Witte kunststof (opaque) In Frankrijk heeft voor melkverpakkingen de afgelopen tijd een verschuiving plaatsgevonden van HDPE-flessen naar PET-flessen. Dit is mede ingegeven door de lage prijs voor de kunststof PET. Melk bederft onder andere onder invloed van licht. Om het product te beschermen tegen licht heeft de HDPE-fles een zwart ingekleurde tussenlaag. PETflessen zijn om diezelfde reden opaque (wit). Doordat deze flessen wit zijn, passen ze niet in het huidige Franse recyclingsysteem. De Franse producentenverantwoordelijkheidsorganisatie EcoEmballages probeert deze ontwikkeling tegen te houden door voor opaque PET-flessen een hogere afvalbeheersbijdrage te rekenen. Vooralsnog is deze ontwikkeling nog niet in Nederland gesignaleerd; het KIDV gaat hier wel onderzoek naar doen om het probleem en de gevolgen in kaart te brengen.
Toxische stoffen Bisfenol-A Sinds enige tijd is er aandacht voor de aanwezigheid van bisfenol-a (BPA) in verpakkingen. BPA wordt onder andere gebruikt voor de productie van de kunststof polycarbonaat. Op mondiaal niveau wordt onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten van BPA op de gezondheid van mensen. Ook de European Food Safety Autohority (EFSA) houdt zich hiermee bezig. Op basis van deze onderzoeken stelt de Europese Commissie vast hoeveel BPA er uit verpakkingen mag migreren. Het KIDV publiceert binnenkort een factsheet over BPA in verpakkingen.
Toxische stoffen MOSH en MOAH Naar aanleiding van onderzoek door Foodwatch is er meer aandacht voor minerale oliën. MOSH en MOAH komen voor in verpakkingen van papier en karton en zijn afkomstig uit onder anderen inkten. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoekt de effecten op de gezondheid. Het KIDV heeft een factsheet opgesteld over MOSH en MOAH en doet onderzoek naar potentie van ontinkten als mitigatiemaatregel in de recycling van oud papier en karton. Dit onderzoek valt onder het wetenschappelijk onderzoeksprogramma.
Grondstoffenakkoord Onder het in januari 2017 gesloten Grondstoffenakkoord wordt nu gewerkt aan vijf transitieagenda s, te weten biomassa & voedsel, kunststoffen, maakindustrie, bouw en consumptiegoederen. Voor elke transitieagenda is door het ministerie van Infrastructuur & Milieu een kernteam samengesteld dat verantwoordelijkheid neemt voor de betreffende agenda. Het KIDV neemt deel aan het kernteam kunststoffen en is actief aangesloten bij de agenda s voor biomassa & voedsel, maakindustrie en consumptiegoederen. Bij deze agenda s levert het KIDV een inhoudelijke bijdrage. De transitieteams moeten bepalen wat zij willen bereiken. Het gaat daarbij onder andere om de verhouding tussen duurzaamheid en circulaire economie. Daaraan gerelateerd speelt ook het debat hoe het grondstoffenbeleid (vooral gericht op circulaire economie) zich verhoudt tot het energiebeleid (vooral gericht op CO2-doelstellingen).
Biobased Onderzoek Onlangs publiceerde de Wageningen Universiteit het rapport Bio-based and biodegradable plastics Facts and Figures in opdracht van de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland. Hierin wordt onder andere informatie gegeven over de verwachte marktgrootte, hoe deze materialen zijn te herkennen, wat de eigenschappen zijn en wat de toepassingsmogelijkheden zijn. Zo zijn de drie meest gebruikte biobased plastics PLA, op zetmeel gebaseerde kunststoffen en cellofaan. Naar verwachting publiceert CE Delft na de zomer van 2017 een rapport over biobased materialen in een circulaire economie. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Economische Zaken. Op basis van dit rapport stellen de ministeries beleid op. Het KIDV zit in de begeleidingscommissie van dit onderzoek.
Biobased Interesse uit de markt In de markt is interesse voor de nieuwe biobased kunststof PEF, onder andere van Coca Cola. PEF heeft een betere barrière voor gassen dan PET. Het is nog onduidelijk wat het effect is van grote hoeveelheden PEF op de bestaande recyclingstromen. Avantium bouwt momenteel een productiefabriek voor PEF in Antwerpen. Met een beursgang denkt het bedrijf 100 miljoen euro op te halen, grotendeels om de bouw te financieren. Om producenten en importeurs van verpakkingen en verpakte producten te informeren heeft het KIDV factsheets gemaakt over biobased kunststoffen. Daarnaast stelt het KIDV een nieuw instrument op, waarin biobased alternatieven worden gegeven voor conventionele verpakkingsmaterialen. Hiermee wordt het voor bedrijven makkelijker om te kiezen voor een biobased verpakkingsmateriaal.
Verkoopstrategie Bedrijven beginnen de meerwaarde te zien van duurzaam verpakken. Steeds meer bedrijven gebruiken duurzaamheid dan ook in hun communicatie over verpakkingen en verpakkingsmaterialen als zij exposeren op beurzen. Bedrijven die voorop lopen, hebben duurzaamheid opgenomen in hun missie en voeren dit ook uit. Daarbij kunnen deze bedrijven nog wel vragen hebben over de juiste invulling van hun missie. Daarnaast zijn er veel bedrijven die aan de slag willen met duurzaamheid, maar niet altijd weten waar te beginnen. De motivatie is aanwezig om invulling te geven aan duurzaamheidsdoelen, maar soms ontbreekt de kennis hiervoor nog. Het KIDV verstrekt informatie over duurzaamheid om te voorzien in de behoefte aan kennis, bijvoorbeeld met het onderwijsprogramma Circular Packaging Design.
Zwerfafval Onderzoek In de media en in de maatschappij is veel aandacht voor zwerfafval, in het bijzonder de plastic soup in de oceanen. De resultaten uit onderzoeken naar deze plastic soep zijn gebaseerd op verschillende cijfers, waardoor er nog steeds onduidelijkheid bestaat over de herkomst van de plastic soep. Uit het rapport Stemming the Tide van Ocean Conservancy blijkt bijvoorbeeld dat minder dan 20 procent van de plastic soep maritiem afval is, afkomstig van de visserij. Dit betekent dat meer dan 80 procent van de plastic soep afkomstig van het land komt. Ook stelt Ocean Conservancy dat meer dan de helft van het plastic afval in zee uit vijf landen komt, te weten China, Indonesië, de Filippijnen, Thailand en Vietnam. De Ellen McArthur Foundation stelt in het rapport The New Plastics Economy Catalysing Action dat er in 2050 meer plastic dan vis in de zee zit, als we nu het roer niet omgooien. In dit rapport noemt de denktank meerdere mogelijke actiepunten. Op de cijfers is veel kritiek gekomen, maar de boodschap dat er iets moet gebeuren, blijft overeind.
Zwerfafval Gedrag Een belangrijke factor in het voorkomen van zwerfafval is gedragsbeïnvloeding. Hiervoor is steeds meer aandacht in landelijke of lokale pilots en projecten, zoals Schoon Belonen en onderzoek naar communicatie via afvalbakken. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu laat dit jaar een onderzoek uitvoeren naar de kosten en effectiviteit van statiegeld op kleine flesjes en blikjes en de invloed van statiegeld op de vermindering van zwerfafval op land. Het KIDV zit in de klankbordgroep van dit onderzoek.
Inzameling Gemeenten experimenteren met inzamelsystemen voor huishoudelijk afval, zoals bronscheiding, nascheiding, PMD (plastic, metaal & drinkpakken) of blik bij glas. Het Learning Center Kunststof Verpakkingsafval (LCKVA) heeft onderzoek gedaan naar de invloed van verschillende inzamelsystemen op de samenstelling van het ingezamelde kunststof/pmd verpakkingsafval. Het onderzoek, uitgevoerd door Eureco en de Wageningen Universiteit, is opgedeeld in twee fasen, waarvan de eerste nu is afgerond. Uit dit eerste deel blijkt dat het gekozen inzamelsysteem (alleen Plastic / Plastic & Drinkpakken / PMD) weinig effect heeft op de zuiverheid van het ingezamelde materiaal. De mate van zuiverheid van het PMD blijkt in sterke mate afhankelijk te zijn van de frequentie waarmee het restafval wordt opgehaald. Het onderzoek laat zien dat het kunststof verpakkingsafval minder zuiver wordt, naarmate de frequentie van de inzameling afneemt. Het KIDV zit in de klankbordgroep van dit onderzoek.
Chemisch recyclen Er vindt op het gebied van chemisch recyclen een aantal ontwikkelingen plaats. Chemisch recyclen is een verzamelterm voor het terugbrengen, door middel van een chemisch proces, van kunststoffen naar de oorspronkelijke bouwstenen van het materiaal (polymeren, monomeren of grondstoffen voor deze monomeren), zodat hier opnieuw kunststof van kan worden gemaakt. Aangezien mechanische recycling tegen grenzen aanloopt op kwantiteit en kwaliteit, zijn partijen in de markt op zoek naar innovaties voor de recycling van kunststof. Chemisch recyclen is één van de technieken die wordt onderzocht. Er is nog veel onduidelijk over de financiële haalbaarheid en de milieubelasting van chemisch recyclen. Vanwege de ontwikkelingen in de markt heeft het KIDV in februari een Verdiepingsbijeenkomst georganiseerd. Daarnaast hebben wij een artikel in Kunststof Magazine gepubliceerd over dit onderwerp.