1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten
|
|
- Rosalia Martens
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HUMANE WETENSCHAPPEN 1 Extra-murosactiviteiten: Een vat vol opportuniteiten Inleiding Vanuit de pedagogische begeleidingsdienst pleiten we om leerlingen mee te voeren in rijke en gevarieerde leeromgevingen. Extra-murosactiviteiten kunnen bijdragen tot een dergelijke leeromgeving. Tijdens de netwerkvergadering van Humane Wetenschappen wisselden de aanwezige leraren een aantal boeiende praktijkvoorbeelden van extramurosactiviteiten uit. Via de aangeboden authentieke contexten kunnen leerlingen ervaringen opdoen omtrent thema s die ook aan bod komen in het leerplan Humane wetenschappen. Extra-murosactiviteiten kaderen binnen een specifieke visie op leren, namelijk 'betekenisvol ervaringsgericht leren'. Kolb omschrijft leren 'als een proces waarbij kennis wordt gecreëerd door het transformeren van de ervaringen'. Indien de leerling dan ook nog de leerinhouden en nagestreefde doelen kan integreren in eigen ervaringen en in eigen leerdoelen dan kunnen we spreken van 'betekenisvol ervaringsgericht leren'. Deze visie op leren biedt een aantal opportuniteiten aan om via extramurosactiviteiten bij zoveel mogelijk leerlingen op een boeiende wijze menswetenschappelijke kennis, vaardigheden en attitudes te vergaren. Wij gaan in de volgende paragrafen dan ook dieper in op de kansen die extra-murosactiviteiten bieden. Kansen om in te spelen op leerstijlen Je ontwerpt de extra-murosactiviteiten op zo n manier dat de verschillende leerstijlen van leerlingen aan bod komen. Deze verschillen zullen bijvoorbeeld duidelijk worden als leerlingen participeren aan een activiteit die door buurtwerkers wordt georganiseerd in een kansarme wijk. Leerlingen met een concrete leerstijl leren vooral vanuit ervaringen. Het gesprek met de bewoners en de buurtwerkers omtrent hun concrete ervaringen zal centraal staan in het leren. 1
2 Leerlingen met een reflectieve leerstijl zijn sterk in het observeren van wat er rondom hen gebeurt. De samenwerking met de buurtwerkers en het contact met de bewoners geeft hen heel wat stof tot nadenken. Anderen komen dan weer graag in actie. Ze willen dingen doen en leren uit het effect van hun handelen. Met een aantal buurtbewoners meehelpen om een klein podium op te zetten is voor hen een ideale leeromgeving. Leerlingen met een abstracte leerstijl zoeken vrij snel naar een rode draad in wat ze beleven. Ze plaatsen hun ervaringen binnen gekende theoretische kaders of gaan op zoek naar nieuwe verklaringsmodellen. De manier waarop de buurtwerkers in interactie gaan met de bewoners, zullen zij bijvoorbeeld kaderen in wat zij weten omtrent het emancipatorisch werkmodel. Het is nuttig om in functie van een maximaal leereffect bij extra-murosactiviteiten, waar mogelijk, ruimte te scheppen voor deze verschillende leerstijlen. Kansen op geïntegreerd leren Extra-murosactiviteiten bieden kansen tot geïntegreerd leren. Dit houdt in dat er een dieper leereffect is als de volledige leercyclus wordt doorlopen (zie onderstaand schema). Bij het ontwerpen van extra-murosactiviteiten kun je vanuit iedere fase in de leercirkel starten. Zo kun je bijvoorbeeld in de hierboven geschetste casus over het buurtwerk starten met een uiteenzetting over emancipatorisch werken (fase van de abstrahering) en pas daarna leerlingen extra-muros laten meewerken in een project (concrete ervaring). Het kan echter ook omgekeerd. 2
3 Extra-murosactiviteiten waarin leerlingen alle fasen doorlopen zijn niet enkel inhoudelijk boeiend maar bieden ook kansen om nieuwe leerstijlen te ontdekken en in te oefenen. Kansen op betekenisvol leren Ervaringen in authentieke situaties verhogen vaak de relevantie van de nagestreefde leerdoelen. De kans dat die leerdoelen uit het leerplan worden geïnternaliseerd tot eigen doelen wordt dan groter. Dit heeft een positieve invloed op het leereffect en de intrinsieke motivatie bij de leerling. De kansen op betekenisvol leren nemen nog toe als de extra-murosactiviteiten gekoppeld worden aan ervaringen die leerlingen al buiten de schoolse context hebben opgedaan. Zo kunnen leerlingen die al sociaal geëngageerd zijn in de eigen buurt hun ervaringen meedelen aan andere leerlingen en toetsen aan nieuwe ervaringen. Kansen om zelfverantwoordelijk leren te stimuleren Bij het zelfstandig laten uitvoeren van opdrachten tijdens extra-murosactiviteiten toon je impliciet een vertrouwen in de leerling. In dit kader voegt Rogers een extra dimensie aan het ervaringsgericht leren toe. Hij verwijst naar een geloof in de natuurlijke neiging van de mens om te leren. Indien de ruimte tot leren wordt gecreëerd, zal de leerling dus ook geneigd zijn om aan de slag te gaan. Uiteraard heb je als leraar al ervaren dat het scheppen van een leercontext niet altijd betekent dat leerlingen de keuze maken om zich ook effectief in te zetten. Ook bij extra-murosactiviteiten, die je intens hebt voorbereid, kun je ontgoocheld zijn over de inzet en/of het leereffect bij de leerling. Toch kan dit een uitgelezen moment zijn om tijdens een gesprek dieper in te gaan op de motivatie van leerlingen en hen te stimuleren tot zelfevaluatie en zelfkritiek. Ook dit maakt deel uit van het leerproces. Het is sowieso nuttig om bij de extra-murosactiviteit feedback te geven en te vragen op verschillende momenten en op verschillende niveaus. Vooraf: Op taakniveau: begrijpen jullie de opdrachten? Hebben jullie voldoende informatie? Op motivationeel niveau: hebben jullie zin om er tegen aan te gaan? Wat zou deze opdracht voor jullie nog boeiender kunnen maken? 3
4 Tijdens de opdracht (indien mogelijk): Op taakniveau: hoe verloopt de uitvoering van de opdracht? Heb je extra informatie nodig? Kun je de bronnen die je voorzien had raadplegen (interviews, observaties )? Op motivationeel niveau: hoe gaan jullie om met een eventuele tegenslag bij de uitvoering van de opdracht? Wat geeft jullie een extra push? Achteraf: Op taakniveau: wat zou je in de toekomst op dezelfde manier doen? Wat zou je anders aanpakken? Op motivationeel niveau: wat maakte je enthousiast om actief deel te nemen aan de activiteit? Wat zou de activiteit in de toekomst nog boeiender maken? Hoe zou je in de toekomst omgaan met een tegenslag? Kansen bieden op samenwerkend leren Bij extra-murosactiviteiten liggen de kansen om samenwerkend leren te stimuleren meestal voor de hand. In het voorbeeld omtrent het buurtwerk in een kansarme wijk werd al duidelijk hoe leerlingen van elkaar kunnen leren vanuit hun verschillen in leerstijlen. Daarnaast krijg je als leraar de mogelijkheid om feedback te geven en te vragen i.v.m. groepsdynamische factoren en sociale vaardigheden die noodzakelijk zijn om samen te werken. Kansen om onderzoekscompetenties te ontwikkelen Extra-murosactiviteiten bieden de kans om binnen een bepaalde context aan onderzoekscompetenties te werken. Dat is zeker het geval als de activiteit deel uitmaakt van een probleemgestuurde aanpak van leren. Zo kunnen leerlingen bijvoorbeeld de opdracht krijgen om suggesties te formuleren om meer buurtbewoners te betrekken bij buurtactiviteiten. Wellicht zullen zij hiertoe gebruik maken van interviews om informatie te verzamelen. Misschien zullen zij de verkregen informatie verwerken in een wervende affiche. Deze activiteiten verwijzen naar het verkrijgen en verwerken van informatie die essentieel is bij onderzoek en probleemoplossing. 4
5 Wellicht heb je bij het lezen van deze tekst een aantal associaties gemaakt met opportuniteit die je zelf al kon ervaren in het verleden bij de organisatie van extra-murosactiviteiten. We wensen je voor het komende schooljaar extra-murosactiviteiten toe waar leerlingen veel bij leren en zin krijgen om nog meer te leren. We hopen verder dat je er ook zelf van geniet. Bronnen: - CASTELIJN, J. (e.a.), Evalueren om te leren. Bussum: Coutinho, (2011). - KOLB, D., Experential learning. New Jersey: Prentice Hall, (1984). - ROGERS, C., Leren in vrijheid. Haarlem: De Toorts, (1981). - VALCKE, M., Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent: academia Press, (2000). 2 Vorming en nascholing Aanvangsbegeleiding beginnende leraren op woensdag 17 oktober 2012, in d'abdij Brugge, om 14 uur. Netwerkvergadering leraren Humane wetenschappen op woensdag 8 mei 2013, in d'abdij, Brugge, om 09 uur. Het Eekhoutcentrum biedt verschillende vakoverstijgende nascholingen aan die ook zeker interessant zijn voor leraren Humane wetenschappen: competentiegericht werken, coachen Grasduin dus zeker ook eens op Hendrik Despiegelaere Luk Van Canneyt 5
6 Studiedag Humane Wetenschappen De verschillende gezichten van armoede Docent: diverse docenten Datum en uur: woensdag 14 november 2012 Locatie: KU Leuven Kulak Kortrijk Studiedag Humane wetenschappen Ontwikkelingen in ontwikkelingspsychologie Woensdag 27 februari 2013 KU Leuven Kulak Kortrijk 6
1 Universal design for learning: een toepassing binnen diverse werkvormen in Humane wetenschappen
HUMANE WETENSCHAPPEN 1 Universal design for learning: een toepassing binnen diverse werkvormen in Humane wetenschappen 1.1 Situering en verkenning van het begrip UDL Vorig jaar verscheen er in de jaarlijkse
Nadere informatieENGELS. Zijn er nog vragen?
ENGELS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en taalpedagogiek.
Nadere informatieA BUSINESS SIMULATION
TRIPLE A BUSINESS SIMULATION Action learning Agile business Activate change WHY BUSINESS SIMULATIONS? Organisaties willen lenig en flexibel zijn om in te kunnen spelen op veranderingen in de markt. Of
Nadere informatieDIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE
Geachte directeur Beste collega DIOCESANE PEDAGOGISCHE BEGELEIDINGSDIENST BISDOM BRUGGE SECUNDAIR ONDERWIJS MEDEDELINGEN Met deze mededelingen willen we al even vooruitblikken op de agenda van volgend
Nadere informatieCompetentiegericht Onderwijs
Competentiegericht Onderwijs Verband tussen economische groei en innovatie van een land en het competentiebeleid en levenslang leren van een land Vlaanderen > koppeling kan beter en proactiever Hefboom
Nadere informatieACTIVERENDE WERKVORMEN. Pedagogische dag COLOMAplus Johan Fouquaert
ACTIVERENDE WERKVORMEN Pedagogische dag COLOMAplus 2013-03-01 LEERPLANREALISATIE Het handboek. is de bijbel voor vele leraars ik krijg mijn handboek niet uit Nochtans. Activerend onderwijs Wat? Ll verwerkt
Nadere informatieMEDEDELINGEN PERSONENZORG
MEDEDELINGEN PERSONENZORG REGIO WEST-VLAANDEREN Baron Ruzettelaan 435, 8310 Brugge-Assebroek 050 37 26 75 www.kobrugge.be www.katholiekonderwijs.vlaanderen Geachte directeur Beste collega Het schooljaar
Nadere informatieKPB Observeren en differentiëren
2014-2015 Cursuscode: Cohort 2012: LGWKOD40P2 Cohort 2013: LGWKOD40P2 Cohort 2014: LGWKOD40P2 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Werken aan competenties 3 Praktijkopdracht observeren en differentiëren 3 Bijlage
Nadere informatieAchtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieHet verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen.
Bonaventuracollege Leiden Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Advies voor docenten Sanne Macleane 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De opbouwende leerlijn van het zelfstandig
Nadere informatieUitdagingen voor de professionalisering en de loopbaan van leerkrachten. Geert Devos.
Uitdagingen voor de en de loopbaan van Geert Devos www.steunpuntssl.be Systeem van Effectieve Effectieve Focus op lespraktijk en leren van leerlingen Actief leren Observatie expert leraren met feedback
Nadere informatieOPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN
OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN BESCHRIJVING OPDRACHT In deze opdracht leer je hoe je door meer en beter formatief te evalueren toetsen onderdeel van het leerproces kan maken,
Nadere informatie2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs :
2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs : Onderzoek in de onderwijspraktijk van Fontys Wat doen we? Hoe gaat het? Wat levert het op? KEY NOTE: ANOUKE BAKX & JOS MONTULET Onderzoek binnen de
Nadere informatieBZL-groeipad BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN. Algemeen. Diocesane Pedagogische Begeleiding Bisdom Gent Werkgroep BZL
BEGELEID ZELFSTANDIG LEREN Diocesane Pedagogische Begeleiding Bisdom Gent Werkgroep BZL 2005-2006 BZL-groeipad Algemeen Er is veel beweging in de opvattingen over leren. De accentverschuiving van kennisverwerving
Nadere informatieLerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn Stageopdracht Effectief leren
Lerarenopleiding Gezondheidszorg en Welzijn 2015-2016 Stageopdracht Effectief leren 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Werken aan competenties... 3 Praktijkopdracht Effectief leren... 3 Bijlage 1: Beoordelingsformulier...
Nadere informatieHoe werken met de portfolio s? In de portfolio s is een duidelijke leerlijn ingebouwd.
VRAAG 7 Hoe werken met de portfolio s? In de portfolio s is een duidelijke leerlijn ingebouwd. We beschouwen attitudes als voedingsbodem voor het leren leren. - Eerste graad: expliciteren : binnencirkel
Nadere informatieVISIE. Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon.
Met opvoeden en onderwijzen beogen leerkrachten de harmonische ontplooiing van de totale persoon. OPVOEDEN en LEREN is gebaseerd op een draagvlak van STEUNEN, STUREN EN STIMULEREN: Om binnen de grenzen
Nadere informatieFeedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T >
Feedbacktool Feestelijke lancering op het SOK-congres Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T 02 894 74 70 > www.scholierenkoepel.be De theorie > 1 Onderzoek 1: leerkrachten zijn de sleutel Invloed op schoolprestaties
Nadere informatieHOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING?
HOE STEM OPTIMAAL INZETTEN IN DE LERARENOPLEIDING? INSPIRATIE OP BASIS VAN DE LEERGEMEENSCHAP STEM VOOR DE BASIS EN STEM+ VLOR-Studiedag Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs: de lerarenopleidingen
Nadere informatiePortfolio en betekenisvol leren
Portfolio en betekenisvol leren Opbrengsgericht werken- gericht op harde data Economische visie: Harde data verzamelen Data interpreteren Daarop sturen Deze visie heeft de pretentie dat harde data zekerheid
Nadere informatieEnquête noden van de scholen. Eerste verwerking
Enquête noden van de scholen Eerste verwerking Verwerking van formulieren ingediend op 27/9/16 46 enquêtes werden ingediend/verwerkt Achtergrond mooi verspreid over de 4 componenten van STEM Man/vrouw
Nadere informatieBlended learning. Waarom, wat en hoe? Steven Verjans
Blended learning Waarom, wat en hoe? Steven Verjans Pagina 2 A. Haddad, technologies for education Vooraf: Is blended learning een nieuw fenomeen? Niet echt: al lang afwisseling didactische werkvormen
Nadere informatie3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I
3 DE NETWERKSESSIE : EVALUATIE F A T I H A B A K I WIE BEN IK? Leerkracht wetenschappen/stem/techniek 16 jaar onderwijservaring cognosco Europese projecten: Golab/Scientix/Amgen 2 STELLINGEN? 1. Had je
Nadere informatieWerkplan vakverdieping kunstvakken
Werkplan vakverdieping kunstvakken 2012-2013 algemene gegevens Naam: Klas: Nanda ten Have VR3C Gekozen vakverdieping: Beeldend onderwijs Persoonlijke leerdoel gekoppeld aan de vakcompetenties of gericht
Nadere informatieSTUDIEDAG RELATIONELE EN SEKSUELE VORMING (1) VERSLAG HANDBOEK VOOR SECUNDAIR ONDERWIJS 29 MAART 2011
STUDIEDAG RELATIONELE EN SEKSUELE VORMING HANDBOEK VOOR SECUNDAIR ONDERWIJS 29 MAART 2011 In het kader van de opdracht voor Didactiek van gedrags-en maatschappijwetenschappen ben ik naar de studiedag van
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieDavid Kolb en de leerstijlen
Hoezo leerstijlen? David Kolb en de leerstijlen De toepassing van de leerstijlen theorie van Kolb, het leerproces en de vier leerstijlen, kan bij leren en scholing activerend werken. Iedereen die wil leren
Nadere informatieONTWIKKELINGSSCHALEN ONDERWIJSLEERPRAKTIJK GEWOON BASISONDERWIJS: KLEUTERONDERWIJS. 1.1 U1. Afstemming van het aanbod op het gevalideerd doelenkader
ONTWIKKELINGSSCHALEN ONDERWIJSLEERPRAKTIJK JK GEWOON BASISONDERWIJS: KLEUTERONDERWIJS 1.1 U1. Afstemming van het aanbod op het gevalideerd doelenkader 1.1.1 Ontwikkelingsschaal U1 Het aanbod is onvoldoende
Nadere informatieVragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO
Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?
Nadere informatiePortfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring
Portfolio voor medewerkers Natuurlijk leren Parels ontstaan door schuring Authentiek leiderschap Pedagogische tact Ruimte geven Hoge verwachtingen Authentiek contact! Ik heb zelfvertrouwen. Ik heb hoge
Nadere informatieSamenwerking over lerarenopleidingen heen:
Samenwerking over lerarenopleidingen heen: Hoe aspirant-leraren voorbereiden op inclusief lesgeven? Debbie De Neve, Ellen Vandervieren Overzicht Context Doel van het inclusietraject Verloop van het inclusietraject
Nadere informatieTOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning. Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
TOEGANKELIJK ONDERWIJS Universal Design for Learning Bjorn Carreyn Filip Dehaene Hendrik Despiegelaere Mieke Theys Leerlingen zijn verschillend! Diversiteit is de realiteit! Uitdaging voor elke leerkracht
Nadere informatielleiv boekje Luisterend leiden en inspirerend volgen
lleiv boekje Luisterend leiden en inspirerend volgen Strategisch beleidsplan PCBO Amersfoort 2015-2019 Beste mensen, Met evenveel trots en enthousiasme als waarmee we ons nieuwe Strategisch Beleidsplan
Nadere informatieBBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Persoonlijke ontwikkeling Reflecteren
BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 5 Inleiding en leerdoelen Reflectie is de weerkaatsing van licht in bijvoorbeeld een spiegel. Reflectie zoals je dat in deze opdracht zult leren is eigenlijk
Nadere informatieNeurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L B R U S S E L
Neurowetenschap en Onderwijs W O E N S D A G 2 9 A P R I L 2 0 1 5 B R U S S E L Stelling Stelling: Goed onderwijs betrekt de resultaten van cognitieve neurowetenschappen en de neuropedagogiek in de besluitvorming
Nadere informatieVerantwoording en visie:
Verantwoording en visie: Het vorige huiswerkbeleid bestaat sinds 2002 maar werd niet verder geëvalueerd of bijgestuurd. Huiswerk hoorde bij het beroep zoals krijtstof. Het nieuwe team is danig verjongd
Nadere informatieProbleemgestuurd onderwijs
Probleemgestuurd onderwijs Frank Aan en Hendrik Maryns Rudolf Steinercollege Haarlem 2013-11-09 Wat is PGO? Probleemgestuurd onderwijs is een vertaling van een brede waaier aan constructivistische principes,
Nadere informatieVoorscholingstraject: visie op leren. Sessie 2
Voorscholingstraject: visie op leren Sessie 2 Dagindeling Visie op leren: uiteenzetting Inoefenen m.b.t. visie op leren Opdracht: Uitwisseling praktijkvoorbeelden in functie van nieuw leerplan (reeds vertrouwde
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieWerken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw. 23 maart 2016
Werken aan vaardigheden van de 21 ste eeuw 23 maart 2016 Even voorstellen Frank Studulski Senior adviseur Sardes en extern procesregisseur kenniskring Vaardigheden van de 21 ste eeuw INOS Desiree van den
Nadere informatieBegrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Nadere informatieSTEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap
STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken
Nadere informatie1. Concrete ervaringen. 2. Observatie en reflectie. 3. Vorming van abstracte begrippen en generalisaties.
1. Concrete ervaringen 2. Observatie en reflectie 3. Vorming van abstracte begrippen en generalisaties. 4. Toetsing van begrippen in nieuwe situaties/experimenten. een interventiemodel voor de docent als
Nadere informatieAanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs
Aanbieden van aantrekkelijk STEM-onderwijs Vlor & Artevelde: Zin in wetenschappen wiskunde en techniek publicatie april 2013(zie actieplan STEM thema 2, OD 1) Vlor: reflectie-/screeningsinstrument voor
Nadere informatieEducatief arrangeren rond LOB
Educatief arrangeren rond LOB Vorige week Contact met de docent deze week NAW-gegevens via CF Afspraken met begeleider Maken van het Werkplan Voorbereiden van het interview Vragen naar aanleiding van vorig
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatieHet Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:
BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse
Nadere informatieTOERISME. 1 Nascholing toerisme VVKSO Lessen toerisme laten leven. Dag beste collega
TOERISME Dag beste collega Hopelijk heb je genoten van een deugddoende vakantie! Een nieuw schooljaar staat in de startblokken. We zijn er klaar voor. Ik wens jullie allen alvast een boeiend schooljaar
Nadere informatieBrochure studenten vaardigheidstrainingen
Brochure studenten vaardigheidstrainingen LEERSTIJLTEST 1. Inleiding Mensen ontwikkelen in hun leven een stijl van handelen die past bij hun persoonlijkheid. Die eigen stijl komt tot uiting in de manier
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatieInfoavond De kring. dinsdag 26 januari. Freinetschool De kring Samen de wereld ontdekken!
Infoavond De kring dinsdag 26 januari Freinetschool De kring Samen de wereld ontdekken! Freinetwerking Freinet Freinetonderwijs betreft een vorm van onderwijs volgens het gedachtegoed en de praktijk van
Nadere informatieILS-K 1 12/1/2016 INSTRUMENT LEER STIJL - K PERSOONLIJKE RAPPORTAGE VAN. Marc van Dongen
ILS-K 1 12/1/2016 INSTRUMENT LEER STIJL - K PERSOONLIJKE RAPPORTAGE VAN Marc van Dongen ILS-K 2 12/1/2016 Gegevens deelnemer School: Naam leerling: Marc van Dongen Afnamedatum: 29 november 2016 10:33:00
Nadere informatieTool scan formatieve toetscyclus
Tool scan formatieve toetscyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de formatieve toetscyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen onderwijs. Score 1
Nadere informatieProfessionele leergemeenschap in het primair onderwijs. Myriam Lieskamp CNV Onderwijs
Professionele leergemeenschap in het primair onderwijs Myriam Lieskamp CNV Onderwijs Programma Wat is onderwijs 2032? Vijf niveaus van hoog betrouwbare scholen Wat is een professionele leergemeenschap
Nadere informatieSWOT-ANALYSE. 1 Interpersoonlijk competent. 1.1 Eisen. 1.2 Mijn ontwikkelpunten. 1.3 Mijn leerdoelen
SWOT-ANALYSE Met een SWOT-analyse breng ik mijn sterke en zwakke punten in kaart. Deze punten heb ik vervolgens in verband gebracht met de competenties van en leraar en heb ik beschreven wat dit betekent
Nadere informatieHoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept (stam + contexten)?
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING : ECONOMIE Hoe kan de school in het algemeen werk maken van het nieuwe concept
Nadere informatieOp welke manier spelen jullie in op de interesses van de leerlingen? Hoe komen afspraken en regels bij jullie in de klas en de school tot stand?
Vraag Afspraken maken Beter samen leven in de klas en in de school. Samen leven en samen leren kan niet zonder de nodige afspraken en regels. Ook hier zijn er tal van mogelijkheden om leerlingen inspraak
Nadere informatieDe bijdrage van praktijkgerichte literatuurstudies onderwijsonderzoek (PGO-project Vlaamse Onderwijsraad)
DIA 1 Vakdidactische STEM-competenties van schoolteams, docenten en lerarenopleiders versterken De bijdrage van praktijkgerichte literatuurstudies onderwijsonderzoek (PGO-project Vlaamse Onderwijsraad)
Nadere informatieSTRUCTUUR PROJECTVOORBEREIDING
Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst BISDOM GENT Pol Raes GSM: 0478 24 90 42 E-mail: jpraes@scarlet.be STRUCTUUR PROJECTVOORBEREIDING Bedoeling Aan de hand van deze leidraad kan binnen de werkgroep
Nadere informatieLeerstijlen en e-leren
Leerstijlen en e-leren Studiedag MBO Taalcoach Academie 3 februari 2012 Marga Tubbing Dromers, denkers, doeners Een hoger leerrendement met e-learning, dat rekening houdt met leerstijlen en leerstrategieën??
Nadere informatieTRAIN DE TRAINER EFFECTIEF EN RESULTAATGERICHT TRAINEN. Pieterman & Partners
TRAIN DE TRAINER EFFECTIEF EN RESULTAATGERICHT TRAINEN Pieterman & Partners TRAIN DE TRAINER RESULTAAT Met succes een training ontwikkelen/aanpassen en het gewenste resultaat bereiken Een succesvolle presentatie,
Nadere informatieECONOMIE EN HANDEL. Binnenklasdifferentiatie in de les economie / handelsvakken
1 ECONOMIE EN HANDEL Binnenklasdifferentiatie in de les economie / handelsvakken In dit artikel wil ik je enkele mogelijkheden en praktische voorbeelden aanreiken van binnenklasdifferentiatie in de les
Nadere informatieDe kracht van sociale media in het onderwijs
De kracht van sociale media in het onderwijs Maak onderwijs effectiever met sociale media Tweedaagse leergang en eendaagse workshop Uw studenten maken volop gebruik van sociale media. Ze ontmoeten er hun
Nadere informatieBekwaamheidseisen leraar primair onderwijs
Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatieINFORMATICA INTERACTIEVE WERKVORMEN. Op verschillende manieren met de leerstof omgaan
INFORMATICA INLEIDING In een aantal richtingen werden de specifieke uren ICT/informatica verder afgebouwd. Er wordt gekozen voor ICT-integratie. In het welzijn van de leerlingen blijft het heel belangrijk
Nadere informatieIDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING
IDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING 2 www.dalton.nl 3 DALTON IS AN INFLUENCE, A WAY OF LIFE Helen Huss Parkhurst (January 3, 1887 June 1, 1973) 4 eigenaarschap persoonlijke ontwikkeling betrokkenheid van
Nadere informatieDenken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs.
Denken om te leren Een praktische aanpak voor leraren om evalueren om te leren te integreren in het dagelijkse onderwijs. boekjenro.indd 1 19-10-16 09:44 Wat is evalueren om te leren? Evalueren om te leren
Nadere informatieWerkdocument 1 Opleidingsconcept
Samenvatting De basis van de samenwerking binnen Samenscholing.nu is de gezamenlijke visie op de eisen waaraan onderwijskrachten in Rotterdam moeten voldoen. De aard van de opleiding is afgestemd op het
Nadere informatieTraining KED-Coach Gevorderd
Training KED-Coach Gevorderd Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en
Nadere informatieGelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie
Gelijke onderwijskansen Leerlingen- en ouderparticipatie Studiedagen GOK derde cyclus oktober/november 2008, secundair onderwijs 1. Theoretische kader: Wat? Waarom? Hoe? 2. Instrument voor analyse van
Nadere informatieReview. Oudercursus. Praktijkbeschrijvingskring Voorjaar 2011
Review Oudercursus Praktijkbeschrijvingskring Voorjaar 2011 Inhoudsopgave 0 Algemene opmerkingen... 4 1 Beschrijving... 4 1.1. Definitie en omschrijving... 4 1.2. Doelgroep... 4 1.3. Doelen... 4 1.4. Werkwijze/aanpak...
Nadere informatieIeder mens heeft een favoriete leerstijl. Grofweg gezegd bestaan er 4 manieren van leren;
KOLB-test Het is belangrijk voor de praktijkopleider om inzicht te hebben in de favoriete leerstijl van de leerling en van zichzelf, zodat hij hier met zijn begeleiding rekening mee kan houden. Leerfasen
Nadere informatieEvaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding
Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum
Nadere informatieLeren leren in onze school. Ons praktijkverhaal
Leren leren in onze school Ons praktijkverhaal Leren leren leren De leerkracht coacht leerlingen die hun eigen leerproces in handen leren nemen. G.V. BASISSCHOOL ST.-MICHIEL 3600 GENK-Winterslag Beginsituatie
Nadere informatieBlij met je groepsplan? - NRCD en wat merken de leerlingen daarvan? E D C B A
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match
Nadere informatieNieuwsbrief STAPPENPLAN-HUISTAAKBELEID
STAPPENPLAN-HUISTAAKBELEID Stap 0: Stap 1: Stap 2: Hoe pak je het aan in de eigen school? (Werk voor een voorbereidend kernteam intakegesprek) Starten met een bevraging of meerdere bevragingen (bevraging
Nadere informatieTraining Leeractiviteiten ontwikkelen Basis
Training Leeractiviteiten ontwikkelen Basis Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek
Nadere informatie2012-2016. Zelfstandig Leren
2012-2016 Zelfstandig Leren 0 Inhoud Beschrijving doelgroep... 2 Visie op onderwijs... 2 Basisvisie... 2 Leerinhouden/ activiteiten... 2 Doelen voor het zelfstandig leren... 3 Definitie zelfstandig leren...
Nadere informatieCreatieve werkvormen voor individueel onderwijs
Creatieve werkvormen voor individueel onderwijs Studie- en ontmoetingsdag Recht op ziek zijn, recht op onderwijs 6 maart 2009 Els Brijs - Pedagogisch verantwoordelijke Bednet Je rol als lesgever Inhoudsdeskundige
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieNEDERLANDS. Zijn er nog vragen?
NEDERLANDS Zijn er nog vragen? Als begeleider talen krijgen we dagelijks vragen en bedenkingen rond leerplannen, ondersteunende documenten, extra informatie over het vak, evaluatie, didactiek, zorg en
Nadere informatieReflectievragen voor het ontwerpen van een traject met werkplekleren
voor het ontwerpen van een traject met werkplekleren Doelstelling Dit instrument is bedoeld voor het management van een opleiding en opleidingsteams. Het reikt reflectievragen aan voor het ontwerpen van
Nadere informatieIDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING
IDee NEDERLANDSE DALTON VERENIGING 1 1 www.dalton.nl 2 21/01/2018 19:29 3 3 DALTON IS AN INFLUENCE, A WAY OF LIFE Helen Parkhurst (8 maart 1886-1 juni 1973) 4 eigenaarschap persoonlijke ontwikkeling betrokkenheid
Nadere informatieEvalueren en Beoordelen in het Leerproces Ellen Klatter - Cees Appel
Evalueren en Beoordelen in het Leerproces Ellen Klatter - Cees Appel Scholingsdag woensdag 14 juni 2006 Stichting Consortium PGO Evalueren/beoordelen Leerproces Competentiegericht onderwijs moet zijn ingevoerd
Nadere informatieAfstudeerpresentatie masteropleiding Spaans. Institute for Graduate Studies and Research. Lianda Bonapart
Afstudeerpresentatie masteropleiding Spaans Institute for Graduate Studies and Research Lianda Bonapart Curriculumraamwerk voor de bacheloropleiding Spaans aan het IOL Una propuesta curricular para la
Nadere informatieKrachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld
Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching
Nadere informatieGELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT
GELIJKE ONDERWIJSKANSEN. OMGAAN MET DIVERSITEIT Wat is diversiteit? Diversiteit betekent verscheidenheid. Mensen kunnen op heel veel vlakken van elkaar verschillen. Het is die veelheid die we in het begrip
Nadere informatie2013-2017. Huiswerkbeleid
01-017 Huiswerkbeleid Inhoudsopgave Beschrijving doelgroep Visie op onderwijs Basisvisie Leerinhouden/Activiteiten De voor- en nadelen van het geven van huiswerk Voordelen Nadelen Richtlijnen voor het
Nadere informatieCompetentieleren in het vak Nederlands: een denkoefening
VIJFENTWINTIGSTE CONFERENTIE HET SCHOOLVAK NEDERLANDS waarin argumenten worden afgewogen, waarin constructieve feedback wordt gegeven en waarin wordt doorgevraagd, kan dat hun leven veranderen. Via experimenten
Nadere informatieLeerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen.
Leerdoelen en succescriteria in de wiskundelessen tom.robijns@ucll.be marieke.vandersmissen@ucll.be Aanleiding Integreren van relevante nieuwe inzichten over wat werkt in onderwijs in een nieuw ontwikkeld
Nadere informatieRapport Docent i360. Test Kandidaat
Rapport Docent i360 Naam Test Kandidaat Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Sterkte/zwakte-analyse 3. Feedback open vragen 4. Overzicht competenties 5. Persoonlijk ontwikkelingsplan Inleiding Voor u ligt het
Nadere informatie11): Uittreksel uit Referentie SLT-APT1 (RITS Brussel)
BIJLAGE 1 (Zie 11): Uittreksel uit Referentie SLT-APT1 (RITS Brussel) 1 BIJLAGE 2 (Zie 12, 33): Uittreksel uit Specifieke lerarenopleiding. Documenten ter ondersteuning van het assessment. LIO-traject
Nadere informatieMogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode
Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep mode In kolom 1 vind je 68 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep mode. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke items je reeds
Nadere informatieBijlage 5 bij het koninklijk besluit van 11 mei 2004 betreffende de voorwaarden voor erkenning van scholen voor het besturen van motorvoertuigen
Bijlage 1 bij het besluit van de Vlaamse Regering van [datum] tot wijziging van het koninklijk besluit van 11 mei 2004 betreffende de voorwaarden voor erkenning van scholen voor het besturen van motorvoertuigen
Nadere informatieDe werkplek biedt een klimaat waarin een werkplekstudent kan leren en groeien.
1 De werkplek biedt een klimaat waarin een werkplekstudent kan leren en groeien. Suggestie: Reflecteer met het team over onderstaande voorwaarden om een leervriendelijk klimaat te bevorderen. 1. Leg de
Nadere informatieBegeleiding van leerlingen
Begeleiding van leerlingen Doel Voorbeelden aanreiken van de wijze waarop begeleiding vorm kan krijgen. Soort instrument Voorbeelden Te gebruiken in de fase Uitvoeren Beoogde activiteit in de school Het
Nadere informatieFormatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma
Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren Welkom! Kennismaking: waar herkent u zich in? Waar herkent u zich in? Eigenlijk
Nadere informatie