Schaliegas in Nederland: op zoek naar draagvlak!



Vergelijkbare documenten
SPREKER DR. HENK DUYVERMAN, DIRECTEUR CUADRILLA

LEZING SCHALIEGAS,NEW EMMERGY, EMMEN, HENK DUYVERMAN, CUADRILLA NL

09B: Energie in de toekomst

Gasproductie in Nederland

Bijlage 4 Notitie Actieve marktpartijen en andere belanghebbenden in de diepe ondergrond van Flevoland Als onderdeel van #

Les Ons gas raakt op

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage

1 Nederland is nog altijd voor 92 procent afhankelijk van fossiele brandstoffen

Schaliegas in Nederland. Karin Weisenborn STV Mahieu Advocaten

De gevraagde gespreksverslagen en correspondentie door toezending aan verzoekers openbaar te maken. Akkoord Bespreken Naam Datum

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

Datum: 26 juni 2015 Onderwerp: debat over de gaswinning in Groningen (1 juli) en verzamel AO energie en SDE+ (2 juli)

Schaliegas: Wat is het? Hoe werkt het?

Henry Hub Gas Prijs Ontwikkeling 24/04/14. De Pers. Gasproductie in Nederland. Wat is Schaliegas en Hoe wordt het Gewonnen?

Biobased economy in het Groene Hart

Hierbij doe ik u toekomen het Jaarverslag 2010, Delfstoffen en aardwarmte in Nederland en het Jaarverslag 2010 van Energie Beheer Nederland B.V.

Betreft: aanbieding schaliegasparagraaf voor in het Energierapport 2015

Raadsmemo. Datum: 29 oktober Gemeenteraad van Hof van Twente. Kopie aan: mr. ing. B.J. Sijbom. Steenkoolgas en schaliegas

Ministerie van Economische Zaken en Klimaat De heer E.D. Wiebes Inspraakpunt winningsplan Waalwijk-Noord Postbus AE VOORSCHOTEN

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Bestemmingsplan "Partiele herziening verbod voor winning van schaliegas en schalie-olie, gemeente Zwijndrecht"

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

EEN. De feiten op een rij! BEWUSTE KEUZE MAKEN VOOR UW NIEUWE HAARD

Vermilion Oil & Gas Netherlands BV Aardgas productie Oppenhuizen. MFC t Harspit Oppenhuizen 26 mei 2015

Geachte mevrouw Franke,

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Arnhem Schaliegasvrij?

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nut en noodzaak van schaliegas in Nederland

Memo. PBC Risicobeheer Bronnen Risico's van de winning onconventioneel gas. Klaasjan Raat, Gijsbert Cirkel (KWR)

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

28 mei 2015 Eindrapport. Quickscan naar de rol van gas in de Nederlandse energiemix tot 2040

Vermilion Oil & Gas Netherlands BV Aardgasproductie Langezwaag. Langezwaag 21 februari 2012

GAS BLIJVEN GEVEN PROGNOSE ENERGIEVOORZIENING

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

GIS LEIDT TOT ENERGIE

Uitgebreidere achtergrondsamenvatting

Windenergie in Steenbergen

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Duurzame ontwikkeling:

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,

2. Lees nu de tekst met het stappenplan. Kom je nog moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik dan de woordhulp.

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 7 oktober 2014 Betreft Aardgasbeleid in Nederland

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 8 juni Stand van zaken winning van schaliegas

Vermilion Oil & Gas Netherlands BV Uitbreiding productie Langezwaag. De Knipe 27 januari 2015

Vermilion Oil & Gas Netherlands BV Uitbreiding productie Langezwaag. De Knipe 27 januari 2015

Hoe moeten we het in de tussentijd (de transitieperiode) aanpakken?

Opdracht Wat is schaliegas? Fossiel methaan: dubbel slecht voor het klimaat

Mondiale perspectieven voor energie, technologie en klimaatbeleid voor 2030 KERNPUNTEN

De mogelijke effecten van het boren naar en het winnen van schaliegas op de Nederlandse leefomgeving Robin Hummel

Toelichting winningsplan Pieterzijl Oost

Inzichten uit een regio:

Zienswijze Ontwerp Structuurvisie Ondergrond November 2016

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De nieuwe energie-efficiëntierichtlijn - Uitdagingen & oplossingen -

Bijlage reacties op conceptnotitie Reikwijdte en Detailniveau

ons kenmerk BB/U

Verslag bijeenkomst Vereniging voor Zonnekrachtcentrales 30 nov Energietransitie te belangrijk! Kohnstammhuis

Grondwater en ondergrond: een afweging waard!

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over schaliegas.

HANS ONKENHOUT MARTIJN VAN DER VEEN AMSTERDAM, MEI 2013

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Gemeente, II llll llll II II INI 2 9 JUN DIV.STAN. k o m e n. Provincie Noord-Brabant

Crises en kansen: van klimaatverandering tot circulaire economie

Mijnbouw vergunningverlening

Veranderende gassamenstelling in Nederland: een lange traditie. Themamiddag Energiewacht 22 september 2011

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

*PU * AFDELING UITVOERING Vergunningen

Zienswijze Ontwerp Structuurvisie Ondergrond

Schaliegas: vies, veilig, voordelig?

Dat leidt ertoe dat het gesteente als het ware iets in elkaar wordt gedrukt. Bodemdaling treedt heel geleidelijk en over een lange periode op.

2. Bij herziening van bestemmingsplannen beschermde maatregelen tegen proefboringen en winning van schaliegas opnemen. F. Buijserd burgemeester

Voor afmetingen waarvoor geen bewerkingsprijs staat vermeld gelden de prijzen op aanvraag

Samen winnen. Verbreding van schaliegasdiscussie en handvatten voor besluitvorming. Technology Assessment

Schaliegas in Europa. Ideeën over de haalbaarheid van deze onconventionele energiebron

PROVINCIE FLEVOLAND. Verbeek. drs T. van der Wal. Provinciale Staten van Flevoland D.t.v. de griffier mevrouw A. Kost INTERN

Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief

STRONG Samen met decentrale

whitepaper zakelijke zonnepanelen

Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

uiterlijk g van tijdstip,

Zienswijze Ontwerp Structuurvisie Ondergrond december 2016

Presentatie HoSt Microferm voor CLM/NMU

Energie, technologie en milieuproblemen: Europees onderzoek schetst somber wereldbeeld in 2030

Bronnen van energie. Rianne van den Braak. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Ondergrondse opslag van aardgas. Locaties Grijpskerk en Langelo

Helmonds Energieconvenant

geografi e Schaliegas in Nederland: potenties en risico s

GASWINNING IN STEENWIJKERLAND

Olie, gas en aardwarmte in Nederland Aanvragen voor vergunningen voor opsporing en winning

Gaswinning in Nederland. Belang en beleid

verslag Aanwezig :. Ministerie EL&I TNO : VVD VVD CDA SP SP - toehoorder PvdA D66 GroenLinks PvdD - burgerlid 50+ Notulist : i.o.v.

Basisinformatie aardgaswinning uit schalie in Nederland

Transcriptie:

Schaliegas in Nederland: op zoek naar draagvlak! Presentatie bewonersavond De Mortel Frank de Boer Eindhoven, donderdag 23 oktober 2014 1

Profiel Cuadrilla Engels bedrijf, opgericht in 2007 Specialist in boren naar schaliegas 200 jaar ervaring State of the art apparatuur Belangen in Engeland, Nederland en Polen Engeland: start met boren in 2010 2

Organogram A.J. Lucas Cuadrilla Resources Limited Riverstone Management Cuadrilla Brabant B.V. Cuadrilla Hardenberg B.V. Concessie Noord-Brabant Concessie Noordoostpolder EBN 3

Onze concessiegebieden in Nederland 4

Onze concessiegebieden in Nederland 5

Stand van zaken Ministerie Economische Zaken laat plan-mer/structuurvisie opstellen voor gebieden waar zich schaliegas bevindt: - welke locaties zijn geschikt voor eventuele proefboringen - welke locaties zijn kansrijk voor eventuele winning schaliegas: waar worden belangen voor natuur/mens/milieu beste geborgd - welke gebieden worden uitgesloten (bv. stedelijk gebied) Gebied betreft ongeveer ¼ deel van Nederland Politieke besluitvorming najaar 2015 Tot die tijd geen proefboringen Als proefboringen worden toegestaan, dan doen wij vervolgens locatiespecifieke MER 6

Proefboringen als demonstratieproject Laten zien dat activiteiten: veilig en verantwoord kunnen worden uitgevoerd inpasbaar zijn in (leef)omgeving Laten zien door: alle mogelijke effecten monitoren: grondwater, methaan, geluid, eventuele bodembeweging data online beschikbaar stellen voor iedereen werkzaamheden via webcams 24/7 volgen resultaten samen evalueren, dus ook met directe omgeving Pas dan beslissing over eventuele productie in Nederland Proefboringen leiden niet automatisch tot winning! 7

Nederland gasland Grootste gasproducent van Europa 98% huishoudens gasaansluiting Aandeel in energiegebruik in 2014: - gas 42% - olie 39% - steenkool 11% - hernieuwbare energie 4% - kernenergie 1% SER Energieakkoord - 14% hernieuwbare energie in 2020-16% in 2022 86/84% fossiele brandstoffen Gas schoonste fossiele brandstof 2022/2023: van export naar import Alternatief voor schaliegas = import - inkopen = kosten i.p.v. baten - hogere klimaatvoetafdruk 8

Betekenis gas voor Nederland Gasreserves Nederland Totaal 945 miljard m 3 - Groningenveld 768 miljard m 3 (was 2.600 Mm 3 ) - Kleine velden (230 in productie) 177 miljard m 3 Technisch winbaar schaliegas volgens TNO 200-500 miljard m 3 Jaarlijkse Nederlandse gasconsumptie 46 miljard m 3 Jaarlijkse Nederlandse gasproductie 80 miljard m 3 Gasopbrengsten Aardgasopbrengst voor Nederlandse schatkist Totale opbrengst sinds jaren 60 Potentiële waarde schaliegas in Nederlandse bodem 2013 15 miljard 2012 14 miljard 2011 11 miljard > 250 miljard 50-125 miljard 9

Vragen? 10