Besluit en aanbevelingen 77 Als afsluiting van deze thesis wordt een besluit geformuleerd, gevolgd door enkele aanbevelingen omtrent het gebruik van GNU/Linux in een e-business omgeving. Uit deze thesis is duidelijk dat Linux geen hype is. Sommige markten zijn weliswaar sneller in het toepassen van Linux dan andere markten, maar langzaam dringt Linux door in alle grootten van ondernemingen, in alle geografische gebieden en in alle markten. Dan Kusnetzky en Al Gillen van IDC voorspellen dat Linux tegen 2004 niet meer weg te denken zal zijn uit de meeste markten. Bij de vraag of Linux klaar is voor e-business, weerklinkt een enthousiast Ja! uit het Linux kamp. De redenering achter dit antwoord is vaak eerder politiek geïnspireerd, dan gesteund op feiten. Maar voor een IT-manager maakt de GNU filosofie geen deel uit van het beheer. IT managers hebben budgetten; ze kunnen betalen voor hun software. Het is eenvoudig voor een Linux fan om uren lang te vertellen over de verwezenlijkingen van Linux, maar wanneer men spreekt over euro s en reputatie, over financiële transacties en duizenden hits per dag, zou men dan het e-business platform toevertrouwen aan Linux? Er is dus meer nodig dan Het is geen Windows om iemand te overtuigen dat Linux een goede keuze is. Overzicht Als eerste werd nagegaan of Linux voldoet aan de elementaire vereisten van een e-business platform. De vereisten die vervat zitten in RAS (reliability, availability, serviceability) werden aangevuld met de behoefte aan beveiliging (security) en het dynamisch karakter van een onderneming, wat tot uiting komt in de schaalbaarheid (scalability) van het besturingssysteem. De component gebaseerde Linux-architectuur maakt het mogelijk Linux volledig aan te passen aan de eigen behoeften. Het feit dat Linux uit vele losse componenten bestaat betekent immers dat iedereen een eigen smaak kan samenstellen. Bovendien kan men elke component vervangen door een gelijkaardige, waardoor de kans op vendor lock-in verkleint. Dit betekent overigens niet dat de organisatie in kwestie deze know-how zelf in huis moet hebben. Er is heel wat ondersteuning door derden voorhanden, zowel van de Open Source gemeenschap zelf als van commerciële ondernemingen zoals IBM, Compaq, Stone-IT, Sun Microsystems, Life en Glasshouse. Dit alles komt ten goede van de elementaire vereisten. Er zijn tevens heel wat projecten die de elementaire vereisten ondersteunen, zoals bijvoorbeeld het Linux High Availability project. Deze projecten worden meestal financieel ondersteund door ondernemingen die deze technologie willen gebruiken. Dit komt tot uiting in allianties tussen Open Source gemeenschappen en commerciële ondernemingen. Denken we bijvoorbeeld aan de alliantie tussen Red Hat en Computer Associates voor de bevordering van high-end storage mogelijkheden op Linux. Op gebied van scalability biedt Linux ondersteuning voor zowel verticale als horizontale schaalbaarheid. Dit geeft ons de zekerheid dat het systeem kan meegroeien met onze behoeften. Vooral op vlak van clustering (horizontale schaalbaarheid) doet Linux het erg goed. Door het vrij toegankelijk zijn van de broncode, is Linux beschikbaar op zowat elk hardware platform en zijn er bijvoorbeeld geoptimaliseerde configuraties voorhanden voor databases. Linux voldoet eveneens op gebied van security. In alle besturingssystemen zitten fouten, die mogelijk kunnen uitgebuit worden ten nadele van security. Linux heeft hier het voordeel dat wanneer er een dergelijke bug ontdekt wordt, er meestal binnen enkele uren een security update bestaat. Het is bovendien zo dat de meeste bugs zitten in alpha en beta pakketten, en dat deze pakketten standaard meestal niet geïnstalleerd worden. 77
Besluit en aanbevelingen 78 Linux symboliseert zowel continuïteit als verandering. Het heeft een moderne user interface en vele innovatieve toepassingen, maar zijn fundamentele UNIX-gebaseerde design heeft zich door de geschiedenis heen bewezen. Linux heeft het voordeel van meer dan een kwart eeuw UNIX ervaring waarvan het kan leren, en het lijkt erop dat de juiste lessen geleerd zijn. Wanneer dan de factor Total Cost of Ownership wordt toegevoegd, blijkt dat de geassocieerde kosten met Linux drastisch lager zijn voor zowel hardware en software, als personeel. Omdat aan deze elementaire vereisten voldaan is, kan Linux in overweging genomen worden als e-business platform. Niemand kiest echter een besturingssysteem enkel omwille van het besturingssysteem zelf. De situatie kan goed worden beschreven met het volgende voorbeeld uit de automobielsector. Men zegt niet Ik wil een motor, maar men zegt Ik wil een wagen, en wat men werkelijk bedoelt is dat men een transportmiddel nodig heeft. Zo is het ook in e- business: niemand is geïnteresseerd in een processor of een besturingssysteem. Men wil een oplossing die helpt bij het traject van zakendoen over het Internet. Wanneer nagegaan wordt of GNU/Linux geschikt is voor e-business, volstaat het bijgevolg niet om enkel het besturingssysteem zelf te analyseren (hoofdstuk 4: Elementaire vereisten). Er moet eveneens belang gehecht worden aan de applicaties (hoofdstuk 7: Applicaties) die uitgevoerd kunnen worden op dit besturingssysteem, en de manier waarop deze applicaties kunnen samenwerken (hoofdstuk 6: Middlewar-infrastructuur) door een uniforme interface tot ongelijke systemen en een gemeenschappelijk transport van data, zowel binnen de organisatie als tussen de organisatie en het internet (hoofdstuk 5: Netwerkinfrastructuur). Linux biedt uitgebreide mogelijkheden voor het uitbouwen van een degelijke Netwerk infrastructuur. Deze richt zicht op services die een hoge beschikbaarheid vereisen, en mogelijkheden om deze services te beschermen. Er werd een onderscheid gemaakt tussen Webservers, Database servers, File en Print servers, Mailservers, Proxy servers, DNS servers en Directory servers. Deze services zijn vrij beschikbaar onder Linux, en kenmerken zich door hun betrouwbaarheid, stabiliteit en mogelijkheden tot aanpassing aan specifieke behoeften. Door de modulariteit van Linux kan de functionaliteit en beveiliging van deze infrastructuur aangepast worden aan specifieke behoeften. Bovendien maken deze Open Source services gebruik van open standaarden waardoor de infrastructuur vrij is van restricties en de kans op vendor lock-in afneemt. Een infrastructuur op basis van Linux betekent overigens niet dat de eindgebruiker ook met Linux overweg moet kunnen: zowel Linux, Windows, Macintosh als andere clients kunnen gebruik maken van deze open infrastructuur door middel van protocollen zoals Samba en Netatalk. Een dergelijke infrastructuur zal bovendien de Total Cost of Ownership (TCO) aanzienlijk doen dalen: hoge licentiekosten die gepaard gaan met een gelijkaardige commerciële infrastructuur op UNIX of Windows NT/2000 zijn op Linux immers aanzienlijk lager. Op vlak van Database servers is de situatie echter anders. Databases zijn misschien onderhevig aan de meeste weerstand tegen Open Source. De beveiliging van data is immers een gevoelig onderwerp, waardoor ondernemingen vrijwel verplicht zijn te vertrouwen op grote namen (commerciële databases) voor hun bedrijfskritische databases. Dit is waarschijnlijk ook de reden waarom database leveranciers gemotiveerd zijn om hun producten op het Linux platform beschikbaar te stellen. De beveiliging van de netwerkinfrastructuur kan geschieden door middel van firewalls, cryptografie, en beveiligingsgereedschappen tegen virussen. De meeste beveiligingsgereedschappen tegen virussen richten zich op het detecteren en het zuiveren van data die 78
Besluit en aanbevelingen 79 verzonden wordt naar Windows hosts, wanneer deze verbonden zijn met een Linux infrastructuur. Wat firewalls en cryptografie betreft, biedt GNU/Linux zowel pregeconfigureerde distributies als zogenaamde bouwpakketten die zich kenmerken door een do it yourself - flexibiliteit. Hierdoor kan de beveiliging volledig aangepast worden aan de behoeften. Bovenop deze Netwerk infrastructuur, biedt Linux eveneens mogelijkheden tot het uitbouwen van een middleware infrastructuur. Een netwerk infrastructuur is immers onvoldoende ter ondersteuning van e-business. Verschillende applicaties en services moeten kunnen samenwerken door een uniforme interface tot ongelijke systemen en een gemeenschappelijk transport van data, zowel binnen de organisatie als tussen de organisatie en het Internet. Middleware biedt hiertoe mogelijkheden. In tegenstelling tot de Netwerk infrastructuur, zijn de meeste middleware oplossingen voor Linux commercieel van aard. Meestal gebruiken deze oplossingen wel open standaarden. Recentelijk zijn er ook enkele Open Source initiatieven rond middleware gestart. Meestal zijn deze gebaseerd op Java, of vormen ze een uitbreiding van het Apache project of één van de vele Open Source programmeertalen. Een eerste type van middleware dat besproken werd was Message Oriented Middleware. Hierdoor kunnen programma' s op verschillende systemen boodschappen met elkaar uitwisselen. Linux biedt ondersteuning voor berichtuitwisseling (Messaging), transformatie en monitoren van berichten, en workflow. Externe procedure-aanroepen of Remote Procedure Calls, gespecificeerd is de OSF DCE en ONC RPC Open standaarden, zijn een veel gebruikte vorm van middleware op het Linux platform, maar worden steeds meer vervangen door Object Request Brokers. Op het vlak van deze Object Request Brokers zijn zowel het Microsoft Component Object Model (COM) als de OMG Common Object Request Broker Architecture (CORBA) op Linux vertegenwoordigd. Op het vlak van Database Middleware beschikt Linux, naast bedrijfseigen varianten, over zowel ODBC als JDBC. Deze maken het eenvoudiger om data op te vragen uit verschillende types van databases, op verschillende platformen en/of in meerdere locaties. E-business vereist soms meer dan enkel de mogelijkheid om te communiceren met een database. Er is behoefte aan database-systemen die de ACID eigenschappen ondersteunen. Transaction Processing (TP) Monitors, veelal geassocieerd met Applicatie servers, leveren een dergelijke omgeving. Het aanbod van TP Monitors is pas recentelijk op gang gekomen door de beschikbaarheid van high-end databases. De Open Source varianten richten zich vooral op Open Source databases. Op deze netwerk en middleware infrastructuur kunnen applicaties uitgevoerd worden. Eerst werd onderzocht of Linux klaar is voor het gebruik op de desktop. Er werd gezocht naar een manier om besparingen door te voeren op het IT-budget, zonder ons daarbij bepaalde applicaties te ontzeggen. Bovendien moet de overgang naar dit systeem zo eenvoudig mogelijk zijn voor de gebruiker. Het struikelblok bij het beschouwen van de overgang naar Linux is Microsoft Office. Meer dan Windows zelf, is dit de killer applicatie die Microsoft het monopolie over de corporate desktop verschaft. Als het overstappen naar Linux betekent dat het bedrijf compatibiliteit verliest met MS-Office, zullen de meeste organisaties bij Windows blijven. Deze compatibiliteit omvat aspecten van training en bestandsformaten. Men tracht dit probleem op te lossen door Win32 applicaties zoals MS Office te laten werken op Linux door middel van een emulator. 79
Besluit en aanbevelingen 80 Naast de desktop werd Linux als ontwikkelingsomgeving besproken. Linux is een fascinerend besturingssysteem omdat het iedere gebruiker laat participeren in de ontwikkeling ervan. Dit uit zich in een overvloed aan beschikbare programmeertalen en library s voor Linux. Linux is een populaire ontwikkelingsomgeving. Wanneer applicaties ontwikkeld worden, dan worden deze meestal ook ontplooid op hetzelfde platform. De huidige populariteit van Linux als ontwikkelingsomgeving betekent dat er voor Linux een mooie toekomst weggelegd is op gebied van applicaties. Met Linux zijn er twee manieren om e-business behoeften te vertalen naar een oplossing: zelf applicaties bouwen of ze kopen. Het zelf bouwen van applicaties is de enige manier om precies te krijgen wat men nodig heeft, en het is zeker en vast de GNU/Linux-manier om een dergelijk probleem op te lossen. Er zijn bovendien veel programmeertalen en omgevingen beschikbaar voor het Linux platform. Onder het zelf bouwen van applicaties wordt eveneens verstaan het samenwerken met anderen om een applicatie te bouwen. Deze applicaties werden geschreven door en voor de gebruiker, wat leidt tot een hoge graad van gebruiksvriendelijkheid. Voorbeelden hiervan, die aansluiten bij deze thesis, zijn Human Resource Management (HRM), Customer Relationship Management (CRM), Supply Chain Management (SCM), e- procurement en Enterprise Resource Planning (ERP). Op het vlak van deze applicaties is er sedert kort grote vooruitgang geboekt. Zowel op het vlak van Open Source als commerciële software zijn er tal van oplossingen beschikbaar. Vele software leveranciers zijn echter nog terughoudend wanneer het op Linux aankomt. Linux opereert immers in een prijs-gevoelige markt waarin aanhangers van de Linux gemeenschap de commerciële software aanzien als een noodzakelijk kwaad. Ikzelf ben voorstander van een open infrastructuur, waarbij de infrastructuur, waarvan applicaties gebruik maken, open moet zijn. De applicaties zelf kunnen zowel Open Source als commercieel zijn. GNU/Linux is klaar voor e-business GNU/Linux is dus klaar voor e-business. Het systeem wordt steeds vaker gebruikt in ondernemingen wereldwijd. De kostenbesparing is echter niet altijd de belangrijkste drijfveer. De stabiliteit en de veiligheid van Linux zijn meer doorslaggevend. De eenvoud waarmee het systeem aangepast kan worden aan de behoefte van de onderneming is eveneens zeer aantrekkelijk voor organisaties. Het feit dat een volledige internet- en middleware-infrastructuur, applicaties en ontwikkelingsomgevingen vrij beschikbaar zijn, is eveneens handig meegenomen. Bovendien is een lagere Total Cost of Ownership verbonden aan GNU/Linux. De sleutel tot succes ligt in het niet blindelings negeren van Linux, noch het te verheerlijken. Dit geldt trouwens ook voor het aanbod van andere leveranciers. Organisaties die belang hechten aan betrouwbarheid, stabiliteit, veiligheid, interoperabiliteit, functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid van een systeem met respect voor standaarden en aandacht voor een lage Total Cost of Ownership, zullen in Linux een goede partner vinden. Aanbevelingen De hiervoor opgesomde besluiten benadrukken dat GNU/Linux, net zoals het aanbod van andere leveranciers, niet blindelings genegeerd of omarmd mag worden. Deze aanbeveling, die een vervolg is op het bovenstaande besluit, heeft als doel een bijdrage te leveren tot het gebruik van GNU/Linux als e-business platform, en wel door concrete aanwijzingen te verstrekken over de manier waarop GNU/Linux in een e-business omgeving gebruikt kan worden. 80
Besluit en aanbevelingen 81 Hoewel GNU/Linux betekenisvolle veroveringen heeft verwezenlijkt, speelt dit systeem nog geen voortrekkersrol op het vlak van nieuwe technologieën. Dit komt tot uiting in allianties tussen Open Source gemeenschappen en commerciële ondernemingen. Denken we bijvoorbeeld aan de alliantie tussen Red Hat en Computer Associates voor de bevordering van high-end storage mogelijkheden op Linux. Het is dan ook aanbevolen GNU/Linux te combineren met commerciële applicaties, die overigens geen closed source hoeven te zijn: Rekall, bijvoorbeeld, is een DBMS product van thekompany.com dat geleverd wordt met de volledige broncode. GNU/Linux is een realiteit die niet meer genegeerd kan worden. Het is dus aan te bevelen dat ondernemingen een duidelijke GNU/Linux strategie bepalen en deze regelmatig herevalueren. Ikzelf ben de mening toegedaan dat Linux aangewend kan worden als de basis van de e- business infrastructuur. De clients van deze infrastructuur kunnen uitgerust worden, afhankelijk van de behoefte van de gebruiker, met Linux, Windows, Macintosh of een ander besturingssysteem. Sommige taken zijn immers eenvoudiger met het ene besturingssysteem, terwijl andere taken gemakkelijker zijn met het andere besturingssysteem. De eindgebruiker heeft de vrije keuze binnenin een open infrastructuur zoals deze met Linux gebouwd kan worden. De voordelen van een dergelijke infrastructuur zijn betrouwbaarheid, stabiliteit, veiligheid, interoperabiliteit, functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid van een systeem met respect voor standaarden en aandacht voor een lage Total Cost of Ownership. 81
Besluit en aanbevelingen 82 Veel fanatieke gebruikers menen dat Linux een wondermiddel is dat klaar is om de computer over te nemen van andere besturingssystemen zoals Windows. Deze euforische bewering moet echter gerelativeerd worden. Zowel Linux als Windows hebben hun toepassingsgebied en Linux is - de eerlijkheid gebiedt het te zeggen - nog niet zo ver gevorderd als Windows als het om desktop applicaties zoals multimedia, office pakketten of spellen gaat. Voor gewone kantoortaken, waar gebruikers geen systeembeheertaken mogen uitvoeren, voor servers en voor applicaties, waar het systeem betrouwbaar moet zijn, steekt Linux echter weer met kop en schouders boven Windows uit. Het feit dat er inmiddels hele gemeenschappen zijn die niets dan Linux gebruiken op hun desktop zegt genoeg over het wel of niet klaar zijn voor de desktop. De situatie kan goed worden beschreven met de volgende analogie, waarin Windows de magnetronmaaltijd is en Linux een keuken vol ingrediënten: Zowel de magnetronmaaltijd als de keuken, met een koelkast vol verse ingrediënten, hebben het potentieel om een goede maaltijd op te leveren. Welk van beide maaltijden de beste keus is hangt helemaal van de gebruiker en de omstandigheden af. Als je niet of niet goed kunt koken is de magnetronmaaltijd aan te bevelen - de kwaliteit is altijd even goed of slecht en je hoeft er geen moeite voor te doen. De magnetronsmaak gaat echter vervelen en het is op de lange duur niet bevorderlijk voor je gezondheid. Een bijkomend nadeel is dat de magnetron klein is en je er maar voor één of twee personen tegelijk eten in kunt klaarmaken. Een zelfbereide maaltijd uit verse ingrediënten kan veel beter zijn, zowel in smaak als voor de gezondheid. Ook is het mogelijk om voor meerdere mensen tegelijk te koken. Alleen, je moet wel kunnen koken, anders gaat het finaal fout en zal zelfs de magnetronmaaltijd beter zijn. Zo is het ook met Windows en Linux. Als je niet of nauwelijks met computers om kunt gaan zal Windows beter zijn, maar als je een computerexpert bent of een systeembeheerder in de buurt hebt, dan kan Linux voor veel betere resultaten zorgen. Het feit dat Linux uit vele losse 'ingrediënten' bestaat betekent dat iedereen een eigen 'smaak' kan samenstellen. Bovendien kun je ook overwegen om te leren koken... 82