Werken op basis van Omaha System - intramuraal -
Werken met Omaha System Programma 1 e dagdeel - Werken met Omaha System, de meerwaarde, de methodiek en casussen - De vertaling naar het ECD - Wat doe je op dag 1 en de eerste zes weken? Hoe maak je de koppeling met het kwaliteitskader? Dag 2: zorgplan maken, rapporteren, intervisie en werkvormen voor je team
Omaha System In 1978 in de USA (in de stad Omaha in de staat) Nebraska ontwikkeld door Karen Martin, op basis van de methodiek van Gordon Het doel was en is: eenduidige beschrijvingen over zorg voor cliënten Het systeem werkt met domeinen en aandachtsgebieden en gaat uit van de mens als geheel binnen een leefgemeenschap Uitgangspunt is dat mensen own their problems (aandachtsgebieden): het zijn hun aandachtsgebieden en niet die van de zorgverlener. De zorgverlener biedt zorg en coaching en neemt de problemen niet over Er zijn mensen who do not own their problem. Bijvoorbeeld zorgmijders. De kunst is dan om eerst een relatie op te bouwen De gevonden aandachtsgebieden vormen de basis voor het zorgplan. Het wordt een zorgplan als je bepaalt wat er moet gebeuren, wie het moet doen, hoe vaak dit moet gebeuren en wanneer de evaluatie is
De definitie van gezondheid Gezondheid is het vermogen om zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven. Machteld Huber, 2012
Meerwaarde Met het systeem heb je antwoord op de vraag waarom je zorg inzet Je gebruikt dezelfde taal als collega s Je maakt duidelijk aan cliënten en verzekeraars wat je doelen zijn Je organisatie kan de gegevens (de scores en de zorgplannen) gebruiken voor beleid (HRM, kwaliteit)
Vier domeinen Je classificeert 42 gebieden in 4 domeinen: Omgevingsdomein: alles rond de woning, veiligheid omgeving en de financiën van de cliënt Fysiologisch domein: alles wat er op, in en aan het lijf gebeurt Psychosociaal domein: alles wat er in het koppie gebeurt Gezondheids-gerelateerd gedragsdomein: alles wat de cliënt doet en niet doet in relatie tot de gezondheid
De methode - Zoek eerst alle potentiele gebieden - Kies hieruit de actuele gebieden - Onderbouw met signalen en symptomen - Gebruik de toelichting voor de etiologie en de samenhangende factoren - Scoor aan de actuele gebieden, bepaal de doelen en wijs het evaluatiemoment per gebied aan - Wijs acties en actievlakken toe. Specificeer waar nodig.
Signalen en symptomen De definities van de 42 gebieden en de signalen en symptomen vind je: - In de handreiking, het blauwe boekje - Op www.mijnomaha.nl
De stappen Vier domeinen, 42 aandachtsgebieden Wijs de potentiele gebieden aan en kies de actuele gebieden (via klinisch redeneren) Uitkomsten bepalen Bepaal bij de actuele gebieden de huidige en streefscores voor kennis, gedrag en status Acties toewijzen Met de scores en het plaatje van de cliënt kun je acties toewijzen
Het scoren Met de uitkomsten door te scoren stel je het doel vast en kun je evalueren. Je gebruikt de schaal van Likert (5-puntsschaal). Op de volgende pagina vind je het scoreblad. Kennis: wat weet de cliënt Gedrag: het gedrag van de cliënt Status: ernst van de signalen
Scoreblad
De acties AIB Adviseren, instrueren en begeleiden: bijvoorbeeld voorlichting geven over de werking van medicatie, of advies over persoonlijke zorg B Behandelen en procedures toepassen: alle activiteiten die je aan het lichaam doet, zoals wondzorg CM Case-managen: alle activiteiten die je doet om de zorg te coördineren, zoals overleggen met de arts MB Monitoren en bewaken: alle activiteiten die je uitvoert om de gezondheid van de zorgvrager te bewaken, zoals controle van de bloedsuikerwaarden bij een zorgvrager met diabetes
De actievlakken Voor elk van de gekozen acties kies je een of meer actievlakken die passen bij het doel en de actie De actievlakken vind je in de handreiking en op www.mijnomaha.nl
Focus Iedere cliënt beschikt binnen uiterlijk zes weken na opname over een zorgleefplan Binnen 24 uur zijn in ieder zaken zoals medicatie, dieet, primaire hulpvraag, een eerste contactpersoon en handelen bij calamiteiten vastgelegd in een concept zorgleefplan Het zorgleefplan is opgesteld door tenminste een niveau 3 zorgverlener. Bij voorkeur is dit ook de contactverzorgende dan wel EVV-er van de cliënt Speciale aandacht voor de veiligheidsthema s medicatie, huidzorg, vrijheidsbeperking en ziekenhuisopnamen
5 Film over Omaha System Bekijk via deze link de film met de uitleg over het werken met Omaha System: https://vimeo.com/120789417
Casus mevrouw Klerks Ik ben Romy, de vrijwilliger Hallo, ik ben de verpleegkundige Dag, ik ben mevrouw Klerks
Oefenen met het omgevingsdomein Mevrouw Klerks is 75 jaar oud en woont al bijna een jaar in het verpleeghuis. Daarvoor woonde zij op de boerderij. Zij heeft al zes jaar de ziekte van Alzheimer en zij weet niet meer welke dag het is en hoe laat het is. Een vertrouwde omgeving met niet teveel en niet te weinig prikkels is voor haar erg belangrijk. Ook de wijze waarop medewerkers met haar omgaan bepaalt haar stemming. Zij vindt het fijn om veel in haar kamer heen en weer te lopen. De laatste dagen is zij een paar keer gevallen omdat het erg vol is in haar kamer en er allerlei zaken op de grond liggen.
Kies een of meer potentiele aandachtsgebieden uit het omgevingsdomein A B C Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Spiritualiteit Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Rolverandering Rolverandering, Geestelijke gezondheid, Mantelzorg, Interpersoonlijke relaties
Deze gebieden zijn potentieel: - Woning Kijk in de handreiking naar de signalen en symptomen Zou je woning actueel kunnen maken?
Je kunt woning actueel maken, er zijn signalen. Dat betekent dat je hierop kunt scoren. En daarmee komt er een actie in je zorgplan. Licht toe (informatie over steunsysteem en etiologie). Bepaal de huidige scores en de streefscores voor kennis, gedrag en status, gebruik het scoreblad. Je maakt hierbij gebruik van je eigen expertise, de beschikbare cliëntgegevens en eventueel de expertise van je collega s. Het is en blijft een persoonlijke inschatting, die je altijd kan toetsen en bijstellen.
De scores (huidige situatie) voor woning bij mevrouw Klerks door een ervaren collega
De scores (streefsituatie) voor buurt/werkplekveiligheid bij mevrouw Klerks door een ervaren collega
Wijs nu de acties toe - Bepaal op basis van de scores wanneer je de streefdoelen wilt bereiken - Kies de acties, je kunt er meerdere kiezen (ook meer van dezelfde!)
Door collega gekozen acties Je neemt in het zorgplan op: CM: kamer opruimen, met de vrijwilliger (Romy) Je kijkt of het lukt: MB
Actievlakken en verantwoording De laatste stap is het toewijzen van actievlakken. In de handreiking en op www.mijnomaha.nl kun je ze vinden. Bij de casus van mevrouw kun je kiezen voor: - Bij CM: overig: zorg door vrijwilliger (Romy) - Bij MB: welzijn Tot slot bepaal je de omvang en duur van de inzet (hoe vaak per week gedurende welke periode).
Casus meneer van Berkel Hallo, ik ben de verpleegkundige Zzzz
Oefenen met het fysiologisch domein Meneer van Berkel is 84 jaar, hij is gisteren vanuit het ziekenhuis naar het verpleeghuis gekomen. Daar is hij zes dagen opgenomen geweest vanwege een gebroken heup. Hij is geopereerd en heeft een heupschroef gekregen. Lopen was al moeilijk voor de val, nu kan hij alleen kort even staan. In het laatste jaar was meneer vaak in de war en angstig. Er is nog geen diagnose, maar het is goed mogelijk dat hij aan dementie lijdt. Omdat hij zichzelf de laatste maanden thuis erg verwaarloosde (hij woont al jaren alleen) en het huis ook erg vervuild was, is besloten tot overplaatsing naar een verpleeghuis. Zijn twee zoons wonen ver weg, zij komen alleen op zondag langs. Meneer is uit het ziekenhuis gekomen met een diepe decubituswond aan de stuit, ongeveer 6 cm in doorsnee.
Kies een of meer potentiele aandachtsgebieden uit het fysiologisch domein A B C Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Spiritualiteit Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Rolverandering Rolverandering, Geestelijke gezondheid, Mantelzorg, Interpersoonlijke relaties
Deze gebieden (in het fysiologisch domein) zijn potentieel: - Huid - Besmettelijke/infectieuze conditie - Neuro/musculaire/skeletfunctie - Cognitie Kijk in de handreiking naar de signalen en symptomen! Welk gebied zou je actueel kunnen maken?
Je kunt huid actueel maken, er zijn meerdere signalen. Dat betekent dat je op huid kunt scoren. En daarmee komt er een actie in je zorgplan. Licht toe (informatie over steunsysteem en etiologie). Bepaal de huidige scores en de streefscores voor kennis, gedrag en status, gebruik de tabel uit het hoofdstuk algemeen. Je maakt hierbij gebruik van je eigen expertise, de beschikbare cliëntgegevens en eventueel de expertise van je collega s. Het is en blijft een persoonlijke inschatting, die je altijd kan toetsen en bijstellen
De scores (huidige situatie) op huid bij meneer van Berkel door een ervaren collega
De scores (streefsituatie) bij meneer van Berkel door een ervaren collega
Wijs nu de acties toe - Bepaal op basis van de scores wanneer je de streefdoelen wilt bereiken - Kies de acties, je kunt er meerdere kiezen (ook meer van dezelfde!)
Door collega gekozen acties Wond behandelen volgens protocol: B. Hou de situatie in de gaten en ga binnen een week kijken of het al gelukt is: MB.
Actievlakken en profiel kiezen De laatste stap is het toewijzen van actievlakken. In de handreiking en op www.mijnomaha.nl kun je ze vinden. Bij de casus van meneer van Berkel kun je kiezen voor: - Bij B: Huidzorg en infectiepreventie - Bij MB: symptomen en signalen fysiek Tot slot bepaal je de omvang en duur van de inzet (hoe vaak per week gedurende welke periode).
Casus mevrouw van Weert Annet, de dochter Hallo, ik ben de verpleegkundige Mevrouw van Weert
Oefenen met het psychosociaal domein Mevrouw van Weert is 90 jaar. Ze is weduwe, haar man is 24 jaar geleden overleden. Vanwege ernstig hartfalen is zij een jaar geleden in het verpleeghuis komen wonen. Eigenlijk hoeft het allemaal niet meer van mevrouw Van Weert. Anderhalf jaar geleden is haar zoon overleden door een acuut hartinfarct. Zij heeft dat niet kunnen accepteren. Met haar dochter kan zij er niet over praten. Die heeft haar eigen drukke leven. Mevrouw Van Weert heeft een gereformeerd levensovertuiging. Zij worstelt erg met de vraag of zij het goed doet. Ook is zij bang voor wat er gaat komen na dit leven, zij slaapt er slecht van.
Kies een of meer potentiele aandachtsgebieden uit het psychosociaal domein A B C Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Spiritualiteit Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Rolverandering Rolverandering, Geestelijke gezondheid, Mantelzorg, Interpersoonlijke relaties
Deze gebieden zijn potentieel: - Spiritualiteit - Interpersoonlijke relaties - Rouw Kijk in de handreiking naar de signalen en symptomen! Welk gebied zou je actueel kunnen maken?
Je kunt spiritualiteit actueel maken, er zijn meerdere signalen. Dat betekent dat je hierop kunt scoren. En daarmee komt er een actie in je zorgplan. Licht toe (informatie over steunsysteem en etiologie). Bepaal de huidige scores en de streefscores voor kennis, gedrag en status, gebruik het scoreblad. Je maakt hierbij gebruik van je eigen expertise, de beschikbare cliëntgegevens en eventueel de expertise van je collega s. Het is en blijft een persoonlijke inschatting, die je altijd kan toetsen en bijstellen
De scores (huidige situatie) voor spiritualiteit bij mevrouw van Weert door een ervaren collega
De scores (streefsituatie) voor spiritualiteit bij mevrouw van Weert door een ervaren collega
Wijs nu de acties toe - Bepaal op basis van de scores wanneer je de streefdoelen wilt bereiken - Kies de acties, je kunt er meerdere kiezen (ook meer van dezelfde!)
Door collega gekozen acties Adviseer mevrouw van Weert en de dochter als het gaat om het omgaan met haar overtuiging: AIB. Schakel een casemanager in: CM Hou de situatie in de gaten en ga binnen een maand kijken of het al wat beter gaat: MB.
Actievlakken De laatste stap is het toewijzen van actievlakken. In de handreiking en op www.mijnomaha.nl kun je ze vinden. Bij de casus van mevrouw van Weert kun je kiezen voor: - Bij AIB: rust en gedragsverandering - Bij CM: overig, zorg door geestelijk verzorger/dominee - Bij MB: symptomen en signalen mentaal/emotioneel Tot slot bepaal je de omvang en duur van de inzet (hoe vaak per week gedurende welke periode).
Casus meneer Brederode Hallo, ik ben de verpleegkundige Ineke, de vrouw van meneer Brederode Ik ben meneer Brederode
Oefenen met het gedragsdomein Meneer Brederode is 68 jaar. Een half jaar geleden is er een kwaadaardige tumor gevonden in zijn alvleesklier. Drie weken geleden is hij naar het verpleeghuis gekomen. Hij kan zelf de transfers niet meer maken en heeft hulp nodig bij het wassen en aankleden. Zijn vrouw Ineke woont in de buurt en komt bijna iedere dag even langs, aan het einde van de middag. s Avonds heeft de heer Brederode hulp nodig bij het omkleden/ transfers en kijkt daarna nog wat televisie in bed. Medicatie wordt aangereikt. s Nachts belt meneer altijd een keer voor de toiletgang, hierbij heeft hij ondersteuning nodig. Meneer heeft vaak last van een droge mond en drinkt daarom graag ijswater. Het eten gaat de laatste week niet goed, hij heeft geen trek en is snel misselijk. Ik ben blij dat ik hier ben. Ik kan mijzelf niet meer redden.
Kies een of meer potentiele aandachtsgebieden uit het gedragsdomein A B C Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Spiritualiteit Geestelijke gezondheid, Verwaarlozing, Rolverandering Rolverandering, Geestelijke gezondheid, Mantelzorg, Interpersoonlijke relaties
Deze gebieden zijn potentieel: - Medicatie - Voeding - Persoonlijke zorg Kijk in de handreiking naar de signalen en symptomen! Welk gebied zou je actueel kunnen maken?
Je maakt persoonlijke zorg actueel, er zijn meerdere signalen. Dat betekent dat je hierop scoren. En daarmee komt er een actie in je zorgplan. Licht toe (informatie over steunsysteem en etiologie). Bepaal de huidige scores en de streefscores voor kennis, gedrag en status, gebruik het scoreblad. N.B. Je maakt medicatie en voeding ook actueel. Je schat in of en wanneer en sprake is van een terminale fase (zorgpad).
De scores (huidige situatie) voor de persoonlijke zorg bij meneer Brederode, door een ervaren collega
De scores (streefsituatie) voor de persoonlijke zorg bij meneer Brederode door een ervaren collega
Wijs nu de acties toe - Bepaal op basis van de scores wanneer je de streefdoelen wilt bereiken - Kies de acties, je kunt er meerdere kiezen (ook meer van dezelfde!)
Door collega gekozen acties Begeleid meneer als het gaat om de transfers. Leg uit hoe je het aanpakt: AIB. Betrek de hele leefeenheid (Ineke). Zet casemanagement in en verwijs naar een ergotherapeut voor adviezen: CM. Maak een goed plan voor de behandeling met alle adviezen voor de transfers en de tijden: B. Hou de situatie in de gaten en evalueer na een week: MB.
Actievlakken en profiel kiezen De laatste stap is het toewijzen van actievlakken. In de handreiking en op www.mijnomaha.nl kun je ze vinden. Bij de casus van meneer Brederode kun je kiezen voor: - Bij AIB: mobiliteit/transfer - Bij CM: zorg door ergotherapeut - Bij MB: signalen/symptomen fysiek - Bij B: mobiliteit/transfer Tot slot bepaal je de omvang en duur van de inzet (hoe vaak per week gedurende welke periode)
Een hele casus, meneer Brederode Hallo, ik ben de verpleegkundige Ineke, de vrouw van meneer Brederode Ik ben meneer Brederode
Meneer Brederode is 68 jaar. Een half jaar geleden is er een kwaadaardige tumor gevonden in zijn alvleesklier. Sinds een week is hij in het verpleeghuis. Hij kan zelf de transfers niet meer maken en heeft hulp nodig heeft bij het wassen en aankleden. Zijn vrouw Bep woont in de buurt en komt bijna iedere dag even langs, aan het einde van de middag.
s Avonds heeft de heer Brederode ook hulp nodig bij het omkleden/ transfers en hij kijkt daarna nog wat televisie in bed. Medicatie wordt aangereikt. s Nachts belt meneer altijd een keer voor de toiletgang, hierbij heeft hij ondersteuning nodig. Meneer heeft vaak last van een droge mond en drinkt daarom graag ijswater. Het eten gaat de laatste week niet goed, hij heeft geen trek en is snel misselijk.
Meneer Brederode is gisteren verkouden geworden. Hij heeft veel moeite met het ophoesten van het slijm. Hij heeft weinig kracht en wordt heel moe van het hoesten. Als hij hoest dan heeft hij linksonder in de borst pijn. Zijn temperatuur wordt gemeten, die is 39 graden C. Tot overmaat van ramp heeft hij ook nog diarree.
Mevrouw Brederode geeft bij de zorgverleners aan dat haar man soms verdrietig is. Hij had nog zoveel plannen. Het is voor hem moeilijk te accepteren dat hij zijn plannen niet meer kan verwezenlijken. Hij raakt geëmotioneerd als hij vertelt. Hij heeft het de laatste tijd ook veel over de dood. Hij worstelt met zijn geloof, hij moet daar nog iets mee.
Opdracht - Lees de casus goed - Selecteer eerst alle potentiele gebieden - Benoem gebieden die in aanmerking komen voor gezondheidsbevordering - Selecteer de actuele aandachtsgebieden, probeer je te beperken tot drie gebieden (bepaal via klinisch redeneren wat de bovenliggende gebieden zijn). Geef aan wat de signalen en symptomen zijn (zie www.mijnomaha.nl) - Scoor kennis, gedrag en status voor ieder aandachtsgebied, zowel de scores voor de huidige situatie als de streefscores - Wijs met de gevonden uitkomstem de acties en de actievlakken toe - Bepaal wanneer je wilt evalueren en wat de inzet is in tijd en omvang.
Scores Aandachtsgebied: Kennis nu Kennis streef Gedrag nu Gedrag streef Status nu Status streef Aandachtsgebied: Aandachtsgebied: Aandachtsgebied: Aandachtsgebied: Aandachtsgebied:
ACTIES AIB Adviseren, instrueren en begeleiden: bijvoorbeeld voorlichting geven over de werking van medicatie, of advies over persoonlijke zorg B Behandelen en procedures toepassen: alle activiteiten die je aan het lichaam doet, zoals wondzorg CM Case-managen: alle activiteiten die je doet om de zorg te coördineren, zoals overleggen met de arts MB Monitoren en bewaken: alle activiteiten die je uitvoert om de gezondheid van de zorgvrager te bewaken, zoals controle van de bloedsuikerwaarden bij een zorgvrager met diabetes
Actievlakken Ademhalingstherapie Anatomie/fysiologie Andere voorzieningen in de buurt/gemeenschap Bezigheidstherapie Blaaszorg Communicatie Continuïteit van zorg Copings-vaardigheden Darmzorg Discipline Erfelijkheid Financiën Gedragsverandering Geestelijke zorg Gezinsplanning Gipszorg Hartzorg Hechting Huidzorg Huishouding Hulpmiddelen In positie brengen (lichaams-)houding Infectiepreventie Interactie Laboratoriumuitslagen Looptraining Luchtweg zorg Materialen (Verbruiksartikelen) Medicatie coördinatie/bestelling Medicatie uitzetten Medicatie werking en bijwerkingen Medicatietoediening Mobiliteit/transfer Monster verzameling Oefening en beweging Omgaan met boosheid Omgeving Ontspanning- /ademhalingstechnieken Opleiding Opvang/respijtzorg Persoonlijke hygiëne Recept (medicatie) Rust/slaap Screening Signalen/symptomenfysiek Sociaalwerk in buurt/gemeenschap Steunsysteem Stimulering/opvoeding Stomazorg Stress management Supportgroep Tolk/vertaal diensten Veiligheid Verslavingszorg Verzorgings- en opvoedingsvaardigheden Voeding, beleid/balans Voedingsprocedures Welzijn Werk Wettelijk systeem Wondzorg/verband verschonen Woon- of verblijfplaats (thuis) Zorg bij malaise of letsel Zorg door arts/specialist Zorg door ergotherapeut Zorg door fysiotherapeut Zorg door logopedist Zorg door psycholoog/maatschappelij k werk Zorg door verpleegkundige, verzorgende Zorg door voedingsdeskundige/diëtist Zorg door zorghulp Zorg in de laatste levensfase Zorg rond groei/ontwikkeling Overigen
Assessment en zorgplan in het ECD Zet in het ECD: De actuele aandachtsgebieden met de scores, de acties en de actievlakken Bepaal wie wat wanneer moet doen, hoe vaak per dag/week en geef per aandachtsgebied aan wanneer de evaluatie zal zijn
Assessment en zorgplan in her ECD Punten uit het kwaliteitskader - Aandacht voor zingeving - Aandacht voor bejegening - Aandacht voor communicatie - Aandacht voor risicosignalering
Assessment en zorgplan in het ECD Wat op dag 1 en wat in de eerste zes weken? Dag 1, checklist zoals die jullie al hebben Binnen 6 weken: assessment en zorgplan
Assessment en zorgplan in het ECD Rapporteren - Op acties - Op signalen en symptomen - Volgens Soep/Soap - Ook algemene rapportage
Assessment en zorgplan in het ECD Aan de slag met Omaha System - Lesmateriaal is beschikbaar: film, powerpoint, E- learning, boekje - Vooral praktisch aan de slag, coaching on the job Vooruitzicht: eenduidige manier van werken met 1 taal