Datum: 26 september 2017 Raadsvoorstel College Ja Onderwerp Blijverslening Status Besluitvormend Voorstel 1. De Blijverslening in de gemeente Boxtel in te voeren; 2. De verordening Blijverslening Boxtel vast te stellen; 3. Een budget van 250.000,- eenmalig uit de algemene rekening bij SVn voor de Blijversleningen beschikbaar te stellen en de begroting hiervoor aan te passen via de tweede bestuursrapportage 2017; Inleiding Op 20 oktober 2015 is in de raadsvergadering de motie Blijverslening aangenomen. Met deze motie heeft u ons verzocht de Blijverslening in te voeren en op deze manier senioren te faciliteren bij het levensloopbestendig maken van hun eigen woning in ruil voor recht van hypotheek. De Blijverslening is een hypothecaire of consumptieve lening waarmee huishouders de gewenste aanpassingen voor een (toekomstige) zorgvraag kunnen financieren. De gemeente bepaalt in de verordening de voorwaarden en de werkzaamheden waarvoor de lening mag worden ingezet. Door de extramuralisering en de scheiding van wonen en zorg blijven ouderen langer zelfstandig thuis wonen. De wet- en regelgeving dwingt hen daartoe. Vaak willen ouderen zelf ook graag zelfstandig blijven wonen. Een deel van de ouderen woont in koopwoningen. Deze woningen zijn niet altijd geschikt om lang(er) zelfstandig te blijven wonen en vragen om aanpassing(en) aan de woning. Ouderen met een eigen huis kunnen niet altijd de aanpassingen betalen. Hun vermogen zit in het huis en is daarom niet beschikbaar voor aanpassingen. Zij kunnen vaak ook geen hypotheek krijgen bij de bank. Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) heeft daarom de landelijke Blijverslening in het leven geroepen. De gemeente Boxtel wil eigenaar-bewoners in staat stellen hun woning levensloopbestendig te maken door het beschikbaar stellen van deze Blijverslening. In onze Woonvisie 2016-2025 is onder opgave 2 Verbeteren kwaliteit, de geschiktheid en de duurzaamheid van de bestaande woningvoorraad, benoemd dat een toekomstbestendige en toegankelijke woningvoorraad een duurzame woningvoorraad is. Verder is in de woonvisie vastgesteld dat woningen waar ouderen in wonen, toekomstbestendig moeten worden, al heeft dit bij bewoners niet de hoogste prioriteit. Wij stimuleren oudere bewoners hun woning beter geschikt te maken en goed te onderhouden. De Blijverslening sluit aan bij die doelstelling. De bewustmaking van senioren is een belangrijk onderdeel waardoor inwoners gaan nadenken over hun gewenste woonsituatie in de toekomst. De projecten Woonwijs en Blijvend Thuis in Eigen Huis dragen hieraan bij. Met dit laatste project brengen vrijwilligers op verzoek advies uit hoe bewoners in de toekomst comfortabeler, gemakkelijker en veiliger in de eigen woning kunnen blijven wonen. Dat doen zij door middel van een woonscan. pwiopenbaarneen.v.t.n.v.t.n.v.t.javia de tweede bestuursrapportage wordt een bedrag van 250.000,- in de begroting opgenomen als maximaal budget dat beschikbaar wordt gesteld voor de Blijversleningen. Dit bedrag wordt beschikbaar gesteld vanuit onze middelen die nu uitstaan bij het SVn. De hieruit voorkomende jaarlijkse lasten kunnen worden gedekt vanuit de rentebaten op de uitgezette leningen.boxso.00005350e Steller: ABEIJERS Betrokken medewerkers:
De Blijverslening De Blijverslening is een product van SVn (Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten). Doel van de Blijverslening is mensen met een laagrentende lening te stimuleren om hun woning tijdig levensloopbestendig te maken, ofwel om maatregelen te nemen in de woning, die ervoor zorgen dat de bewoners langer zelfstandig kunnen blijven wonen in hun eigen woning. Er zijn twee varianten voor deze lening: de consumptieve variant en de hypothecaire variant. Voor beide leningen geldt een minimaal bedrag van 2.500,-. De gemeente bepaalt zelf via een verordening van welke variant gebruik wordt gemaakt en wat de maximale bedragen zijn (overigens tot een absoluut maximum van 10.000,- bij een consumptief krediet en 50.000,- bij een hypothecaire lening). Voor beide leningen geldt een aantal vaste, door SVn vastgestelde voorwaarden: - Men betaalt over de gehele looptijd een vaste maand annuïteit, die bestaat uit een rentedeel en een aflossingsdeel. Beide leningen moeten aan het einde van de looptijd volledig zijn afgelost. En voor beide leningen geldt ook, dat deze bij verkoop niet overgedragen kunnen worden aan de nieuwe koper; - De looptijd voor de consumptieve lening is 10 jaar (rentepercentage, 2,8% per 06-02- 2017), die van de hypothecaire lening bij een bedrag tot en met 10.000,- 10 jaar (rentepercentage 1% per 06-02-2017) en bij een hoger bedrag 20 jaar (rentepercentage 1,7% per 06-02-2017); - Bij het consumptieve krediet geldt een maximale leeftijd van 75 jaar, bij het hypothecaire krediet geldt geen leeftijdsgrens; - Bij een consumptieve lening is er slechts een hoofdelijke aansprakelijkheid om de lening volgens contract af te lossen. Bij een hypothecaire lening is er, naast deze hoofdelijke aansprakelijkheid ook nog de zekerheid van het pand (de totale schuld van bestaande hypotheek èn Blijverslening mag maximaal 80% van de WOZ-waarde bedragen). Daarnaast kan de gemeente via de verordening nog eigen regels toevoegen, zoals de keuze voor consumptief of hypothecair krediet, voor het maximale bedrag, voor welke aanpassingen etc. Bovendien kunnen de kosten voor het verkrijgen van de Blijverslening worden meegefinancierd. Bouwkrediet De Blijverslening wordt in een bouwkrediet gestort waaruit aanpassingen kunnen worden bekostigd, die de woning levensloopbestendig en veilig maken. Beoogd effect De gemeente wil inwoners in staat stellen om hun woning levensloopbestendig te maken door het beschikbaar stellen van de Blijverslening. Hierdoor kunnen inwoners langer, comfortabel, veilig en levensloopbestendig in hun huidige woning wonen. Argumenten 1.1 Met een Blijverslening kunnen inwoners van Boxtel de maatregelen aan de woning om langer zelfstandig thuis te blijven wonen financieren Met de Blijverslening kunnen eigenaar-bewoners in de gemeente Boxtel een lening krijgen voor aanpassingen aan hun huis. Deze aanpassingen dragen bij aan de levensloopbestendigheid, toegankelijkheid en veiligheid van de woning en maken het mogelijk dat de eigenaar-bewoners langer zelfstandig in de woning kunnen wonen. 1.2 De Blijverslening draagt bij aan de bewustwording van de (toekomstige) woonbehoefte Door het aanbieden van de Blijverslening en hierover regelmatig te communiceren maken we inwoners meer bewust van hun toekomstige woonwensen en behoeften. De Blijverslening kan 2
bijdragen aan het aanpassen van de woning vooruitlopend op (toekomstige) woon- en zorgbehoefte van inwoners. 1.3 De Blijverslening sluit aan bij de wensen van inwoners Steeds vaker willen ouderen die behoefte hebben aan (intensieve) verzorging of verpleging zelfstandig blijven wonen. Uit het woonwensenonderzoek 2015 Boxtel blijkt dat 83% zelfstandig wil blijven wonen. Van alle ouderen geeft 46% aan in de huidige woning zelfstandig te kunnen blijven wonen en 36% van hen verwacht dat te kunnen met aanpassingen aan de woning. Met de Blijverslening kunnen we inwoners in staat stellen hun woning levensloopbestendig te maken. Daardoor staat de woning minder vaak/snel het langer zelfstandig wonen in de weg. 1.4 De Blijverslening sluit aan bij de ontwikkeling naar meer eigen regie van inwoners Het levensloopbestendig maken van de eigen woning is een goed middel voor ouderen om de regie over het eigen leven te behouden. Door aan de eigen woning noodzakelijke aanpassingen te treffen, vormt de woning minder vaak een belemmering bij het zelfstandig blijven wonen. 1.5 De Blijverslening draagt bij aan het aantal levensloopbestendige woningen Door aanpassingen aan de eigen woningen worden steeds meer woningen in de gemeente Boxtel levensloopbestendig. 2.1 Een heldere en ruime verordening draagt bij aan het effect van de Blijverslening Het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn) biedt twee type Blijversleningen aan. De hypothecaire en de consumptieve Blijverslening. De specificaties van deze twee leningen zijn door het SVn vastgesteld. De verordening is ruim opgesteld om het effect van de Blijverslening zo groot mogelijk te maken. Om een zo breed mogelijke doelgroep te bereiken bieden we de hypothecaire én de consumptieve Blijverslening aan. 3.1 Er zijn nog voldoende middelen op de rekening bij SVn Gezien het feit dat wij nog over voldoende middelen beschikken op de rekening bij SVn is het voorstel om het huidige saldo op de rekening Blijverslening gemeente Boxtel eenmalig te vullen met 250.000,- uit de Gemeenterekening Boxtel en dit bedrag beschikbaar te stellen voor Blijversleningen. Over 1,5 jaar evalueren we de werking van de regeling of eerder indien het gestelde budget op is. De leningen vloeien te zijner tijd door middel van aflossingen weer terug in het fonds, de zgn. revolverende werking, en kunnen via SVn weer worden ingezet voor deze of andere doeleinden. Kanttekeningen 1.1 De Blijverslening is redelijk nieuw voor het SVn en nieuw voor de gemeente Boxtel De Blijverslening is sinds 2016 een product van SVn. Landelijk zijn er nog niet veel ervaringen met de Blijverslening bekend, op dit moment is niet bekend hoe effectief de regeling is. Bovendien is het nog onbekend of en hoeveel inwoners gebruik gaan maken van de Blijverslening. Om het gebruik te stimuleren is het voorstel om de verordening zo helder en ruim mogelijk op te stellen. We zorgen voor bekendheid van deze regeling door hierover regelmatig te communiceren en partners over deze regeling te informeren. Over 1,5 jaar evalueren we de werking van de regeling of eerder indien het gestelde budget op is. 1.2 De Blijverslening is voor de burger niet vrij beschikbaar De afgesloten Blijverslening wordt door SVn in een bouwkrediet gestort. Uit dit bouwkrediet wordt door SVn de rekeningen van aannemer / installateur of materiaal betaald. 1.3 Nogal wat administratieve handelingen De gehele procedure is gericht op het voorkomen van oneigenlijk gebruik. Dat brengt nogal wat administratieve handelingen met zich mee voor aanvrager en voor de gemeente. 3
1.4 Alleen beschikbaar voor eigenaar bewoners Indien een burger in een huurwoning in aanmerking wil komen voor een consumptieve Blijverslening moet er toestemming zijn van de verhuurder, in de meeste gevallen is dit woonstichting St. Joseph. Hierover is overleg geweest met woonstichting St. Joseph. St. Joseph is geen voorstander om de Blijverslening te verstrekken aan huurders, omdat het tegen de betaalbaarheidsprincipes ingaat. Dergelijke werkzaamheden kunnen ook via de woonstichting worden aangevraagd. Zeker de kleinere aanpassingen zoals douchezitje, beugels etc. De grotere aanpassingen zoals een extra kamer beneden zijn vaak te ingrijpend. Dan heeft het de voorkeur dat de personen verhuizen naar een passende woning. Om deze redenen is de Blijverslening niet beschikbaar voor huurders. 2.1 Ongewenst gebruik van de regeling is niet te voorkomen Ongewenst gebruik van de regeling is niet geheel uitgesloten; bijvoorbeeld iemand die een lening aanvraagt terwijl die persoon het zelf kan financieren. SVn voert een krediettoets uit: zij toetsen op haalbaarheid, financierbaarheid, schuldenlast etc. In de krediettoets wordt getoetst of iemand de lening kan terugbetalen, er vindt geen toetsing plaats of iemand zonder deze regeling zelf in de financiering kan voorzien. 2.2 Er is geen garantiestelsel, de gemeente loopt het risico dat de aanvrager niet aflost In tegenstelling tot de Startersregeling (via NHG) geldt bij de Blijverslening geen garantie op terugbetaling van de lening. In het geval van de hypothecaire Blijverslening heeft de gemeente wel de zekerheid van hypotheek en kan de lening terugvorderen bij verkoop en/of overlijden van schuldenaar. Dit is bij de consumptieve Blijverslening vanzelfsprekend niet het geval. 2.3 Kosten voor gemeente bij invoering Blijverslening Naast het beschikbaar stellen van het budget voor de Blijversleningen zijn er nog overige kosten voor de gemeente bij het invoeren van de Blijversleningen. Deze kosten bestaan uit de beheervergoeding SVn van 0,5% van het uitstaande saldo. Dit wordt jaarlijks in rekening gebracht. Tevens zijn er ambtelijke kosten bij de invoering van de Blijverslening. Alle aanvragen lopen via de gemeente, bovendien moeten de rekeningen ook worden ingediend bij de gemeente. Aan de andere kant ontvangt de gemeente over het bedrag wat uitstaat aan leningen een renteopbrengst. Uitvoering en planning Nadat de verordening Blijverslening is vastgesteld, wordt deze gepubliceerd. Deze verordening treedt de dag na bekendmaking in werking. Communicatie In overleg met het team communicatie is een plan opgesteld om de Blijverslening onder de aandacht van de inwoners te brengen. Financiën Via de tweede bestuursrapportage wordt een bedrag van 250.000,- in de begroting opgenomen als maximaal budget dat beschikbaar wordt gesteld voor Blijversleningen. Dit bedrag wordt beschikbaar gesteld vanuit onze middelen die nu uitstaan bij het SVn. De hieruit voortkomende jaarlijkse lasten kunnen worden gedekt vanuit de rentebaten op de uitgezette leningen. 4
Burgerparticipatie In het proces heeft overleg plaatsgevonden met vrijwilligers van Blijvend Thuis in Eigen Huis en met woonstichting St. Joseph. Duurzaamheid Een toekomstbestendige en toegankelijk woningvoorraad is een duurzame woningvoorraad. Werkgelegenheid - Boxtel, Burgemeester en wethouders van Boxtel, de secretaris, drs. H.A.M. van Berkel de burgemeester, M. Buijs Bijlagen 1. Verordening Blijverslening Boxtel 2017 Ter inzage 1. - Contactpersoon W.P.M. van den Heuvel, teammanger RMEO-Ruimtelijke Ontwikkeling, w.vd.heuvel@mijngemeentedichtbij.nl, 073-5531125. 5
Raadsbesluit Aanhef De raad van de gemeente Boxtel; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 5 september 2017; Besluit 1. De Blijverslening in de gemeente Boxtel in te voeren; 2. De verordening Blijverslening Boxtel vast te stellen; 3. Een budget van 250.000,- eenmalig uit de algemene rekening bij SVn voor de Blijversleningen beschikbaar te stellen en de begroting hiervoor aan te passen via de tweede bestuursrapportage 2017; Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering 26 september 2017; De gemeenteraad van Boxtel, waarnemend griffier, Mw. I.H.M. Smits de voorzitter, M. Buijs 1