NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : Dibema Montfort B.V. Projectnummer : RDL-007-01 Projectomschrijving : Wonen Aan de Kasteeltuinen Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf:<Paraaf> Datum : 16-05-2014 1 Inleiding 1.1 Algemeen. Binnen de gemeente Roerdalen ligt het voornemen om een nieuw uitbreidingsplan te realiseren aan de westzijde van Montfort. Het gebied wordt begrensd door zowel diverse ruimtelijke elementen zoals een weg, woningbouw en volkstuinen, alsook door diverse landschappelijke elementen zoals weiland en water (De Vlootbeek). De toegang tot het plangebied ligt aan de Sportlaan. Het nieuw te realiseren plan Aan de Kasteeltuinen is ongeveer 1,75 hectare groot en biedt plek aan 34 woningen. Binnen dit nieuwbouwplan is het streven om een zo natuurlijk mogelijk watersysteem te creëren. Regenwater zal zoveel mogelijk binnen het plan worden vastgehouden en geborgen. In de ruimtelijke onderbouwing dient te worden ingegaan op de wateraspecten van het plan. Daarvoor is voorliggende waterparagraaf opgesteld. Figuur 1: Ligging plangebied - projectgrens. Waterparagraaf Wonen aan de Kasteeltuinen Pagina 1 van 5
1.2 De watertoets. Als opvolger van de Vierde Nota Waterhuishouding is eind 2009 het eerste Nationale Waterplan vastgesteld. Een goede bescherming tegen overstromingen, het zoveel mogelijk voorkomen van wateroverlast en droogte en het bereiken van een goede waterkwaliteit zijn de basisvoorwaarden voor welvaart en welzijn. Het uiteindelijke doel is het bereiken van een duurzaam en klimaatbestendig waterbeheer. Tegelijk met het opstellen van het nationaal waterplan zijn ook de regionale waterplannen van de provincies, het Beheer en Ontwikkelplan voor de Rijkswateren en de waterbeheerplannen van de waterschappen opgesteld. Om de waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op een evenwichtige wijze in beschouwing te nemen, zijn deze verplicht gesteld bij een bestemmingsplan of projectbesluit. Vooroverleg over de wateraspecten van het plan tussen de initiatiefnemer en de waterbeheerders is verplicht. In deze paragraaf worden de aspecten die vanuit waterhuishoudkundig oogpunt een rol spelen naar voren gebracht en wordt aangegeven hoe hier in onderliggend plan mee wordt omgegaan. 2 Het project Het ontwerp van het uitbreidingsplan is weergegeven in onderstaande afbeelding. Figuur 2: Definitief ontwerp Aan de Kasteeltuinen. 2.1 Bodemopbouw en geohydrologie Ten behoeve van het project is in mei 2014 een geohydrologisch onderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek is de lokale bodemopbouw en het grondwaterniveau onderzocht. Tevens zijn doorlatendheidsmetingen uitgevoerd in het plangebied. De bodem bestaat voornamelijk uit lemig zand. De bovengrond is bovendien tot maximaal 0,8 m beneden maaiveld matig humeus. Waterparagraaf Wonen aan de Kasteeltuinen Pagina 2 van 5
Het maaiveld is ligt overwegend op ca. 26,80 m + N.A.P.. In de oosthoek bevindt zich een verlaging in het terrein en ligt het maaiveld op ca. 26.30 tot 26,40 m + N.A.P. Ten tijde van het onderzoek lag de grondwaterspiegel op 1,4 tot 1,5 m beneden maaiveld oftewel op 25,30 tot 25,40 + N.A.P. In de verlaging bevindt de grondwaterstand zich dus op ca. 1,0 meter beneden maaiveld. Door de hoge grondwaterstand is het bergen en infiltreren van regenwater binnen het plan moeilijk. Tijdens het geohydrologisch onderzoek is tevens de doorlatendheid van de grond bepaald. De gevonden k-waarden zijn slecht met 0,1 en 0,2 m/dag. Normaal gesproken wordt uitgegaan van een minimaal benodigde k-waarde van 0,4 m/dag, terwijl een k- waarde van 1,0 m/dag wenselijk is. Door een combinatie van een relatief hoge grondwaterstand en een slecht doorlatende ondergrond behoort het op grote schaal infiltreren van het regenwater niet tot de oplossing. Om het regenwater toch af te koppelen van het riool, kan het regenwater binnen het plan geborgen worden. Middels een leegloopvoorziening kan een leegloop gecreëerd worden op de Vlootbeek, welke grenst aan het plangebied. 2.2 Drooglegging In de huidige situatie is een grondwaterstand gemeten tot 1,4 m beneden maaiveld. In de oosthoek ligt deze zelfs tot 1,0 m. Om waterproblemen in de toekomst te voorkomen dient het maaiveld in de verlaging opgehoogd te worden tot het omringende maaiveld, dus tot een hoogte van minimaal 26,80 m + N.A.P. 3 Berging van hemelwater 3.1 Inleiding Afkoppelen van hemelwaterafvoer heeft de volgende voordelen: - minder overstort van verontreinigd rioolwater op oppervlaktewater; - minder regenwater wordt onnodig vermengd met afvalwater hierdoor ontlasting van de zuiveringsinstallaties; - het rioolstelsel kan op kleinere debieten worden gedimensioneerd. Daarnaast kan infiltratie van hemelwater bijdragen aan een beperking van eventuele verdroging en draagt bij aan het op peil houden van de voorraad schoon water. Het overheidsbeleid gaat uit van afkoppelen, maar wel onder enkele voorwaarden: - wateroverlast moet worden verkomen; - schoon hemelwater blijft schoon, en licht verontreinigd water wordt gezuiverd voordat het infiltreert; - Grondoppervlakken van bedrijven milieucategorie 3, 4 en 5 en daken waarop neerslag van stof en roetdeeltjes kunnen terecht komen, zullen in principe worden aangesloten op de riolering; - Als hemelwater niet kan worden geïnfiltreerd, dan mag vertraagd worden geloosd op oppervlaktewater met behulp van bijvoorbeeld een dynamische buffer. De Limburgse waterbeheerders hebben hun visie op het verantwoord afkoppelen neergelegd in een voorkeurstabel. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen oplossingen voor grondoppervlak, dakoppervlak en hergebruik regenwater. Voor nieuwbouwprojecten heeft het de voorkeur om te werken met bovengrondse open infiltratiesystemen, echter ook het ondergronds infiltreren met bodemfilter is een acceptabele oplossing. In alle gevallen zal er bij de bouw van de woningen rekening gehouden moeten worden, met het feit dat er geen uitlogende materialen als koper en zink gebruikt mogen worden bij de materialen die in aanraking komen met het regenwater. Waterparagraaf Wonen aan de Kasteeltuinen Pagina 3 van 5
3.2 Uitgangspunten Het waterschap Roer en Overmaas geeft aan dat voorzieningen moeten worden gedimensioneerd op een regenbui met een herhalingstijd van 25 jaar (35 mm in 45 min.). Tevens zal een doorkijk gemaakt moeten worden voor een regenbui met een herhalingstijd van 100 jaar (45 mm in 30 min.). Daarnaast dienen de voorzieningen na een 25-jaarse bui binnen 24 uur beschikbaar te zijn voor een eventuele volgende bui. Aan de hand bovengestelde eisen is in de volgende paragraaf de benodigde berging bepaald. Zoals in het vorige hoofdstuk omschreven wordt het op grote schaal infiltreren van regenwater binnen dit plan een moeilijk verhaal. Wel is er een andere mogelijkheid om het regenwater af te koppelen van de riolering. 3.2.1 Vertraagd afvoeren Zoals uit het schetsontwerp blijkt, grenst de Vlootbeek aan de westzijde van het plan. Deze beek kan gebruikt om het regenwater vertraagt af te voeren. Binnen het plangebied zal het regenwater dan opgevangen moeten worden in wadi s, eventueel aangevuld met een ondergrondse berging. Conform de eisen van het waterschap bedraagt de toegestane afvoercapaciteit 1 l/s/ha. Het totale oppervlak binnen het plan beslaat een oppervlakte van ongeveer 1,75 ha, waarmee de toegestane afvoer naar de beek uitkomt op 1,8 l/s. 3.2.2. Berging op eigen terrein Bij nieuwbouwplannen wordt standaard het uitgangspunt gehanteerd, dat bewoners het regenwater van hun eigen terrein zelf moeten opvangen en verwerken. Door de hoge grondwaterstand en de slechte k-waarde is ons advies echter om in dit plan van dit uitgangspunt af te wijken en de bewoners de mogelijkheid te bieden het regenwater van het eigen terrein rechtstreeks op de openbare voorziening aan te sluiten. 3.3 Benodigde berging. Uitgaande van het voorlopig ontwerp zoals dit is weergegeven in afbeelding 2, bedraagt het kaveloppervlak binnen het bestemmingsplan ca. 10.180 m². Het verkavelingsplan ligt vast, de exacte bebouwing nog niet. Daarom hanteren we het uitgangspunt dat 50% van het kaveloppervlak verhard zal zijn. Het verharde oppervlak van de openbare verharding komt uit op ca. 3.075 m². De totale af te koppelen verharding binnen de bestemmingsplangrens komt daarmee uit op: 50% x 10.180 + 3.075 = 8.165 m² Als uitgangspunt hebben we genomen dat de groenstroken in het middenterrein van het plan zullen worden ingericht als wadi s. Het totale oppervlak van deze groenstroken komt uit op 1.000 m². Ook het regenwater van dit oppervlak zal in de berekeningen meegenomen moeten worden. Het totale af te wateren oppervlak komt daarmee uit op 8.165 + 1.000 = 9.165 m². Uitgaande van een bui met een herhalingstijd van T=25 jaar (35 mm), dan komen we tot een benodigde berging van 9.165 x 35 mm = 321 m³. Het water wordt opgevangen in de groenstroken, het is echter niet de bedoeling dat de groenstroken als buffer worden uitgevoerd. De groenstroken worden verlaagd aangelegd met een diepte tot maximaal 30cm. Het overgrote deel van het regenwater dient ondergronds in de groenstroken geborgen te worden. De exacte invulling van de berging kan in een later stadium bepaald worden. Uitgangspunt moet zijn dat er 321 m³ regenwater geborgen moet kunnen worden. Bekijken we de leeglooptijd van de voorziening, dan blijkt dat deze ongeveer 40 uur bedraagt. Waterparagraaf Wonen aan de Kasteeltuinen Pagina 4 van 5
Omdat de groenstroken verdiept worden aangebracht is binnen ca. 35 uur wel weer voldoende capaciteit beschikbaar om een volgende regenbui met een herhalingstijd van T=25 jaar op te vangen. Nu zal er wel tijdelijk water in de groenstroken blijven staan. Indien er binnen 24 uur eenzelfde regenbui met een herhalingstijd van 25 jaar zal vallen, dan zal een gedeelte van het regenwater overstorten naar de Vlootbeek. Na 24 uur is ca. 185 m³ regenwater afgevoerd, terwijl in de verlaagde groenstroken ca. 50 m³ geborgen kan worden. Er zal dan 321 185 50 = 86 m³ regenwater overstorten naar de Vlootbeek. Maken we een doorkijk naar een regenreeks met een herhalingstijd van T=100 jaar, dan bedraagt de benodigde berging 9.165 x 45 mm = 413 m³. Met een aanwezige ondergrondse berging van 321 m³ en ongeveer 50 m³ in de verlaagde groenstroken, zal 413-321 - 50 = 42 m³ overstorten in de Vlootbeek. De leeglooptijd van het systeem bedraagt nu ca. 56 uur. In het afwateringsplan hebben we de infiltratiecapaciteit van de ondergrond verwaarloosd. Omdat uit de onderzoeken blijkt dat deze zeer laag is (kleiner dan 0,2 m/dag), kan infiltratie op langere termijn niet gegarandeerd worden. Hierdoor ontstaat wel een extra veiligheid in de het afwateringsplan. De berging zoals deze volgt uit bovenstaande berekening biedt een goede indicatie van de benodigde berging. Opvang en afvoer van regenwater is echter maatwerk en omdat de berging mede afhangt van het daadwerkelijk afwaterend oppervlak, dient de exact benodigde berging bij de verdere uitwerking van de plannen bepaald te worden aan de hand van het daadwerkelijk gerealiseerde verhard oppervlak. 4 Vuilwater Het huishoudelijk afvalwater wordt aangesloten op een nieuw te leggen rioolstelsel. Dit nieuwe stelsel zal worden aangesloten op het bestaande gemengde rioolstelsel. Waterparagraaf Wonen aan de Kasteeltuinen Pagina 5 van 5