Typograf ie. Project 1. wat weet je er van... Klas GV2J. Mediacollege Amsterdam



Vergelijkbare documenten
de Letter grafisch vormgeven een typograf isch project Mediacollege Amsterdam

De vormgever. Project 2. wat weet je van ze... Mediacollege Amsterdam

voor drukwerk In InDesign zijn foto s geplaatst (cmd+d) en niet gecopyeerd en geplakt

Project 2. Mediacollege Amsterdam

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Vormgeven en typografie

Grafische Instructie. Drukklaar aanleveren. snijtekens afloop milimeter Photohop InDesign printer drukwerk Pantone raster cmyk

Kerntaak 1: Verricht voorbereidende werkzaamheden voor de realisatie van een media-uiting

Mediacollege Amsterdam

Opdracht Tijdschriften

Typografie. Hoe typografie toepassen

concept af hebben en laten goedkeuren; ideeschetsen uitwerken tot schetsvoorstellen instructie Indesign, Illustrator, Photoshop en Flash.

Grafische Instructie. Adobe InDesign. Adobe Apple InDesig Tekstkaders stalen openen stijlen zoom corps plaatsaanduidingstekst document

Kerntaak 1: Verricht voorbereidende werkzaamheden voor de realisatie van een media-uiting

Aanleverspecificaties

Les 1. Digitale Media - DTP 1

VMG. Lettertypen. typografie. creatief met tekst en beeld

Campagne. Big John. Mediacollege Amsterdam

Ontwerp en zetoefening in Indesign 2.0 Oefening met als thema: Typografische folder. De corpsbalk schematisch kunnen voorstellen en benoemen.

Vormgeving Tijdschrift

De kopjes in je flyer hebben een kleur die je zelf gemaakt hebt en die kleur heb je je eigen naam gegeven.

READER OEFENINGEN TIJDSCHRIFT

Stap 4: Indeling maken

AANLEVERRICHTLIJNEN OPEN BESTANDEN (1-4)

Stanley Sterken Mv1D taak 1.2.A4 - typografie boekje. bronnen:

Een boek opmaken in Word

Design Theorie voor 3-ICT Vormen en Afmetingen

De Budelse digitaal. digitaal_aanleveren2016_db 3 februari 2016, 15:47

Paul van der Linden MT1a School Docoments, user 9994 Year Subject: Typografie. Voorwoord,

Design & Ontwerp Theorie voor klas 3. 1 Vormen & Afmetingen. 1.1 Zijn Vorm & Afmetingen al vastgesteld? 1.2 De Printer. 1.

Kerntaak 1: Ontwerpt de media-uiting

Examen VMBO-BB. grafimedia CSPE BB. gedurende 860 minuten. Bij dit examen horen digitale bestanden en een uitwerkbijlage.

De breedte van het bestand voor het omslag wordt 343 mm en de hoogte is 246 mm. De rug van het boek is 11 mm.

VANDERPERK GROEP Postadres: Bezoekadres:

studentengids mediavormgeven grafische vormgeving training 068 Infographics vormgeven met Adobe Illustrator CS3 leerjaar 2 t 068 versie 001

PDF-WORKFLOW. Hogeschool Gent 2e kan grafische en reclame vormgeving Departement KASK academiejaar

Aanleverspecificaties Infoscan Studio

Huisstijl. van logo tot briefpapier

INHOUD: 1. INDEX 2. Tekst opties instellen 3. Andere kleur kiezen dan de getoonde. Cellen bewerken: Foto s en/of afbeeldingen toevoegen:

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. InDesign 15. Pagina s PP Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond.

CURSUS DIGITAAL ATELIER Photoshop/ Illustrator/ Indesign

Persoonlijk Actieplan (PAP)

Afloop & Marges Hoe zit dat nu precies?

Kerntaak 1: Ontwerpt de media-uiting

Omslag opmaken in Word. Open een nieuw bestand en ga naar Pagina-indeling / Pagina-instelling / Tab Marges. En geef de onderstaande waarden in:

januari 2008, versie 1.1 Aanleverspecificaties Digitale bestanden

Spelregels zijn als volgt:

BESTANDEN AANLEVEREN - 1 -

Debriefing. planning

PROJECT 1: FREECARD 1 t/m 5 november

interactief pdf DTP N2

Aanleverspecificaties

PDF-instructies. Opmaakinstructies Proefschriften. Geachte promovendus,

WERKEN MET TEKST in ILLUSTRATOR

September 2013, versie 1.5. Aanleverspecificaties Digitale bestanden

Cursus SKOOLBORD ART. Rolf Dingerink

Aanleveren losse bestanden

Maak een vormgeving (geschikt voor meerdere devices), met een duidelijke huisstijl en visual, die aansluit bij jouw doelgroep, waarbij je rekening

Inloggen: Opbouw site: Een handleiding/introductie voor de nieuwe site van Fotoclub VPR.

Ontwerp en zetoefening in Indesign 2.0 Oefening oefening met als thema: Het naamkaartje.

Nieuws sites hebben een krantachtige vormgeving; de informatie staat voorop.

Eindformaat = 210x150mm

Digitaal printen binnen Grafimedia VMBO. Opdracht

Aanleverspecificaties checklist

Examen VMBO-BB. grafimedia CSPE BB. gedurende 860 minuten. Bij dit examen horen een uitwerkbijlage en digitale bestanden.

EEN DRUKKLARE PDF STAP VOOR STAP

Examen VMBO-BB. grafimedia CSPE BB. gedurende 860 minuten. Bij dit examen horen uitwerkbijlagen en digitale bestanden.

WORD in kleine stapjes

kunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas...

InDesign CS6. Gereedschappen

Digitaal printen binnen Grafimedia VMBO. Opdracht

Algemeen. HOME = startpagina NBD BIBLION = achtergrondinformatie AANBIEDINGEN = overzicht acties CONTACT = speciale verzoeken indienen

Huisstijl Koning Willem 1 College Hieronder staan een aantal richtlijnen geformuleerd in het huisstijlhandboek van KW1C.

Visualiseren / Periode 1

Aanlever Specificaties

Huisstijlhandboek. Richtlijnen en instructies voor gebruik van de huisstijl

Digitaal corrigeren Notitie Wat heeft u hiervoor nodig? Markeren Tekstbewerkingen Stap voor stap hoe het werkt

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. InDesign 13. Stijlen PP Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond.

Huisstijl manual. Gezamenlijke opleidingen TU Delft en Universiteit Leiden

Aanleverspecificaties

Grafische Instructie. Adobe Illustrator. Adobe Apple Illustrator Pentool selectie openen vector zoom selecteren document

Kerntaak 1: Ontwerpt de media-uiting

Kor IJszenga Adjunct directeur

Een boek opmaken in Word

OPDRACHTKAART. Thema: Prepress. Photoshop 3. Maskers en uitsneden PP

Herhaal bovenstaande voor nog een kleurvlak (in dit voorbeeld de lippen).

Aanleverspecificaties Instellingen, drukklaar maken en uploaden

1 Omslag/voorblad/titelblad. 2 Titelblad

Grafische Instructie. Adobe Illustrator. Adobe Apple Illustrator Pentool selectie openen vector zoom selecteren document

VMG BEELD- SCHERMTY- POGRAFIE. Methodiek. diverse media onder de loep

Print > dagbladen, magazines en huis-aan-huiskranten Richtlijnen voor Advertorials

Examen VMBO-BB. grafimedia CSPE BB. gedurende 860 minuten. Bij dit examen horen digitale bestanden.

Animation. Info-animation Explanimation MARKETING & COMMUNICATIE - DIGITALE VORMGEVING JANUARI 2013

design ook items uitsnijden

Snel een begin maken met Front-Page voor een eigen website. blad 1

WORKSHOP 02. Typography is what language looks like Ellen Lupton. Vormgeving CMD P Nicole Frank

Kerntaak 1 Ontwerpt de media-uiting 1.1 werkproces: Beoordeelt de opdracht en bespreekt deze met de opdrachtgever Omschrijving

Aanleverspecificaties-Checklist_v001

Een boek opmaken in Word

Werkbladen Grafische Techniek Grafische theorie: Project 1

Appels & Appels Drukkerij Damen en ISO :2004

Transcriptie:

Typograf ie wat weet je er van... Klas GV2J Project 1 Mediacollege Amsterdam

Project Voor wie Duur project Planning Inleveren Digitaal Inleveren & Beoordeling Project 1 Project Poster Typografie voor tweedejaars studenten klas GV2J, periode 1-2011. Dit project dient om een poster te ontwikkelen voor de doelgroep eerste jaars leerlingen. Het project start in week 5 en zal 5 weken duren. Dit is exclusief beoordeling, de beoordeling vindt later plaats. Week 5 (31 jan - 4 febr.) introductie; 2 februari bezoek aan Grafische Vakbeurs te Gorichem; briefing posterproject (31 januari); onderzoek. Week 6 (7 febr. - 11 febr.) vervolg onderzoek schetsen + trainingen. Deadline bannertraining en banneronderzoek Week 7 (14 febr. - 18 febr.) Excursie naar Design Museum en academie St. Joost te Breda (15 februari); schetsenvoorstellen + trainingen. Week 8 (21 febr. - 25 febr.) Voorjaarsvakantie. Week 9 (28 febr. - 4 mrt.) trainingen en uitwerkingen. Week 10 (7 mrt. - 11 mrt.) uitwerken en inleveren. Deadline vrijdag 11 maart 2011 Digitaal (pakket+pdf) op CD-ROM: uiterlijk vrijdag 11 maart (om 9.00 uur). Let op: in week 11 wordt de poster digitaal (pdf) aangeleverd bij de drukkerij om het op A2 formaat te laten plotten (buiten de deur). Indien je de deadline niet haalt, dan zorg je zelf voor een print op A2-formaat. Week 10: Banner inleveren via N@tschool + op CD (zie instructies Theo)+ de schoon&weer poster. print, ingeleverd als gevouwen model, op A3 (dubbelzijdig geprint);zwart/wit print, plano op A2-formaat wordt aangeleverd via Rijnja Schetsboek CD-ROM In een later stadium volgt de beoordeling. Tijd en plaats worden bekendgemaakt via Ma-net.nl. Daarna start het nieuwe project: de Vormgever Ma-GV 2 e jaars-team, 2011 2

Project Inleiding Probleemstelling Leerdoelen De letter. Welkom in het tweede jaar. Als opfrisser na je vakantie deze opdracht waarin typografie centraal staat. Dit is om met het resultaat eerstejaars studenten kennis te laten maken met de basisbegindselen van typografie (zie ook bijlage 1 en 2). Een eerstejaars leerling komt hier meestal op school zonder enige typografische kennis. Jij hebt deze kennis wel en die ga je door middel van deze opdracht doorgeven aan eerstejaars Ma-studenten. Aan de hand van één gegeven lettertype ga je aan het werk. Je kunt je typografische kennis uit het eerste jaar gebruiken; Je kunt nieuwe kennis m.b.t. typografie gebruiken; Je kunt beschrijvend schrijven voor de doelgroep eerste jaarsstudenten; Je kunt een passende lay-out en vouwwijze bedenken en uitwerken; Je kunt een aantal typografische begrippen beschrijven; Je kunt de sfeer van een lettertype visualiseren; Je kunt een banner maken in flash. 3

Uitwerking Opdracht De uiting is een gevouwen folder (A5) die bij uitvouwen een poster is. De uitgevouwen maat is A2, en wordt tweezijdig bedrukt. Voorzijde (schoonzijde): de sfeer van een letter (associatie); Achterzijde (weerzijde): de typografische (theoretische) uitleg. De poster (schoonzijde) Het lettertype dat je hebt gekregen, heeft een bepaalde uitstraling/gevoel. Dit gevoel moet je gaan versterken. Zo kan je bijvoorbeeld een zware letter uitbeelden door die op te bouwen met bakstenen of een heel lichte letter op te bouwen uit veertjes. De folder (de weerzijde) De folder bestaat uit acht verschillende hoofdstukken, elk met tekst en voorbeelden. 1. Een introductie van het lettertype met daarin bijvoorbeeld een tijdsbeeld en de reden waarom deze ontwikkeld is; 2. Classificatie van het lettertype (Romein, Egyptienne, Bodoni, Schreefloos, Fantasie); 3. Een letterproef met daarin kapitalen, onderkast, cijfers en leestekens; 4. Benoeming van de onderdelen van de letter: Kapitaal-hoogte, x-hoogte, stokletter, enz.; 5. Uitleg van typografische begrippen: Corps, interlinie, regelafstand, spatiëring, kapitaal, kleinkapitaal, onderkast, schreef/schreefloos, broodletter (platte tekst), mediaevalcijfers, tabelcijfers, ligatuur; 6. Toepasbaarheid: links/rechtslijnend, gecentreerd, uitvullen. De letter tonen in verschillende corpsgroottes; 7. Het tonen van de restruimtes van de letters door middel van de letter diapositief te laten zien (handmatig); 8. The do s and don ts van de typografie (minimaal tien). Vouwen Uitvoering Verdiep jezelf ook in de diverse vouwwijzen om van een A2 tot een A5 te kunnen komen. Oefen eerst eens met een blanco vel (zie bijlage 3). De schoon&weer poster: print, als gevouwen model, op A3-formaat (dubbelzijdig geprint); print, plano op A2-formaat (dubbelzijdig); full color. 4

Digitaal uitwerken Opdracht Werkwijze Specificaties De Poster/folder zal, nadat alle schetsfases gereed zijn, digitaal uitgewerkt moeten worden. Hiervoor gebruik je de voor jouw klas ingeroosterde lesblokken (let op het rooster). Als de werktekeningen voorzien zijn van de juiste maten mét de tekstgegevens (op overlay) kan er op de computer gestart worden om het eindresultaat te verkrijgen. Aan de hand van de schetsen zullen dan pas de poster & banner op de computer uitgewerkt gaan worden. Oefening: Het plaatsen van pdf's (8 pagina's A5) in de lay-out van A2 (poster). Zorg ervoor dat vóór je hiermee start, je de juiste afbeeldingen digitaal gemaakt hebt. Als je gaat scannen, let er dan op dat je eerst het uiteindelijke formaat van de foto weet, zodat je bij het scannen het juiste percentage invult. Photoshop is een pixel-georiënteerd programma. Na het plaatsen van de bestanden in InDesign mag er niet meer vergroot/verkleind mag worden (toegestane marge is tussen 90-110%). Het opmaken geschiedt alleen in InDesign CS4. Start met het aanmaken van één document en bewaar dat direct onder de naam: Poster_JeNaam.indd. Maak in InDesign je poster op A2-formaat en maak 2 pagina's aan. Zorg dat je een afloop opgeeft van 3 mm. Geef (op de weerzijde) met hulplijnen de 8 gelijke (A5) pagina's van je folder aan. Maak elke A5-pagina apart op in InDesign en plaats deze in een Bibliotheek die je bij het menu Bestand > Nieuw kan aanmaken. Noem de Biblotheek: Typoposter. Dit heeft een groot voordeel dat je snel de A5-pagina's kan verwerken en ze daarna alleen maar hoeft te plaatsen op de juiste plek. Je docent legt het je uiteraard uit! 1. Analoge afbeelding scannen, omzetten en bewerken in Photoshop: a. voor full color: menu afbeelding > modus: CMYK-kleuren > daarna bewaren als Fotonaam.psd. b. voor duotone-foto s: menu afbeelding > modus: grijswaarden > duotone > daarna bewaren als Fotonaam.eps. Eventueel verder bewerken naar believen met de mogelijkheden van Photoshop. 2. Voor bewerking in Illustrator kan je rekening houden met het feit dat dit een vector-georiënteerd programma is, waar het naar believen in InDesign vergroot/verkleind mag worden. Maak lettercontouren. Je kan hier gebruik maken van de pantone kleuren (PMS) die bij full color omgezet moeten worden in CMYK. Bewaar het bestand als Illustratienaam.ai om in InDesign te kunnen plaatsen. Denk om de koppelingen!! Kijk voor werkwijze achterin deze reader (zie bijlage 3). 5

Digitale eisen Specificaties Printen Kleurprofiel Inleveren Voor de poster/folder gelden de volgende eisen: afbeeldingen in CMYK (géén RGB); bestandsformaten bewaren als.psd,.tiff of.eps (bij duotone); pixelbestanden met resolutie van 300 ppi; pixel-afbeeldingen moeten binnen de 90-110% geplaats worden; Om goed te kunnen drukken/printen worden er een aantal technische eisen aan een product gesteld. Het is de bedoeling dat je ontwerp ook goed gedrukt/geprint kan worden. Bovenstaande specificaties zijn dan ook nodig om dat te kunnen realiseren. Elke drukpers/printer heeft zijn eigen specificaties/ afwijkingen. Hiervoor heeft men Kleurmanagement in het leven geroepen om juiste en voorspelbare producten te kunnen krijgen. Er moet dus eerts getest worden. We werken daarom met profielen die internationaal afgesproken zijn. Voor elke drukpers/printer kan men een profiel aanmaken waar de afwijkingen in gecorrigeerd worden. Onze kleurenprinter heeft ook zo'n profiel (b.v. het XEROX-Stockholm profiel). Maak eerst een pdf voordat je gaat printen. Hier moet je dus ook een profiel kiezen. Kijk op je informatievel voor het maken van je pdf voor dit product. Je kiest hierbij de specificaties voor Rijnja-Typoposter. De poster/folder moet digitaal op CD-ROM ingeleverd worden als: Poster_JeNaam.indd Op de CD-ROM komt te staan: Poster_JeNaam-map Je poster/folder moet je bewaren als pakket (met alle gebruikte bestanden (Links) in één map mét de fonts); Plaats correct gemaakt pdf bestand erbij: Noem deze Poster_JeNaam.pdf. De banner zet je op een webpagina en lever je ook in via de Showcase van N@tschool. De CD-ROM is voorzien van een inlegvel welke slaat op je posterproject en is voorzien van je naam en klas!! Werk gestructureerd in één map waarbinnen je alles plaats wat met dit project te maken hebt. Zo raak je geen spullen kwijt en blijft het netjes in je computer. 6

Banner Opdracht Specificaties Inleveren Een banner is een grafische reclame-uiting op het internet. Door op een banner te klikken wordt in een nieuw venster een webpagina geopend van de firma waarvoor je adverteert. Je kunt veel over banners vinden op: http:// nl.wikipedia.org/wiki/reclamebanner Om de attentiewaarde van de banner te verhogen, is onze banner geanimeerd. Zie: http://www.8bitscreative.com/default.asp?contentid=34 http://www.hostgator.com/banners.shtml http://www.onestop-workshop.com/works/web%20design/banner%20showcase/ http://www.visionsatplay.com/banners_biol.html http://www.bannersonline.com/portfolio/120x600/120x600_banners_1.phtml Een ander aspect van banners is interactiviteit. Een banner staat op een webpagina en als je op de banner klikt, wordt de webpagina van de adverteerder in een nieuw venster opgeroepen. De banner nodigt een ieder, die om typografie geeft, uit een kijkje te nemen op de site van de Fontshop: www.fontshop.be. Je kunt de bezoeker zelfs naar de letter doorsturen, die jouw is toegewezen! Je maakt de banner dus zo, dat bij ontwerpers de interesse gewekt wordt om te gaan kijken. Als er op de banner geklikt wordt, opent zich een nieuwe pagina op je computer met de webpagina van de Fontshop. 1. de uitvoering sluit aan bij de doelgroep 2 goed gebruik van de typografie 3. de animatie in de banner moet de boodschap versterken afmetingen (lengte en breedte) conform de specificaties op http://nl.wikipedia.org/wiki/reclamebanner en ook de maximale bestandsgrootte van de banner staat op deze pagina. 4. de banner staat op een webpagina. Deze pagina is verder niet opgemaakt, alleen een achtergrondkleur en een tekstje door wie de banner gemaakt is. Noem deze pagina zoals altijd index.html. 5. de banner linkt naar een pagina van www.fontshop.be en laat deze pagina in een nieuw venster opspringen 1. Bewaar de banner op de webpagina in een map met als naam: banner_jenaam en brandt deze map op de CD, die je voor dit project inlevert. 2. Plaats deze map ook gezipt in de map Showcase op N@Tschool en verzend dat dossier naar Theo (geef vrij voor publicatie buiten N@Tschool!) Op de site van Theo (www.xs4all.nl/~blanken5 vind je een video over het inleveren van een website op N@Tschool. 7

Titel Verschillende banners Banneronderzoek Onderzoek minimaal zes (meer mag dus ook!) sites, waar reclame gemaakt wordt via banners. Maak van de banners, die je aanspreken, een screenshot. Met een Mac gaat dat via de toetscombinatie Cmd+Shift+4, waarna je een kader om het gewenste beeld kunt trekken. Op een PC doe je dat via een druk op de PrtScrn toets, waarna je het plakt in een beeldbewerkingsprogramma. Noteer de website waar de banner op staat en de site waarnaar de bezoeker geleid wordt. Zet je onderzoek in een brochure op staand A5 formaat met Indesign (14 pagina s). De eerste pagina heeft een gekleurde achtergrond en je naam en klas staan er op. Op elke spread staan een of meerdere screenshots van een banner met daarbij jouw opmerkingen zoals: wat vind je goed aan het ontwerp? wat valt je op? wat vind je minder goed? Op welke site staat de banner? Naar welke site linkt de banner? Ook staat de volledige tekst van de animatie erbij en de naam van de site waarop je de banner gevonden hebt. Conclusie Inleveren Op het eind staat jouw slotconclusie o.a.: wat is je opgevallen, kleurgebruik bij banners, wat ga je in je ontwerp gebruiken? Kies in InDesign voor de exportfunctie en maak van je document een swf-document. Dit bestand is veel kleiner (geheugen) dan een pdf en geeft de bezoeker de mogelijkheid zelf te bladeren. Instellingen swf: Schaal op 100% en kijk of je tekst nog leesbaar is. De swf inleveren via N@tschool: in de Showcase >> Dossier genereren en verzenden naar Theo den Blanken (geef vrij voor gebruik buiten N@tschool!). 8

Schetsboek protocol Opdracht Uitvoering Hoe ziet je schetsboek eruit: Het formaat is minimaal A3 liggend. Het bestaat uit een omslagvel (schutvel) waarop je naam en je klas staat en het onderwerp van je project (zie tekening). Als je project uit verschillende onderwerpen bestaat, laat dat dan ook zien in je schetsboek, d.m.v. een index (inhoud) en diverse tabbladen (tussenbladen) die de verschillende onderwerpen scheiden (zie tekening). De teksten op omslag, index en tabbladen mogen met de hand (mits typografisch goed verzorgd) worden gezet of op de computer (ook verantwoord). Zorg voor een logische opbouw van je schetsboek. Spreek je uit over een zelf gekozen lay-out! Het geheel wordt uiteindelijk gebonden met een bindsysteem, b.v. wire-o-binding (zie tekening). Wat komt er in je schetsboek: In je schetsboek staan al je ideeën gevisualiseerd, gekrabbeld of geschetst. Je schetsboek is een creatieve gedachtengang. Iedere schets is de moeite waard. Laat o.a. zien je kleuronderzoek, je vormonderzoek, je beeldonderzoek, typografisch onderzoek, letteronderzoek, compositie en alles wat er verder in je brokkelbreintje opkomt. Je schetsboek is een kijkboek dat laat zien hoe je aan het eindresultaat bent gekomen. Waarom een schetsboek? Een schetsboek laat aan je docent en je stagebedrijf de volgorde zien hoe je tot een ontwerp gekomen bent. Het laat zien hoe je gedachtengang is geweest en hoe je tot een eindresultaat gekomen bent. 9

Bijlage 1: Wat is Typografie Uitleg Typografie, van het Griekse τúπος (tupos: slag, vorm, afdruk) en γραφειν (graphein: schrijven), behelst het zetten, drukken en vormgeven van teksten, zowel voor functionele als esthetische doeleinden. Om deze doeleinden te verwezenlijken speelt de opmaak van tekstblokken, de bladspiegel alsook de keuze van lettertypen, vette en cursieve varianten, witruimte en interpunctie een belangrijke rol. Oorspronkelijk was het belangrijkste medium voor de typografie het boek. Anders dan voor boeken is typografie tegenwoordig niet weg te denken van formulieren, webpagina's, interactieve cd-roms, reclameteksten of waarschuwingsborden. Typografie dient rekening te houden met het medium en doel van de geschreven teksten. Deze stellen verschillende eisen voor leesbaarheid en opvallendheid. Toepassing Typografie houdt zich bezig met tekstuele vormgeving, en wordt in de meeste gevallen toegepast om het doel en de inhoud van een tekst te ondersteunen. Een tekst moet bijvoorbeeld prettig leesbaar zijn. Daarom worden teksten in boeken en kranten vaak uit een lettertype met schreef gezet, maar op het beeldscherm juist vaak met een schreefloos lettertype zoals Verdana of Tahoma opgemaakt. Voor een reclame- of waarschuwingsbord is het van belang dat woorden opvallen door ze met felle kleuren te accentueren. In een lange tekst wordt het juist als storend wordt ervaren wanneer er vetgedrukte woorden uitspringen en wordt bij voorkeur cursivering gebruikt om de lezer te attenderen. Ook met andere zaken die de leesbaarheid van een tekst beïnvloeden houdt typografie zich bezig. Bijvoorbeeld het gebruik (doelgroep) en de indeling van een pagina. De typograaf let op de zetbreedte (regellengte): de breedte van een tekstblok of kolom. De typograaf let daarbij op het maximum aantal tekens of woorden per regel. Bij een tekst met te lange regels moet het oog van de lezer namelijk een te grote afstandssprong maken van het eind van de regel naar het begin van de volgende. In het algemeen worden maxima gehanteerd van gemiddeld ca. 85 tekens (inclucief spaties en leestekens) of van gemiddeld twaalf woorden. de diverse lettergroottes (corpsen) en -soorten Door een combinatie daarvan (naast onder andere kleurgebruik) kan de typograaf de diverse tekstelementen visueel onderscheidend maken en daarmee de inhoudelijke hiërarchie goed visualiseren en ordenen. Letterfamilies bestaan uit diverse lettersoorten, meestal minimaal romein (normaal), vet, cursief en vet-cursief. Er zijn ook uitgebreide letterfamilies, die dan bijvoorbeeld als extra lettersoort vet-cursief, halfvet, extra vet, versmald en verbreed hebben. de interlinie: het wit tussen twee regels. 10

De typograaf let op vervolg Voorbeeld Aspecten Lettertype Classificatie de regelafstand: de grootte van de letter (het corps) opgeteld bij de grootte van de interlinie. (Voorbeeld: corps 10 punt + 4 punt interlinie geeft een regelafstand van 14 punt.) de woordspaties: het wit (de ruimte) tussen twee woorden. het gebruik van kapitalen (hoofdletters) en onderkast (kleine letters als deze) de letterspatiëring: het wit tussen de letters onderling de leestekens de gebruikte letterfamilie(s) (lettertypen). het vaste (verticale) tussenwit (bij meerdere kolommen) het bijeenblijven van inhoudelijke 'eenheden' Om een bekend voorbeeld te geven: de staartregel van een alinea die niet alleen boven aan een pagina mag staan (het zgn. 'hoerenjong'). Zo bestaat er onder andere ook de 'wees' of de 'weduwe' (uit het Engels: the 'widow'). Deze termen staan beiden voor de eerste regel van een alinea die alleen staat onderaan een pagina. Voor woordenboeken of kranten, waar ruimte schaars is, worden er opzettelijk smalle lettertypen uitgezocht, waardoor het papier efficiënter benut kan worden. De marges worden dan uiteraard ook klein gehouden. Een voorbeeld is de Lexicon (Bram de Does, 1992), die wordt gebruikt in de krant NRC Handelsblad en het woordenboek de Dikke Van Dale. Sommige aspecten en gewoontes van de typografie zijn universeel: te lange regels, te weinig interlinie en te kleine woordspaties lezen niet prettig. Andere gewoontes zoals het gebruik van aanhalingstekens en gedachtestreepjes verschillen van tijd tot tijd en van land tot land en daarbinnen nog weer van publicatie tot publicatie. Een lettertype (ook wel het font genoemd) is een serie tekens die letters uitbeelden. Veel tekstverwerkers geven de gebruiker de keuze verschillende lettertypen te kiezen, zoals Times New Roman, Helvetica, Arial of Courier. Er zijn verschillende systemen bedacht om lettertypen in te delen. Een zo'n systeem is de chronologische volgorde. In de 20 e eeuw alleen al zijn zoveel lettertypen ontworpen, dat dit systeem niet toereikend is. De classificatie van Vox klopt niet altijd maar omdat het enige orde schept is het nog steeds de meest gebruikte classificatie. Ook de vereenvoudigde classificatie (Groenendaal) wordt vaak gebruikt. Op een van de volgende pagina's wordt deze benoemd. 11

Letterclassificatie Romein 1 Schreef 1a Renaissance-schreefletters (Garamond-bold) Mediacollege Amsterdam Romein 1b Overgangs-schreefletters (New Baskerville-bold) Mediacollege Amsterdam 1c Classicistische schreefletters (Bodoni-bold) Mediacollege Amsterdam 1d Egyptienne-schreefletters (Memphis-medium) Mediacollege Amsterdam 2 Schreefloos Schreeflozen letters (Frutiger-bold) Mediacollege Amsterdam 3 Fantasie Fantasieletters (Mistral) Mediacollege Amsterdam 12

Opbouw van de letter Informatie Een letter is een teken om in geschreven taal een klank van de gesproken taal weer te geven. De letters die in een taal gebruikt worden, vormen samen het alfabet van die taal. Een kleine hoeveelheid letters is hierbij genoeg voor alle woorden. Onder de tien tekens is al mogelijk, maar hoe beter de letters de spraak en dus alle klanken moeten kunnen vertegenwoordigen, hoe meer tekens er nodig zijn. Toch blijft dit aantal altijd onder ongeveer vijftig, wat een alfabet tot een handiger uitvinding maakt dan de hiërogliefen. Opbouw van het alfabet Stokletters : b d f h k l t Staartletters : g j p q y rompletters : a c e i m n o r s u v w x z Opbouw van letters 1 Basislijn (of letterlijn) 2 x-hoogte rompletters 3 Kapitaalhoogte 4 Stokhoogte stikletters 5 Staartlengte staartletters 6 Hp-hoogte 7 kp-hoogte 8 Accenthoogte 9 Corpswit 10 Letterbreedte 11 Typografisch vierkant 1 Beeld 2 Vlees 3 Romp 4 Stok 5 Staart 6 Boog 7 Vlag 8 Schreef 9 Pons (counter of oog) 10 Basislijn 13

Bijlage 2: Sites Informatie over typografie Onderstaande sites geven extra informatie over Typografie. http://www.delijst.net/delijst/design/typografie/fonts/ http://www.kb.nl/galerie/100hoogtepunten/typografie.html http://www.naarvoren.nl/artikel/typografie.html http://www.design.nl/designnl/ 368.458.283.400;jsessionid=9E2685FF3BB6B9D1BD9D56A6FB57F8B6 http://www.web-con.nl/site/tutorials.php?tutorial=264 http://www.html-site.nl/typo.php http://webrichtlijnen.overheid.nl/handleiding/ontwikkeling/productie/printen/typografie-usability/ http://www.boekenvreugd.nl/kunst.html http://museum.antwerpen.be/plantin_moretus/collectie1.html http://www.ploink-brothers.com/2007/08/15/typografie-tools/ http://www.mediamatic.net/article-19413-nl.html http://www.zwet.nl/pdf.pdf http://www.werf3.nl/ http://www.lennartwolfert.nl/category/typografie/ http://www.fontshop.be/details.php?entry=155 Kijk oponze site, knop TYPOGRAFIE http://gv.ma-net.nl/gv2/structuur/typografie.html 14

Bijlage 3: Formaten en vouwen Papierformaten Voor druk-en printwerk worden over het algemeen A-formaten gebruikt. Alle A-formaten kunnen worden teruggevouwen naar A4-formaat, met de identifi catiestrook zichtbaar. Daarnaast worden er ook nog veel andere, drukkers, formaten gebruikt. Zoek deze eens op. Bij je Papierproject heb je deze ook nodig. Het juiste formaat wordt gekozen aan de hand van de schaal en afmetingen van de tekening. A-formaten Aanduiding Nominale afmetingen A0 841 x 1189 A1 594 x 841 A2 420 x 594 A3 297 x 420 A4 210 x 297 Vouwen Onderstaande tekening geeft je een idee van vouwen. Er zijn echter nog veel meer mogelijkheden. Onderzoek deze maar eens. 15

Mediacollege Amsterdam opleiding Mediavormgever - uitstroomrichting grafisch vormgever Studiejaar: 2010 / 2011 Project 1: de letter Naam: Kerntaak 1: Ontwerpt media-uiting comp. werkprocessen 1.3 maakt concept product sub beoordeling wie wanneer toelichting O N S L R ontwikkelt het concept, bedenkt het communicatie-idee en kiest voor een creatieve invulling van thema, sfeer, emotie, stijl en benaderingswijze, waarbij hij geschikte hulpmiddelen gebruikt om ideeën te vormen schetsboek & uitwerking verzamelt informatie over de markt/ doelgroep, product/ dienst, organisatie, concurrentie, schetsboek & uitwerking het onderwerp, thema en boodschap 1.4 maakt ontwerp product sub beoordeling wie wanneer toelichting werkt volgens gestelde kwaliteits- en productieniveaus en controleert het resultaat eindproduct poster gebruikt de hulpmiddelen - waaronder relevante software - met name vormgevings- en opmaaksoftware, bij het maken van het ontwerp en de presentatie eindproduct poster overlegt indien nodig met opdrachtgever, collega's en derden over het ontwerp verschillende ideeën in schetsboek schetsen K interpreteert het concept voor de media-uiting, hij kiest geschikte (vormgevings-) lay-outschetsen juiste sfeer t.o.v. eigen elementen zoals stijl, kleur, beelden, teksten, layout, typografie en productspecificaties, letter poster hij houdt hierbij rekening met wet- en regelgeving o.a. op het gebied van auteursrecht, hij maakt een ontwerp waarbij in grote lijnen, middels roughs, layout proeven, prints, eenheid typografie en beeld poster e.d., de elementen in samenhang worden weergegeven (structuur), verantwoordt keuze typografie poster gemaakte keuzes en maakt de presentatie in de vorm van o.a. layout proef en/ of visual keuze kleurgebruik poster animatie banner typografie banner vormkeuze in de banner 1.5 presenteert media-uiting product sub beoordeling wie wanneer toelichting V reageert adequaat op reacties en kritiek van de opdrachtgever presentatie H verantwoordt in het ontwerp gemaakte keuzes met steekhoudende argumenten presentatie Kerntaak 2: Realiseert media-uiting comp. werkprocessen 2.1 bereidt realisatie voor product sub beoordeling wie wanneer toelichting T S L K zorgt er voor dat derden bestanden aanleveren in het juiste formaat en volgens de benodigde specificaties, zodat de bestanden bruikbaar zijn, vervolgens respecteert hij rechten en regelt toestemming voor gebruik beeldmateriaal voor print in CMYK 300 ppi, voor web 72 ppi RGB, afbeeldingen tussen 90% en 110% doc.d ig 2.3 Maakt de media-uiting product sub beoordeling wie wanneer toelichting test de werking en/ of controleert de specificaties voor het te behalen kwaliteitsniveau en alles werkt naar doc.d levert het bestand aan voor verdere productie of distributie/ uploading verwachting ig gebruikt relevante software, met name vormgevings- en opmaaksoftware, zodat de media-uiting op de juiste wijze gemaakt wordt afloop, alineastijlen, tekst afbreken, zonodig tekst op basislijn maakt en bewerkt tekst- en beeldelementen, o.a. illustraties, foto's (inclusief belichting), past gekozen (vormgevings-)elementen toe, past kleurmanagement toe, brengt specificaties aan, o.a. rasterpercentages, resolutie, compressie, kleurruimte, banner linkt, animatie bestandsformaat, overdrukken, uitsparen, afvlakking en kleurovervul, werkt de structuur werkt verder uit en plaatst hierin de elementen, past waar nodig interactiviteit en gebruiksvriendelijkheid toe, stemt vorm en inhoud op elkaar af schetsboekbeoordeling doc.d ig doc.d ig 2.5 Beheert database product sub beoordeling wie wanneer toelichting T slaat alle bestanden op in de database conform de geldende afspraken pakket en pdf op CD & doc.d banner op n@tschool ig invullen: g = goed v = voldoende o = onvoldoende x = niet aanwezig zoals Engels, Nederlands, sportclinics en rekenen worden de trainingen op een aparte lijst geplaatst 16