START!

CHAMPIGNONS IN DE KLAS 1... 2... 3... START! TIPS & TRICKS VOOR JUF OF MEESTER

DE TEELTKIT De champignonteeltkit van Inagro bevat: een grote zak compost; een kleine zak dekaarde; een teeltkalender: maxi voor oudere leerlingen; mini voor jongere leerlingen; een handleiding met tips & tricks voor de leerkracht. Op www.onthaalopdeboerderij.be vind je deze handleiding, de teeltkalender en duidelijke foto's in een powerpointpresentatie. Die kan je gebruiken in de klas. Wanneer starten? Nadat je de teeltkit ophaalde bij Inagro, start je hem bij voorkeur binnen de week op. Het groeiproces van de teelt - van opbouw tot en met de laatste oogst - neemt zo n zes weken in beslag. Afhankelijk van de temperatuur kan die termijn afwijken. Maak je dus geen zorgen als het bij jullie iets langer duurt! Als je halfweg september start, kan je de teelt voor de herfsvakantie afronden. NOTITIES 1

OPBOUW VAN DE TEELTKIT Bouw de teeltkit samen met de leerlingen op. Voer alle stappen zorgvuldig uit en houd rekening met de tips voor een optimaal resultaat. Zorg dat het oppervlak van de compost (grote zak) egaal is. Druk de massa lichtjes aan. Verkruimel de grove brokken dekaarde in de kleine zak. Verdeel de dekaarde gelijkmatig over de compost. Zorg dat er overal evenveel dekaarde is. Zorg dat het oppervlak egaal is. Druk de dekaarde lichtjes aan! Geef de teeltkit al een eerste keer water (250 ml). Bekijk de tips voor een goede watergift op pagina 6. Sluit de zak goed af. Vouw de bovenkant dicht en leg er een zwaar voorwerp (bijvoorbeeld een boek) op. Zo vermijd je dat de dekaarde uitdroogt. Bovendien houd je veel CO 2 in de zak. Dat is gunstig voor de schimmelgroei. Onderaan de zak zitten kleine gaatjes. Plaats de teeltkit dus in een plastic bak. Zoek in het schoolgebouw (of in de klas) een geschikte plaats voor de teeltkit: temperatuur: tussen 17 C en 24 C > Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller de schimmel zal groeien! niet bij verwarming niet in direct zonlicht niet in wind 2

FASE 1: SCHIMMELGROEI De schimmel in de dekaarde moet eerst groeien. Volg daarvoor deze stappen: Op dag 1 gaven jullie de teeltkit water. Dien op dag 5 en dag 7 (of dag 4 en dag 6) nog eens 250 ml water toe. Bekijk de tips voor een goede watergift op pagina 6. Houd de zak gesloten. Vouw de bovenkant dicht en leg er een zwaar voorwerp op (bijvoorbeeld een boek). Zo vermijd je dat de dekaarde uitdroogt. Bovendien houd je veel CO 2 in de zak. Dat is gunstig voor de schimmelgroei. Afhankelijk van de temperatuur zal de schimmel na 7 tot 10 dagen 70 tot 80 % van het oppervlak bedekken. Zodra dat het geval is, gaat de teelt over naar de volgende fase (Maxi: zie Fase 2: knopvorming ). Nog te weinig schimmelgroei Voldoende schimmelgroei Te veel schimmelgroei Is de schimmelgroei na een tiental dagen zeer onregelmatig of is de korst hard? Meng de volledige dekaardelaag met een klein harkje of een vork voorzichtig door elkaar. Wacht daarna nog enkele dagen om naar de volgende fase over te gaan. Zo kan de dekaarde herstellen. FASE 2: KNOPVORMING Als de oppervlakte na 7 tot 10 dagen voor 70 tot 80 % bedekt is met schimmel, dan breekt een nieuwe fase aan in de teelt. De schimmeldraadjes zullen nu verdikken. Na enkele dagen kunnen de eerste knoppen verschijnen. Open de zak definitief. Rol de plastiek zak bovenaan naar buiten, zodat je het volledige oppervlak blootstelt aan de lucht. Zoek opnieuw een geschikte plaats voor de teeltkit: Temperatuur: lager dan 19 C Niet bij verwarming, niet in direct zonlicht en niet in wind Kies indien mogelijk voor een vochtige ruimte. Uitdroging is namelijk nefast voor de knopvorming en de groei van de champignons. Voelt de dekaarde in deze fase zeer droog aan, dan kan je wat water vernevelen over het oppervlak. Zodra er knopjes zichtbaar zijn, mag je geen water meer vernevelen. > De teeltkit mag hier voor de rest van het teeltproces blijven staan. 3

FASE 3: DE EERSTE OOGST De knoppen groeien zeer snel. Elke dag verdubbelt hun diameter. Na 8 tot 10 dagen zijn de eerste champignons plukrijp. De oogst kan in meerdere dagen gebeuren. Afhankelijk van de hoeveelheid gevormde knoppen kunnen de champignons de volledige oppervlakte van de teeltkit innemen. Hoe meer ruimte er is, hoe groter de champignons kunnen uitgroeien. Pluk dus eerst champignons waar ze met veel samen staan. Zo geef je ruimte aan andere champignons om groot te worden. Let op: pluk de champignons wanneer de steel en de hoed nog goed met elkaar verbonden zijn. Gesloten champignons kan je het langst bewaren en zijn het meest kwaliteitsvol. Gesloten Gevliesd Open Maxi: Laat de leerlingen de oogst wegen. Vul het gewicht in op de teeltkalender. Duikt er hier en daar een blauwgroene schimmel op? Dan zullen er op die plaatsen geen champignons meer groeien. Maar verder is er geen risico. FASE 4: NA DE EERSTE OOGST Onmiddellijk na de pluk moeten jullie de dekaarde opnieuw op vocht brengen. Giet verspreid over de dag 2 tot 3 keer 250 ml water op de dekaarde. Houd daarbij rekening met de tips op pagina 6. Let op: de dekaarde moet al het water kunnen opnemen. Die laag is namelijk de vochtbron voor de toekomstige champignons. Loopt het water via de zijkant van de compost naar beneden, geef het water dan in kleinere hoeveelheden. Maxi: Bereken samen met de leerlingen hoeveel water jullie moeten toedienen en vul dat in op de teeltkalender. Controleer ook de temperatuur. 4

FASE 5: DE TWEEDE OOGST Zo n acht dagen na de watergift in fase 4 verschijnen opnieuw knoppen. In enkele dagen tijd groeien die ook uit tot paddenstoelen. Volg dezelfde stappen als in fase 3. Maxi: Laat de leerlingen de oogst wegen. Vul het gewicht in op de teeltkalender. Ga ook na of jullie gesloten, gevliesde of open champignons geplukt hebben en duid dat aan op de teeltkalender. FASE 6: NA DE TWEEDE OOGST Na de pluk van de tweede oogst mag je opnieuw 1 tot 2 keer 250 ml water aan de dekaarde geven. Doe dat gespreid over de dag. Houd rekening met de tips op pagina 6. Maxi: Bereken samen met de leerlingen hoeveel water jullie moeten toedienen en vul dat in op de teeltkalender. Controleer ook de temperatuur. FASE 7: DE DERDE OOGST Een week na de watergift in fase 6 mogen jullie eventueel een derde oogst verwachten. Soms duikt een blauwgroene schimmel op de dekaarde op. Hoewel het geen kenmerk is van de champignonteelt, is er geen risico aan verbonden. Volg dezelfde stappen als in fase 3. Maxi: Laat de leerlingen de oogst wegen. Vul het gewicht in op de teeltkalender. FASE 8: EINDE VAN DE TEELT De teeltkit Na de laatste pluk kunnen jullie de totale inhoud van de kit gebruiken als organische meststof of grondverbeteraar in de moestuin. Met wat geluk komen volgend seizoen enkele champignons piepen tussen de prei of sla. Dat kan geen kwaad! De oogst Ga samen met de leerlingen na hoeveel kilogram champignons de teeltkit in totaal opleverde en hoeveel water daarvoor nodig was. Bekijk ook even de temperatuurswaarden die jullie noteerden. Haast jullie daarna naar de keuken en maak iets lekkers met de oogst! Bezorg ons een foto van jullie gerecht via de Facebook-pagina Onthaal op de boerderij. 5

* WATERGIFT De bedoeling van elke watergift is om de dekaarde vochtig te houden of nog vochtiger te maken (afhankelijk van de fase in het teeltproces). Gebruik voor een watergift bij voorkeur een gieter met fijnmazige sproeikop. Volg de teeltkalender (en de handleiding) om na te gaan wanneer een watergift nodig is. Zijn de knopjes groter dan 1 cm? Geef dan geen water meer! Geef enkel de benodigde hoeveelheid water, zodat de teelt niet gaat rotten. Verdeel de hoeveelheid water telkens goed over het volledige oppervlak. Als het water langs de zijkant naar de compost loopt, wacht dan even met gieten tot de dekaarde het water opneemt. Loopt er water uit de zak? Geef de volgende keer iets minder water. Sluit de zak na elke watergift in fase 1 goed. VRAGEN? SUGGESTIES? Heb je tijdens het teeltproces vragen? Of duiken er problemen op waarvoor je geen antwoord vindt in deze handleiding? Neem dan contact op met Patrick Sedeyn via patrick.sedeyn@inagro.be. Inagro is uiteraard benieuwd naar jullie ervaringen met deze teeltkit. Heb je bemerkingen of suggesties? Mail ze naar info.educatie@inagro.be. Bezorg ons een foto van jullie heerlijk champignongerecht via de Facebookpagina Onthaal op de boerderij. NOTITIES 6

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, in enige vorm of wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Inagro vzw is niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die zouden kunnen ontstaan bij het gebruik van de gegevens uit deze uitgave. Inagro vzw Ieperseweg 87 8800 Rumbeke-Beitem T 051 27 32 00 _ F 051 24 00 20 E info@inagro.be _ www.inagro.be