Aan: Van: Provinciale Staten van Zuid-Holland, Postbus 90602, 2509 LP Den Haag ing. L.W. Vreugdenhil, Nieuw-Oranjekanaal 20, 3151 XL Hoek van Holland. Betreft: Oranjebonnen & bestuurs- en organisatiecultuur Hoek van Holland, 28 november 2016 Geachte statenleden, In 1976 kwam ik na mijn studie aan de Hogere Landbouwschool te Dordrecht (bijlage 1) terug op het ouderlijk bedrijf in de Bonnenpolders. Er was het besef dat een specialisatie van het landbouwbedrijf in slechts melkveehouderij of slechts akkerbouw een doodlopende route zou zijn gezien de geïsoleerde ligging aan de zuidkant van het Staalduinse Bos - ingeklemd in een kassengebied - in een polder die toen al werd aangeduid als landschappelijk en natuurwetenschappelijk waardevol agrarisch gebied. Er werd gekozen voor voortzetting van het traditionele gemengde bedrijf waarbij er contact werd gezocht met de consument door producten direct vanaf de boerderij te verkopen. Daarin werd ook geïnvesteerd, niet alleen fysiek met de bouw van een loods en de aanschaf van machines, maar ook door bijv. een opleiding om zelf zuivel te bereiden (bijlage 2). Deze visie lijkt nu nog steeds aanwezig. In 1990 ontstond een bedreiging van deze ontwikkeling doordat in een voormalige boerderij langs de Maasdijk in de toenmalige gemeente s-gravenzande zich een illegaal verkooppunt ontwikkelde van aardappelen, groenten, fruit, eieren, bloemen, planten, zuidvruchten, etc., waardoor ondergetekende zich genoodzaakt zag de gemeente s-gravenzande aan te schrijven met het verzoek te handhaven. Uiteindelijk werd er toegezegd dit ook daadwerkelijk te doen (bijlage 3). Na enige jaren bleek er sprake te zijn van een farce. Er werd een toneelstukje opgevoerd waarbij men de indruk probeerde te verschaffen dat er van handhaving sprake was, maar in werkelijkheid werd er gedoogd. Ik heb mij toen in 1995 tot de Provincie Zuid-Holland als toezichthoudend orgaan moeten wenden. Er werd mij geadviseerd een bestuursrechtelijke procedure te starten om handhaving af te dwingen (bijlage 4). Uiteindelijk werd er door de Raad van State, afdeling bestuursrecht, in 2001 een uitspraak gedaan (bijlage 5) nadat de procedure doelbewust eindeloos was gerekt en vertraagd. Ook toen werd er nog niet gehandhaafd. Het heeft tot medio 2005 moeten duren alvorens dit wél gebeurde (bijlage 6). Het was nodig dat de gemeente s-gravenzande opging in de grotere gemeente Westland, er een nieuwe wethouder Ruimtelijke Ordening kwam en er een nieuwe ambtelijke leiding kwam. Met dezelfde bestuurlijke instrumenten die het college van de toenmalige gemeente s-gravenzande had werd er een einde gemaakt aan een al 15 jaar bestaande gedoogsituatie. Het maakte duidelijk hoe belangrijk een frisse en gezonde bestuurs- en organisatiecultuur is. Hierbij dient te worden aangetekend dat men het een ondernemer niet mag aandoen om 15 jaar met een illegale situatie en de bijbehorende omzetverliezen te worden geconfronteerd. Het betekent een beloning voor iemand die zich niet stoort aan wetten, regels, bepalingen en voorschriften. Deze kan zich ongestoord verrijken. Opleiding, vakmanschap, ondernemerschap en maatschappelijke opstelling zijn dan geen relevante succesfactoren, maar het lef om over de grenzen c.q. kaders heen te gaan die onze overheid heeft gesteld. Wetten, regels, bepalingen en voorschriften hebben geen zin als er van controle en handhaving geen sprake is. Het vertrouwen in de overheid wordt ondermijnd als men wegkijkt of dubieuze argumenten gebruikt om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen.
Het was dan ook jammer dat de Provincie Zuid-Holland geen financiële bijdrage wilde leveren aan het realiseren van een integrale gebiedsvisie voor de Bonnenpolders toen er door de Stichting de Bonnen daartoe een verzoek werd gedaan (bijlage 7) nadat onze polders in een aantal achtereenvolgende jaren (september 1998, oktober 1999, november 2000 en september 2001) waren getroffen door enorme wateroverlast. Het leek belangrijk om tot een gecombineerde integrale aanpak van de problemen in ons gebied te komen. Nadat in november 2003 er unaniem een motie was aangenomen (bijlage 8) door de toenmalige deelgemeenteraad van Hoek van Holland werd er gelukkig wél geparticipeerd door de provinciale overheid in het gebiedsontwikkelingsproject De Bonnen en dat resulteerde in een besluit (bijlage 9) waarbij óók de Provincie Zuid-Holland de bijbehorende intentieverklaring (bijlage 10) zou ondertekenen. Helaas is het zover niet gekomen: men liet de Erven van Rijckevorsel ontsnappen aan dit precontractuele stadium. Daarbij was geen sprake van voortschrijdend inzicht, maar van bedrog en misleiding (bijlage 11). Het betreft een familie van juristen, fiscalisten en vastgoedspecialisten die zelf hadden aangestuurd op landgoedontwikkeling, maar duidelijk de andere partijen op het verkeerde been hadden gezet. Er was gerekend op een minnelijke verwerving van de gronden welke nodig waren om wat toen werd genoemd de Tweede Ontsluitingsweg - tegenwoordig de huidige Hoekse Baan - te kunnen aanleggen (bijlage 12) en men had bestuurlijk verzuimd tijdig het onteigeningsinstrument als stok achter de deur in te zetten. Uiteindelijk werd in een aparte deal tussen de gemeente en de grootgrondbezitters in het gebied het afsprakenkader dat behoorde tot het Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen (bijlage 13) opgeofferd om alsnog deze verwerving mogelijk te maken. De aanleg van de Ecologische Hoofdstructuur, een robuuste verbetering van de waterhuishouding, revitalisering van de landbouw en de ontwikkeling van een recreatieve ontsluiting van het gebied werden opgeofferd om nieuwe infrastructuur te realiseren. Daarmee werden wij als agrarische ondernemers als prooi uitgeleverd aan deze vastgoedspeculanten. In de afgelopen 10 jaar heeft men hun uitputtings- en ontmoedigingsstrategie om verlost te raken van langjarige pachtcontracten en uiteindelijk een maximale waarde voor hun agrarische vastgoedbezit in en rond de Bonnenpolders (bijlage 14) met een satanisch genoegen ondersteund. Het moge duidelijk zijn dat hiermee geen publiek doel werd gediend. De actuele situatie in de Bonnenpolders laat zien dat de boerderij op het perceel Bonnenweg 50 al bijna 10 jaar door de antikraak-organisatie Ad Hoc van bewoners wordt voorzien, dat de bijbehorende landerijen in kortdurende pacht aan de hoogste bieder worden aangeboden en dat dit ook geldt voor de bedrijfsgebouwen op het perceel Bonnenweg 50. Het betreft voor deze activiteiten de ondernemer die eerder met zijn illegale activiteiten op het perceel Maasdijk 53 te s-gravenzande actief was. Het zal niemand verwonderen dat dit nu ook plaatsvindt op het perceel Bonnenweg 50 (bijlage 15). De gemeente Rotterdam faciliteert daarbij deze ondernemer door hem het perceel natuurgrasland tussen de Haakweg en de Krimsloot te laten gebruiken (bijlage 16). Het tekent de zieke cultuur binnen de Dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam dat er enerzijds niet gehandhaafd wordt en er anderzijds zelfs steun plaatsvindt voor een dergelijke ondernemer. Deze cultuur is gebaseerd op de ambtelijke gunfactor waarbij op basis van bepaalde ambtelijke sympathieën iemand iets al dan niet wordt gegund. Met een dubbele moraal, selectieve betrokkenheid en argumentatieve willekeur wordt er altijd wel een onderbouwing gevonden om deze ambtelijke voorkeur een legaal karakter te geven. Het is helaas onduidelijk waarop deze ambtelijke gunfactor is gebaseerd. Het is echter wél duidelijk dat hiermee geen publiek doel wordt gediend. Helaas stelt de Provincie Zuid-Holland zich bij het dossier Oranjebonnen volgend i.p.v. leidend op en controleert dus onvoldoende of de provinciale en landelijke doelen m.b.t. het landelijk gebied tussen Hoek van Holland en Maassluis wel voldoende worden bereikt met de inzet van de gemeente Rotterdam. Nog steeds worden niet alle beschikbare instrumenten gebruikt om deze doelen te halen en nog steeds is er onvoldoende prioriteit voor natuur, landschap en landbouw in onze polders.
Met de heersende bestuurs- en organisatiecultuur van de gemeente Rotterdam is het problematisch een einde te maken aan het gemodder in de polder om daadkrachtig -, doortastend - en slagvaardig uitwerking te geven aan de aanbevelingen en conclusies van het rekenkamerrapport (bijlage 17). Nog steeds is er van een open houding (bijlage 18) geen sprake. Het zal op prijs worden gesteld als u de Gedeputeerde Groen wilt aanspreken op de toezichthoudende taak die de Provincie Zuid-Holland heeft op het project Oranjebonnen m.b.t. het realiseren van de gestelde ambities, de strategie die daarbij wordt gevolgd en de financiële middelen die worden ingezet. Het zal ook op prijs worden gesteld als u de Gedeputeerde Groen wilt aanspreken op de wijze waarop de participatie bij het project Oranjebonnen wordt georganiseerd. Het volledige dossier laat zien dat er ooit sprake is geweest van gecertificeerde biologische landbouw in de Korte Bonnen (bijlage 19). Het is bekend dat dit bedrijf reeds zijn verantwoordelijkheid had genomen in het leveren van een bijdrage aan de gestelde publieke doelen. Dit agrarische bedrijf was ook al verbreed van een tweetal recreatieve neventakken. Dat wat nu stadslandbouw wordt genoemd was op dit bedrijf al aanwezig, maar deze activiteit was dus ernstig schade berokkend door het gedogen van de naburige gemeente (bijlage 20). Ondergetekende is nu kennelijk uitgesloten van participatie, terwijl hij zich ooit als partner van de overheid had opgesteld. Daarmee zijn de gebeurtenissen in de Bonnenpolders ook een waarschuwing geworden voor agrarisch Nederland over de mogelijke ultieme consequenties bij een constructieve -, coöperatieve - en positieve opstelling jegens de overheid. Er is vrij spel geboden aan de negatieve - en destructieve krachten in onze polders. Een cynische - en calculerende opstelling is beloond en dat is vooral mogelijk geworden door een zieke bestuurs- en organisatiecultuur bij de lokale overheid. Daarmee wordt de samenleving niet gediend en het vertrouwen in de democratie ondermijnd. Er is niet alleen veel publiek geld verkwist, maar men heeft ook het aanwezige menselijk kapitaal verspild. met bezorgde groet, ing. L.W. Vreugdenhil Bijlagen: 1. Diploma Hogere Landbouw School te Dordrecht; 2. Getuigschrift Kaasmaken op de boerderij ; 3. Brief gemeente s-gravenzande, 4 februari 1991; 4. Brief Provincie Zuid-Holland 1995; 5. Uitspraak Raad van State, afdeling bestuursrecht, 2001; 6. Handhaving gemeente Westland, 2005; 7. Subsidieverzoek Stichting de Bonnen; 8. Motie deelgemeenteraad Hoek van Holland, 20 november 2003; 9. Bestuurlijk besluit Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen, 21 september 2006; 10. Intentieverklaring Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen; 11. Uitstel ondertekening intentieverklaring; 12. Krantenartikelen over de aanleg van de Tweede Ontsluitingsweg; 13. Afsprakenkader + tijdspad uitvoering Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen; 14. Vastgoedbezit Erven van Rijckevorsel in en rond de Bonnenpolders; 15. Illegale activiteiten perceel Bonnenweg 50; 16. Natura 2000-gebied tussen Haakweg en Krimsloot; 17. Conclusies en aanbevelingen gemodder in de polder ; 18. Krantenartikel Open houding cruciaal, 19. Certificaat biologische landbouw in de Korte Bonnen, 20. Krantenartikel claim onrechtmatige overheidsdaad.
Bijlage 1 Diploma Hogere Landbouw School te Dordrecht
Bijlage 2 Getuigschrift Kaasmaken op de boerderij
Bijlage 3 Brief gemeente s-gravenzande, 4 februari 1991
Bijlage 4 Brief Provincie Zuid-Holland, 31 juli 1995
Bijlage 5 Uitspraak Raad van State, afdeling bestuursrecht, 2001
Bijlage 6 Handhaving gemeente Westland, 2005
Bijlage 7 Subsidieverzoek Stichting de Bonnen, 29 augustus 2002
Bijlage 8 Motie deelgemeenteraad Hoek van Holland, 20 november 2003
Bijlage 9 Bestuurlijk besluit Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen, 21 september 2006
Bijlage 10 Intentieverklaring Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen
Bijlage 11 Uitstel ondertekening intentieverklaring
Bijlage 12 Krantenartikelen over de aanleg van de Tweede Ontsluitingsweg
Bijlage 13 Afsprakenkader + tijdspad uitvoering Gebiedsontwikkelingsplan De Bonnen
Bijlage 14 Vastgoedbezit en positie Erven van Rijckevorsel in en rond de Bonnenpolders
Bijlage 15 Illegale activiteiten perceel Bonnenweg 50
Bijlage 16 Natura 2000-gebied tussen Haakweg en Krimsloot
Bijlage 17 Conclusies en aanbevelingen gemodder in de polder
Bijlage 18 Krantenartikel Open houding cruciaal
Bijlage 19 Certificaat biologische landbouw in de Korte Bonnen
Bijlage 20 Krantenartikel over claim wegens onrechtmatige overheidsdaad