Jonge mantelzorgers in Simpelveld / Bocholtz 2015-2016 Jonge mantelzorgers hebben soms een dagtaak Je schrikt van het aantal handen dat omhoog gaat in zo n klas Sinds enkele jaren verzorgt het Steunpunt voor Mantelzorgers Parkstad, samen met de heren Jan Scheijen en Jo Vaessen in Bocholtz / Simpelveld, gastlessen op school. Tijdens die lessen wordt het thema mantelzorg op een speelse manier belicht, met de doelstelling het thema in ieder geval gemakkelijk bespreekbaar te maken en daar waar nodig ondersteuning te bieden aan de kinderen en jongeren. Hella Senden, mantelzorgconsulent, schrikt van het aantal kinderen dat mantelzorgtaken verricht. Ik vraag de kinderen, zonder dat ze uitleg hebben gekregen, over het thema mantelzorg een tekening te maken. Laat maar eens zien wat jij voor beeld hebt bij mantelzorg. Er komen de mooiste creaties uit voort maar daaruit blijkt ook dat het woord mantelzorg als zodanig niet bekend is. De tekeningen variëren van de mantel van Sinterklaas, tot een stomerij waar mantels worden schoongemaakt. Weinig tot geen kinderen maken de link met zorg. Nadat het thema is besproken en er wordt gevraagd wie er thuis of in hun nabije omgeving voor iemand zorgt, schrik je van het aantal handen dat omhoog gaat. Er zijn kinderen bij die heftige verhalen delen met de klas. Kinderen die iedere dag zorgtaken verrichten maar die zich ook iedere dag zorgen maken om de situatie thuis. In één geval moest de juffrouw de tekst opschrijven omdat het kind, overmand door emoties, daar zelf niet meer toe in staat was, vertelt Jo Vaessen. Voor de kinderen is het delen van gevoelens, ervaringen en hun zorgen heel belangrijk. Erkenning en herkenning van het kind als mantelzorger, is nodig. Uit zichzelf praten kinderen daar niet over, ze schamen zich om te moeten zeggen dat ze voor hun moeder hebben gezorgd voordat ze naar school gaan. Door deze les is het een meer geaccepteerd begrip en mag je er wél over praten. Daarnaast is een leuke knutselmiddag, een filmuitje of kookworkshop ook een middagje even niet en dan mag je helemaal jezelf zijn. Kinderen zijn daardoor zichtbaar opgelucht. Daarnaast vertelt Saskia Gras, Jongerenwerk Impuls, dat de kinderen ook hier hun mantelzorgzaken bespreekbaar maken en voelen dat zij er niet alleen voor staan.
Inleiding In 2014 en 2015 is de school in Bocholtz bezocht en dat leverde erg veel jonge mantelzorgers op. Van de twee klassen van in totaal ongeveer 60 leerlingen gaven er 20 aan mantelzorgtaken te hebben. Dat varieert van één maal per week naar opa of oma gaan tot dagelijks de zorg voor moeder of broertjes en zusjes op zich nemen. Het laagdrempelige contact tussen de docente en de mantelzorgconsulent, maakt dat er aanbod gecreëerd kan worden dat zoveel mogelijk groepsgewijs en indien nodig individueel ingezet kan worden. Erkenning en herkenning is wat (jonge) mantelzorgers nodig hebben. Vooral kinderen en jongeren praten niet graag over het thema. Het is geen gangbaar gespreksonderwerp en vaak schamen jongeren zich voor de taken die ze thuis uitvoeren. Eenzaamheid komt vaak voor bij (jonge) mantelzorgers. Door de tijd die besteed wordt aan zorgtaken, is er geen tijd meer voor het opbouwen of onderhouden van sociale netwerken met eenzaamheid tot gevolg. Vaak weten jongeren ook niet meer hoe deze contacten op te bouwen of kunnen ze niet, zonder schuldgevoel, eigen tijd claimen. Deze keuze en de assertieve opstelling die daarvoor nodig is, zal geleerd moeten worden. Daarnaast is het delen van deze zaken met lotgenoten een ware opluchting, zeker voor de jongere doelgroep. Er is een bewuste keuze gemaakt om groep 7 en 8 te bezoeken. Op deze leeftijd is de drempel nog laag genoeg om jezelf kwetsbaar op te durven stellen t.o.v. je klasgenoten. Op deze manier leren kinderen dat het thema bestaat, dat ze wellicht niet de enige zijn en dat er ondersteuning mogelijk is. Op deze wijze kunnen wij voor de moeilijke puberleeftijd deze drempel lager maken. Als ze zichzelf herkennen en erkennen kunnen zij ook gerichter om hulp vragen als dat nodig mocht blijken. Doel: draagkracht van jonge mantelzorgers versterken en hun draaglast verminderen. Dit project is een praktische aanpak voor jonge mantelzorgers die hun contacten, hun sociale netwerk, willen versterken of uitbreiden. Voor aanspraak, gezelligheid of hulp zijn zij dikwijls aangewezen op andere mensen om hen heen. Als het netwerk klein is, voelen zij zich sneller eenzaam. Een sociaal netwerk kan belangrijk zijn als ondersteuning, het maakt hun wereld groter. In het project geeft een vrijwilliger op basis van de wens en levensverhaal de jongere een steun in de rug.
Interventie: In samenwerking met Impuls is de vertaalslag gemaakt van aanbod creërend naar de vraag en behoefte van de jonge mantelzorger. Zodat de jonge mantelzorger zo lang mogelijk de zorg kan blijven bieden die van hem/haar gevraagd wordt. Maar even belangrijk is dat het preventief gericht is tegen overbelasting en de jonge mantelzorger weet waar er hulpbronnen zijn te vinden. Alle activiteiten worden samen met de kinderen bedacht en alle kinderen die zich hebben opgegeven voor het project worden bij iedere activiteit benaderd. In 2015 hebben er twee activiteiten plaatsgevonden, een met 4 deelnemers en een met 8 deelnemers. De eerste keer zijn er 10 kinderen benaderd, de tweede keer 16. Allen kinderen van basisschool in Bocholtz. De kinderen van Simpelveld worden vanaf 2016 benaderd voor de activiteiten. De volgende pagina s bevatten tekeningen die door kinderen gemaakt zijn voorafgaand aan de gastlessen op Basisschool Bocholtz. Vooraf heeft de betreffende docent de leerlingen de opdracht gegeven om de term mantelzorg uit te werken aan de hand van een tekening. De leerlingen wordt niets verteld over de betekenis van het woord mantelzorger. Tijdens de gastles zijn de tekeningen besproken. Veel Kijkplezier! De vrijwilligers Netwerkcoach Impuls Steunpunt Mantelzorg