Toezicht op de medische zorg aan asielzoekers t.g.v. de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen

Toezicht op de medische zorg aan asielzoekers t.g.v. de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen Rapport van het inspectiebezoek aan de pré-pol in Leeuwarden op 4 februari 2016 Utrecht, maart 2016

Inhoud 1 Inleiding 3 1.1. Aanleiding en belang-3 1.2. Doel-3 1.3. Werkwijze-3 1.4. Toetsingskader-3 2 Conclusies 4 2.1. Ketenpartners voldoen grotendeels aan de normen; niet-medische gidsfunctie en bereik JGZ zijn aandachtspunten -4 3 Handhaving en vervolg 5 3.1. Maatregelen en aanbevelingen-5 3.2. Vervolgacties inspectie 5 4. Resultaten 6 4.1. Inleiding-6 4.2. Algemene informatie over pré-pol in Leeuwarden-6 4.3. Niet-medische gidsfunctie-7 4.4. Huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg-7 4.5. Medische intake-9 4.6. Bereikbaarheid GC A praktijklijn-9 4.7. Publieke gezondheidszorg-10 4.8. Samenwerking COA, GC A en GGD/JGZ-11 4.9. Andere risico's en signalen-11 Bijlage 1 Overzicht gesprekspartners op pré-pol in Leeuwarden-13 Bijlage 2 Toetsingskader-14 Pagina 2 van 19

1 Inleiding 1.1 Aanleiding en belang De Inspectie voor de Gezondheidszorg (hierna inspectie) bezoekt in 2016 opnieuw een aantal recent geopende opvanglocaties voor asielzoekers. Aanleiding voor deze toezichtbezoeken is de grote toestroom van asielzoekers. Deze heeft ertoe geleid dat het aantal opvanglocaties in korte tijd sterk is uitbreid. Door de snelle uitbreiding kunnen risico s ontstaan in de beschikbaarheid, de toegankelijkheid en de kwaliteit van de medische zorg aan asielzoekers. Daarom bezoekt de inspectie in 2016 een selectie van de recent geopende opvanglocaties voor asielzoekers. Tijdens deze toezichtbezoeken kijkt de inspectie naar mogelijke risico s als gevolg van de snelle uitbreiding van het aantal opvanglocaties. 1.2 Doel Tijdens inspectiebezoeken toetst de inspectie of de ketenpartners (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA), Gezondheidscentrum Asielzoekers (GC A) en GGD/Jeugdgezondheidszorg (JGZ)) op de bezochte opvanglocaties voldoen aan de normen voor de medische zorg aan asielzoekers. 1.3 Werkwijze De inspectie bezoekt een selectie van de nieuwe opvanglocaties. Tijdens deze bezoeken spreekt de inspectie met asielzoekers en met medewerkers van het COA, GC A en de GGD/JGZ. Voor een overzicht van de gesprekspartners op pré-pol in Leeuwarden, zie bijlage 1. Na elk bezoek stelt de inspectie een conceptrapport op met de bevindingen. De gesprekspartners krijgen de gelegenheid om feitelijke onjuistheden in de bevindingen aan te geven. Daarna ontvangen de gesprekspartners een definitief locatierapport met bevindingen, conclusies en aanbevelingen/maatregelen. De inspectie informeert ook de ketenpartners op landelijk niveau (COA, GC A, GGD GHOR Nederland en MCA) over de bevindingen, zodat zij zo nodig snel verbeteringen kunnen doorvoeren. De definitieve locatierapporten maakt de inspectie openbaar op www.igz.nl. 1.4 Toetsingskader Voor de bezoeken stelde de inspectie een toetsingskader op (bijlage 2). De inspectie heeft op grond van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) toezicht op het GC A, de GGD en en de JGZ-organisaties. De inspectie heeft geen toezicht op het COA. Het COA valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Veiligheid en Justitie. Omdat de uitvoering van de niet-medische gidsfunctie door het COA een essentieel onderdeel is van de gezondheidszorg aan asielzoekers heeft de inspectie de uitvoering van de nietmedische gidsfunctie ook meegenomen in haar bezoeken. Pagina 3 van 19

2 Conclusies 2.1 Ketenpartners voldoen grotendeels aan de normen; niet-medische gidsfunctie en bereik JGZ zijn aandachtspunten De inspectie concludeert dat de ketenpartners (COA, GC A en GGD) op de pré-pol in Leeuwarden grotendeels voldoen aan de getoetste normen. Deze normen hebben betrekking op de risico s die de inspectie ziet in de medische zorg aan asielzoekers als gevolg van de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen. Naleving van de normen beperkt deze risico s. Voor de niet-medische gidsfunctie voldoet het COA deels aan de normen. De COAmedewerkers waren op de hoogte van hun rol in de mondelinge en schriftelijke voorlichting aan nieuw binnengekomen asielzoekers over de medische zorg op de opvanglocatie. De gesproken asielzoekers waren onvoldoende op de hoogte van de toegang tot de medische zorg op de opvanglocatie. De inspectie concludeert dat de voorlichting aan asielzoekers bij binnenkomst nog extra aandacht behoeft. Voor de jeugdgezondheidszorg (JGZ) voldoet de GGD deels aan de normen. Alle kinderen van 0-4 jaar waren tijdig gezien door de JGZ en bij deze kinderen was binnen drie maanden gestart met de uitvoering van het RVP. De kinderen van 4-19 jaar waren niet gezien door de JGZ, vanwege de afspraken in het contract tussen GGD GHOR Nederland en het COA. In dit contract was opgenomen dat JGZ op (pré-)pol locaties alleen geboden wordt aan de 0-4 jarigen. Inmiddels zijn de afspraken gewijzigd en is afgesproken dat ook op (pré-)pol locaties alle kinderen van 0-19 jaar gezien worden door de JGZ. De inspectie heeft in dit inspectiebezoek ook gevraagd naar de activiteiten van de GGD in het kader van de technische hygiënezorg. Dit betrof een onderwerp waarover nog geen norm was vastgesteld door GGD GHOR Nederland en het COA. Daarom heeft de inspectie hierover geen oordeel gegeven. In de pré-pol in Leeuwarden had een hygiënecontrole plaatsgevonden en verbeterpunten werden actief besproken en gemonitord. De samenwerking tussen de ketenpartners in de pré-pol verloopt volgens de gesprekspartners goed. Een MDO is al opgestart en medewerkers weten elkaar goed te bereiken. Pagina 4 van 19

3 Handhaving en vervolg 3.1 Maatregelen en aanbevelingen De inspectie adviseert de COA-locatiemanager om: de COA-medewerkers op de pré-pol in Leeuwarden te instrueren en te trainen in het uitvoeren van de niet-medische gidsfunctie conform het kader nietmedische gidsfunctie. 3.2 Vervolgacties inspectie De inspectie kreeg tijdens het inspectiebezoek enkele signalen over de medische zorg en de opvang van asielzoekers (zie paragraaf 4.9). Deze signalen heeft de inspectie niet nader onderzocht, maar kunnen voor de landelijke ketenpartners relevant zijn om kennis van te nemen. De inspectie bespreekt deze signalen daarom met de landelijke ketenpartners. Pagina 5 van 19

4 Resultaten 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat de resultaten van de toetsing die de inspectie heeft uitgevoerd op de pré-pol in Leeuwarden. Allereerst wordt algemene informatie gegeven over deze opvanglocatie (paragraaf 4.2). De toetsing is gericht op volgende thema s: niet-medische gidsfunctie (paragraaf 4.3); huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg (paragraaf 4.4); medische intake (paragraaf 4.5); bereikbaarheid praktijklijn GC A (paragraaf 4.6); publieke gezondheidszorg (paragraaf 4.7); samenwerking (paragraaf 4.8). In paragraaf 4.3 tot en met 4.4 en 4.7 staan per thema de normen die de inspectie heeft getoetst, de bevindingen van de inspectie en of de ketenpartners voldeden aan de betreffende norm. Aan de hand van de bevindingen bepaalt de inspectie of het niet c.q. deels voldoen aan de norm leidt tot risico s in de medische zorg aan asielzoekers op een bepaald thema. Paragraaf 4.6 beschrijft de ervaringen van de ketenpartners met betrekking tot dit thema. Deze normen zijn niet getoetst tijdens het inspectiebezoek. Voor technische hygiënezorg (onderdeel van paragraaf 4.7) en samenwerking (paragraaf 4.8) zijn nieuwe normen opgesteld maar deze waren ten tijde van het inspectiebezoek nog niet ingevoerd. Daarom bevat het rapport voor deze onderwerpen een kwalitatieve beschrijving. De inspectie heeft aan de ketenpartners COA, GC A en de GGD/JGZ gevraagd of zij nog andere risico s zagen ten gevolge van de uitbreiding van het aantal opvangplaatsen voor asielzoekers of andere signalen wilden meegeven aan de inspectie. Deze risico s en signalen staan in paragraaf 4.9. 4.2 Algemene informatie over de pré-pol in Leeuwarden Vanaf oktober 2015 was een gemeentelijke crisisnoodopvang ingericht in de Frieslandhal in het WTC. Deze zou op 31 december 2015 sluiten. Medio december 2015 was gestart met de verbouwing van Heliconstate tot een tijdelijke noodopvanglocatie. De verhuizing van de bewoners naar Heliconstate vond begin januari plaats en gebeurde onder tijdsdruk. De verbouwing van Heliconstate was nog niet afgerond toen de eerste bewoners hier kwamen. Op het moment van het inspectiebezoek was de locatie ingericht en de verbouwing afgerond. De opvanglocatie was een pré-pol, dat wil zeggen dat de bewoners in afwachting waren van de start van hun asielprocedure. Op deze opvanglocatie was plaats voor 365 asielzoekers. Ten tijde van het inspectiebezoek was ongeveer 85% van de opvangplaatsen bezet. Op deze pré-pol was een gemengde groep asielzoekers aanwezig; zowel alleenstaande mannen en vrouwen als gezinnen. Er waren ruim 25 kinderen op de opvanglocatie. De bewoners waren voornamelijk afkomstig uit Syrië, Eritrea, Afghanistan en Irak. Het team van COA bestond uit 24 medewerkers, hiervan waren 20 medewerkers nieuw bij het COA. De geplande sluitingsdatum van deze tijdelijke noodopvanglocatie was 1 oktober 2016. Pagina 6 van 19

4.3 Niet-medische gidsfunctie Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 1.1 POL Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de POL. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); wat te doen bij zwangerschap; het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de POL (zijnde medisch noodzakelijke zorg). Bij aankomst van nieuwe bewoners op de opvanglocatie gaven COAmedewerkers mondeling informatie over het GC A (gebruik van mobiele zorgtelefoon, inloopspreekuur), welke zorg werd geleverd en wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig zou zijn. De informatie werd individueel of groepsgewijs gegeven. Afhankelijk van het aantal nieuwe bewoners dat binnen kwam. Twee van de drie asielzoekers die de inspectie sprak gaven aan mondeling informatie te hebben gehad van het COA over de organisatie van de medische zorg op de opvanglocatie. Eén bewoner zei geen informatie te hebben gehad en was niet op de hoogte van het spreekuur van GC A op de locatie. Eén bewoner was niet op de hoogte van wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig was of wat te doen als tijdens ANW-uren een dokter nodig was. Deels conform de norm 1.2 POL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: de leaflet gezondheidszorg COL/POL. De COA-medewerker reikte o.a. de leaflet gezondheidszorg COL/POL uit aan nieuw binnengekomen bewoners. Géén van de drie asielzoekers die de inspectie sprak zei schriftelijke informatie te hebben ontvangen. Zij gaven aan dat schriftelijke informatie over de medische zorg op het prikbord in de eetzaal hing. Deels conform de norm 4.4 Huisartsenzorg en andere eerstelijns zorg Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 2.1 De huisartsenzorg voor asielzoekers is 24/7 bereikbaar en beschikbaar. De huisartsenzorg was 24/7 bereikbaar en beschikbaar voor de asielzoekers op de locatie. Dagelijks was er inloopspreekuur van GC A. Twee keer per week hield een huisarts uit de regio spreekuur op de locatie. Deze huisarts had een huisartsenpraktijk op 10 minuten afstand van de opvanglocatie. Buiten de spreekuurtijden van GC A kon de GC A Praktijklijn gebeld worden. Voor telefonisch overleg en voor spoedzorg binnen kantoortijden was de huisarts bereikbaar en beschikbaar. Indien nodig was binnen kantoortijden een achterwacht voor de huisarts beschikbaar. Conform de norm Pagina 7 van 19

Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm Een week voor het inspectiebezoek was een GGZ-consulent gestart op de opvanglocatie. Deze zou wekelijks spreekuur houden op de locatie. Eén van de drie asielzoekers die de inspectie sprak had gebruik gemaakt van het (inloop)spreekuur. Hij gaf aan goed te zijn geholpen. 2.2 Als het GC A een huisarts heeft gecontracteerd die geen praktijk houdt in de betreffende regio van de opvanglocatie, dan maakt het GC A afspraken met een locale huisarts die voor spoedzorg beschikbaar is, om een consult te verrichten dan wel een visite te rijden naar de opvanglocatie. 2.3 De contractmanager huisartsen informeert de achterwacht van de huisartsenzorg (waarnemer) mondeling over de werkwijze van GC A. De achterwacht ontvangt een informatiemap over de medische zorg aan asielzoekers van de contractmanager huisartsen GC A. 2.4 Voor de ANW-dienst maakt het GC A afspraken met de huisartsenpost (HAP) of doktersdienst die de zorg tijdens deze uren levert namelijk: - de wijze van aanlevering van patiënten tijdens de ANW; - het gebruik van tolken, vervoer van en naar de HAP; - de informatieverstrekking over en weer; - de medicatieverstrekking tijdens de ANW; - de diensten die de gecontracteerde huisarts dient te verrichten voor de inbreng van de groepbewoners van het AZC binnen de HAP. 2.5 MCA heeft ten behoeve van iedere opvanglocatie een apotheker, verloskundige en fysiotherapeut gecontracteerd en telefonisch en schriftelijk geïnformeerd over de medische zorg aan Niet van toepassing Niet van toepassing GC A had afspraken met de HAP gemaakt voor de ANW-dienst. In de praktijk waren nog maar weinig bewoners naar de HAP geweest. De terugkoppeling volgde via Edifact en dit verliep goed. MCA had voor de opvanglocatie afspraken gemaakt met een apotheker en een verloskundige, en hen geïnformeerd over de medische zorg aan asielzoekers. Over vervoer naar deze voorzieningen waren afspraken gemaakt. Niet van toepassing Niet van toepassing Conform de norm Conform de norm Pagina 8 van 19

Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm asielzoekers en afspraken gemaakt over vervoer naar deze voorzieningen. 4.5 Medische intake Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm 3.4 Zo spoedig mogelijk na aankomst in de COA opvanglocatie vindt een eerste inventarisatie plaats van de gezondheidstoestand1 van de asielzoeker. Deze omvat in elk geval: - Huidig medicijngebruik - Huidige klachten - De medische voorgeschiedenis - Eventuele zorgachterstand Op basis van de bevindingen uit deze inventarisatie dient een zorgplan te worden opgesteld en in de uitvoering te worden opgenomen. Op basis van de wekelijkse in- en uitstroomlijsten van het COA bekeken de GC A medewerkers de medische dossiers van nieuwe bewoners, om zo bewoners met (chronisch) medische problemen eruit te filteren. Deze mensen werden uitgenodigd door GC A voor een medische intake. De praktijkverpleegkundige van het GCA deed dagelijks 3 4 medische intakes. GC A werkte eraan om alle bewoners een medische intake aan te bieden, ook kinderen. Op het moment van het inspectiebezoek hadden de bewoners met medische problemen allemaal een medische intake gehad en werden de overige bewoners hiervoor uitgenodigd. Conform de norm De drie asielzoekers die de inspectie sprak zeiden nog geen medische intake te hebben gehad. 3.5 Bij no-show nodigt GC A de asielzoeker nog één keer uit voor de medische intake. GC A maakt bij no-show een aantekening in het HIS en nodigt de asielzoekers nog een keer uit voor de medische intake. Conform de norm 4.6 GC A Praktijklijn Bij de receptie waren twee mobiele zorgtelefoons beschikbaar waarmee bewoners de GC A Praktijklijn konden bellen. Er was geen vaste telefoon beschikbaar om te bellen met de GC A Praktijklijn. Zowel de medewerkers van het COA als van het GC A vonden dat de bereikbaarheid van de Praklijklijn over het algemeen slecht was. Het duurde lang (soms tot 45 minuten) voordat een medewerker van de GC A Praktlijklijn werd bereikt. COA-medewerkers gaven aan dat voor het verstrekken van zelfzorgmedicatie zoals paracetamol eerst contact moest worden gelegd met de GC A Praktijklijn. Vanwege de lange wachttijd achtten de COA medewerkers dit proces onwenselijk. Zij vonden het bovendien onlogisch dat de GC A Praktijklijn gebeld moest worden voor het verstrekken van zelfzorgmedicatie die een bewoner in principe ook zelf kon kopen. Bewoners vroegen de zelfzorgmedicatie aan het COA omdat zij hiervoor zelf geen geld hadden. 1 De eerste inventarisatie van de gezondheidstoestand beschouwt de IGZ als de medische intake. Pagina 9 van 19

Van de drie asielzoekers die de inspectie sprak kenden twee asielzoekers de GC A Praktlijklijn, maar beiden hadden hier nog geen gebruik van hoeven te maken. 4.7 Publieke gezondheidszorg Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm De asielzoekers waren nog niet Conform de norm gescreend toen zij in de gemeentelijke opvang in het WTC verbleven. Toen de asielzoekers verhuisden naar Heliconstate werden zij eerst naar Ter Apel gebracht voor identificatie en registratie. Vervolgens werd de tbcscreening uitgevoerd door de GGD. In de twee weken voor het inspectiebezoek waren de laatste 12 bewoners in de Heliconstate gescreend op tbc. 5.1 Volwassen* asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland verplicht gescreend op tbc. De tbc-screening wordt uitgevoerd binnen een week na aankomst, tenzij de screening al elders is gedaan en de uitslag bekend is. *De tbc-screening bij asielzoekers uit Syrië is opgeschort. De drie asielzoekers die de inspectie sprak gaven allen aan gescreend te zijn op tbc. 5.2 Asielzoekers uit hoogrisico landen krijgen vier tbc vervolg-screeningen aangeboden. Deze vinden om de zes maanden plaats. De vervolg-screening is vrijwillig en wordt uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van de locale GGD. 5.3 Technische hygiënezorg Norm nog in ontwikkeling 5.4 De JGZ voert bij alle kinderen van 0-19 jaar, binnen 6 weken na aankomst in Nederland, een (verpleegkundige) intake uit en maakt een JGZ-dossier aan. 5.5 De JGZ voert bij alle kinderen van 0-19 jaar een Op de opvanglocatie werden tbc vervolg-screeningen uitgevoerd. Indien een bewoner in aanmerking kwam voor een vervolg-screening kwam de GGD met de MRU-bus voor screening. De GGD had kort na opening van de opvanglocatie een controle op de technische hygiënezorg uitgevoerd. Dit was een 0-meting. De GGD had de bevindingen besproken met de locatiemanager en het rapport toegestuurd naar het COA. De uitvoering van de afgesproken verbeterpunten (o.a. aankleedkussen voor kinderen) werden gemonitord door de verpleegkundige technische hygiënezorg van de GGD. Op basis van het contract tussen het COA en GGD GHOR NL bood de GGD alleen JGZ aan kinderen in de leeftijd 0-4 jaar. Ten tijde van het inspectiebezoek waren er 4 kinderen in deze leeftijdsklasse. Alle 4 kinderen hadden tijdig een (verpleegkundige) intake gehad en er was een JGZdossier aangemaakt. Indien het COA aangaf dat er specifieke problemen waren met oudere kinderen, dan nodigde de JGZ deze kinderen toch uit. De PGA-coördinator volgde de in- en uitstroom van kinderen. De JGZ-arts voerde kort na de verpleegkundige intake het medisch Conform de norm Geen beoordeling, omdat norm nog niet in werking is Deels conform de norm Deels conform de norm Pagina 10 van 19

Normen Bevindingen Wel/niet/deels conform de norm onderzoek uit en startte zo nodig met het RVP. medisch onderzoek uit, binnen 3 weken na de intake, inclusief het uitvragen van de vaccinatiestatus en het opstellen van het (inhaal) vaccinatieschema. Twee van de asielzoekers die de inspectie sprak hadden kinderen. Bij één gezin waren de kinderen door JGZ gezien en bij één gezin was er een afspraak met de JGZ. 5.6 De JGZ start binnen drie maanden met het RVP bij kinderen van asielzoekers in de leeftijd tot 18 maanden. Bij de kinderen in de leeftijd tot 18 maanden startte de JGZ binnen 3 maanden met het RVP. Eén van de asielzoekers had een kind in de leeftijd tot 18 maanden Dit kind was gevaccineerd door de JGZ. Conform de norm 4.8 Samenwerking COA, GC A, GGD/JGZ Voor dit thema zijn normen nog in ontwikkeling. De inspectie heeft daarom bij de verschillende ketenpartners gevraagd naar hun ervaringen. De gesprekspartners van het COA en GC A gaven aan dat de samenwerking goed verliep. Beide teams hadden zich enorm ingezet bij de verhuizing van het WTC gebouw naar Heliconstate en de verbouwing. De verhuizing was onder grote tijdsdruk gerealiseerd. Dat was een goede proef op de samenwerking tussen beide ketenpartners, volgens de gesprekspartners. De gesprekspartners van GC A gaven aan dat bij de opening van de locatie geen tijd was geweest voor een afstemmingsoverleg. De medewerkers van het COA en GC A waren direct aan de slag gegaan met de uitvoering van hun werkzaamheden. Inmiddels had op de pré-pol twee keer een multidisciplinair overleg (MDO) tussen het COA en GC A plaatsgevonden. Men was voornemens dit in de opstartfase wekelijks te houden en later met een lagere frequentie. De GGD/JGZ was (nog) geen onderdeel van het MDO. GC A sloot twee keer per week aan bij de middagoverdracht van COA. Ook had het COA twee medewerkers aangesteld met het aandachtsgebied GC A. Dit droeg bij aan goede communicatie tussen de beide ketenpartners, volgens de gesprekspartners van GC A en COA. De gesprekspartners van beide organisaties gaven aan dat de lijnen kort waren en men gemakkelijk ad hoc bij elkaar kon langs lopen. De gesprekspartners van de GGD gaven aan dat de samenwerking met het COA en GC A goed verliep. Er waren samenwerkingsafspraken gemaakt en bereikbaarheidsgegevens uitgewisseld. GC A gaf aan dat er met betrekking tot uitbraken van infectieziekten (bijvoorbeeld hepatitis A in de opvanglocatie in het WTC gebouw) nauw contact was geweest met de GGD. 4.9 Andere risico s of signalen De inspectie kreeg onderstaande signalen tijdens het bezoek en heeft deze niet nader onderzocht. Omdat de signalen relevant kunnen zijn voor de ketenpartners bespreekt de inspectie deze met de landelijke ketenpartners. De gesprekspartners van de GGD/JGZ gaven aan oudere kinderen niet in beeld waren bij de JGZ omdat alleen voor kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar JGZ was ingekocht. Pagina 11 van 19

De gesprekspartners van de GGD/JGZ gaven aan dat voeding op de noodopvanglocaties een aandachtspunt was. Op vaste tijden werd het eten uitgereikt. Dit was volgens de JGZ verpleegkundige mogelijk niet voldoende voor doelgroepen met specifieke behoeften, zoals zwangeren en kinderen in de puberleeftijd. Wanneer asielzoekers werden doorverwezen naar andere eerste- of tweedelijnszorg werd niet altijd gebruik gemaakt van een tolk. De gesprekspartners van het COA gaven aan dat bepaalde voorzieningen beperkt waren omdat het een noodopvanglocatie was. Bewoners verbleven er echter al enkele maanden. Pagina 12 van 19

Bijlage 1 Overzicht gesprekspartners op de pré-pol in Leeuwarden Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA): o Locatiemanager o 2 woonbegeleiders 3 asielzoekers Gezondheidscentrum asielzoekers (GC A): o 2 praktijkverpleegkundigen GGD Fryslan/Jeugdgezondheidszorg (JGZ): o Coördinator Publieke Gezondheidszorg Asielzoekers (PGA) o JGZ-verpleegkundige o Sociaal verpleegkundige voor Infectieziektenbestrijding en technische hygiënezorg Pagina 13 van 19

Bijlage 2 Toetsingskader Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen 1. Niet-medische gidsfunctie Asielzoekers 2 weten niet hoe zij de huisartsenzorg en de spoedeisende hulp kunnen bereiken. Asielzoekers hebben geen of beperkte informatie ontvangen van het COA over de bereikbaarheid van/toegang tot de huisartsenzorg en de spoedeisende hulp. 1.1 COL De (groeps)voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de COL. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); het tbc-onderzoek, waaronder de verplichte deelname door de bewoner; wat te doen bij zwangerschap; het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de COL (zijnde medisch noodzakelijke zorg). 1.2 COL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: de leaflet gezondheidszorg COL/POL; de folder tbc-onderzoek van de GGD. Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 1.1 POL Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in de POL. De bewoners zijn geïnformeerd over: het GCA: het gebruik van de zorgtelefoon en het inloopspreekuur; Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 wat te doen wanneer spoedeisende hulp nodig is (112 procedure); wat te doen bij zwangerschap; 2 Daar waar asielzoeker staat wordt ook bewoner van de opvanglocatie bedoeld en omgekeerd. Pagina 14 van 19

Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen het COA zorginformatiepunt; de mogelijkheid om vragen bij de informatiebalie te stellen; het zorgaanbod in de POL (zijnde medisch noodzakelijke zorg). 1.2 POL De medewerker reikt hierbij aan de bewoner uit: de leaflet gezondheidszorg COL/POL. Kort na aankomst AZC 1.1 AZC Voorlichting wordt gegeven bij aankomst in het AZC. De bewoners zijn binnen 5 dagen geïnformeerd over: -screening (indien van toepassing); van de zorgtelefoon; gebruik Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 huisarts op locatie; voor zorg bij zwangerschap. 1.2 AZC De woonbegeleider reikt hierbij aan de bewoner uit: de COA informatiemap; algemene voorlichtingsbrochure gezondheidszorg; leaflet gezondheidszorg; de uitnodiging tbc-onderzoek (indien ongescreend). Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 Pagina 15 van 19

Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen 2. Huisartsenzorg en andere eerstelijnszorg De huisartsenzorg buiten de spreekuren van de opvanglocatie en tijdens de avond, nacht en weekend (ANW) is suboptimaal. Geen afstemming zorg/behandeling met andere eerstelijns disciplines. De huisartsenzorg is niet beschikbaar. De achterwacht van de huisartsenzorg (waarneming) buiten de spreekuren van de opvanglocatie is onvoldoende bekend met de medische zorg aan asielzoekers. De huisartsenzorg tijdens ANW is onvoldoende bekend met de medische zorg aan asielzoekers. Geen afspraken gemaakt met andere eerstelijns voorzieningen. 2.1 De huisartsenzorg voor asielzoekers is 24/7 bereikbaar en beschikbaar. 2.2 Als het GC A een huisarts heeft gecontracteerd die geen praktijk houdt in de betreffende regio van de opvanglocatie, dan maakt het GC A afspraken met een locale huisarts die voor spoedzorg beschikbaar is, om een consult te verrichten dan wel een visite te rijden naar de opvanglocatie. 2.3 De contractmanager huisartsen informeert de achterwacht van de huisartsenzorg (waarnemer) mondeling over de werkwijze van GC A. De achterwacht ontvangt een informatiemap over de medische zorg aan asielzoekers van de contractmanager huisartsen GC A. 2.4 Voor de ANW-dienst maakt het GC A afspraken met de huisartsenpost (HAP) of doktersdienst die de zorg tijdens deze uren levert namelijk: - de wijze van aanlevering van patiënten tijdens de ANW; - het gebruik van tolken, vervoer van en naar de HAP; - de informatieverstrekking over en weer; - de medicatieverstrekking tijdens de ANW - de diensten die de gecontracteerde huisarts dient te verrichten voor de inbreng van de groepbewoners van het AZC binnen de HAP. 2.5 MCA heeft ten behoeve van iedere opvanglocatie een apotheker, verloskundige, eerstelijns GGZ en fysiotherapeut gecontracteerd en telefonisch en schriftelijk geïnformeerd over de medische zorg aan asielzoekers en afspraken gemaakt over vervoer naar deze voorzieningen. COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april 2013 Op basis van e-mail correspondentie met GC A, mei 2015 Op basis van e-mail correspondentie met GC A, mei 2015 Op basis van e-mail correspondentie met GC A, mei 2015 Op basis van e-mail correspondentie MCA, mei 2015 Pagina 16 van 19

Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen 3. Medische intake Asielzoekers met medische klachten krijgen niet, of niet tijdig een medische intake. Het COA verwijst asielzoekers met Medische klachten niet op tijd naar het GC A voor een medische intake. 3.1 Bij aankomst op het AZC (zowel bij eerste instroom als doorstroom) informeert de woonbegeleider de bewoner voor wat betreft zorg o.a. over: de medische intake. 3.2 De woonbegeleider reikt hierbij aan de bewoner uit o.a.: de brief medische intake. Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23 3.3 Bij de voorlichtingsbijeenkomst op het AZC gaat het COA bij alle bewoners na of zij een afspraak hebben gemaakt met het GC A voor de medische intake. Kader niet-medische gidsfunctie COA, februari 2013, pag. 21-23. Het GC A voert de medische intake niet of niet tijdig uit. 3.4 Zo spoedig mogelijk na aankomst in de COA opvanglocatie vindt een eerste inventarisatie plaats van de gezondheidstoestand 3 van de asielzoeker. Deze omvat in elk geval: - Huidig medicijngebruik - Huidige klachten - De medische voorgeschiedenis - Eventuele zorgachterstand Op basis van de bevindingen uit deze inventarisatie dient een zorgplan te worden opgesteld en in de uitvoering te worden opgenomen. COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april 2013 3.5 Bij no-show nodigt GC A de asielzoeker nog één keer uit voor de medische intake. COA Overeenkomst Menzis inzake Curatieve zorg asielzoekers, april 2013 4. Bereikbaar-heid praktijklijn Onvoldoende bereikbaarheid van de praktijklijn GC A. De wachttijd om contact te krijgen met praktijklijn GC A is te lang. 4.1 Bij minimaal 85% van de reguliere vragen heeft de asielzoekers binnen 120 seconden een GCA-medewerkers aan de lijn. Op basis van e-mail correspondentie met het GC A, mei 2015 3 De eerste inventarisatie van de gezondheidstoestand beschouwt de IGZ als de medische intake. Pagina 17 van 19

Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen GC A 5. Publieke gezondheidszorg Uitbraken van tbc en andere besmettelijke ziekten. De capaciteit (apparatuur en menskracht) voor 1 ste screening op tbc is beperkt. Vervolg-screeningen op tbc worden niet of niet tijdig uitgevoerd. Controle op technische hygiënezorg vindt niet of niet tijdig plaats. Niet alle kinderen worden tijdig door de JGZ gezien. 4.2 Bij minimaal 95% van de spoedgevallen heeft de asielzoeker binnen 30 seconden een medisch kundig persoon aan de lijn. 5.1 Volwassen asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland verplicht gescreend op tbc De tbc-screening wordt uitgevoerd binnen een week na aankomst, tenzij de screening al elders is gedaan en de uitslag bekend is. 5.2 Asielzoekers uit hoogrisico landen krijgen vier tbc vervolg-screeningen aangeboden. Deze vinden om de zes maanden plaats. De vervolg-screening is vrijwillig en wordt uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van de locale GGD. 5.3 Normen nog in ontwikkeling. n.v.t. 5.4 De JGZ voert bij alle kinderen van 0-19 jaar binnen 6 weken na aankomst in Nederland een (verpleegkundige) intake uit en maakt een JGZ-dossier aan (integraal of digitaal). Op basis van e-mail correspondentie met het GC A, mei 2015 -Protocol tbc-screening, - behandeling en BCGvaccinatie bij asielzoekers, april 2015 -GGD GHOR Nederland, april 2015, pag. 1 -Protocol tbc-screening, - behandeling en BCGvaccinatie bij asielzoekers, april 2015 -GGD GHOR Nederland, april 2015, pag. 1 Takenpakket Publieke gezondheidszorg asielzoekers in PGA-contract 2014-2015, pag. 5 Niet alle kinderen krijgen (tijdig) een medisch onderzoek. De vaccinatiegraad van de kinderen van asielzoekers is niet tijdig in beeld bij de 5.5 De JGZ voert bij alle kinderen van 0-19 jaar een medisch onderzoek uit, binnen 3 weken na de intake. Inclusief het uitvragen van de vaccinatiestatus en het opstellen van het (inhaal)vaccinatieschema. 5.6 De JGZ start binnen drie maanden met het RVP bij kinderen van asielzoekers in de leeftijd tot 18 maanden. Takenpakket Publieke gezondheidszorg asielzoekers in PGA-contract 2014-2015, pag. 5 Op basis van e-mail correspondentie met GGD GHOR NL, mei 2015 Pagina 18 van 19

Toetsingskader Medische zorg aan asielzoekers t.g.v. uitbreiding aantal opvangplaatsen Thema s Risico( s) Mogelijke oorzaken Normen Bronnen 6. Samenwerking Missen van signalen over zorgbehoefte van asielzoekers, waardoor asielzoekers niet of niet tijdig medische zorg krijgen. jeugdgezondheidszorg (JGZ), waardoor niet tijdig wordt gestart met het Rijksvaccinatie programma (RVP). Er vindt geen of onvoldoende afstemming en communicatie plaats tussen de ketenpartners. Normen nog in ontwikkeling. n.v.t. Pagina 19 van 19