Leraren klassieke talen Datum Zaterdag 13 oktober 2012 van 9.30 u. tot 16.00 u. - onthaal vanaf 8.45 u. Plaats KU Leuven Kulak Kortrijk, E. Sabbelaan 53, 8500 Kortrijk (gebouw A) Wegbeschrijving op http://www.eekhoutcentrum.be Prijs 80 per deelnemer (inclusief warm middagmaal) Inschrijven Online inschrijven via http://www.eekhoutcentrum.be Helpdesk: 056 24 61 82 Evaluaties en attesten Het evalueren van de nascholingen en de attestering gebeurt enkel online en binnen een termijn van 30 dagen. Betaling en annulatie Pas betalen ná ontvangst van de factuur. Annulatievoorwaarden: zie www.eekhoutcentrum.be Bevestiging Je ontvangt een elektronische bevestiging. Dag van klassieke talen Vakoverschrijdend werken rond antieke thema s KU Leuven Kulak Kortrijk zaterdag 13 oktober 2012
Beste collega s Vakoverschrijdend werken rond antieke thema s: het blijft een uitdaging om de vakken Latijn en Grieks niet alleen vanuit de taalanalyse te bestuderen maar ook vanuit de oogpunten transfer en receptie. Wij willen op deze studiedag aantonen dat hier veel kansen liggen voor vakoverschrijdend werken en denken. We hopen dat jullie erbij kunnen zijn op zaterdag 13 oktober 2012. Van harte welkom! In naam van de stuurgroep Klassieke Talen Marc George, pedagogisch begeleider DPB Brugge Geert Kentane, pedagogisch begeleider DPB Gent 8.45 u. - onthaal met koffie, thee of frisdrank - mogelijkheid tot bezoek aan de tentoonstelling Klassiek in Repliek - leermiddelenbeurs 9.30 u. plenumreferaat door Prof. em. Dr. Jan Godderis 10.20 u. toelichting bij het project POMOKL (zie p. 10) 10.45 u. werkwinkels - beurt 1 12.00 u. - middagmaal + koffie - mogelijkheid tot bezoek aan de tentoonstelling - leermiddelenbeurs 13.30 u. werkwinkels - beurt 2 14.45 u. einde werkwinkels afsluitend drankje bij de tentoonstelling 16.00 u. einde 2 Je leert hoe je het best geluid opneemt in diverse situaties: opnemen van een audio-cd, vanuit een stereo-installatie (cassettetape bijvoorbeeld), muziek met eigen (zelfgemaakte) instrumenten aangemaakt, muziek van internet, een lied gezongen door jezelf of met de klas Alles kan in Audacity binnengebracht en aangepast worden. Deze geluidsbestanden worden dan creatief verwerkt: delen wegknippen, volume aanpassen, in- en uitfaden, allerhande effecten toepassen, verschillende geluiden mixen, storende geluiden verwijderen en dit zijn maar enkele van de vele mogelijkheden. Wanneer we tevreden zijn over ons resultaat bekijken we de verschillende mogelijkheden om onze creaties weer te geven: op cd-rom, op audio-cd, versturen via mail, eventueel op een website plaatsen of podcasten Op deze manier slaag je er wonderwel in om bijvoorbeeld een muzikale quiz samen te stellen, een (animatie)film te voorzien van een spectaculaire klankband, een muziek-cd aan te maken Hands-on Jo Bultheel, nascholer Eekhoutcentrum, Ann Casier, begeleider muzikale opvoeding Bisdom Brugge en Els Bilcke, begeleider plastische opvoeding Bisdom Brugge Na deze nascholing bent je in staat om met de leerlingen een volledig afgewerkte animatiefilm te maken. Een stijlvolle animatiefilm kan tegenwoordig vrij eenvoudig aangemaakt worden, dank zij de mogelijkheden die de computer ons biedt. Na een korte introductie rond de principes van (digitale) animatie, gaan we 2D- en 3D-materiaal animeren, fotograferen en verwerken tot een heuse animatiefilm, compleet met intro, muziek, geluiden en aftiteling. We monteren dan ook beelden met Windows Movie Maker. Hands-on WERKWINKEL 9 (VERVOLG OP WERKWINKEL 8) ANIMATIEFILM MET DE KLAS Jo Bultheel, nascholer Eekhoutcentrum, Ann Casier, begeleider muzikale opvoeding Bisdom Brugge en Els Bilcke, begeleider plastische opvoeding Bisdom Brugge 11
PROJECT POMOKL De begeleiders Plastische Opvoeding, Muzikale Opvoeding en Klassieke talen uit Oost- en West-Vlaanderen stellen jou graag een nieuw project voor, dat gegroeid is vanuit een vakoverschrijdend denken en werken. Het wil werkvormen en leerinhouden (-middelen) uit die verschillende vakken integreren. Het wil ook de collega s uit de drie graden uitdagen om zich creatief uit te leven met hun leerlingen. Vermits het project vakoverschrijdend denkt, staat het open voor andere geïnteresseerden, zoals collega s uit ICT, Moderne (Vreemde) Talen, geschiedenis Wat is het plan? Het thema vertrekt vanuit de mythologie. Wij stellen de volgende mythen voor: Europa (1 e graad), Daedalus en Icarus (2 e graad) en Orfeus (3 e graad). Andere onderwerpen (bv. Prometheus) zijn ook welkom. Een groep collega s uit een school kan deze mythe creatief verwerken vanuit zijn leervak via drama, tableau vivant, foto, affiche, animatiefilm, thema s op muziek en dans Hier ligt ook een kans om eerst vanuit de eigen school te denken, te werken en te presenteren en het dan aan een ruimer publiek voor te stellen. Iedere collega krijgt een flyer waarin het project toelichten. Het is ook de bedoeling om de werkstukken op het internet te tonen. Wij willen het project uitvoeren in twee fases. Fase 1: Er is een algemeen infomoment op de volgende dag van de klassieke talen op 13 oktober 2012. De begeleiders MO, PO en klassieke talen zullen het project voorstellen; twee andere workshops (8 en 9) geven uitleg over eenvoudige ICT-middelen om in dit project aan de slag te gaan: animatiefilm maken, audacity gebruiken Fase 2: De eigenlijke presentatie gebeurt op de studiedag van oktober 2013. Die krijgt dus een speciaal kleurtje. Wij organiseren gans die dag rond kunst en cultuur. De mogelijkheden zijn erg breed: gedigitaliseerd beeld, auditief, toneel, muziekoptreden. Deze gezamenlijke presentatie heeft niet het karakter van een wedstrijd. Wij hopen met dit buitengewone project vele collega s en hun leerlingen aan te spreken. Het geeft kleur aan het schoolleven want creativiteit doet leven! Els Bilcke, Ann Casier, Marc George, Geert Kentane, Jean Strynck en Teresa Van Boxtael In deze lezing wordt de traditionele vertaling van de bewuste paragraaf aan een kritisch onderzoek onderworpen. Dit lijkt meer dan nuttig, vermits het hier syntactisch gesproken om twee verre van eenvoudige zinsneden gaat. Die doen de vertaler stevig op de kiezen bijten: de tekst moet worden gelezen 'sine studio contemporaneo', anders gezegd, los van elke (zo moeilijk bedwingbare) neiging tot 'a-historische retroprojectie'. Het betreft een syntactische, deconstructieve en Gadameriaanse - hermeneutische relectuur van de bewuste eed- paragraaf die volledig losstaand van een bepaalde verwachtingszone wordt benaderd. Hierdoor rijst de vraag, of de medische ethiek (zoals deze in diverse hippocratische traktaten en ook in de Eed naar voren komt) al de normatieve uitgangspunten wel terecht heeft geformuleerd voor een -vanuit conservatief-christelijk standpunt - verantwoord ethisch-medisch handelen, en of de traditionele interpretatie ook voor anders-gelovigen nog steeds als een lamp aan de voet kan fungeren. Prof. em. Dr. Jan Godderis PLENUMREFERAAT "HET ZOGENAAMDE VERBOD OP EUTHANASIE EN HET PROVOCEREN VAN EEN 'ABORTUS' IN DE HIPPOCRATISCHE EED" KRITISCHE RE-LECTUUR VAN EEN UITTREKSEL UIT DIT EERBIEDWAARDIG DOCU- MENT, DAT GEDURENDE EEN TWEEËNHALF MILLENNIUM ALS DWINGEND ETHISCH RICHTSNOER ZOU HEBBEN GEFUNGEERD VOOR DE MEDISCHE ETIQUETTE EN PRAXIS WERKWINKEL 8 AUDACITY, MUZIEK BEWERKEN EEN FLUITJE VAN EEN CENT Na deze nascholing ben je in staat om met het programma Audacity om het even welk geluidsbestand op alle mogelijke manieren te bewerken. Met het prima, eenvoudig én gratis programma Audacity gaan we aan de slag om geluiden op te nemen, te bewerken en uiteraard weer te geven. 10 3
WERKWINKEL 1 DE PRAKTIJK VAN ONDERZOEKSCOMPETENTIES (LATIJN/GRIEKS) Tweede en derde graad Deze werkwinkel moet een uitwisseling worden van ideeën en voorbeelden uit het veld. Onderzoekscompetenties staan al verscheidene jaren in de leerplannen voor de tweede en derde graad. De aandacht voor activerende werkvormen en zelfstandig leren in het nieuwe leerplan van de eerste graad dient ondermeer als voorbereiding op die onderzoekscompetenties. Velen van ons zijn nog aan het nadenken en experimenteren. Wat wordt er van ons verwacht? Welke inhoud en vorm geef je eraan? Hoe verloopt de praktische organisatie? Wat zijn de mogelijkheden in de eerste, maar vooral in de tweede en derde graad? Hoe bereik je dat de leerlingen de deelvaardigheden ook echt beheersen? Intussen zijn er ook collega s van wie de zoektocht al tot ervaringen heeft geleid waarover we graag in gesprek gaan met de deelnemers aan deze werkwinkel. Die kunnen heel uiteenlopend zijn: een succesvolle activerende werkvorm, beperkte opdrachten voor deelvaardigheden, volledige projecten en nog veel meer. We zijn verheugd dat een aantal collega s bereid zijn hun ervaringen met ons te delen. Door hun voorstellingen kunnen we kennismaken met een waaier aan praktische tips, aanzetten tot concrete uitwerking of zelfs geslaagde voorbeelden, verspreid over de tweede en derde graad. In deze werkwinkel willen we voor die tweede en derde graad ideeën, ervaringen en voorbeelden uitwisselen. Uitwisseling van ideeën en voorbeelden uit het veld. Bart Vanaudenaerde, leraar Sint-Bernardusinstituut Knokke Martine Bourgeois, leraar Sint-Andreasinstituut Brugge; Viviane Dooms en Rita Huys, leraren O.-L.-V.-Hemelvaartinstituut Waregem WERKWINKEL 7 DAMES EN PRETPOEZEN AAN HET KEIZERLIJKE HOF DE IULISCH-CLAUDISCHE DYNASTIE DOOR DE OGEN VAN HOLLYWOOD Tweede en derde graad De discrepantie aantonen tussen de historische feiten, de visie van de antieke historiografen op deze feiten en de manier waarop de feiten in films worden voorgesteld. Er bestaan vele honderden films die gesitueerd zijn onder de eerste Romeinse keizers (44 / 27 v.c. - 68 n.c.). Zeer populaire onderwerpen waren de kruisiging van Jezus van Nazareth en de waanzin van keizer Nero. Maar ook de vrouwen van de keizerlijke familie waren favoriete figuren, die zeer divers geportretteerd konden worden, al dan niet rechtstreeks beïnvloed door de verhalen van Tacitus en Suetonius. De killer bitch Livia, de sex-beluste Messalina, de meedogenloze Agrippina, het luxe-paardje Poppaea en zovele andere (machts)geile dames hebben hun stempel gedrukt op ons beeld van de Romeinse geschiedenis. Voor enkele van deze dames gaan we na wat de bronnen juist vertellen en hoe de filmmakers dit omgezet hebben naar het grote doek. Voordracht met PowerPoint en dvd-fragmenten Beginsituatie Een zekere vertrouwdheid met de politieke geschiedenis van het vroege Romeinse keizerrijk. Herbert Verreth, licentiaat in de Klassieke Filologie en de Archeologie, doctor in de Oude Geschiedenis; speciale onderzoeksthema's: historische topografie (vooral van Grieks-Romeins Egypte) en het Nachleben van de oudheid in films, strips, romans en jeugdboeken 4 9
WERKWINKEL 5 ALFA, BETA, GAMMA: DE OUDHEID VOOR DOE-HET-ZELVERS Eerste graad A Ervaringsgerichte workshops aanbieden aan leerlingen van het tweede jaar (Latijn en Moderne wetenschappen) om hen concreet kennis te laten maken met een aantal aspecten van het leven in de Oudheid. Tijdens onze jaarlijkse projectdag 'Leven in de Oudheid' volgt elke leerling vier workshops uit het volgende gamma: cosmetica, theater, Olympische Spelen, mozaïeken, schrijfmaterialen, godsdienst, heirbanen, wetenschap, decadentie en Romeins koken. Het is de bedoeling om iedereen zoveel mogelijk de handen uit de mouwen te laten steken of minstens de antieke sfeer te laten opsnuiven. PowerPointpresentatie Pierre De Groote en Laurence Willemot, leraren Sint-Bavohumaniora Gent WERKWINKEL 6 ROMALIA: ROMEINSE CULTUURKAMPEN OOK IN DE KLAS Eerste en tweede graad Een kennismaking met Romalia, de organisatoren en de uitdagende kampactiviteiten, die ook toepasbaar zijn op de klassituatie. In deze workshop laten we jullie kennismaken met onze kampen. We stellen beide kampenreeksen even voor aan de hand van de activiteiten van de kampweek. Dan geven we ideeën over hoe je bekende spelletjes in een klassiek jasje kan steken en zo je passie voor de taal en de cultuur kan overbrengen op een aantrekkelijke manier. Tot slot werpen we enkele mogelijkheden op om onze kampactiviteiten ook in de klas te gebruiken en ze op een heel actieve en interactieve manier te integreren in de les. Op die manier kunnen de leerlingen Latijn niet enkel als een schoolvak beschouwen, maar leren ze de taal en de cultuur ook eens op een andere, ludiekere manier kennen. Presentatie (en korte brainstorm) Sien Demasure, leraar Latijn in de Sint-Pietersschool Leuven. Ze organiseerde al tweemaal de Romaliakampen 8 WERKWINKEL 2 STUDENTENLEVEN IN DE ROMEINSE OUDHEID: ONSTUIMIGE LEVENSFASE? Kennismaking met het studentenleven in het Romeinse Rijk. Deze lezing focust op het studentenleven in antieke grootsteden als Rome, Alexandrië, Antiochië en Athene. Een bont verhaal over straatrellen, wanhopige professoren, rumoerige studenten, studentenclubs, dopen en fuiven. Maar bij nader inzien is er meer aan de hand. Niet alleen worden we geconfronteerd met een uniek geval van jeugdcultuur in de oudheid; ook zijn de verschillen met het huidige studentenleven opvallend. Lezing met gelegenheid tot vraagstelling en discussie Christian Laes, specialist in de mentaliteitsgeschiedenis van de Romeinse en de late oudheid. De menselijke levensloop (kindertijd, jeugd, oude dag), huwelijk en seksualiteit, handicaps behoren tot zijn favoriete studiedomeinen. Prof. Laes doceert Latijn en oudhistorische vakken aan de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Antwerpen. 5
WERKWINKEL 3 MYTHOLOGIE EN DE GODDELIJKE MONSTERS DIEP IN ONSZELF WERKWINKEL 4 KLASSIEKE EN MODERNE FILOSOFIE: VAN REFLECTIE TOT INTERACTIE Inzicht geven in de veranderende methodologieën i.v.m. de mythe Inzicht geven in de rol die monsters spelen in de Griekse mythe Dit is een warm pleidooi om wat meer monsters toe te laten in de lessen klassieke talen! Meestal worden ze in een verdomhoekje geduwd om er nooit meer uit te komen. Psychoanalyse, biologie en de hersenscanning tonen echter aan dat ze zich niet zomaar laten wegdrummen. Met als leidraad een aantal recente werken van Hans Blumenberg zullen we in deze workshop ervan uitgaan dat ons mens en maatschappijbeeld er goed aan doet om de mythe weer een sterk vitale functie toe te kennen in de zgn. onttoverde wereld. En in deze hernieuwde appreciatie van het mythisch denken horen monsters thuis, oude en nieuwe, even noodzakelijk als de verhalen zelf waar ze deel van uitmaken! Voordracht met PowerPoint en dvd-fragmenten Beginsituatie Basiskennis mythologie Prof. Em. Freddy Decreus UGent (werkterrein: Klassieke Talen, Mythologie en Tragedie) Derde graad Inzicht bijbrengen in het belang van filosofie en levenswijsheid. Door middel van een socratisch gesprek verbanden leggen tussen de filosofische traditie en het hedendaagse denken. Er is een debat gaande over de status van filosofie in ons onderwijs. Enerzijds ontspint zich een discussie over filosofie als afzonderlijk vak of geïntegreerd in bestaande vakken (zoals klassieke talen, godsdienst, geschiedenis, vakoverschrijdende projecten ). Anderzijds gaat de discussie ook over het belang en de methode van filosofie-onderwijs. Scruton: Wijsbegeerte kan op twee manieren beoefend worden: door haar zelf te beoefenen of door te bestuderen hoe anderen haar hebben beoefend. Leren filosoferen betekent het stellen van filosofische vragen, het leren argumenteren en kritisch nadenken en het zoeken naar antwoorden op de vraag hoe te leven (levenswijsheid). Dit gebeurt in communicatie met de rijke filosofische traditie die in onze cultuur begon met de Griekse dageraad. De klassieke talen nemen een bevoorrechte positie in om dit denken op gang te trekken. Hoe kunnen we in een socratisch gesprek een gedachtewisseling met de leerlingen aangaan? Naast het aanreiken van een aantal filosofische thema s proberen we een casus interactief uit te werken en exploreren we de mogelijkheden om vakdoorbrekend te werken. Bovendien kunnen collega s ervaringen uitwisselen over het thema. Agnes Claeys, ex-leraar geschiedenis en pedagogisch begeleider geschiedenis en esthetica DPB Gent 6 7