Vingerbeknelling door deur Ongevalscijfers Martha Dijkgraaf Uitgegeven door VeiligheidNL Postbus 75169 1070 AD Amsterdam Januari 2013 Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter geen verantwoordelijkheid voor eventuele, in deze uitgave voorkomende, onjuistheden of onvolkomenheden. Overname van tekst of gedeelten van tekst is toegestaan, mits met de juiste bronvermelding. Indien de tekst gebruikt wordt voor commerciële doelstellingen dient altijd vooraf schriftelijke toestemming verkregen te zijn.
1 Inleiding Naar aanleiding van de vraag van Arte Viva heeft VeiligheidNL een analyse gedaan naar SEHbehandelingen als gevolg van letsel aan vinger of hand door een beknelling tussen een deur. 1.2 Leeswijzer 1.1 Aanleiding In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving gegeven van het gebruikte registratiesysteem, de gehanteerde selectie en de analyse. In hoofdstuk 3 staan de resultaten van de analyse. 2 Methode ziekenhuizen vormen een representatieve steekproef van ziekenhuizen in Nederland met een continu bezette SEH-afdeling. Dit maakt een schatting van cijfers op nationaal niveau mogelijk. 2.2 Selectie en analyse 2.1 Registratiesystemen Voor de analyse is gebruikgemaakt van het Letsel Informatie Systeem van VeiligheidNL. In het Letsel Informatie Systeem (LIS) van VeiligheidNL staan slachtoffers geregistreerd die na een ongeval, geweld of automutilatie zijn behandeld op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een selectie van ziekenhuizen in Nederland. Deze In LIS zijn alle SEH-behandelingen geselecteerd waarbij er sprake was van letsel aan vingers en hand als gevolg van beknelling door deuren. Het gaat om letsel door een ongeval en of geweld. De gemaakte volumeschatting heeft betrekking op het meest recente jaar in onze dataverzameling, 2011. Door afronding kan het voorkomen dat het totaal in een tabel afwijkt van de som van de afzonderlijke aantallen. 3 Resultaten 3.1 Omvang problematiek In 2011 hebben 7.300 1 SEH-behandelingen plaatsgevonden in verband met letsel aan vinger of hand door een beknelling tussen een deur, hierna genoemd vingerbeknelling. De afgelopen tien jaar lag het aantal SEH-behandelingen na vingerbeknelling tussen de deur tussen de 7.000 en 9.000 SEH-behandelingen per jaar (figuur 1). De laatste drie jaar lijkt het aantal SEHbehandelingen stabiel op ruim 7.000. 1 De landelijke schatting is gebaseerd op 771 in het In 2011 ging het in 90% van de gevallen om een privé-ongeval. Bij 9% van de slachtoffers gebeurde de beknelling tijdens het werk. Figuur 1 Aantal SEH-behandelingen na een vingerbeknelling tussen een deur naar jaar 10.000 9.000 8.000 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 Bron: Letsel Informatie Systeem 2002-2011, VeiligheidNL Letsel Informatie Systeem geregistreerde cases
De meeste deurbeknellingen vonden in huis plaats (48%, 3.600). In een kwart van de gevallen is de locatie niet bekend, hiermee dient rekening te worden gehouden met de interpretatie van de cijfers. Andere locaties waar deze ongevallen plaatsvonden zijn op scholen of kinderdagverblijven (6%, 480), om het huis heen zoals in de garage of schuur (5%, 380), in uitgaans- of horecagelegenheden (4%, 300) en bijvoorbeeld in instellingen waar personen verblijven (3%, 190). 3.2 Leeftijd en geslacht Vooral kinderen liepen letsel op door een vingerbeknelling tussen een deur (figuur 2). Meer dan de helft van de SEH-behandelingen (55%, 4.100) was bij kinderen in de leeftijd tot en met 14 jaar. Jonge kinderen tot en met 4 jaar waren het vaakst slachtoffer van vingerbeknelling tussen de deuren. In 2011 zijn hiervoor 1.900 kinderen van 0 tot en met 4 jaar behandeld op de SEH (tabel 1). Van deze jonge kinderen was een kleine meerderheid een jongen (55%). Tabel 1 Aantal SEH-behandelingen als gevolg van een vingerbeknelling tussen een deur bij kinderen tot en met 14 jaar Jongen Meisje Totaal 0-4 jaar 1.000 860 1.900 5-9 jaar 780 650 1.400 10-14 jaar 450 310 760 Totaal 0-14 jaar 2.200 1.800 4.100 Figuur 2 Aantal SEH-behandelingen als gevolg van een vingerbeknelling tussen een deur naar leeftijd 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 3.3 Letsel bij kinderen Van de slachtoffers in de leeftijd tot en met 14 jaar liep 35% oppervlakkig letsel op aan hand of vinger (1.400), zie tabel 2. Drie op de tien kinderen (30%, 1.200) hadden een open wond, dit kwam vaker voor bij 0-4 jarigen (36%) en 5-9 jarigen (30%) dan bij 10-14 jarigen (18%). Een kwart van de kinderen tot en met 14 jaar (26%, 1.100) brak een hand of vinger, dit kwam relatief vaker voor 10-14 jarigen (35%) dan bij 0-4 jarigen(22%) en 5-9 jarigen (26%). Vier procent van de slachtoffers tot en met 14 jaar is na SEH-behandeling opgenomen in het ziekenhuis.
Tabel 2 Aantal SEH-behandelingen als gevolg van een vingerbeknelling tussen een deur bij kinderen tot en met 14 jaar naar type letsel 0-4 jaar 5-9 jaar 10-14 jaar totaal Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Oppervlakkig letsel 670 36 450 31 320 43 1.400 35 Open wond 670 36 430 30 130 18 1.200 30 Fractuur 420 22 370 26 270 35 1.100 26 Overig 120 7 180 13 40 5 340 8 Totaal 1.900 100 1.400 100 760 100 4.100 100 4 Meer cijfers VeiligheidNL beschikt over veel meer cijfers over letsels en ongevallen. Per onderwerp of doelgroep staan de belangrijkste ongevalscijfers beschreven in factsheets zoals deze. U kunt de factsheets gratis downloaden op www.veiligheid.nl. Heeft u interesse in bepaalde cijfers of een specifieke analyse? VeiligheidNL levert u deze graag. Ga hiervoor naar www.veiligheid.nl/onderzoek/cijfersaanvragen.