Provinciale Staten VOORBLAD Onderwerp Jaarplan Alliander 2011 SIS-nummer Agendering (advies griffie) PS2011-417 X Commissie AFW 14-9 Provinciale Staten Behandelwijze X Kennis van nemen Kaderstellen Controleren Adviseren PS (commissie) Vaststellen Overlegpunten/ beslispunten Context Geagendeerd door procedurecommissie Het jaarplan is door Gedeputeerde Staten ter kennisneming toegezonden aan PS Samenvatting GS-besluit Het college van Gedeputeerde Staten heeft jaarplan 2011 van netwerkbedrijf Alliander voor kennisgeving aangenomen. Voor het verzorgingsgebied Gelderland investeert Alliander dit jaar circa 70 miljoen in de uitbreiding, verzwaring en vervanging van gas- en elektranetten. Voorts is het de bedoeling om in onze provincie 12.000 slimme meters te plaatsen in bestaande woningen (Apeldoorn en Nijmegen elk 6.000). Het college van GS heeft een exemplaar van het jaarplan ter kennisname toegezonden aan Provinciale Staten. Opmerkingen Meer informatie dhr. W. Pardijs (026) 359 9402 w.pardijs@gelderland.nl GS-besluit: 7-6 / Geplaatst op SIS: 14-6
Gedeputeerde Staten Bezoekadres Huis der Provincie Markt 11 6811 CG Arnhem Postadres Postbus 9090 6800 GX Arnhem Provinciale Staten van Gelderland telefoonnummer (026) 359 91 11 telefaxnummer (026) 359 94 80 e-mailadres post@gelderland.nl internetsite www.gelderland.nl datum zaaknummer 9 juni 2011 2011-003083 onderwerp Jaarplan 2011 Alliander NV Geacht college, Hierbij doen wij u ter kennisname toekomen het jaarplan 2011 van het netwerkbedrijf Alliander NV. Het jaarplan geeft op hoofdlijnen een beeld van de activiteiten waarmee de onderneming bezig is. In het jaarplan, dat is uitgereikt in de aandeelhoudersvergadering van 12 mei 2011, kunt u onder meer lezen dat Alliander dit jaar in het verzorgingsgebied Gelderland circa 70 miljoen investeert in de uitbreiding, verzwaring en vervanging van gas- en elektranetten. Voorts is het de bedoeling om in onze provincie 12.000 slimme meters te plaatsen in bestaande woningen (Apeldoorn en Nijmegen elk 6000) en een aanvang te maken met het plaatsen van 5000 slimme meters in nieuwbouwwoningen. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Gelderland, Commissaris van de Koningin secretaris bijlage: 1 inlichtingen bij dhr. W.L. Pardijs telefoonnummer (026) 359 94 02 e-mailadres code: $ASQ01140117 / post@gelderland.nl BNG 's-gravenhage, rekeningnummer 28.50.10.824 Rabobank, rekeningnummer 14.39.37.529 ING, rekeningnummer 869762 btw-nummer NL001825100.B03 IBAN-nummer NL74BNGH0285010824 SWIFT/BIC: BNGHNL2G
jaarplan 2011 voor een betere samenleving in de regio s waarmee we zijn verbonden
voor een betere samenleving in de regio s waarmee we zijn verbonden Indien in deze presentatie wordt gesproken over wij, Alliander, het bedrijf, de onderneming, de Alliander-groep of vergelijkbare aanduidingen, dan worden daarmee Alliander N.V. en zijn dochterondernemingen bedoeld. Waar wordt gesproken over Liander refereert dit aan de netbeheerder Liander N.V. en zijn dochterondernemingen. Indien in deze presentatie wordt gesproken over Endinet refereert dit aan de Endinet-groep waarvan in 2010 onder meer een drietal netbeheerders deel uitmaakte: Endinet Haarlemmermeer B.V., Endinet Oost-Brabant N.V. en Endinet Regio Eindhoven B.V. In deze presentatie wordt met Liandon bedoeld Liandon B.V.
introductie en samenvatting We leven en werken in een maatschappij die continu verandert en waarin ook het gebruik van energie verandert. Alliander verandert mee: het bedrijf onderhoudt niet alleen, het vernieuwt ook en verandert om in te spelen op de richting en impact van de energietransitie. Alliander heeft een solide uitgangspositie; tegelijkertijd zijn er de nodige uitdagingen. Deze zijn samengevat tot vijf strategische thema s. Naast de activiteiten per thema, worden in dit jaarplan de investeringen toegelicht. Alliander verwacht in 2011 meer te investeren in de elektriciteit- en gasnetten dan in 2010. Per provincie wordt inzicht gegeven in de belangrijkste investeringen en activiteiten. Zowel op het gebied van onderhoud en vernieuwing van de netten als op het gebied van investeringen in slimme netten en meters om energietransitie te faciliteren. Tenslotte wordt aangegeven welke randvoorwaarden Alliander ziet en hoe het bedrijf met de belangrijkste risico s om gaat. kerntaken strategische thema s 2011 Onderhouden Klanten stellen terecht! steeds hogere eisen aan Allianders kwaliteit en kosten. Alliander gaat zich nog verder verdiepen in de wensen en behoeften van zijn klanten Gaaf, een klant! Vernieuwen Alliander investeert in efficiënter en slimmer werken om lagere kosten te realiseren en storingen, fouten en risico s te voorkomen. Operationele ketenexcellentie Veranderen Alliander werkt samen met aannemers bij het bouwen aan het netwerk, met klanten, aandeelhouders en branche-genoten bij het maken van regioplannen, het begrijpen van impact, het faciliteren van de markt. Alliander participeert in de energietransitie en faciliteert deze. Tegelijkertijd zorgt het bedrijf ervoor de impact op het milieu verder te beperken. Samenwerking Yes! We transform Om het bovenstaande te verwezenlijken profileert Alliander zich als een aantrekkelijke werkgever die kansen biedt. Modern werkgeverschap 1
iedereen energie
alliander in vogelvlucht Allianders dochterondernemingen Liander en Endinet verzorgen regionaal netbeheer voor gas en elektriciteit. Daarnaast levert Liandon complexe energieinfrastructuren. Alliander heeft ongeveer 3,6 miljoen klanten in Gelderland, Friesland, Noord-Holland en delen van Zuid-Holland, Flevoland en Noord-Brabant. Alliander bedient ongeveer 38% van de Nederlandse markt. Aantal aansluitingen per netbeheerder x 1.000 6.000 2.967 5.000 2.610 4.000 3.000 1.949 2.589 2.000 1.899 1.869 Overzicht van het aantal gasen elektriciteitsaansluitingen per netbeheerder in Nederland. Liander en Endinet verzorgen ruim 5,5 miljoen aansluitingen voor 3,6 miljoen huishoudens, bedrijven en gemeenten. 1.000 0 Gas Alliander Electriciteit 206 54 32 166 137 148 101 Enexis Stedin Delta Cogas Intergas Rendo Westland 54 51 Verzorgingsgebied van Liander en Endinet Liander elektriciteit en gas alleen elektriciteit alleen gas Endinet elektriciteit en gas alleen gas 3
netwerkbedrijf in beweging waar alliander voor staat Een maatschappij in verandering leidt tot nieuwe uitdagingen op het gebied van energie. Energie is belangrijker dan ooit, zowel in huishoudens als in het bedrijfsleven; we gebruiken er dan ook steeds meer van. Tegelijkertijd wekken we steeds meer energie decentraal op met windmolens, zonnepanelen en (micro-) warmtekrachtkoppelingen. Ook ons gasverbruik verandert door steeds betere isolatie en nieuwe toepassingen als warmtepompen. En we vinden het belangrijk om nieuwe, duurzamere bronnen van energie te benutten. Al deze ontwikkelingen maken dat ook de rol van Alliander verandert. De rol van Alliander bestaat uit: Onderhouden Alliander is verantwoordelijk voor het onderhoud van netwerken in Noord- en Zuid-Holland, Friesland, Flevoland, Gelderland en Noord-Brabant; Missie Voor een betere samenleving in de regio s waarmee we zijn verbonden. Visie Door onze verbinding met de samenleving leveren we onze diensten snel, innovatief en betrouwbaar en beleeft de klant Alliander als de beste onderneming in zijn soort. In dialoog met onze stakeholders en vanuit onze ambitie om continu te verbeteren zijn we in staat een evenwichtige bijdrage aan de groei van al onze stakeholders te realiseren. In de regio s waar we mee verbonden zijn, werken we gedreven aan een betere samenleving. Vernieuwen Naast het onderhouden, breidt Alliander zijn netwerken continu uit en vervangt delen daar waar nodig; Veranderen Tenslotte is Alliander volop aan het veranderen om ontwikkelingen zoals decentrale opwek, elektrisch vervoer en slimme meters mogelijk te maken voor klanten én om onze energievoorziening voor de toekomst te faciliteren. Met als doel 3,6 miljoen klanten te voorzien van energie. Vandaag, morgen én in de toekomst. En dat op een verantwoorde, veilige, betaalbare en duurzame wijze. Niet voor niets zijn de kernwaarden: Betrokken, Betrouwbaar en de Beste. 4 JAARPLAN 2011
op wie alliander zich richt Alliander heeft met heel veel verschillende partijen te maken. In onderstaand overzicht staat aangegeven op welke stakeholders het bedrijf zich expliciet richt en hoe Alliander gezien wil worden. Stakeholder Alliander Klant Medewerker Aandeelhouders en vermogen verschaffers Maatschappij We zijn de nummer één dienstverlener in de ogen van de klant in regio s waarmee we verbonden zijn. We zijn een innovatief, succesvol bedrijf waar gedreven aan een betere samenleving wordt gewerkt. We zijn een robuuste, maatschappelijk en economisch verantwoorde investering. We zijn een natuurlijke partner in de ontwikkeling en uitvoering van energiebeleid. partijen in de waardeketen Productie en handel Transmissie Transport Energielevering geliberaliseerd gereguleerd gereguleerd geliberaliseerd Alliander Producenten zoals: - E-on - Windunie - vattenfall - RWE - Electrabel - GDF SUEZ Transporteurs zoals: - Gasunie - TenneT Netbeheerders zoals: - Enexis - Stedin Energieleveranciers zoals: - Essent - Oxxio - Eneco - E-on - Nuon Naast de stakeholders klanten, aandeelhouders, medewerkers en maatschappij zijn er nog veel andere partijen met wie Alliander te maken heeft: 5
omgeving en uitdagingen
ontwikkelingen die het bedrijf raken waar alliander mee te maken heeft In 2020 wordt het aantal vijftigplussers geraamd op zo n veertig procent. Bron: CBS Demografie - Vergrijzing en ontgroening; 20% beroepsbevolking met pensioen in 2020 - Cybergeneratie wil flexibele samenwerkingsvormen - Klanten hebben meer informatie en zijn zich bewust van hun positie - Daling nieuwbouwwoningen en steeds verdere verstedelijking - Toenemende diversiteit bevolking Elektrische auto s. De schatting is dat er over tien jaar in Nederland meer dan 200.000 van rijden. www.e-laad.nl We gaan 18 miljard ombuigen in de komende jaren. Iedereen zal daar iets van merken. Mark Rutte, 30.09.2010 Ik hoop dat in 2020 vier van de vijf huishoudens zo n slimme meter hebben. Maxime Verhagen, 03.11.2010 Via internet en zoekmachines zijn consumenten op de hoogte van prijzen en voorwaarden, en van de reviews en ervaringen van andere consumenten. Frans Plat, 22.01.2010 Economie en handel - Tekort aan technische medewerkers - Sterkere positie toeleveranciers door globalisering en wereldwijde vraag - Stevige bezuinigingsmaatregelen aangekondigd door kabinet Rutte - Hoge volatiliteit van vreemdvermogen kapitaalmarkt blijft aanhouden Politiek en regulering - Wetgeving voorrang duurzaam deels on hold, onduidelijkheid subsidies groen - Besluit nieuwe marktmodel en slimme meters Q1/2 2011, start uitrol 2012 - Politiek streeft naar 3-5 regionale netbeheerders - Toenemende invloed Europa op Nederlandse regelgeving - Verscherpt en verhoogd toezicht; toenemende transparantie gevraagd - Ontwikkeling regulering: niet alleen maar uitkomst, ook toetsing tussentijds - Steeds moeilijker openbare ruimte te belasten Als burgers op grote schaal overgaan op duurzame daken vermindert de CO 2 - uitstoot met 20%. www.energieraad.nl Meer keuze, meer investeringen en meer veiligheid voor de Europese energiemarkt. www.europarl. europa.eu, 29.04.2009 Technologie - Toenemend gebruik technologie en internetgerelateerde oplossingen en diensten in huishoudens en bedrijven - Blijvende toename decentrale opwekking en (bio)gas invoeding - CO 2 -neutrale leef- en werkomgeving steeds belangrijker - Groeiend aantal hybride en elektrische auto s, ontwikkeling accu is belangrijk 7
kerntaken en strategische thema s in 2011 activiteiten 2011 8 JAARPLAN 2011
veiligheid als topprioriteit verbeteren van klantprestaties Veiligheid is topprioriteit bij Alliander. Hieronder staat aangegeven welke activiteiten er worden ondernomen om de veiligheid te vergroten: Informeren Twee themacampagnes met hulpmiddelen voor werkoverleggen; aanpassing van technische werkinstructies, waarop medewerkers vervolgens getoetst worden; er komen boarding kits voor leidinggevenden en veiligheidsdagen. Registreren en analyseren Ieder incident met betrekking tot eigen medewerkers én aannemers wordt geregistreerd, nagebeld en er volgt een maatwerkadvies. Bij ongevallen volgt er altijd een ongevalsonderzoek. Oplossen en voorkomen Betrokken afdelingen stellen zelf verbeterplannen op met ondersteuning van afdeling Veiligheid, Milieu & Kwaliteit. Oplossingen en resultaten worden breed gedeeld. Na incidenten volgt er altijd herinstructie. Wanneer geconstateerd wordt dat er asbest is, bepaalt dit de wijze waarop een project wordt opgepakt. Grijs gietijzer, dat breukgevoeliger is, wordt preventief vervangen. Aannemers worden steeds meer en beter betrokken. Het online veiligheidsplatform waar alle medewerkers toegang tot hebben. Dit wordt in 2011 verder uitgebreid, zodat het nog beter als hulpmiddel kan fungeren bij het voorkomen van risicovolle situaties. In 2011 wordt veel aandacht besteed aan het verder verbeteren van de klantprestaties. Reductie van de uitvalduur en het beter plannen van werkzaamheden hebben een positieve invloed op klanttevredenheid. Liander zal vanaf 1 juli 2011 als eerste netbeheerder gebruik gaan maken van het Centraal Aansluitregister. Ook worden verdere stappen gezet met betrekking tot het informeren van klanten met klachten. De IT-systemen worden flexibeler, wat leidt tot snellere en meer betrouwbare informatieuitwisseling. Centraal Aansluitregister - Alle regionale netbeheerders bundelen hun aansluitingenregisters in één gezamenlijk Centraal Aansluitingenregister (C-AR). - Met één centraal register is er minder uitwisseling van data nodig en is er altijd maar één leverancier gekoppeld aan een aansluiting. Dit zorgt voor hogere snelheid, grotere nauwkeurigheid en lagere kosten in het overstapproces. - Liander zal het C-AR per 1 juli 2011 als eerste netbeheerder in gebruik nemen. Beter informeren klanten met klachten - Om klachten te voorkomen, worden klanten nog beter geïnformeerd over wat te doen bij een verhuizing, aangezien dit nu tot veel vragen en klachten leidt. - Iedere ingediende klacht wordt eigendom van een medewerker die ook zorg zal dragen voor (tussentijdse) terugkoppeling richting de klant. Over een lange periode wordt al het grijs gietijzer vervangen, om risico s op breuk te verminderen. 9
reduceren van de uitvalduur naar een duurzame samenleving Er is een apart programmateam gestart dat met medewerkers uit alle betrokken bedrijfsonderdelen aan het reduceren van de uitvalduur werkt. Dit team heeft de eerste zes verbeterinitiatieven geïdentificeerd die in 2011 ingevoerd zullen worden: 1 Het plaatsen van GSM-verklikkers in de belangrijkste risicostrengen. Er zullen 1900 verklikkers worden geplaatst waarmee (risico s op) storingen direct op afstand worden gesignaleerd. 2 Het optimaliseren van het oplossingsproces van laagspanningsstoringen. Met alle betrokken medewerkers wordt een verbeterd proces uitgewerkt en ingevoerd. 3 Het optimaliseren van het oplossingsproces van middenspanningsstoringen. Ook hiervoor geldt dat dit met alle betrokken medewerkers wordt gedaan. 4 Het proactief bezoeken van graafwerkzaamheden. Uit de analyses blijkt dat graafschades aan middenspanningskabels de grootste impact hebben op de uitvalduur. Bij iedere binnenkomende melding van graafwerkzaamheden in de buurt van het middenspanningsnet zal contact worden opgenomen met de grondroerder. 5 Het controleren en indien nodig optimaliseren van beveiligingen. 6 Het waarborgen van voldoende capaciteit van storingsmonteurs met de juiste bevoegdheid. Bovengenoemde initiatieven leiden naar verwachting tot een reductie van circa 5 minuten. Voor Alliander is netverlies de belangrijkste veroorzaker van CO 2 -uitstoot. Netverliezen hangen direct samen met energieverbruik: reductie van het verbruik leidt tot reductie van het netverlies. Alliander besteedt dan ook veel aandacht aan initiatieven die leiden tot energiebesparing. Energiebesparing - Om Europese doelstellingen te halen, zullen we in Nederland fors moeten besparen. Ook zullen we meer duurzame energie moeten gaan gebruiken. - In het programma energiebesparing doet Alliander via een aantal (momenteel 13) verschillende deelprojecten ervaring op met diverse oplossingsrichtingen, de impact ervan op gebruik en op de netwerken. - Doelstellingen: verlagen CO 2 -uitstoot met klanten en voorbereiden op energietransitie. Een andere oorzaak van (administratief) netverlies is leegstand: aansluitingen die wel in gebruik zijn, maar waarvoor geen contract is afgesloten. Reductie leegstand - In 2010 is er een uitgebreide analyse op alle onderdelen van het proces uitgevoerd. - Doelstelling voor 2011 is 10% reductie in leegstand en dus netverlies. Hiertoe zullen de geïdentificeerde verbeterpunten worden uitgevoerd, zoals: koppeling van databestanden om leegstand te identificeren, sneller doorlopen van proces, meer fysiek controle van locaties. Ook zal Alliander in 2011 nog meer aandacht besteden aan bestrijding van fraude. Het gaat dan om oneigenlijk gebruik van energie ten behoeve van vooral hennepteelt. Convenanten met woningbouwcorporaties, politie e.d. spelen hierbij een rol, maar ook intelligente netmetingen en warmtebeeldmetingen. 10 JAARPLAN 2011
focus investeringen in de netten van vandaag en voor de toekomst In 2011 verwacht Alliander meer te investeren in de netten dan in 2010. Hier en op de volgende pagina worden op hoofdlijnen de activiteiten weergegeven die landelijk plaatsvinden. De pagina s daarna geven de specifieke activiteiten per provincie weer. Bestaande netten - Vervanging en uitbreiding van vooral elektriciteitsnetten om performance te verbeteren en te voldoen aan toenemende vraag, met name in Noord- en Zuid-Holland. - Vervangingslocaties zijn deels al vastgesteld en opgenomen in regioplannen. Daarnaast worden locaties gedeeltelijk in het programma Storingsverbruiksminuten vastgesteld. - In Amsterdam worden aansluitingen van lantaarnpalen doorgemeten en waar wenselijk veiliger gemaakt. Bestaande netten Slimme netten Slimme netten - Significante uitbreidingen van het aantal slimme meters, evenredig over het land verdeeld in nieuwbouw- en vervangingsprojecten. Nieuw is prioriteitsplaatsing: plaatsing op verzoek van de klant zelf. - Begin 2011 start de verdere opschaling en vanaf medio 2011 werkt Alliander volgens nieuwe wetgeving. - Investering in slimme meters is 75% hoger dan het investeringsniveau in 2010. - Start voorbereiden netten op toekomst door verdere digitalisering. 11
12 JAARPLAN 2011
start met slimme netten in 2011 Om de energietransitie te faciliteren, zijn slimme netten nodig. Deze netten zijn gedigitaliseerd, er is tweewegverkeer mogelijk en ze zijn op afstand bestuurbaar. Niet alleen zijn er activiteiten nodig op het gebied van digitalisering, ook een goede telecommunicatie is essentieel om de slimme netten te kunnen besturen. Om tot slimme netten te komen, zijn de volgende activiteiten nodig: - digitalisering van de onderstations - digitalisering van de middenspanningsnetten - plaatsing van slimme meters - aanpassing van het telecommunicatienetwerk Digitalisering van de onderstations is een belangrijke activiteit die ongeveer 7 jaar gaat beslaan. Eind 2011 zullen 50 van de 300 onderstations gedigitaliseerd zijn. Digitalisering houdt in dat er in de onderstations waar elektriciteit van hoog- naar middenspanning gaat computers, software en sensoren (SASensoren) geplaatst worden. Dit maakt bediening op afstand, foutplaatslocatie en autoherstel mogelijk, wat tot een significante reductie in kosten en uitvalduur leidt. Digitalisering van onderstations betekent niet alleen dat er in technisch opzicht veel verandert. Medewerkers worden getraind in de nieuwe technieken en werkwijzen, aanpassingen zijn nodig in de tekeningen van installaties, de telecommunicatieverbindingen en IT-systemen. Kortom, een zeer omvangrijk programma. In Amsterdam-Osdorp wordt in de eerste helft van 2011 een pilot gehouden met een volledig slim netwerk. Niet alleen onderstations worden de komende jaren gedigitaliseerd, maar ook de middenspanningsnetten. In 2008 is een grootschalige studie gedaan naar de toekomst van het midden- en tussenspanningsnet. Hieruit is de visie naar voren gekomen dat er in de toekomst in de regio alleen nog 20kV en laagspanningsnetten aanwezig zijn. Daar waar netten nieuw gebouwd worden, wordt dus direct 20kV aangelegd. Bestaande 10kV netten worden door middel van een speciale 20kV backbone en intelligente distributieruimtes aan het 20kV net gekoppeld. Door deze backbone en distributieruimtes wordt het netwerk gedigitaliseerd. Hiermee worden (semi)automatisch herstel, foutplaatslocatie en schakelbaarheid voorzien, waarmee de uitvalduur verder wordt verkleind. Om tot slimme netten te komen, zijn daarnaast nog slimme meters nodig en een optimaal functionerend telecomnetwerk. Om in dit laatste te kunnen voorzien, heeft Alliander besloten om het telecomnetwerk als derde net naast elektriciteit en gas te beschouwen. Het is immers cruciaal voor de uitwisseling van alle data waarmee slimme netten worden bestuurd. Het inrichten als derde netwerk start in 2011 en duurt ongeveer 3 jaar. Per provincie is er een aantal aandachtspunten: in Noord-Holland is er focus op het in goede staat houden van het aanwezige netwerk en het vervangen van koper door glasvezel. In Zuid-Holland is er focus op het in goede staat houden van het aanwezige netwerk, het ontsluiten van alle 50kV onderstations door glasvezel en de aanleg van een GPRS systeem. In Friesland, Gelderland en Flevoland ligt de nadruk op het vervangen van het UPC netwerk, de samenwerking met TenneT bij het ontsluiten van onderstations en in Gelderland en Flevoland tevens op de aanleg van een GPRS-systeem. 13
friesland Elektriciteit In Friesland wordt in 2011 6,7 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 2,9 miljoen in vervanging van laag- en middenspanningsnetten. Liander zal onder meer kabels vervangen en verleggen in verband met de verbreding van de weg Stiens-Hallum. Daarnaast worden storingsgevoelige onderdelen in het netwerk vervangen. Gas In 2011 wordt er in Friesland 300.000 geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 800.000 in vervanging van gasnetten. Liander vervangt onder andere leidingen van asbestcement om de kans op storingen te verminderen, evenals de impact op het milieu. Slimme meters In Friesland worden ruim 10.000 woningen van slimme meters voorzien. Het is nog niet bekend hoeveel prioriteitsplaatsingen er benodigd zijn. Lokale projecten Op het gebied van duurzaamheid wordt samen met de provincie en de waddeneilanden een inventarisatie gedaan. Daarnaast is het bedrijf betrokken bij duurzame mobiliteit Friesland en voorziet het alle Friese gemeenten samen met Enexis van een energieatlas. 14 JAARPLAN 2011
noord-holland Elektriciteit In 2011 wordt er in Noord-Holland (excl. Amsterdam) 32,9 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 8,2 miljoen in vervanging van midden- en laagspanningsnetten. Op Texel wordt de kwaliteit van de netten verhoogd, en ook in de Kop van Noord-Holland wordt flink geïnvesteerd in de middenspanningsnetten om het risico op storingen te verkleinen en de duur van storingen te verkorten. Tussen Hoorn en Edam is sprake van dijkverzwaringen waardoor Liander het middenspanningsnet gaat aanpassen. In Heerhugowaard is al een start gemaakt met de aanleg van slimme netten (20kV), hiermee wordt in 2011 verder gegaan. Het risico op storingen wordt in Haarlem en omgeving en in Hilversum verminderd doordat Liander hier fors investeert in het verbeteren van de kwaliteit van de netten. Tenslotte worden 750 woningen met warmtepompen aangesloten in het project Blaricummer Meent. Gas In 2011 wordt er in Noord-Holland 7,5 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 16,5 miljoen in vervanging van gasnetten. Op Texel wordt het net ge sectioneerd, wat betekent dat er bij storingen of werkzaamheden minder klanten hinder ondervinden. In Haarlem worden gasstations en grijs gietijzeren leidingen vervangen, waardoor het risico op storingen daalt. In Haarlem wordt tenslotte nog een biogasaansluiting gerealiseerd. Slimme meters In Noord-Holland worden circa 2.000 te renoveren woningen van slimme meters voorzien en circa 1.200 nieuwbouwwoningen. Het aantal prioriteitsplaatsingen is nog onbekend. Lokale projecten Zeer efficiënte nieuwbouwwijk De Draai in Heerhugowaard. Duurzame energie op Texel, samen met gemeente en andere betrokkenen. 15
amsterdam uitgelicht uit Noord-Holland Elektriciteit In 2011 wordt er in Amsterdam 14 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 17,4 miljoen in vervanging van midden- en laagspanningsnetten. In Amsterdam is al een start gemaakt met de aanleg van slimme netten (20kV), hiermee wordt in 2011 verder gegaan. Ook wordt de kans op storingen verlaagd in Amsterdam en omgeving door vervanging van storingsgevoelige stalen transformatorzuilen en stalen meterborden. Tenslotte worden in Amsterdam de aansluitingen van de lantaarnpalen doorgemeten en waar wenselijk veiliger gemaakt. Gas In 2011 wordt er in Amsterdam 2,6 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 28,8 miljoen in vervanging van gasnetten. In Amsterdam ligt de focus op het vervangen van grijs gietijzeren leidingen, waarmee het risico op storingen daalt. Slimme meters In Amsterdam worden circa 15.000 bestaande woningen van slimme meters voorzien, tegelijkertijd met de vervanging van stalen meterborden. Daarnaast worden er in Amsterdam ongeveer 2.000 te renoveren woningen van slimme meters voorzien en circa 1.200 nieuwbouwwoningen. Het aantal prioriteitsplaatsingen is nog onbekend. Lokale projecten In het kader van Amsterdam Smart City lopen er veel lokale projecten in Amsterdam en omgeving zoals West Orange, klimaatstraat, duurzaam wonen en elektrisch vervoer. Deze zullen in 2011 worden voortgezet. Daarnaast vindt in 2011 in Amsterdam-Osdorp een pilot plaats met een volledig slim netwerk en gaat onder meer het project Slimme Scholen van start. 16 JAARPLAN 2011
flevoland Elektriciteit In Flevoland wordt in 2011 8,8 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 1,8 miljoen in vervanging van laag- en middenspanningsnetten. Hiervoor worden onder meer nieuwbouwwoningen aangesloten en onderdelen vervangen die gevoelig zijn voor storingen bij fluctuerende belasting door bijvoorbeeld windenergie. Ook wordt er een nieuw en zwaarder net aangelegd om de aansluiting van 14 nieuwe windmolens te faciliteren. Gas In 2011 wordt er in Flevoland 2,5 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 3,8 miljoen in vervanging van gasnetten. Resultaten zijn onder meer waarborging van voldoende gasdruk in het geval van storingen in Lelystad-Zuid doordat hogedrukleidingen met elkaar worden verbonden en ontsluiting van een groot industrieterrein in Almere. Slimme meters In Flevoland worden ongeveer 2.400 nieuwbouwwoningen voorzien van slimme meters. Het is nog niet bekend hoeveel prioriteitsplaatsingen er benodigd zullen zijn. Lokale projecten Samen met de provincie worden de mogelijkheden onderzocht voor het opzetten van een lokaal duurzaam energiebedrijf. 17
gelderland Elektriciteit In 2011 wordt er in Gelderland 32,1 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 7,4 miljoen in vervanging van midden- en laagspanningsnetten. Resultaten zijn onder meer dat er een kleinere kans is op storingen in de omgeving van Zutphen. Tevens faciliteert Liander warmte/koudeopslag op het ENKA-terrein in Ede door het ombouwen van Hoekelum tot een volwaardig schakelhuis. Er wordt voldoende capaciteit voor industrieterrein Roodwilgen gerealiseerd door de bouw van een schakelhuis in Duiven en door het uitbreiden van onderstation Woudhuis, voldoende capaciteit voor Apeldoorn en omgeving inclusief industrieterrein Ecofactorij. Tenslotte breidt Liander de capaciteit voor station Arnhem uit in verband met de renovatie daarvan. Gas In 2011 wordt er in Gelderland 8,3 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 22,3 miljoen in vervanging van gasnetten. Liander realiseert onder andere de bodemsanering van het terrein en verplaatsing van het gasontvangststation aan de Westervoortsedijk in Arnhem om ruimte te maken voor verdere bedrijvigheid. De kans op storingen wordt kleiner door vervanging van grijs gietijzeren leidingen in Arnhem. Slimme meters In Gelderland worden 6.000 slimme meters geplaatst in bestaande woningen in Apeldoorn en nog eens 6.000 in bestaande woningen in Nijmegen. Bijna 2.500 nieuw te bouwen woningen in Harderwijk krijgen slimme meters; hiermee wordt in 2011 een start gemaakt. Daarnaast worden ongeveer 2.400 nieuwbouwwoningen elders in Gelderland van slimme meters voorzien. Het aantal prioriteitsplaatsingen is nog onbekend. Lokale projecten In samenwerking met de provincie, gemeenten en projectontwikkelaars is Liander betrokken bij een viertal woonparken. Verder met verschillende biogas- en bionetprojecten. In Bronsbergen in Zutphen is het bedrijf bezig met een micronet voor zonnepanelen. In de stedendriehoek loopt een samenwerking met de gemeenten om tot een energieneutrale situatie te komen. In Apeldoorn loopt een project met HRe ketels, in Nijmegen faciliteert Liander een stadsdistributiesysteem voor lokale duurzame energievoorziening uit biomassa en zon. Tenslotte is het bedrijf in Lochem en Zeewolde bezig met een project voor saldering en levering elders van zonnestroom. 18 JAARPLAN 2011
zuid-holland Elektriciteit In 2011 wordt er in Zuid-Holland 16,6 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 2,5 miljoen in vervanging van laag- en middenspanningsnetten. Hierbij ligt de focus in Leiden en omgeving op het vervangen van storingsgevoelige onderdelen en het aanleggen van een deel middenspanningsnet. Ook wordt hiermee voldoende capaciteit gecreëerd om grote klanten tijdig en zonder transportbeperking te kunnen aansluiten. Gas In 2011 wordt er in Zuid-Holland 5,4 miljoen geïnvesteerd in uitbreiding en verzwaring en 10,8 miljoen in vervanging van gasnetten. Hierbij ligt de focus op het vervangen van grijs gietijzeren leidingen in Leiden en omgeving, waarmee het risico op storingen daalt. Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij projecten die de gemeente of andere netbeheerders ondernemen. Slimme meters In Zuid-Holland worden bijna 2.500 nieuwbouwwoningen in Leiden voorzien van slimme meters en ongeveer 2.400 nieuwbouwwoningen elders in Zuid-Holland. Het is nog niet bekend hoeveel prioriteitsplaatsingen er komen. Lokale projecten Er worden gesprekken gevoerd met de provincie en diverse gemeenten, maar vooralsnog zijn er geen gezamenlijke lokale projecten voor 2011 benoemd. 19
noord-brabant Elektriciteit In het elektriciteitsnet in de regio Eindhoven investeert Endinet in 2011 3,8 miljoen in uitbreiding en verzwaring en 2,5 miljoen in vervanging. Door toenemende vraag naar elektriciteit is er behoefte aan verzwaring van het netwerk bij Flight Forum, deze wordt in 2011 gerealiseerd. Gas In 2011 wordt in Oost-Brabant en Eindhoven 3,3 miljoen in uitbreiding en verzwaring en 6,3 miljoen in vervanging van netten geïnvesteerd. In Son en Someren worden in enkele straten capaciteitsverzwaringen uitgevoerd om tegemoet te komen aan de toegenomen capaciteitsvraag. Er wordt in zowel Oost-Brabant als in de regio Eindhoven verder gegaan met het saneringsprogramma stalen huisaansluitingen; volgend jaar worden 2.000 stalen aansluitingen gesaneerd. Ook worden delen van de stalen en grijs gietijzeren hoofdleidingen vervangen. Tenslotte wordt in Oost-Brabant een aantal kilometers asbestcement leidingen vervangen. Dit alles om risico s op storingen door breuk en de impact op het milieu te verminderen. Slimme meters In Oost-Brabant worden 4.000 gasmeters in nieuwbouwwoningen geplaatst. Ook worden circa 1.500 prioriteitsplaatsingen in dit gebied verwacht. In de regio Eindhoven verwacht het bedrijf 500 prioriteitsplaatsingen, waarbij zowel gas- als elektriciteitsmeters worden geplaatst. Lokale projecten Voor 2011 zijn er (nog) geen concrete lokale projecten. 20 JAARPLAN 2011
kortom... De maatschappij verandert continu en ook het gebruik van energie. Alliander verandert mee, waarbij het bedrijf onderhoudt, vernieuwt en verandert. De programma s binnen de strategische thema s Gaaf, een klant!, Operationele ketenexcellentie, Samenwerking, Yes! we transform en Modern werkgeverschap zorgen ervoor dat het bedrijf: - nog betere resultaten boekt in het onderhoud van netwerken, - op een efficiëntere en slimmere manier kan vernieuwen, - tijdig verandert om de energietransitie mogelijk te maken en - over voldoende gekwalificeerde medewerkers blijft beschikken. In zijn gehele verzorgingsgebied investeert Alliander in 2011 volop om energievoorzieningen vandaag, morgen en in de toekomst mogelijk te blijven maken. De verwachte resultaten in 2011: meer veiligheid, minder storingsminuten, meer efficiëntie, slimmere netten en meters en tevreden klanten en medewerkers.
iedereen energie April 2011 Alliander N.V. Bezoekadres: Utrechtseweg 68 6812 AH Arnhem Postadres: Postbus 50 6920 AB DUIVEN info@alliander.com www.alliander.com Uitgave Alliander N.V. Lay-out en opmaak Teldesign, Rotterdam Fotografie Hans-Peter van Velthoven / Liliane van Kol Papier Olin