Persconferentie essenscia 2012: sector houdt stand in woelig economisch klimaat Brussel, 24 april 2013
Sprekers Kerncijfers en boodschappen 2012 Yves Verschueren, gedelegeerd bestuurder essenscia Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht Uitdagingen in een snel veranderende wereldeconomie Frank Coenen, voorzitter essenscia 2
Kerncijfers en boodschappen 2012 Yves Verschueren Gedelegeerd bestuurder essenscia 3
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2012 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 4
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2012 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 5
Omzet Omzet blijft positief groeien in lijn met de gemiddelde jaarlijkse groei sinds 2002 70 60 50 40 Omzet (mia euro) 43,0 44,5 46,0 46,5 49,8 52,3 54,3 44,8 54,1 58,9 61,1 30 20 10 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Bron : ADSEI volgens de BTW-aangiften industrie van de chemie en life sciences, incl. kunststof- en rubberverwerking: vanaf 2005 gebaseerd op Nace-Bel 2008 : 20+21+22, voordien op de oude NACE-BEL 2003: 24+25 - Voorlopige cijfers voor 2012 6
Omzet volgens subsector Uiteenlopende prestaties naargelang subsector Farma 11,8% Basischemie 4,4% Zepen, detergenten en cosmetica 3,9% Totaal chemie en life sciences 3,8% Overige chemische producten* -2,0% Rubber- en kunststoffenverwerking -5,4% Verven, vernissen en inkten -7,2% -20% -10% 0% 10% 20% Bron: ADSEI (omzet volgens BTW-aangiften), essenscia-analyse * Chemische producten voor de fotografie, lijmen, kunstmatige vezels, chemische producten voor landbouw 7
Bezettingsgraad van productiecapaciteit Benuttingsgraad daalt aanzienlijk in de loop van 2012. Verbetering sinds eind 2012, maar nog niet op trendniveau 85 % Bezettingsgraad van de productiecapaciteit* Chemische industrie en life sciences in België 80 trend 2007-2012 : 80,7% 79,5 75 70 65 * seizoengezuiverde reeks Bron: Nationale Bank van België (driemaandelijks onderzoek) 8
Stijgende toegevoegde waarde De toegevoegde waarde van de sector bedraagt 12,7 miljard euro Sector wint terrein in België en Europa over de periode 2000-2011 30% 25% 20% 15% 23,3% 27,9% Activiteit chemie, kunststoffen en life sciences in totale verwerkende industrie volgens de toegevoegde waarde 21,7% 19,1% 2000 2011 16,2% 16,0% 16,7% 14,7% 14,8% 15,7% 10% 5% 0% België Nederland Duitsland EU-27 Frankrijk Bron: Eurostat 2010 cijfers voor Duitsland, raming 2011 voor EU-27 9
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2012 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 10
Tewerkstelling Directe tewerkstelling daalt met 0,7% in 2012 Belang van de sector in de industriële tewerkstelling neemt continu toe 18% Aandeel in de be- en verwerkende nijverheid Tewerkstelling ('000 arbeidsplaatsen) 17,7% 17,7% 17,5% 110 17% 16% 96,0 96,8 16,0% 94,6 94,4 94,6 93,6 16,4% 16,4% 16,1% 16,2% 94,9 17,1% 91,5 17,3% 89,3 90,3 89,7 100 90 15,6% 80 15% 70 14% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 60 Tewerkstelling op 30 juni van elk jaar Bron: RSZ gedecentraliseerde statistieken. Nieuwe NACE Rev. 2 sinds 2008 2011-2012: raming op basis van de gecentraliseerde statistieken 11
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Tewerkstelling de laatste 30 jaar Directe tewerkstelling in de sector blijft op peil over de laatste 30 jaar ondanks terugval in de industrie omwille van automatisering en outsourcing 110 Aantal arbeidsplaatsen 100 90 80 70 60 50 chemie, kunststoffen en life sciences verwerkende industrie Bron: ONSS (gele brochure) * op 30 juni van elk jaar essenscia-analyse 12
Indirecte tewerkstelling Economisch belang sector neemt nog toe dankzij stijgende indirecte tewerkstelling: 1 job in de chemie genereert 1,64 indirecte jobs 300000 Aantal arbeidsplaatsen 250000 200000 150000 213.277 120.143 236.841 236.105 236.808 139.775 141.663 147.108 100000 50000 0 93.134 97.066 94.442 89.700 1995 2000 2005 2012 Directe jobs Indirecte jobs Bron: ONSS (gele brochure op 30 juni van elk jaar) 2012: raming op basis van gecentraliseerde statistieken RSZ Ratio s indirecte tewerkstelling: Econopolis op basis van input/output tabellen NBB 13
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2012 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 14
O&O-uitgaven Continue toename van O&O-uitgaven ook in 2012 Innovatie cruciaal voor duurzame verankering van sector in België 3,0 2,5 2,0 in mia euro +1% 2,72 2,75 2,46 2,28 2,32 2,34 2,29 2,17 2,00 1,85 1,89 1,5 1,0 0,5 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Bron: essenscia enquête bij de leden Voorlopige cijfers 2012 15
Investeringen in assets Investeringen duiken onder trendniveau omwille van economische onzekerheid 2,5 in mia euro 2,44 2,0 1,5 1,90 1,76 1,75 1,56 1,73 2,04 Trendniveau: 1,76 1,42 1,35 1,86 1,61-8,5% 1,0 0,5 0,0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Bron : ADSEI volgens de BTW-aangiften industrie van de chemie en life sciences, incl. kunststof- en rubberverwerking: vanaf 2005 gebaseerd op Nace-Bel 2008 : 20+21+22, voordien op de oude NACE-BEL 2003: 24+25 - Voorlopige cijfers voor 2012 16
Investeringen in de chemie in België 2012-2013 (i) Lanxess Butylrubberfabriek Zwijdrecht Opstart twee pilootfabrieken Lanxess Nieuwe polyamidefabriek Lillo FRX Polymers Bouw eerste commerciële fabriek op site Bayer Antwerpen JBF RAK Geel Nieuwe PET-installatie INEOS Oxide Zwijndrecht Ethyleen terminal verbonden met Jetty aan de Schelde BASF Antwerpen Uitbreiding capaciteit van cyclohexaanoxidatie 17
Investeringen in de chemie in België 2012-2013 (ii) Proviron Hemiksem & Oostende Fotobioreactor voor microalgen Indaver Antwerpen MediPower, milieuveilige verwerking van medisch en sensitief afval Galactic Anderlecht Nieuw onderzoekscentrum Lambiotte Marbehan New tank farm & loading dock Chevron Philips Chemicals Tessenderlo Nieuwe synthese-eenheid H2S Uitbreiding productie-eenheid Deceuninck Diksmuide Recyclage-installatie 18 voor PVC-ramen
Investeringen in de farma in België 2012-2013 (i) Johnson & Johnson Diegem Hoofdzetel België en Medical Devices & Diagnostics-filialen GSK Vaccines Wavre Nieuwe installaties voor de productie van vaccins tegen acellular pertussis (Pa) en polio UCB Braine-l Alleud Inhuldiging Biologics Pilot Plant Janssen Pharmaceutica La Louvière Nieuw distributiecentrum 19
Investeringen in de farma in België 2012-2013 (ii) Pfizer Animal Health Louvain-la-Neuve Nieuw R&D-center Cefochim Seneffe Nieuwe vleugel voor opleiding biotech 20
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2013 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 21
Export Chemie, kunststoffen en life sciences blijven belangrijkste exportproduct met 31,8% van de totale export van goederen Aandeel in de totale uitvoer van België Chemie, kunststoffen en life sciences Minerale producten (o.m. raffinage) Machines en uitrusting Transportmiddelen Metaal en staal Parels en edele metalen Voeding, drank Textiel Overige producten chemie: 13,6% life sciences: 10% kunststof en rubber: 8,3% 12,2% 11,0% 9,8% 7,9% 5,2% 4,7% 3,2% 14,2% 31,8% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Bron : NBB/INR Volgens het communautaire concept : inclusief alle doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra Voorlopige cijfers voor 2012 22
Handelsbalans Structureel sterk positieve handelsbalans 25 in mia 24,1 24,7 24,0 20 15 10 5 18,8 12,2 18,3 12,8 17,1 13,9 14,3 13,3 14,9 10,9 18,8 13,9 19,1 3,4 19,8 11,9 12,8 7,0 7,2 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 handelssaldo chemie & life sciences handelssaldo alle producten Bron : NBB/INR Chemie en life sciences : GN hoofdstuk 28-40 Volgens het communautaire concept : inclusief alle doorvoeractiviteiten en internationale distributiecentra Voorlopige cijfers 2012 23
Exportmarkten Export stijgt aanzienlijk op 10 jaar tijd. Aandeel opkomende landen neemt toe, maar directe buurlanden blijven veruit de belangrijkste handelspartners 2002 2012 Japan; 1,7% BRIC: 1,9% Rest van de wereld: 9,9% Japan: 2,2% Rest van de wereld: 13,6% D, F, NL: 40,7% NAFTA: 15,5% 67,3 mia D, F, NL: 44,5% BRIC: 5,7% 110,7 mia Rest EU-27: 26,5% NAFTA: 11,6% Rest EU-27: 26,2% Bron: NBB volgens het communautaire concept 24
Kerncijfers en -boodschappen 2012 1. Positieve omzetgroei in 2012 2. Lichte daling tewerkstelling 3. Verdere focus op investeringen in innovatie 4. Sterkste sector op alle exportmarkten 5. Geen tekenen van substantiële groei in 2013 25
2008 2009 2010 2011 2012 2013 Ondernemersvertrouwen in de sector Wisselend ondernemersvertrouwen met terugval in maart 2013 Ondernemers verwachten geen aanzienlijke groei van de vraag 15 Saldo %-punten Conjunctuurcurve - chemische nijverheid 10 5 0-5 -10-15 -20 afgevlakte reeks seizoengezuiverde reeks Bron: NBB 26
Chemie, kunststoffen en life sciences in Europa: vooruitzichten 2013 Jaarlijkse productiegroei in volume Europese chemie, kunststoffen en life sciences Europese economie (BBP-groei in volume) 2011 2012 2013v +2,0% -1,8% +0,2% +1,6% -0,3% +0,3% Bron: essenscia-analyse op basis van CEFIC EOTF Interim forecast Maart 2013, Eurostat 27
Belang van sector in industrie neemt op alle fronten toe Sectoraandeel in de totale verwerkende industrie in België 2000 2012 Tewerkstelling 15% 18% Investeringen 22% 26% Toegevoegde waarde 23% 28% Export 23% 32% O&O-uitgaven 43% 56% Bron: RSZ, ADSEI, NBB, Belspo essenscia-analyse 28
Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht Uitdagingen in een snel veranderende wereldeconomie Frank Coenen Voorzitter essenscia 29
Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht 1. Snel veranderend energielandschap heeft nood aan een klimaatbeleid dat industriële groei in Europa en zorg voor leefmilieu verzoent 2. Arbeidsmarkt: focus op competitiviteit, jong talent en langer werken 3. Blijvende investeringen in duurzame innovatie zijn de sleutel voor succesvolle toekomst van de sector 30
Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht 1. Snel veranderend energielandschap heeft nood aan een klimaatbeleid dat industriële groei in Europa en zorg voor leefmilieu verzoent 2. Arbeidsmarkt: focus op competitiviteit, jong talent en langer werken 3. Blijvende investeringen in duurzame innovatie zijn de sleutel voor succesvolle toekomst van de sector 31
Een snel veranderend energielandschap in de wereld Globale context van energieprijzen is fors gewijzigd sinds 2010 VS kent industriële revival dankzij goedkoop schaliegas in USD per miljoen BTU Aardgasprijs in de VS en Europa 18 Europa 16 Verenigde Staten 14 12 10 8 6 4 2 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Gasprijs 3x lager in de VS Bron: Wereldbank (commodity price data) 32
Verschil in gasprijs leidt tot verschil in kostprijs petrochemische producten Verschil in kostprijs voor ethyleen EU-VS = 700 $ per ton in 2012 Jaarlijkse kostenhandicap voor Europa bedraagt 14 miljard $. Voor België betekent dit meer dan 1 miljard euro per jaar 1400 1200 1000 USD per ton Ethyleen cash cost (USD/t) VS EU 800 600 400 200 0 2005 2012 Source: ICIS, Cefic analyse 33
Meerkosten ( /jaar) Ook in Europa en dus in België verandert het energielandschap snel Meerkosten ten gevolge van hernieuwbare energie- en klimaatbeleid zijn aan het ontsporen en leiden tot een enorme maatschappelijke kost Totale elektriciteitsprijs Heffingen 4000000 3500000 3000000 Meerkost voor installatie met afname van 250 Gwh/jaar Nettarieven 2500000 2000000 Commodityprijs 1500000 1000000 500000 0 Plafonnering meerkost in D en F 2002 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Groene stroom bijdrage Warmtekracht bijdrage Federale bijdrage Offshore bijdrage 34 Bron: VREG/CREG en essenscia-analyse
Nood aan bevoorradingszekerheid tegen competitieve energieprijzen Bevoorradingszekerheid gaat gepaard met gediversifieerde fuel mix die continue bevoorrading van energie verzekert tegen competitieve energieprijzen 5% 10% Hernieuwbaar 5% 10% Groene stroom subsidies 28% 4% Gas Kolen 28% 4% Voorstel subsidies in Nota Wathelet m.b.t. bevoorradingszekerheid Geen milieuvergunningen 53% Nucleair 53% Nucleaire uitstap Elektriciteitsproductie België 2011 Elektriciteitsproductie van de toekomst? Wat met de geliberaliseerde markt en de kost voor de consument? Bron: Eurostat 35
Maak een stabiel en rechtszeker klimaatbeleid op maat van de economie Voorspelbare kostenimpact van klimaatbeleid die ontwikkeling van Europese industrie toelaat in een globale economie: behoud van -20% CO 2 reductiedoelstelling tegen 2020 geen éénzijdige politieke marktverstorende ingrepen op de CO 2 -certificatenmarkt (backloading) Start vandaag met een structurele lange termijn hervorming van het EU-klimaatbeleid dat innovatieve investeringen in de Europese industrie aantrekt inzet op ontwikkeling van technologie met positieve impact niet enkel op Europese, maar ook op wereldwijde emissies 36
Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht 1. Snel veranderend energielandschap heeft nood aan een klimaatbeleid dat industriële groei in Europa en zorg voor leefmilieu verzoent 2. Arbeidsmarkt: focus op competitiviteit, jong talent en langer werken 3. Blijvende investeringen in duurzame innovatie zijn de sleutel voor succesvolle toekomst van de sector 37
Versterking competitiviteit als hefboom voor tewerkstelling Loonstop 2013-2014 Belangrijke stap in afbouw loonkostenhandicap t.o.v. buurlanden essenscia steunt regeringsbeleid en vraagt aan sociale partners een uitvoering conform de wetgeving Maatregelen om inflatie te beheersen hebben een positief effect Blijvende aandacht voor loonkosten volcontinuploegenarbeid Loonkostenhandicap van 27% tussen Duitse chemiearbeider en zijn Belgische collega Eén kwart van de werknemers in sector werkt in volcontinu 38
Een vergrijzende arbeidsmarkt 18 000 Tewerkstelling volgens leeftijdscategorie Chemie, kunststoffen en life sciences in België 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ 2005 2010 2015 2020 Bron: RSZ (Bewerking Steunpunt WSE) 39
Totale aanzuiveringsbehoefte in de sector chemie, kunststoffen en life sciences De sector heeft bij stabiele tewerkstelling een aanzuiveringsbehoefte van 2.600 aanwervingen per jaar jaar 13.300 8.208 2005-2010 2010-2015 Bij stabiele tewerkstelling Bron: RSZ (Bewerking Steunpunt WSE) 40
Rekrutering van jong talent is topprioriteit Versterking van het imago industriële jobs in de samenleving via onder meer: Doorbraak in het eenheidsstatuut Permanente sensibiliseringsacties van lager tot hoger onderwijs Langer werken mogelijk maken Bevraging bij 120 bedrijven Focusgerichte workshops i.s.m. consultant Déhora Publicatie brochure en toolbox Langer werken. Het kan opgebouwd uit praktijkervaringen van ondernemingen 41
Langer werken: 4 sporenbeleid Imago Kennis & ontwikkeling Werkaanpassing Vitaliteit 42
Pleidooi voor versterking van de concurrentiekracht 1. Snel veranderend energielandschap heeft nood aan een klimaatbeleid dat industriële groei in Europa en zorg voor leefmilieu verzoent 2. Arbeidsmarkt: focus op competitiviteit, jong talent en langer werken 3. Blijvende investeringen in duurzame innovatie zijn de sleutel voor succesvolle toekomst van de sector 43
Blijvende investeringen in duurzame innovatie vereisen een stabiel beleid Stabiliteit in fiscaal beleid ter ondersteuning van innovatie en investeringen lastenverlaging bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers belastingaftrek voor inkomsten uit octrooien notionele intrestaftrek: positief effect op verankering van chemie- en farmacluster in België Beleid voor O&O heeft haar nut bewezen in de sector structurele stijging O&O-uitgaven: +50% op 10 jaar 44
essenscia Innovation Award Tweejaarlijkse prijs ter bekroning van industriële innovatie in België Wedstrijd voor alle ondernemingen, eveneens startups, die actief zijn in de chemie, materialen en life sciences Jury onder voorzitterschap van François Cornélis (gewezen Vice President Executive Committee Total) 45
Genomineerde projecten Promethera Biosciences Stamceltherapie tegen zware leveraandoeningen Total Research & Technology Nieuwe generatie ultralichte polymeren voor wagens Lippens Paints en Nanocyl Milieuvriendelijke antibegroeiingscoating voor schepen Proviron Kweekmethode van microalgen als hernieuwbare grondstof 46
Winnaar essenscia Innovation Award 2012 Emulco en BASF Ontwikkeling van polyisobutenen in emulsievorm 47
REACH: industrie op goede weg «Chemische stoffen zijn veiliger geworden» volgens Europese Commissie (REACH Review 5/2/2013) Met 8% van de 29.932 registratiedossiers, zit België in de top 5 EU-lidstaten Top 5 Aantal registratiedossiers Aandeel Duitsland 7.554 25% VK 3.448 12% Nederland 2.606 9% Frankrijk 2.580 9% België 2.259 8% Bron: ECHA Tot nu toe bedraagt de totale registratiekost ca. 40 miljoen euro (excl. testen en personeelskosten) 48
REACH: industrie op goede weg essenscia begeleidt actief KMO s verder via ervaringsuitwisseling in VLARIP en WALRIP In de periode 2008-2012 namen meer dan 200 bedrijven deel aan workshops Geen blinde substitutie van zeer zorgwekkende stoffen Risico-evaluatie waarbij ook naar blootstelling gekeken wordt nodig Nood aan Europese aanpak REACH is kaderwetgeving voor veilige stoffen Geen Belgische initiatieven (bv. nano-inventaris) 49
REACH: industrie op goede weg Nieuwe registratiedeadline van 1 juni 2013 voor bedrijven met productie tussen 100 en 1000 ton per jaar Jun 07-Jun 08 Oprichting Agentschap Jun 08-Dec 08 Preregistratie 2007 2008 2009 2010 2013 2018 Jun 07 REACH van kracht Info-uitwisseling Jan 09 Publicatie preregistratielijst Jun 09 1 ste kandidaatlijst Annex XIV Dec 10 Registratie > 1000 t/j CMR 1&2 >1 t/j R50/53 >100 t/j Jun 13 Registratie > 100 t/j Jun 18 Registratie > 1 t/j 50
U bent welkom vanavond 51
Q & A 52