Openbaar Jaarverslag Ongevallen van kinderen 2015

Transcriptie

1 Openbaar Jaarverslag Ongevallen van kinderen 2015 Avonturijn Kinderopvang Februari 2016 Openbaar Jaarverslag Ongevallen van kinderen 2015 februari 2016

2 Inhoudsopgave Voorwoord blz.2 Registratie van ongevallen...blz.2 Ongevallen blz.2 Landelijke gegevens...blz.4 Dagopvang Peuterspeelzaal Buitenschoolse opvang SEH-behandelingen Verkeersongevallen Overige vormen van kinderopvang Samenvatting & conclusies. blz.5 Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

3 Voorwoord Voor u ligt het openbare jaarverslag ongevallen 2015 van Kinderopvang Avonturijn. Avonturijn is een kinderopvangorganisatie en telt op dit moment 16 locaties in de gemeente Berkelland, gemeente Bronckhorst, de gemeente Doetinchem, de gemeente Lochem en in de gemeente Zutphen. Op 16 plekken verzorgen we Buitenschoolse opvang en we kennen 6 kindercentra waar we zowel kinderdagopvang en/of peuterspeelzaalwerk als buitenschoolse opvang onder één dak aanbieden. Ook kennen we binnen de organisatie 9 speel-/leergroepen, waar we met het VVE-programma Startblokken Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) aanbieden. Daarnaast verzorgt Avonturijn in haar werkgebied gastouderopvang. Deze wordt verzorgd door professionele gastouders. Sinds vele jaren bieden wij professionele opvang in een vertrouwde omgeving. Kwaliteit en warmte zijn voor ons sleutelwoorden. Avonturijn is een open en flexibele kinderopvangorganisatie met een plezierige sfeer voor kinderen, ouders en medewerkers. Avonturijn biedt verschillende vormen van kinderopvang zoals opvang voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar, buitenschoolse opvang voor kinderen vanaf 4 jaar, totdat zij de 12-jarige leeftijd hebben bereikt en naar het voortgezet onderwijs gaan. Of gastouderopvang, waar kinderen opgevangen kunnen worden in de leeftijd van 4 maanden totdat zij naar het voortgezet onderwijs gaan. Wekelijks verzorgen wij met ruim 100 medewerkers de opvang van ruim 1100 kinderen. Tevens verzorgt Avonturijn op een vijftal scholen de Tussenschoolse opvang. Avonturijn heeft haar hoofdvestiging in het Kulturhus van Ruurlo, waar ook het bedrijfsbureau is gehuisvest. Als professionele aanbieder van kinderopvang publiceert Avonturijn jaarlijks een openbaar verslag van de geregistreerde ongevallen. Het openbare jaarverslag wordt na bespreking met de Centrale Oudercommissie, de oudercommissies op de locaties en met de medewerkers, toegezonden aan de GGD en gepubliceerd op de website van Avonturijn. In dit jaarverslag wordt een beeld gegeven van de ongevallen die in 2015 geregistreerd zijn en is beschreven op welke wijze deze ongevallen afgehandeld zijn. Allereerst is een beknopte beschrijving van de ongevallenregistratie opgenomen. Registratie van ongevallen Ongevallen waarbij een kind lichamelijk letsel oploopt, waaraan het (medisch) behandeld is, worden binnen een week door de pedagogisch medewerker vastgelegd op het ongevallenregistratieformulier. De formulieren worden daarna door het betreffende unithoofd opgeborgen in de daartoe bestemde map op de hoofdlocatie. De behandeling kan uitgevoerd zijn door een arts, een verpleegkundige, een bedrijfshulpverlener of door een medewerker of gastouder die de scholing "Kinder-EHBO" gevolgd heeft. Het unithoofd bepaalt, veelal in samenspraak met het betreffende team, welke en of er maatregelen getroffen moeten worden om, indien mogelijk, herhaling in de toekomst te voorkomen. De ongevallenregistratie levert waardevolle informatie bij de risico-inventarisatie Veiligheid & Gezondheid, die jaarlijks op iedere locatie, zowel van het kinderdagverblijf, de speel-/leergroep als op de buitenschoolse opvang én bij de gastouders thuis uitgevoerd wordt. Ongevallen worden bij de jaarlijkse risico-inventarisatie besproken en tevens in het verslag opgenomen. Daarnaast wordt er jaarlijks een organisatiebreed jaarverslag ongevallen opgesteld door de directeur van Avonturijn. Ongevallen 2015 In 2015 zijn er 24 ongevallen geregistreerd, bij de gastouders thuis en bij de TSO zijn geen ongevallen geregistreerd. Dit betekent dat er zes ongevallen meer zijn geregistreerd ten opzichte van het voorgaande jaar. Dat is geen reden tot ongerustheid, zeker als je hierbij weer in acht neemt dat de organisatie ook dit jaar nog weer is gegroeid. Vanuit de ongevallenregistratie komt de volgende informatie naar voren (het absolute aantal wordt weergegeven). Tevens zijn de cijfers van de voorgaande jaren weer opgenomen. Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

4 Geslacht van het kind Jongen Meisje Leeftijd van het kind tot 2 jaar tot 4 jaar tot 8 jaar tot 12 jaar Waren er andere personen bij het ongeval betrokken Ja Nee Waar vond het ongeval plaats Speelplein/buiten Entree/garderobe/gang Leefruimte/keuken Slaapruimte 1 Verschoningsruimte Anders, nl gymzaal/speelzaal 3 Hoe ontstond het letsel? (meerdere antwoorden mogelijk) Ergens vanaf gevallen Gestruikeld/uitgegleden/verstapt Ergens tegenaan gebotst/gestoten Ergens door geraakt Bekneld geraakt Onderling contact 1 Gesneden of geprikt 1 Anders, nl verslikken Wat voor letsel heeft het kind opgelopen? (meerdere antwoorden mogelijk) Open wond Kneuzing/bloeduitstorting Botbreuk 2 1 Schaafwond Verstuiking/verzwikking/ 1 1 Ontwrichting Anders, nl tand door de lip Aan welk lichaamsdeel heeft het kind letsel opgelopen? Hoofd/nek Vinger/hand (incl. pols) Been (incl. heup) Voet Arm 3 Borst/buik Geen letsel Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

5 Is het kind naar aanleiding van het ongeval behandeld? Ja Nee Door wie is het kind behandeld? (meerdere antwoorden mogelijk) BHV-er / EHBO-er /PM-er Huisarts Spoedeisende hulpafdeling van het ziekenhuis Anders, namelijk 1 tandarts/kno-arts Geen behandeling maar troost Zijn er maatregelen genomen na het ongeval? Ja 6 9 4* 2* 3* Nee * Speeltoestel op de hoofdlocatie is aangepast * Snoer is vastgezet * Deurstopper geplaatst 2012 * Speeltoestel op de hoofdlocatie is aangepast * werkinstructie weer extra onder de aandacht gebracht van sluiten hoogslapers 2013 * Instructies weer verscherpt op nalopen van vastzitten boutjes/moertje/ed. * hekwerk nagekeken op meerdere defecten * bij gastouderopvang beleid t.a.v. honden en het vervoer van kinderen weer besproken 2014 * onderaan de trap op de hoofdlocatie is een plank aangebracht * Instructie besproken over eten en drinken aan tafel * Alert zijn op inrichting groepsruimte (prospectieve RI&E) 2015 * instructie gebruik fietskarren weer onder de aandacht gebracht * deurbeschermers ook aan buitenzijde van de deur geplaatst * scherpe hoeken beschermen met dop of eraf zagen (prospectieve RI&E) * onder vloerkleden een antislipmat leggen en letten op omgekrulde vloerkleden (prospectieve RI&E) * fruit in niet al te kleine stukjes snijden Landelijke gegevens Landelijke gegevens De landelijke gegevens met betrekking tot de ongevallen kinderen in de kinderopvang worden bijgehouden door Stichting Consument en Veiligheid. Stichting Consument en Veiligheid beheert het Letsel Informatie Systeem (LIS 2012), deze gegevens zijn via de website te raadplegen. Tegenwoordig zijn er ongevalscijfers bekend van de kinderopvang, dus niet alleen van privé ongevallen. Hierdoor is er een beter vergelijk te maken. SEH-behandelingen bij jonge kinderen vaak door een privéongeval, bij oudere kinderen veelal na het sporten In 2013 leidden ongevallen (privé, sport, arbeid en verkeer) bij jeugd van 0 tot en met 18 jaar naar schatting behandelingen op een Spoedeisende Hulp (SEH) afdeling van een ziekenhuis en ziekenhuisopnamen. In 2012 overleden 105 kinderen (0 tot en met 18 jaar) door een ongeval. Cijfers over overleden in 2013 zijn (met uitzondering van verkeersdoden) nog niet bekend. De meeste ongevallen waarna een SEH-behandeling is gevolgd bij kinderen en jongeren vonden plaats in de privésfeer (52%, ), na het Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

6 sporten (33%, ) of in het verkeer (13%, ). Arbeidsongevallen kwamen beperkt voor (1%, 2.300). Jonge kinderen van 0-4 jaar liepen vooral letsel op in de privésfeer (ze vallen bijvoorbeeld van de trap of van een speeltoestel), oudere kinderen vooral tijdens het sporten (zie figuur). Kinderen in de laatste jaren van het primair onderwijs (10-12 jaar) en de eerste jaren van het voortgezet onderwijs (13-14 jaar) kwamen het vaakst op de SEH-afdeling na een ongeval. Vanaf 15 jaar neemt het aantal verkeersongevallen toe en het aantal sportblessures af. Bij bijna alle leeftijden was het aantal jongens (57%, ) dat letsel opliep na een ongeval groter dan het aantal meisjes (43%, ). De meeste kinderen die vanwege een ongeval in het ziekenhuis kwamen waren gevallen. In 2013 kwamen kinderen van 0-18 jaar op de SEH-afdeling vanwege een val. Zes van de tien 5 tot en met 12 jarigen (63%) en 0 tot en met 4 jarigen (59%) kwamen op de SEHafdeling na een val. Bij de groep jarigen was in de helft van de gevallen een val de reden van het SEH-bezoek (51%). Een bekend type val dat vaak tot letsel leidt is een val van een hoogte. Het gaat dan vaak om een val van een trap, een speeltoestel of een (tuin-)trampoline. Ook vielen veel kinderen van de fiets. Kinderen die na een val op SEH-afdeling kwamen hadden vooral letsel aan schouders en armen (51%, ). Vooral het aantal polsfracturen (21%, ) was groot. Jonge kinderen vielen veel op hun hoofd. Een val in de privésfeer was de oorzaak van de helft van alle ziekenhuisopnamen vanwege letsel (52%, ). Relatief veel jonge kinderen zijn opgenomen na een val (62%), bijvoorbeeld vanwege een val van de trap. In 2012 overleden 4 kinderen door een val. Ze waren allemaal jonger dan 10 jaar. In zijn, voor zover bekend, geen dodelijke ongevallen in de kinderopvang gebeurd. Hierna zijn de diverse vormen van kinderopvang apart uitgewerkt. Topics op het gebied van kinderveiligheid Vallen In 2012 belandden kinderen van 0-4 jaar op de SEH-afdeling vanwege een val. Daarbij gaat het vooral om privé-ongevallen (93%, ) en enkele verkeersongevallen (4% 980) en sportblessures (720, 3%). Vooral 1-4 jarigen (93%) lopen letsel op door een val. Kleine kinderen vallen veel van de trap (2012: 14%, 3.700) en van een andere hoogte (35%, 9.100). Bij het laatste gaat vooral om vallen van een zitmeubel (8%, 2000), van een speeltoestel (8%, 2.000) zoals bijvoorbeeld een klimrek (670) of een glijbaan (600) en vallen uit bed (5%, 1.300). Kinderen vallen ook redelijk veel van een fiets (4%, 940) en uit een kinderzitje van de fiets (1%, 270). Als kinderen op een andere manier vallen, dan is dat vaak een val door een sprong (5%, 1.400), ze struikelen (5%, 1.200) of ze vallen ergens tegenaan zoals bijvoorbeeld tegen een tafel (900) of tegen andere meubels. Vaak (15%, 3.800) is ook niet bekend hoe een kind gevallen is. Als kleine kinderen op de SEH-afdeling belanden vanwege een val, dan leidt dat vaak tot een ziekenhuisopname (2012: 17%, ziekenhuisopnamen via de SEH-afdeling). Vooral voor een val van een trap (1.400 ziekenhuisopnamen via de SEH-afdeling), van de fiets, en andere vallen van hoogte zoals van een speeltoestel, uit bed en van ander meubilair werden kinderen via de SEH-afdeling opgenomen in het ziekenhuis. Kleine kinderen vallen veel op hun hoofd (2012: 46%,12.000) of hebben verwondingen aan armen of schouders (32%, 8.400). Open wonden aan het hoofd, licht hersenletsel en fracturen aan de armen en sleutelbeen komen veel voor. In 2012 overleden twee kinderen van 1-4 jaar door een val. Het aantal SEH-behandelingen bij kinderen door vallen is in de afgelopen 15 jaar gedaald van in 1998 naar in Vooral het aantal SEH-behandelingen voor vallen van een trap en vallen van een fiets daalden. Ook daalde het aantal SEH-behandelingen voor vallen tegen meubilair, zoals tegen een tafel. Voor andere toedrachten, zoals vallen uit bed, zitmeubels of speeltoestellen is er weinig veranderd. Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

7 Kinderdagverblijf Jaarlijks lopen kinderen van 0 tot en met 4 jaar letsel op in een kinderdagverblijf waarvoor een SEH-behandeling noodzakelijk is. Meer jongens (63,5%) dan meisjes (36,5%) lopen letsel op in een kinderdagverblijf. Dit verschil zien we ook bij SEH-behandelingen na privé ongevallen in het algemeen kinderen bij jonger dan 5 jaar. Het overgrote deel van de slachtoffers van een ongeval op het kinderdagverblijf is 2 of 3 jaar oud. Peuterspeelzaal Jaarlijks worden gemiddeld 180 kinderen van 2 tot en met 4 jaar op een SEH-afdeling behandeld vanwege letsel dat is opgelopen in een peuterspeelzaal. De meeste slachtoffers zijn 3 jaar (43%), dit is niet opvallend, aangezien de meeste kinderen die een peuterspeelzaal bezoeken 3 jaar oud zijn. Twee derde van de slachtoffers zijn jongens (63%). Buitenschoolse opvang (BSO) Jaarlijks worden naar schatting 510 slachtoffers in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar op een SEH-afdeling behandeld na een ongeval in de buitenschoolse opvang (BSO). Meer jongens (67%) dan meisjes (33%) lopen letsel op in de BSO, dit verschilt per leeftijd. Zeven op de tien slachtoffers is in de leeftijd van 5 tot en met 8 jaar (70%). SEH-behandelingen na een ongeval in de kinderopvang (kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, BSO) Aantal SEH-behandelingen Kinderdagverblijf (0-4 jaar) Peuterspeelzaal (2-4 jaar) 180 BSO (4-12 jaar) 510 Totaal kinderopvang (0-12 jaar) Bron: Letsel Informatie Systeem 2014, Centraal Bureau voor de Statistiek Kinderen hebben vaak letsel aan het hoofd, de hals of de nek (55%). Bij de kinderen die na het ongeval worden behandeld op de SEH-afdeling betreft dit vaak een open wond (oppervlakkig letsel). Het grootste aantal ongevallen worden veroorzaakt door een val (69%). Het gehele rapport van Stichting Consument en Veiligheid is te vinden op (ongevalscijfers in de kinderopvang). Na de zomer van 2013 is het Haagse protocol voor het signaleren van kindermishandeling op ziekenhuisafdelingen voor spoedeisende hulp (SEH) landelijk verspreid. Het ouderprotocol is ontwikkeld door het Medisch Centrum Haaglanden en het AMK Haaglanden. Het protocol richt zich op het herkennen van signalen bij ouders, niet bij kinderen. Als een vader of moeder op de spoedeisende hulp binnenkomt, kan de arts of verpleegkundige met het protocol vaststellen of er sprake is van een zorgwekkende thuissituatie voor een kind. Als een binnengekomen ouder slachtoffer is van huiselijk geweld, een suïcidepoging heeft gedaan, of te veel drugs of alcohol heeft gebruikt, meldt de SEH-medewerker het kind aan bij het Adviesen Meldpunt Kindermishandeling (AMK). Uit onderzoek van Hester Diderich blijkt dat het protocol effectief is. Bij 91 procent van de gemelde kinderen is de melding terecht. Aantal letsels opgelopen tijdens ongevallen en geweld in en om huis bij kinderen van 0 tot en met 4 jaar Totaal aan letsels Medisch behandelde letsels Huisarts/huisartsenpost SEH-behandelingen Ziekenhuisopnamen Overledenen 36 Bron: Ongevallen en bewegen in Nederland , VeiligheidNL; LIS 2012 i.s.m. Erasmus Medisch Centrum Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen

8 Overige vormen van kinderopvang Jaarlijks worden gemiddeld 150 kinderen van 0 tot en met 12 jaar op een SEH-afdeling behandeld na een ongeval bij een oppas(moeder). Vermoedelijk wordt niet altijd geregistreerd of een ongeval plaatsvindt bij een oppas en is sprake van een onderschatting. De helft van de slachtoffers is 1 of 2 jaar (51%, 80). Evenveel jongens als meisjes zijn behandeld op de SEH na een ongeval bij een oppas. Bij de oppas gebeuren er andere soorten ongevallen dan in de kinderopvang. Bij de oppas is er minder vaak dan in de kinderopvang sprake van een val (respectievelijk 52% en 68%).Bij de oppas is het letsel vaker ontstaan door contact met een object, zoals bijvoorbeeld beknelling. In LIS is in de periode één ongeval geregistreerd waarbij bekend is dat dit bij een gastouder gebeurde. Waarschijnlijk wordt niet altijd geregistreerd of een ongeval plaatsvindt bij een gastouder en is sprake van onder registratie. Toelichting bronnen letselgegevens In de bronnen voor ziekenhuisopnamen en dodelijke ongevallen zijn geen gegevens beschikbaar over ongevallen in de kinderopvang. Voor gegevens over ziekenhuisopnamen is gebruik gemaakt van LIS, dit betreft ziekenhuisopnamen na SEH-behandeling. Voor gegevens over dodelijke ongevallen is gekeken naar dodelijke ongevallen in LIS, en naar ongevallen zoals geregistreerd in de Krantenknipselregistratie. Samenvatting & conclusies In 2015 zijn er op de locaties in totaal 24 ongevallen van kinderen geregistreerd, een stijging ten opzichte van het voorgaande jaar. De ongevallen die plaats vonden op verschillende locaties en in de meeste gevallen op de dagopvang (70,8%). Vanuit deze ongevallenregistratie blijkt dat het aantal ongevallen meer jongens betreft (58,3%) een ongeval hebben gehad dan meisjes, dit is niet in de lijn met het voorgaande jaar. Toen deden de ongevallen zich meer voor bij meisjes. In 2015 zijn bij de meeste ongevallen kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar betrokken. Het aandeel van deze groep is in de afgelopen jaren relatief stabiel gebleken. Het aandeel van kinderen in de leeftijd van 8 tot 12 jaar vertoont net als het voorgaande jaar een licht stijgende lijn en het aandeel van kinderen in de leeftijd van 4 tot 8 jaar vertoont een gelijke trend. Bij de ongevallen is in 82% van de gevallen geen andere personen (kinderen, ouders of medewerkers) betrokken. In de groepsruimte en op de buitenspeelruimte vinden ook in 2015 de meeste (in totaal samen 45,76%) ongevallen plaats. Het letsel ontstaat in de meeste gevallen doordat het kind ergens vanaf valt, struikelt/uitglijdt of ergens tegenaan botst of stoot (74,88%). Daarbij ontstaat in de meeste gevallen letsel in de vorm van een kneuzing/bloeduitstorting, open wond of een schaafwond (79%), veelal aan het hoofd (58,2%). De kinderen worden altijd na het ongeval behandeld en meestal is een troostend woord al genoeg. Meestal wordt dit gedaan door de bedrijfshulpverlener/ehbo-er en dit jaar zijn we één keer met een kind (uit voorzorg) naar de huisarts gegaan. Helaas hebben we dit jaar twee keer de spoedeisende hulp moeten inschakelen. Bij een aantal van de ongevallen is er contact opgenomen met de ouders van het kind, vrijwel altijd door de (betrokken) pedagogisch medewerkers. Bij een aantal ongevallen konden we maatregelen nemen naar aanleiding van het ongeval, om het in de toekomst mogelijk te voorkomen. In de meeste gevallen is er bewust voor gekozen om dit niet te doen of is het ongeval gewoonweg niet te voorkomen. Zie visie veiligheid versus uitdaging. De landelijke gegevens (Letsel Informatiesysteem) van de Stichting Consument en Veiligheid laten op hoofdlijnen vergelijkbare resultaten zien. De ongevallenregistratie van 2015 laat op hoofdlijnen vergelijkbare tendensen zien ten opzichte van de voorgaande jaren. Openbaar jaarverslag ongevallen van kinderen