Workshop DNFBP Gert Demmink 13 november 2012
Witwassen Wat was het ook weer? Capaciteitsbezetting; Prijsstellingskwestie; Aannemen, voorhanden hebben et cetera 2
Verantwoording 3
Voorhanden hebben Witwassen omvat ook het voorhanden hebben van voorwerpen van misdrijf afkomstig; Hoge Raad heeft uitgemaakt dat onder omstandigheden en soms een aanvullende handeling noodzakelijk is om de criminele opbrengsten veilig te stellen; Daarin kan de dienstverlener worden misbruikt 4
Unknowingly Unwittingly Het kan zijn dat uw diensten misbruikt worden om wit te wassen; Als professionele dienstverlener hebt u een plicht om na te gaan of dat uw diensten worden misbruikt; Wees niet argeloos! 5
Voorhanden hebben Soms is een aanvullende handeling noodzakelijk om witwassen te bewijzen in geval verdachte zelf ook het gronddelict heeft gepleegd: 16 oktober 2010, NJ 2010/655 Zo kan ingeval het gaat om een voorwerp dat afkomstig is uit een door de verdachte zelf begaan misdrijf en hem het voorhanden hebben daarvan wordt verweten, 6
Voorhanden hebben de vraag rijzen of een dergelijk enkel voorhanden hebben voldoende is om als (schuld)witwassen te worden aangemerkt. Uit de wetsgeschiedenis volgt dat witwassen een veelomvattend, maar ook te begrenzen fenomeen is, en dat ook in het geval het witwassen de opbrengsten van eigen misdrijf betreft, van de witwasser in beginsel een handeling wordt gevergd die erop is gericht om zijn criminele opbrengsten veilig te stellen. 7
Voorhanden hebben Gelet hierop moet worden aangenomen dat indien vaststaat dat het enkele voorhanden hebben door de verdachte van een voorwerp dat afkomstig is uit een door hemzelf begaan misdrijf niet kan hebben bijgedragen aan het verbergen of verhullen van de criminele herkomst van dat voorwerp, die gedraging niet als (schuld)witwassen kan worden gekwalificeerd. 8
HR 7 oktober 2008, NJ 2009/94 Aan zijn oordeel dat de verdachte moet worden vrijgesproken heeft het Hof kennelijk ten grondslag gelegd dat vermogensbestanddelen waarover men de beschikking heeft doordat belasting is ontdoken, niet kunnen worden aangemerkt als voorwerpen afkomstig ( ) van enig misdrijf in de zin van de art. 420bis en 420quater Sr. Dat oordeel getuigt van een onjuiste rechtsopvatting. Die vermogensbestanddelen kunnen in zoverre worden aangemerkt als van misdrijf afkomstig. 9
A, B & A 10
Adviseur en witwassen Advocaat krijgt jaar celstraf voor heling en witwassen Amsterdam, 4-10-2012 Een voormalig advocaat krijgt een jaar gevangenisstraf en een geldboete van 65.000 euro voor heling en witwassen van crimineel vermogen. Dat heeft de rechtbank Amsterdam vandaag bepaald. 11
Adviseur en witwassen De straf is hoger dan de eis: de rechtbank neemt het de advocaat zeer kwalijk dat hij de belangrijke positie die hij in het rechtssysteem inneemt louter uit financieel gewin heeft misbruikt. Op verzoek van een cliënte heeft de advocaat grote criminele geldbedragen aan het zicht van de justitiële autoriteiten onttrokken en in de legale economie gebracht. 12
Adviseur en witwassen De rechtbank vindt dat de samenleving er op moet kunnen vertrouwen dat een advocaat een verzoek tot het plegen van strafbare feiten zal afwijzen; Door zijn handelen heeft de advocaat dat vertrouwen beschadigd en er aan bijgedragen dat de onder- en bovenwereld verweven raken; 13
Adviseur en witwassen Verder weegt de rechtbank mee dat de advocaat zijn cliënte niet voor haar voornemen heeft gewaarschuwd, dat hij louter uit eigen financieel gewin zijn taak als advocaat heeft verzuimd en dat hij na het plegen van deze feiten zich aan soortgelijke feiten heeft schuldig gemaakt. 14
Adviseur en witwassen Celstraf verdachten vastgoedfraude Haarlem, 30-01-2012 Elf verdachten van de vastgoedfraude bij Bouwfonds en Philips Pensioenfonds zijn afgelopen vrijdag veroordeeld tot celstraffen. Hoofdverdachte Jan van V. kreeg vier jaar. Onder de veroordeelden zijn twee voormalige registeraccountants. 15
Casus 16
John Walker s Model Voor het meten van aantrekkelijkheid van jurisdicties voor witwassen; 17
Aantrekkelijkheid voor witwassers 1. Luxembourg 2. United States 3. Switzerland 4. Cayman Islands 5. Austria, 6. The Netherlands 18. Aruba 18
Top 20 Herkomst Gewassen Geld 1. US 2. Italy 3. Russia 4. China 5. Germany 6. France 18. The Netherlands 19
Top 20 Bestemmingen Gewassen Geld 1. US 2. Cayman Islands 3. Russia 4. Italy 5. China 6. Romania 8. Vatican City 15. The Netherlands 20
Risicoanalyse Een risicoanalyse is vrij vlot gemaakt; Aruba is aantrekkelijk voor witwassers (maar neemt gerekend in miljarden USD geen plaats in op de top 20 van bestemmingslanden); De methodiek van Walker is in 2006 en later gevalideerd door Unger e.a.; 21
Beleid, procedures & maatregelen Dienstverleners voeren een adequaat beleid en beschikken over schriftelijk vastgelegde procedures en maatregelen die gericht zijn op de voorkoming en bestrijding van witwassen en terrorisme financiering; Deze P+M hebben in ieder geval betrekking op de interne organisatie en interne controle en op HRM-zaken 22
Beleid, procedures & maatregelen De P+M hebben betrekking op de toepassing van het cliëntenonderzoek, de vastlegging van gegevens en inlichtingen, het interne besluitvormingsproces voor het doen (en vooral op het niet doen) van meldingen, alsmede op de periodieke evaluatie van de effectiviteit van die P+M; 23
Beleid, procedures & maatregelen Dienstverleners voeren periodiek evaluaties uit ten einde te kunnen beoordelen of en in hoeverre zij als gevolg van hun activiteiten en werkzaamheden kwetsbaar zijn voor witwassen en terrorismefinanciering; De bevindingen worden schriftelijk vastgelegd 24
Beleid, procedures & maatregelen Een dienstverlener stemt het cliëntenonderzoek af op de risicogevoeligheid van het type cliënt, zakelijke relatie, product of transactie. Hij stelt daartoe een risicoprofiel op van de cliënt en de UBO; En houdt deze gegevens actueel; Vereenvoudigd en verscherpt onderzoek Uitgangspunten 25
Klantenrisicoanalyse & risico rating Risk Based Approach Risicorating van het bestaande klantenbestand; (Bedrijfs) risicoanalyse Klant gerelateerde risicofactoren 26
Rode Vlaggen Zie bijlage 1: voorbeelden van risicofactoren voor juridische professionals en accountants bij de Guidance Notes; Klantenrisico Product of dienstenrisico; Product of dienstenrisico voor accountants; Product of dienstenrisico voor juridische professionals 27
Risk Based Approach 28
Risk Rating Customer Base The service provider must formulate and adopt a policy document and CDD procedures and measures to risk rate its customer base; There are transitional arrangements in place in order to allow service providers to adopt a staged approach; But: measures must apply immediately in case of ML/FT suspicions and doubt 29
Business Risk Assessment A service provider must determine its initial approach to performing the CDD process regarding its existing customers, taking into account: Type of customer; Business relationship; Product or transaction involved 30
Business Risk Assessment As a starting point, a service provider may conduct (and document) a business risk assessment at a macro level; Taking into account: The extent of its overall exposure : organizational structure, corporate culture, customers, customers jurisdictions, products & services and delivery channels 31
Business Risk Assessment Subsequently, a service provider will then determine the risk assessment and risk classification of the existing relationship (the customer base), taking into account the constituent parts of proper CDD; A service provider should seek to determine whether a particular customer poses a higher risk and the potential effect of risk mitigating factors 32
Customer Due Diligence Policy Procedures Measures 33
Customer Due Diligence Basic CDD measures; In case of normal risk i.e. transparency of customer s shareholder structure Enhanced CDD measures; In case of higher risk i.e. non-residents; bearer shares or nominee shareholders; PEPs 34
Customer Due Diligence Simplified CDD measures; Regulated entities; Listed companies (if conditions are met); UBO to third-party accounts kept with a DNFBP but only if that service provider is subject to internationally accepted AML/CFT requirements and adequately supervised 35
Policies, Procedures & Measures Monitoring; PPM in place? Transactions Monitoring & Auditing PPM effective too? Role of Internal Control / Audit: third line of defense or party to the overall risk assurance framework? 36
Customer Due Diligence CDD: een rustig bezit? Welke onderdelen van de CDD bepalingen vind u lastig om te implementeren, te monitoren en bij te stellen? 37
CDD in Zeven Stappen Toepasselijkheid van de CDD vereisten Identificatie; Verificatie; UBO; PEP; Relatie informatie & risico assessment; Monitoring & review 38
MLCO & MLRO Dienstverleners beschikken over een persoon ten behoeve van hun organisatie die belast is met de zorg voor de naleving van de wet- en regelgeving; Dienstverleners beschikken over ten minste één persoon binnen hun organisatie die belast is met de interne ontvangst en beoordeling van potentiële meldingen en het doen daarvan aan MOT 39
Melden van transacties Het detecteren en melden van ongebruikelijke transacties is een zaak van Know Your Customer en diens gebruikelijke transactiepatroon; Afwijkende transacties verdienen uw aandacht; Indicatoren helpen u bij het bepalen van wat gemeld moet worden; 40
Melden van transacties Er zijn twee soorten indicatoren: Subjectieve: deze zijn van toepassing indien u aanleiding hebt om te veronderstellen dat een transactie verband kan houden met ML/FT; Objectieve: Gebonden aan drempels, problemen rond identificatie, contante bedragen et cetera 41
Indicatoren Een beroepsbeoefenaar gaat over tot melding aan het Meldpunt van een verrichte of voorgenomen transactie, indien sprake is van: a. een transactie die in verband met mogelijke witwassen of het financieren van terrorisme aan de politie of aan justitie is gemeld; b. een transactie van Afl. 25.000,- of meer betaald aan of door tussenkomst van de beroepsbeoefenaar met contant geld, cheques aan toonder of soortgelijke betaalmiddelen. 42
Indicatoren Onverminderd artikel 10 gaat een beroepsbeoefenaar over tot melding aan het Meldpunt van een verrichte of voorgenomen transactie, indien hij van oordeel is dat er aanleiding is om te veronderstellen dat de transactie verband kan houden met het witwassen of financieren van terrorisme. 43
Melden van transacties FINTRAC: Reasonable grounds to suspect is determined by what is reasonable in your circumstances, including normal business practices and systems within your industry. While the Act and Regulations do not specifically require you to implement or use an automated system for detecting suspicious transactions, you may decide that such a system would be beneficial to your business. 44
Melden van transacties FINTRAC: Your compliance regime has to include an assessment, in the course of your activities, of the risk of money laundering or terrorist financing. According to this assessment, in higher risk situations, you have to take reasonable measures to conduct ongoing monitoring for the purpose of detecting suspicious transactions 45
Melden van transacties En vergeet u alstublieft niet: Transacties kunnen ongebruikelijk of verdacht zijn, uw klanten zijn dat gebruikelijk N I E T 46