezellige drukte op, recreëren is lekker eten, genieten en leuke dingen doen. Beschikken over iets meer budget dan gemiddeld. Recreëren is lekker vrij zijn, rust en ontspanning. Zijn gericht op het eigen gezin, de directe leefomgeving. Het gemiddeld inkomen ligt wat lager, zijn prijsgevoelig. Een braderie of rommelmarkt is gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen. Veel gezinnen met wat oudere 1 Voor andere vormen van verblijfsrecreatie (bijv. hotels en bed & breakfasts) heeft de RECRON geen aparte recreantenatlas ontwikkeld. Wij hanteren voor de kleuring van het verblijfsrecreatieve aanbod wel de zeven belevingswerelden. 5

kinderen en oudere tweepersoonshuishoudens. Rustig Groen Ingetogen Aqua Avontuurlijk Paars (dagrecreatie: ondernemend paars) Stijlvol en Luxe Blauw Creatief en Inspirerend Rood Rustige recreanten. Geen grote wensen, houden van privacy en rust. Vaak één en tweepersoonshuishoudens in de oudere leeftijdscategorie. Willen de drukte vermijden en gaan daarom dus niet graag naar evenementen en grote attracties. In de eigen omgeving is genoeg moois te zien en te ontdekken, je hoeft er niet ver voor te reizen. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg. Rustige, geïnteresseerde recreanten. Zoeken inspirerende activiteiten. Gaan vaak samen met hun partner op stap. Waarderen sportieve en culturele mogelijkheden. Willen meedoen met de maatschappij en alle veranderingen die zij daarin zien. Laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg, op zoek naar een bijzondere ervaring. Cultuur, activiteit en sportiviteit. Ontspannen door sauna of een wellness arrangement. Vaker mensen van middelbare leeftijd, 35-54 jaar. Mat name één en tweepersoons-huishoudens. Voorkeur voor individuele activiteiten. Zelfverzekerd. Vinden dat ze in hun vrijetijd wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen. Zakelijk en intelligent. Houden van stijl en klasse, meer gericht op exclusievere vormen van recreatie. Recreëren is ontspanning en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Actief sporten en aandacht besteden aan het sociale netwerk (ons soort mensen). Jonge één en tweepersoonshuishoudens en huishoudens met oudere kinderen. Creatief, op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Bewegen zich graag buiten de gebaande paden. Vaak hoog opgeleid, maar door het grote aandeel jongeren nog niet altijd een hoog inkomen. Recreatie betekent naast sportiviteit en ontspanning ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen. 6

Deze leefstijlen zijn het uitgangspunt voor de kwalitatieve analyse van vraag en aanbod voor de gemeente Bunnik. Kanttekening bij onderzoeksmethodiek We moeten een kanttekening plaatsen bij de onderzoeksmethodiek: voor andere vormen van verblijfsrecreatie dan de kampeer- en bungalowsector (bijv. hotels en bed & breakfasts) heeft de RECRON geen aparte recreantenatlas ontwikkeld. De creatief en inspirerend rode belevingswereld en die van stijlvol en luxe blauw worden bij de kampeer- en bungalowsector samen onder avontuurlijk paars geschaard. Wij kiezen ervoor om bij de kleuring van verblijfsrecreatief aanbod wél gebruik te maken van de zeven belevingswerelden, als het gaat om bijvoorbeeld bed & breakfasts en hotels, maar ook bij de kampeersector, bijvoorbeeld bij kleinere campings, omdat dat beter tegemoet komt aan de diversiteit van de totale verblijfsrecreatieve sector. 7

3 Conclusies onderzoek Toeristisch-recreatief belang in Bunnik en de provincie Het toeristisch-recreatief belang van Bunnik t.o.v. van andere gemeenten (behalve Wijk bij Duurstede) is niet groot. De meeste overnachtingen in de Kromme Rijnstreek vinden in Bunnik plaats. De vakantiemarkt is in Utrecht bescheiden van omvang. Binnen dit segment verliest de provincie bovendien al jaren langzaam maar zeker terrein. Kijken we naar de bezettingsgraden van verschillende soorten verblijfsrecreatieve accommodaties, dan zien we dat met name de kampeer- en bungalowsector en groepsaccommodaties in Nederland onder druk staan. Ook in de provincie Utrecht is dat het geval. Bij de hotelmarkt (3, 4 en 5-sterren) zien we nog een groeiende trend in de bezetting in Nederland en de provincie. Ook bij bed & breakfasts zien we de afgelopen jaren nog een groei, maar deze lijkt wel te stagneren. De verwachting is dat de provincie door de centrale ligging en het brede pallet aan toeristische voorzieningen de komende jaren profiteert van de trend van een toename van het aantal dagtrips als vervanging van een (korte) vakantie. Relevant beleid in de omgeving van Bunnik Voor de gemeente Bunnik zien we op basis van het beleid van de provincie en (de gemeenten in) de Kromme Rijnstreek de volgende belangrijkste aanknopingspunten: Faciliteren: In het gehele buitengebied zijn de horecamogelijkheden nog beperkt. De gemeente zou kunnen verkennen in hoeverre nieuwe horecavoorzieningen ruimtelijk mogelijk gemaakt kunnen worden en/of actief communiceren dat Rust Wat! Punten bij agrariërs mogelijk zijn, in samenwerking met Terecht Anders. Ontwikkelmogelijkheden bieden voor bovenlokale recreatieve voorzieningen in de provinciale recreatiezone. Het faciliteren van nieuwe initiatieven voor bijzonder kleinschalig overnachten. Stimuleren: Het stimuleren van een nieuwe horecavoorziening bij Nieuw Wulven, in nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer en de gemeente Houten. Het stimuleren van kwaliteitsverbetering bij bestaande verblijfsrecreatieve ondernemers. Rond de Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft Bunnik een centrale positie met Fort Vechten. Dat zou voor de Limes wellicht ook een kans bieden, Fort Vechten lijkt daarvoor ook de aangewezen plek. De beleving zou, bijvoorbeeld via augmented reality, in het gehele gebied vergroot kunnen worden voor zowel de Waterlinie als de Limes. Aanhaken bij 4U of zelf de samenhang tussen de eigen landgoederen versterken zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de samenhang tussen de landgoederen. Het stimuleren van toegankelijkheid van historische buitenplaatsen is daarbij van belang. Stimulering ontwikkeling klompenpaden 8

Aandacht houden voor promotie van de gemeente Bunnik binnen de Kromme Rijnstreek ondanks de lopende projecten Ontwikkelen: Knelpunten oplossen regionaal routenetwerk wandelen en fietsen (n.a.v. Kromme Rijnstreek visie op routenetwerk, veiligheid fietspaden) Bereikbaarheid rondom landgoederen in het weekend oplossen (parkeerplaatsen, alternatief vervoer etc.) Groene entrees en/of poort Kromme Rijnstreek ontwikkelen Kromme Rijn (samen met waterschap) meer als recreatieve ader ontwikkelen Vraag 1. Inwoners De ingetogen aqua leefstijl vormt zowel op lokaal niveau als op regionaal niveau verreweg de grootste groep. Ook de paarse leefstijl komt erg veel voor. Voor zowel aqua als paars geldt dat deze groepen ook nog eens significant groter zijn dan gemiddeld in Nederland. De lime groep vormt ook nog een grote groep binnen de gemeente en de regio, maar komt ten opzichte van de gemiddelde situatie in Nederland juist weer minder voor. We zien binnen de regio ook nog wat duidelijke verschillen: a. Kromme Rijnstreek: grootste groepen zijn uitbundig geel en gezellig lime b. Regio Utrechtse Heuvelrug: grootste groepen zijn ingetogen aqua en gezellig lime c. Gemeente Utrecht: grootste groepen zijn ingetogen aqua en ondernemend paars In alle regio s komt de paarse groep significant meer voor dan in de rest van Nederland. 2. Verblijfstoeristen Gezellig lime en uitbundig geel vormen in de regio Utrechtse Heuvelrug en in de gehele provincie de grootste groepen verblijfstoeristen. Daarbij vormt paars onder toeristische vakanties in de Utrechtse Heuvelrug ook een grote groep, maar is juist klein als we naar de gehele provincie Utrecht kijken. Aanbod 3. Bezoekers aan de recreatiegebieden Uit het onderzoek van NBTC NIPO Research blijkt dat het Bos Nieuw Wulven verreweg het populairst is bij de uitbundig gele leefstijl, terwijl de bezoekers aan Amelisweerd/Rhijnauwen gelijkmatiger zijn verdeeld over de leefstijlen. De grootste groepen bezoekers zijn ingetogen aqua en rustig groen, gevolgd door uitbundig geel. 1. In de verblijfsrecreatie zijn verreweg de meeste slaapplaatsen aantrekkelijk voor de rustig groene en ingetogen aqua leefstijl, gevolgd door lime en op enige afstand rood. Voor de kleuren geel en paars zijn maar weinig aantrekkelijke slaapplaatsen binnen de gemeente Bunnik te vinden. 2. Ook bij de dagrecreatieve voorzieningen zien we dat (met name) de ingetogen aqua en de rustig groene leefstijlen de meeste voorzieningen kunnen vinden die voor hen aantrekkelijk 9

zijn, gevolgd door uitbundig geel (voor wie juist weinig verblijfsrecreatie beschikbaar lijkt te zijn). Ondernemend paarse en blauwe leefstijlen worden het minst aangetrokken door het aanwezige aanbod. 3. De meest onderscheidende kenmerken van de gemeente Bunnik zijn: De Kromme Rijn Ligging in de Nieuwe Hollandse Waterlinie De Limes binnen de gemeenten Landbouw, fruitteelt en streekproducten Cultuurhistorie: buitenplaatsen en kastelen Recreatiegebieden Amelisweerd/Rhijnauwen en Nieuw-Wulven Natuurlijke waarden Relatie met de stad Utrecht (Kromme Rijnstreek als het Buiten van Utrecht ) Deze kenmerken van de gemeente Bunnik zijn op dit moment met name aantrekkelijk voor de aqua en groene leefstijlen, vanwege de relatieve rust, de ingetogen sfeer, de cultuurhistorie en de fruitteelt en andere streekproducten. Als de cultuurhistorie verder beleefbaar wordt gemaakt (wat bijvoorbeeld bij Fort Vechten gebeurt), kan de aantrekkingskracht ook uitgaan naar andere leefstijlen, maar op dit moment is dat nog zeer beperkt het geval. Vraag en aanbod tegen elkaar afgezet In onderstaand overzicht staat aangegeven welke leefstijlen goed of minder goed voorzien worden door het aanbod in de gemeente Bunnik. Deze conclusies liggen aan de basis van de ontwikkelrichtingen die in de volgende paragraaf volgen. Dagrecreatie Verblijfsrecreatie Leefstijl Creatief en inspirerend rood Goed voorzien Goed voorzien Uitbundig geel In evenwicht Slecht voorzien Gezellig lime Slecht voorzien Redelijk voorzien/kan beter Rustig groen Goed voorzien Goed voorzien Ingetogen aqua Goed voorzien Goed voorzien Stijlvol en luxe blauw Slecht voorzien In evenwicht Ondernemend paars Slecht voorzien Slecht voorzien NB We gaan er in bovenstaande analyse vanuit dat het aanbod voldoende is wanneer de vraag in evenwicht is met het aanbod. Dat wil dus niet automatisch zeggen dat er ook kwantitatief voldoende aanbod is ten opzichte van de vraag. Deze vraag-aanbodvergelijking is kwalitatief, gericht op de 10

aantrekkingskracht van het aanbod op verschillende leefstijlconsumenten. Het betreft dus geen kwantitatieve analyse, die aangeeft of er marktruimte is. Wel geeft onze analyse aan welke kansrijke ontwikkelingen er mogelijk zijn op basis van consumentbehoeften. Zakelijke markt Bunnik heeft een potentieel sterk profiel voor de zakelijke markt en kent ook al veel aanbieders. Mogelijke focuspunten voor de gemeente Bunnik zijn volgens ons: 1. De gemeente moet blijven zorg dragen voor een gunstig vestigingsklimaat voor grotere bedrijven. 2. Het duurzame karakter van de zakelijke markt kan actiever worden benadrukt in de promotie van zakelijke accommodaties in de gemeente. 3. De gemeente (maar breder: de Kromme Rijnstreek) biedt een alternatieve uitvalsbasis voor vergader- en congrescentra in de stad Utrecht, door haar bereikbaarheid, maar ook haar rustige en mooie ligging en vele cultuurhistorische gebouwen rond de Kromme Rijn. Ook dit kan actiever worden benadrukt in de communicatie, gezien het belang van Bunnik in samenwerking met de gehele Kromme Rijnstreek. 4. De gemeente moet initiatieven voor nieuw aanbod die het huidige aanbod verder verrijken faciliteren, zoals bijvoorbeeld het mogelijk maken of (her)bestemmen van erfgoed en/of locaties aan het water voor de zakelijke markt. 11

4 Advies ontwikkelrichtingen Op basis van de conclusies uit dit rapport adviseren wij u om in te zetten op de volgende ontwikkelrichtingen: 1. Vraaggerichte ontwikkeling dagrecreatie: deze ontwikkelrichting gaat uit van de gedachte dat het dagrecreatieve product in de gemeente Bunnik in verhouding voor sommige groepen nog onvoldoende voorhanden is. Er zijn kansen om het aanbod sterker te gaan richten op: ondernemend paars, stijlvol en luxe blauwe en gezellig lime. 2. Vraaggerichte ontwikkeling verblijfsrecreatie: deze ontwikkelrichting gaat uit van de gedachte dat het verblijfsrecreatieve product in de gemeente Bunnik in verhouding voor sommige groepen nog onvoldoende voorhanden is. Er zijn kansen om het aanbod sterker te gaan richten op: avontuurlijk paars en uitbundig geel. We stellen echter voor om geen prioriteit te leggen bij de gele doelgroep, omdat deze groep graag verblijft op wat grootschaligere accommodaties, en men de vraag kan stellen of dat past binnen het landschap van de Kromme Rijn en de identiteit van de gemeente. 3. Vraaggerichte ontwikkeling zakelijke markt: ook deze ontwikkeling gaat uit van een aanvulling op het huidige aanbod. Het gaat hierbij met name om de ontwikkeling van bijzondere zakelijke accommodaties, bijvoorbeeld aan het water of in bijzonder erfgoed. 4. Vraaggerichte promotie en marketing: deze ontwikkelrichting gaat er vanuit dat het ook van belang is om goed onder de aandacht te brengen wat sterk is aan het aanbod in de gemeente Bunnik, zowel zakelijk als recreatief, en dit ook op een vraaggerichte manier onder de aandacht te brengen. 5. Samenwerking en arrangementen: deze ontwikkelrichting gaat uit van het rijgen van parels : ondernemers die aantrekkelijk zijn voor dezelfde leefstijlen kunnen in de samenwerking en in arrangementen elkaar mogelijk meerwaarde bieden. In dit hoofdstuk werken wij deze ontwikkelrichtingen nader uit en illustreren deze met concrete voorbeelden. NB deze concrete voorbeelden dienen ter inspiratie voor mogelijke kansrijke ontwikkelingen, maar zijn zeker niet op haalbaarheid onderzocht (concurrentie in de omgeving, markt, financieel, ruimtelijke ordening etc.). U moet de voorbeelden dan ook lezen als illustratie en inspiratie van mogelijkheden. 4.1 Ontwikkelrichtingen voor dagrecreatief aanbod Ontwikkelrichting ondernemend paars De paarse recreant is op zoek naar vernieuwende, verrassende en inspirerende ervaringen. De paarse groep bestaat in vele opzichten uit voorlopers, die graag meedoen met hippe en trendy activiteiten (early adopters). De paarse consument is gericht op individuele activiteiten en als de recreant op pad gaat wil zij graag lekker actief bezig zijn, cultuur en historie opsnuiven of een goed restaurant bezoeken. Voor paars mag een voorziening anders dan anders zijn, maar de groep wil wel graag op een comfortabele manier genieten en vraagt dus om wat luxere voorzieningen. 12

De paarse groep wil graag geïnformeerd worden, maar wel op een eigentijdse manier. Ze staan zeer positief tegenover moderne technische middelen, zoals apps of layars voor de eigen mobiel of tablet. We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de ondernemend paarse leefstijl, die bij het gebied zouden kunnen passen: 1. Horecavoorziening bij Nieuw Wulven met een focus op paars Zoals eerder geconstateerd blijkt uit eerder onderzoek dat in het landelijk gebied ten zuiden van de A12 een gebrek aan horecavoorzieningen is. Tegelijkertijd zijn Staatsbosbeheer en de gemeenten Houten en Bunnik op zoek naar een nieuwe economische drager voor het bos Nieuw Wulven. Dit gebied moet tevens de recreatiedruk op Amelisweerd en Rhijnauwen helpen verminderen. Het ligt daarom zeer voor de hand om op zoek te gaan naar de mogelijkheid tot het vestigen van een horecavoorziening in of nabij Nieuw Wulven. De focus van een dergelijke voorziening op de paarse leefstijl zou logisch zijn vanwege het hiaat dat we voor deze groep hebben geconstateerd, in combinatie met het feit dat deze groep relatief veel in het gebied te vinden is volgens het NBTC-NIPO onderzoek. Van belang daarbij is te beseffen dat di t mogelijk te maken heeft met het feit dat de meeste bezoekers aan het gebied uit Houten komen en zich daar relatief veel paarse inwoners bevinden. Qua horecavoorzieningen stelt de paarse consument prijs op bijzondere, eigentijdse en hippe voorzieningen en producten, zoals bijzondere koffie gemaakt door barista s of hapjes zoals sushi of bijzondere dranken en spijzen. De paarse doelgroep houdt van vernieuwing, zodat hij of zij telkens opnieuw verrast wordt. We dienen hierbij nog twee opmerkingen te maken: Een horecavoorziening die aantrekkelijk is voor de paarse leefstijl, kan zich uiteraard op meerdere groepen richten, zolang deze groepen in het leefstijlmodel maar niet te ver afstaan van de paarse belevingswereld. Een combinatie met de blauwe leefstijl (waarvoor ook een hiaat is geconstateerd) of de gele leefstijl (die de grootste groep vormt in Nieuw Wulven) zou tot de mogelijkheden kunnen behoren, waardoor de voorziening ook een bredere exploitatiebasis krijgt. Uiteraard zou de voorziening ook uitgebreid kunnen worden met meerdere dagrecreatieve voorzieningen op dezelfde plek. Een aantal activiteiten die de paarse leefstijl bovenmatig veel onderneemt zijn bijvoorbeeld: saunabezoek, galerie of atelierbezoek, muziek- of andere voorstellingen bezoeken, mountainbiken of andere buitensporten. Uiteraard dienen 13

dergelijke voorzieningen wel op een voor de paarse doelgroep aantrekkelijke manier te zijn ingericht en beleefbaar gemaakt. 2. Het Buiten van Utrecht, ook als het gaat om festivals! We constateerden dat de Kromme Rijnstreek zich profileert als het Buiten van Utrecht. In Utrecht worden veel festivals georganiseerd, zoals natuurlijk het Nederlands Filmfestival, maar ook vele anderen. De ondernemend paarse leefstijl is een echte festivalbezoeker. Bovendien is deze leefstijl ook veel in de stad Utrecht woonachtig. Het zou interessant kunnen zijn te verkennen in hoeverre het mogelijk is om vanuit de Kromme Rijnstreek combinaties te maken met al bestaande Utrechtse festivals, om zo ook op dit vlak het échte Buiten van Utrecht te worden, natuurlijk binnen de kaders van bijvoorbeeld de natuurwetgeving. De landgoederen en de forten zouden zich hier uitstekend voor lenen. Zo zou het openluchtgedeelte van het filmfestival wellicht kunnen plaats vinden binnen de gemeente Bunnik. Foto (www.apeldoorndirect.nl) : in Apeldoorn organiseert men al een openlucht-filmfestival. Bunnik en de Kromme Rijnstreek zouden gebruik kunnen maken van de bekendheid van de Utrechtse festivals en aan kunnen haken op het thema het Buiten van Utrecht. Tot slot is het voor wat betreft de ondernemend paarse leefstijl goed om het volgende op te merken: het Armando Museum zal zich in de gemeente Bunnik gaan vestigen, in landhuis Oud Amelisweerd. Onze inschatting is dat dit museum een uitstekende aanvulling zal zijn in het voorzieningenniveau voor de paarse leefstijl. De paarse leefstijl houdt van cultuur, beeldende kunst en moderne kunsten. De combinatie met de unieke plek in het landhuis zal het museum naar verwachting bij uitstek aantrekkelijk maken voor de paarse leefstijl. Ontwikkelrichting stijlvol en luxe blauw Stijlvol en luxe blauw houdt er van zichzelf te verwennen en lekker verzorgd te worden in een luxere omgeving, zoals een restaurant. Ze gaan er graag op uit om attracties en evenementen te bezoeken en doen graag aan sport. Het liefst draagt het vrijetijdsgedrag bij aan de verhoging van de status. Dus thuiskomen met een verhaal of dit delen met vrienden is erg belangrijk. 14

Een uitje mag voor de blauwe leefstijl luxe zijn en deze consument wil lekker verwend worden. Dus goede faciliteiten en service zijn van groot belang. Blauw hecht aan succes in het leven en houdt van activiteiten die hun status verhogen. Dus een bepaalde mate van exclusiviteit en VIP-arrangementen spreken deze doelgroep aan. Ze vinden het leuk om meer van een regio te weten te komen, omdat dit bijdraagt aan hun persoonlijke ontwikkeling. Zien en gezien worden speelt ook een rol, het betrekken van vrienden of het zakelijke netwerk doet blauw graag. Goede en culinaire catering met bijzondere gerechten draagt bij aan het gevoel van exclusiviteit. Een proeverij van wijnen is bijvoorbeeld aantrekkelijk voor blauw. We geven één illustratief voorbeeld van aanbod voor de stijlvol en luxe blauwe leefstijl, dat bij het gebied zou kunnen passen: 1. Stijlvol en luxe ontspannen op Beverweert (of een soortgelijke plaats in de landgoederenzone) Met kasteel Beverweert bevindt zich binnen de gemeentegrenzen een zeer bijzonder statig kasteel met bijbehorend landgoed. Een dergelijke atmosfeer en uitstraling heeft een potentieel grote aantrekkingskracht op de blauwe leefstijl. De blauwe consument kan zeer genieten van een culinaire voorziening, met een gerenommeerde en bijzondere keuken op een statige plaats. Kasteel Beverweert (of mogelijk een andere plek binnen de landgoederenzone) zou zich bij uitstek hiervoor kunnen lenen. We dienen hierbij wel twee opmerkingen te plaatsen: Een combinatie met de zakelijke markt, het bieden van een overnachtingsplek en/of het bieden van extra activiteiten voor de blauwe leefstijl zal waarschijnlijk noodzakelijk zijn om tot een goede exploitatie te kunnen komen. De blauwe leefstijl houdt onder meer van paardrijden. Een luxe manege met overnachtingsmogelijkheid om vanuit daar bijvoorbeeld de Heuvelrug te verkennen (waar meer routes voor paardrijden te vinden zijn), zou ook aantrekkelijk kunnen zijn voor de blauwe leefstijl. Een combinatie met andere leefstijlen zal om exploitatieredenen waarschijnlijk ook aan te raden zijn. Een combinatie met de paarse en/of aqua leefstijl is op deze plek zeer goed mogelijk. De verbinding met de streek kan dan ook goed gelegd worden door onder meer veel met streekproducten te werken (met name aantrekkelijk voor de aqua leefstijl). Ontwikkelrichting gezellig lime Gezellig lime houdt van laagdrempelige vormen van vrijetijdsbeleving. Een korte wandeling maken, funshoppen, een markt, of een speeltuin bezoeken is vaak al voldoende. De gezellig lime leefstijlconsument houdt ook van attracties zoals een speeltuin of pretpark. Ook recreatie bij de boer is een gewilde vrijetijdsbesteding. Ze zoeken graag de gezellige drukte op. Als lime recreant een dagrecreatieve voorziening bezoekt, moet het laagdrempelig zijn, vooral ook leuk voor de kinderen, niet te ingewikkeld en te vermoeiend. De eventuele catering mag herkenbaar, gewoon en vertrouwd zijn. We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de gezellig lime leefstijl, die bij het gebied zou kunnen passen: 15

1. Recreatie bij de boer In dit voorbeeld staat de beleving van het authentieke (agrarische) landschap en belevingen bij de boer centraal. Gezellig lime houdt van laagdrempelige vormen van vrijetijdsbeleving, waarbij de groep centraal staat. We denken hier bijvoorbeeld aan een boerenmarkt of een rondrit in een gezelschap(huif)kar. Foto s van de sfeer en beleving van een gezelschaps(huif)kartocht en een boerenmarkt. Foto s www.stichtingpaardenkracht.nl en www.gelre.fm. Tijdens een rondrit in een gezelschapskar kan de gezellig lime consument genieten van de diversiteit aan uitzichten, waarbij een hapje en drankje natuurlijk niet ontbreekt. Tijdens de rit staat het gezelschap centraal. Maar natuurlijk is er de mogelijkheid om op enkele plekken langs de route uit te stappen en karakteristieke producten te kopen bij (agro)ondernemers uit het gebied, bijvoorbeeld fruit. Ook voor de toerist is er nog een tekort aan soortgelijke belevingen. Agrotoerisme kan voor lime kan ook aantrekkelijk gemaakt worden door allerlei groepsactiviteiten op de boerderij aan te bieden: zoals oud-hollandse spelen en boerengolf. 2. Horecavoorziening bij Nieuw Wulven met een focus op lime (als alternatief voor de paarse leefstijl) Ook bij de paarse leefstijl noemden we al de aanleidingen voor een horecavoorziening in of nabij Nieuw Wulven. Als alternatief voor de paarse leefstijl, zou een focus op de lime leefstijl een mogelijkheid zijn. We hebben voor de lime groep immers ook een hiaat geconstateerd en het gaat hier ook om een omvangrijke groep mensen. Net als bij de paarse leefstijl zou een combinatie met andere leefstijlen (in dit geval geel of groen, niet met paars zelf!) mogelijk zijn, alsmede met aanvullende voorzieningen die aantrekkelijk zijn voor lime, zoals een kinderboerderij of een speeltuin. Een horecavoorziening die aantrekkelijk is voor lime is vooral gezellig, er is voor iedereen (dus ook de kinderen wat te doen) en is herkenbaar, betaalbaar en laagdrempelig. De kaart heeft voor ieder wat wils, maar hoeft ook niet te veel bijzonders te bevatten. 16

4.2 Ontwikkelrichtingen voor verblijfsrecreatief aanbod Bij de verblijfsrecreatie is het goed om te beseffen dat er over het algemeen sprake is van overaanbod, oftewel een verzadiging van de markt voor verblijf. Het is dus niet zo dat onderstaande genoemde voorbeelden ook per definitie marktkansen zijn. Er is vooralsnog behoefte aan een transformatie in de verblijfssector. Dit betekent enerzijds een sanering of natuurlijk laten afvloeien van overaanbod. Anderzijds is er behoefte aan ontwikkelruimte voor onderscheidende vernieuwende en vraaggerichte vormen van verblijf. Deze twee richtingen staan bekend onder de noemer verblijfsparadox. We kunnen in ieder geval constateren dat er maar zeer beperkt aantrekkelijke accommodaties te vinden zijn voor de paarse consument in de gemeente Bunnik. Ontwikkelrichting avontuurlijk paars verblijfsrecreatie We kunnen de belangrijkste kenmerken voor de avontuurlijk paarse leefstijl in de verblijfsrecreatie als volgt beschrijven: Aantrekkelijke kenmerken voor de paarse groep: Op zoek naar vernieuwing, verrassing en inspiratie Hip en trendy Gericht op het individu, met aandacht voor sportieve mogelijkheden Anders dan anders Luxe voorzieningen met al het moderne gemak In een bijzonder (modern of juist cultuurhistorisch) gebouw Voorbeelden van aantrekkelijke voorzieningen voor deze groep: Bijzonder verblijf op een camping (bijv. een boomhut), luxe ingericht en verzorgd Unieke bungalow (bijv. iglo of bijzondere architectuur ) op een bijzondere plek (bijv. aan het water), luxe ingericht en verzorgd Trendy hotel, met hippe lounge en bijzondere kamers, op een plek waar het gebeurt Bed & Breakfast in een verbouwde hooischuur of bijzonder oud pand, op luxe wijze ingericht We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de avontuurlijk paarse leefstijl, die bij het gebied zou kunnen passen: 1. Kleinschalig, luxe verblijf op bijzondere locatie De gemeente Bunnik beschikt over een aantal zeer bijzondere locaties. We noemen hieronder drie voorbeelden van bestaande gebouwen, die uitstekend een aantrekkelijke verblijfsaccommodatie zouden kunnen bieden voor de paarse leefstijl. Het is daarvoor wel van belang dat zij op een eigentijdse, luxe manier worden ingericht en aangekleed, met verrassende anders dan anders elementen. De drie gebouwen 2 : Watertoren Werkhoven. De eigenaren gaan hier al boven in de toren een kleinschalige verblijfsaccommodatie realiseren. Deze accommodatie zou een uitstekende aanvulling kunnen zijn op het huidige aanbod en zeer zeker (mede) aantrekkelijk zijn voor de paarse leefstijl. 2 We benadrukken hier graag nogmaals dat we niet de haalbaarheid hebben onderzocht; het gaat om een illustratie. 17

Kasteel Cammingha. Dit kleine kasteeltje direct aan de Kromme Rijn is recentelijk overgenomen door de Brothers Horeca Groep (BHG). Zij maken later in 2013 bekend wat zij met dit pand willen gaan doen. Een dergelijke locatie zou zich uitstekend lenen voor een bijzonder paars verblijf. Kasteel Beverweert, eerder al benoemd bij de blauwe leefstijl voor dagrecreatie. Zou in combinatie met de blauwe en eventuele aqua leefstijl ook voor paars voor de verblijfsrecreatie aantrekkelijk kunnen worden gemaakt. 2. Kleinschalig, luxe verblijf op bijzondere locatie op bestaande bedrijven Een paarse voorziening kan ook gecreëerd worden op bestaande bedrijven. Camping De Vliert beschikt over een voor de paarse leefstijl aantrekkelijke pipowagen op een bijzondere en unieke plek op het bedrijf: uitkijkend over de boomgaarden. Dit laat zien dat bestaande bedrijven ook paarse accommodaties kunnen aanbieden op hun bedrijf. Bij kampeerbedrijven gaat het bijvoorbeeld om pipowagens, een boomhut of luxe ingerichte tenten. NB om het voor paars aantrekkelijk te houden is het van belang de plek op de camping ook exclusief en bijzonder te houden. Een aantrekkelijke accommodatie voor de paarse leefstijl: een unieke iglo-bungalow en een luxe ingerichte boomhut. 4.3 Ontwikkelrichting zakelijke markt Ook deze ontwikkeling gaat uit van een aanvulling op het huidige aanbod. Het gaat hierbij met name om de ontwikkeling van bijzondere zakelijke accommodaties, bijvoorbeeld aan het water of in bijzonder erfgoed. De gemeente Bunnik beschikt door haar landgoederen, haar ligging aan de Kromme Rijn en haar goede bereikbaarheid over een zeer geschikte ligging voor dit soort accommodaties. We noemen twee locaties die we ook al eerder hadden genoemd voor de paarse en blauwe leefstijlen voor de private markt, die ook voor de zakelijke markt een uitstekende aanvulling lijken voor het huidige aanbod. Kasteel Cammingha. Zoals aangegeven maakt BHG later in 2013 bekend wat zij met dit pand willen gaan doen. Voor de zakelijke markt zou een dergelijke locatie een mooie aanvulling 18

zijn: het voldoet precies aan het hierboven geschetste profiel, mits op een eigentijdse, luxe en bijzondere wijze aangekleed. Foto: Kasteel Cammingha, direct aan de Kromme Rijn gelegen (bron: www.utrechtsebuitenplaatsen.nl) Kasteel Beverweert. Ook al eerder genoemd bij de blauwe en paarse leefstijlen. Ook voor dit gebouw geldt dat het een uitstekende aanvulling zou kunnen zijn op het huidige zakelijke aanbod. De informele activiteiten die aanbieders in de gemeente Bunnik nu aan de zakelijke markt aanbieden (vaak in combinatie met vergaderlocaties) zijn divers. Echter, thema s als cultuur en ontdek de stad (terwijl je er dichtbij ligt) missen in het huidige aanbod, en zouden dus in arrangementen en activiteiten ook een prima aanvulling kunnen zijn. 4.4 Ontwikkelrichting voor marketing en promotie Deze ontwikkelrichting gaat er vanuit dat het ook van belang is om goed onder de aandacht te brengen wat sterk is aan het aanbod in de gemeente Bunnik en dit ook op een vraaggerichte manier onder de aandacht te brengen. Het gaat bij de gemeente Bunnik met name om de groepen groen en aqua, omdat daarvoor de meeste voorzieningen te vinden zijn en de Unique Selling Points van de gemeente ook hierbij aansluiten. Deze groepen zijn goed in combinatie met elkaar aan te spreken. De SmartAgent Company geeft in de Recreantenatlas een aantal aandachtspunten voor de communicatie met de verschillende doelgroepen. Zij maken daarin onderscheid in de vier hoofdkleuren (zie hieronder), waarbij het goed is te beseffen dat de aqua doelgroep zich op de rand van blauw en groen bevindt. 19

Voor de groene belevingswereld (NB dus het groene kwadrant) geeft de SmartAgent Company de volgende aanbevelingen: De aqua groep zit tussen het groene en blauwe kwadrant in. Daarom geven we hieronder ook de aanbevelingen voor het blauwe kwadrant weer. 20

4.5 Samenwerking en arrangementen De laatste ontwikkelrichting gaat uit van het stimuleren van de samenwerking tussen ondernemers en het ontwikkelen van arrangementen. De leefstijlanalyse die we in het kader van dit onderzoek uitvoerden biedt hiervoor mooie aanknopingspunten: ondernemers die aantrekkingskracht hebben op dezelfde leefstijlen hebben elkaar mogelijk meerwaarde te bieden. In de bijlage van het hoofdrapport geven we een overzicht van de toeristisch-recreatieve bedrijven in Bunnik en hun voornaamste aantrekkingskracht op de verschillende leefstijlen. 21