Technische bijlage keuzemogelijkheden pensioen in eigen beheer. Vergelijking keuzemogelijkheden. Rapport bestemd voor

Vergelijkbare documenten
PENSIOENBEREKENING-DGA Mr R. Touw RB

Pensioen in eigen beheer vanaf 1 april 2017

Pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft! Wat nu?

Voorloopblad rapport keuzemogelijkheden

Het pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft. Wat nu?

Pensioen in eigen beheer vanaf 1 april 2017

Notitie inzake uitfasering pensioen in eigen beheer per

Let op! Vóór 1 juli moet u de eerste acties hebben ondernomen om de nodige zaken te regelen. Welke acties dat zijn, leest u verderop.

Pensioen in eigen beheer wordt afgeschaft! Wat nu?

Eshuis Advieswijzer. Pensioen in eigen beheer afgeschaft! Wat nu? Lid van: Update Keuzemogelijkheden. Knelpunten

Uitfasering pensioen in eigen beheer

RJ-Uiting : Richtlijn Pensioenvoorziening en oudedags- verplichting directeuren-grootaandeelhouder

Wie beheer(s)t Pensioen in Eigen beheer. Bert Faber

Foederer. Advieswijzer Pensioen in eigen beheer! Wat nu? Pension & Benefits Consultants Member Crowe Horwath International

Advieswijzer Pensioen in eigen beheer afgeschaft! Wat nu?

Welke lijfrenten vallen onder het wetsvoorstel? Het wetsvoorstel ziet slechts op pensioen en niet op lijfrente- en stamrechtverplichtingen.

Pensioenkeuzestress voor DGA s Wie, wat wanneer

RJ-Uiting : ontwerp-richtlijnen Pensioenvoorziening en oudedagsverplichting directeuren-grootaandeelhouder

Berekeningen DGA en echtscheiding voor bijeenkomst 26 mei 2011 Netlaw

Eshuis Advieswijzer. Pensioen in eigen beheer afgeschaft! Wat nu? Update Lid van:

N.A.W. Gegevens. Algemeen. Constructie. Grondslagen. Pensioengerechtigde VPL Uitgesteld. Adres Straatweg 1. Werkgever

RJ-Uiting : ontwerp-richtlijn Pensioenvoorziening en oudedagsverplichting directeuren-grootaandeelhouder

Update Advieswijzer Pensioen in eigen beheer afgeschaft! Wat nu?

Rekenresultaat berekening overdrachtswaarde. Grondslagen algemeen. Grondslagen overdracht. Grondslagen actuarieel. Waardering aanspraken

Advieswijzer: Pensioen in eigen beheer afgeschaft! Wat nu? Update 2017

N.A.W. Gegevens. Algemeen. Constructie. Grondslagen. Pensioengerechtigde VPL Doorgang. Adres Straatweg 1. Werkgever

Wat moet ik doen met mijn pensioen?

Uitfasering pensioen in eigen beheer. Bertine van Hoorn & Manuel Hayes

De oudedagsvoorziening van de DGA. Dukers & Baelemans 2016

Overzicht van voor- en nadelen van pensioenopbouw in eigen beheer

N.A.W. Gegevens. Algemeen. Constructie. Grondslagen. Pensioengerechtigde V van Backservice Adres Straatweg 1. Werkgever

Advieswijzer Pensioen in eigen beheer afgeschaft. Welke keuze maakt u?

N.A.W. Gegevens. Algemeen. Constructie. Grondslagen. Pensioengerechtigde. Adres Straatweg 1. Werkgever

DGA-pensioen afgeschaft Opgepast! De fiscus geeft korting

Foederer. Advieswijzer Pensioen in eigen beheer afgeschaft: welke keuze maakt u nu? Pension & Benefits Consultants Member Crowe Horwath International

Vanaf 1 juli 2017 kunt u als DGA niet langer pensioen opbouwen binnen uw eigen onderneming. Wat zijn de alternatieven?

Foederer. Advieswijzer Pensioen in eigen beheer afgeschaft: welke keuze maakt u? 2018

Pensioen in Eigen Beheer Acties?

WIJZIGINGEN PENSIOEN IN EIGEN BEHEER DGA NOVEMBER 2016

De DGA en de Dividenduitkering

DGA en pensioen in eigen beheer? let op uw winstreserve!

Let op! Het is aan u welke mogelijkheid u kiest. Laat u hierover goed adviseren, want alle drie de mogelijkheden kennen zo hun eigen voor- en nadelen.

Beëindiging Pensioen in Eigen Beheer. Wat nu?

EXTRA NIEUWSBRIEF APRIL 2017

MFP Alumni. Uitfasering Pensioen Eigen Beheer. Coen van den Bedem Kenniscentrum Van Lanschot

Inhoud. V&A Afkoop i.c.m. stamrecht RB Studiekring Gelderland Wet uitfasering pensioen in eigen beheer september 2017

Korte Grafte ZD Apeldoorn T Lichtenauerlaan ME Rotterdam T

MEMO PENSIOEN EIGEN BEHEER (PEB) M.I.V. 2017

Knelpunt pensioen in eigen beheer: waardering pensioenverplichting

Handleiding Pexit-Tool. 1. Inleiding. 2. Opzet Pexit-Tool. 1. Inleiding

Administratiekantoor Van den Dungen B.V. Nieuwsbrief 2016, 5 e jaargang, 12 e editie

Adviesrapport pensioen en echtscheiding. Gegevens verzekerde. Grondslagen algemeen. Grondslagen verdeling. Grondslagen actuarieel. Versie

Pensioenkeuzestress voor de DGA

Pensioen in eigen beheer

FFP Congres 2016 Omhels de toekomst DGA(-adviseurs)! Geen pensioenadvies - in eigen beheer - meer, maar financiële planning. Mr.

RJ-Uiting Pensioenvoorziening directeuren-grootaandeelhouder

GEBRUIKERSGIDS WETSVOORSTEL UITFASERING PENSIOEN IN EIGEN BEHEER

informatiebrief over uitfaseren pensioen in eigen beheer

MEMO PENSIOEN EIGEN BEHEER (PEB) M.I.V. 2017

Steens & Partners Accountants en Adviseurs Pensioen DGA 25 november 2013

Afschaffen van pensioen in eigen beheer: een mijnenveld vol met adviesmogelijkheden

Pensioen in eigen beheer. 11 april 2017

Inhoud. Pensioen Akkoord (1)

Aanspraak ingevolge een oudedagsverplichting. Een overzicht David Bakker, 19 november 2018

Diensten voor accountants, belastingadviseurs en andere intermediairs

Na artikel III wordt een artikel ingevoegd, luidende:

Kenmerk Behandelaar Doorkiesnummer Datum PN mr. Paul L.J. Nielen informatiebrief over uitfaseren pensioen in eigen beheer

Eigen beheer vanaf 2017

Diensten voor accountants, belastingadviseurs en andere intermediairs

Besluit over prijsgeven van pensioen

Uitfasering pensioen in eigen beheer

Diensten voor accountants, belastingadviseurs en andere intermediairs ten behoeve van het pensioen van de Directeur-grootaandeelhouder

Reactie RB op het wetsvoorstel Wet uitfasering pensioen in eigen beheer en overige fiscale pensioenmaatregelen (34 555)

(Fiscale) problematiek rondom pensioen in eigen beheer (en de stamrecht BV) 25 september 2012

Afschaffing pensioen in eigen beheer

Oplossingsrichtingen Pensioen in eigen beheer

Tabellenboek Stichting Pensioenfonds ING. Geldig vanaf

Een leven zonder eigen beheer?! Jack Borremans Zwitserleven Pensioenevent 4 oktober 2016

Technisch rapport Pensioentekort Berekening 2018/ NAW-gegevens Peter Pensioen Adres Tingietersweg 2

Wet uitfasering pensioen in eigen beheer

Pensioen Periodiek. Omnia tempus habent Alles heeft zijn tijd

Reactie RB op Kamerbrief over oplossingsrichtingen pensioen in eigen beheer

FP Pensioen, scheiding en fiscus Inleiding De civiele regeling: Wet VPS Fiscale aspecten verevening

Oefenvragen Leven dag 3

Tabellenboek. geldig van 1 januari 2015 tot en met 31 december Duidelijk over dadelijk

Afstempelen van pensioen in eigen beheer. De oplossing?

Diensten voor accountants, belastingadviseurs en andere intermediairs

Afschaffing pensioen in eigen beheer

Special Eindejaarstips Tips voor de bv en de dga

VOORSTEL VAN WET ZOALS GEWIJZIGD NAAR AANLEIDING VAN HET ADVIES VAN DE AFDELING ADVISERING VAN DE RAAD VAN STATE

Stichting ING CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2017 (concept)

Stichting NN CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2017 (concept)

Handreiking ODV-aanspraken en overlijden (versie 4 april 2018) Inleiding

Stichting ING CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2019

Stichting ING CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2018

Stichting NN CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2019

Stichting NN CDC Pensioenfonds. Tabellenboek 2018

ACTIEPUNTEN. EIND 2018 voor de DGA TARIEVEN WONING BTWVERHOGING EIGEN KLAAR VOOR

Transcriptie:

Vergelijking keuzemogelijkheden Algemene informatie Met ingang van 1 april 2017 is het niet langer mogelijk om fiscaal gefaciliteerd nieuwe pensioenaanspraken op te bouwen in eigen beheer (het is niet langer mogelijk om, behoudens actuariële oprenting en toegezegde indexaties, te doteren aan reeds opgebouwde pensioenaanspraken). De dga wordt gedurende een periode van drie jaar de mogelijkheid geboden zijn opgebouwde pensioenaanspraak af te kopen. Oudedagsvoorziening De dga voor wie een afkoop geen reële optie is, wordt de mogelijkheid geboden om op het moment van het fiscaal geruisloos afstempelen van de pensioenaanspraak naar het niveau van de fiscale waarde van de pensioenverplichting, de pensioenaanspraak om te zetten in een aanspraak ingevolge een zogenoemde oudedagsverplichting. Inhoud rapportage Door de dga zal een keuze moeten worden gemaakt omtrent hoe met het moet worden omgegaan. Naast financiële consequenties heeft iedere optie ook fiscale en juridische consequenties alsmede gevolgen voor een eventuele (ex-)partner en/of het dividendbeleid. In deze rapportage worden de keuzemogelijkheden en bijbehorende consequenties in beeld gebracht. Gebruikte gegevens Bij het bepalen van de financiële gevolgen van de verschillende opties wordt gebruik gemaakt van een vermogens- en liquiditeitstoets. In de toetsing wordt rekening gehouden met de commerciële, best estimate en fiscale waardering van het pensioen in combinatie met onderstaande gegevens omtrent eigen vermogen, beschikbare liquide middelen en een eventuele rekening courant verplichting. Waardering pensioen Fase pensioendossier Premievrij Berekeningsdatum 1 april 2017 Waardering commercieel 604.601,00 euro Idem best estimate 418.321,00 euro Idem fiscaal 98.701,00 euro Gegevens vermogen Aandelenkapitaal Bedrijfswinsten Vrije reserves Eigen vermogen Gegevens liquiditeit Liquide middelen Overige verplichtingen RC schuld dga 18.000,00 euro 25.000,00 euro 90.000,00 euro 133.000,00 euro 170.000,00 euro 35.000,00 euro Toelichting toets Het bestuur van de vennootschap is verplicht om bij elke vorm van uitkering (i.c. afkoop of afstorten van het ) na te gaan of deze, gelet op de belangen van de vennootschap en schuldeisers, verantwoord is waaraan (aansprakelijkheids)sancties zijn gekoppeld. De geoorloofdheid van een uitkering wordt in de praktijk beoordeeld aan de hand van een vermogens- en liquiditeitstoets. RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 1

Vergelijking ouderdomspensioen Tabel ouderdomspensioen Resultaat berekening OP Impactanalyse OP Waardering commercieel 604.601,00 Optie 1: voortzetten Idem best estimate 418.321,00 Optie 2: omzetten Idem fiscaal 98.701,00 Optie 3: afkopen Risico vooroverlijden 791.001,00 Optie 4: afstorten Vermogen commercieel -658.001,00 Idem fiscaal 34.299,00 Liquiditeit commercieel -434.601,00 Idem fiscaal 71.299,00 Idem afkoopclaim 129.128,00 Inbouw elders verzekerd Een deel van het pensioen van de dga is verzekerd bij een externe verzekeraar waarbij geldt dat overdracht van het verzekerd pensioen naar de vennootschap vanaf 1 april 2017 niet langer mogelijk is. Het terughalen van het extern verzekerde deel is c.q. was uitluitend in 2016 nog wel mogelijk. In dat geval kan dit deel in 2017, 2018 of 2019 eventueel worden afgekocht, maar over dit deel wordt geen korting verleend. Voorwaarde toepassing De afkoop of omzetting komt niet direct tot uitdrukking in bijvoorbeeld de loonaangifte of de jaarrekening. Het is noodzakelijk dat de Belastingdienst beschikt over informatie van de dga over eventuele uitfasering van het. Hiermee kan het gebruik van deze facilitering worden gevolgd waarbij tevens kenbaar moet worden gemaakt dat de eventuele (ex-)partner heeft ingestemd met de wijziging. Informeren Belastingdienst De dga zal de Belastingdienst moeten informeren indien hij gebruik heeft gemaakt van een van de opties voor een gefaciliteerde beëindiging van het. Deze informatieverplichting is geen verzoek tot toepassing van de fiscaal gefaciliteerde beëindiging van het, maar een voorwaarde waaraan moet worden voldaan als hiervan gebruik wordt gemaakt. Vergelijking nabestaandenpensioen Nabestaandenpensioen Voor het inzichtelijk maken van de consequenties voor de (ex-)partner wordt in uitgegaan van een 'worst-case scenario'. Kortom, wat zijn de consequenties van de verschillende keuzemogelijkheden indien de dga op de berekeningdatum zou zijn overleden. Het betreft hier een moment opname waarbij de commerciële, best estimate en fiscale waardering gebaseerd is op het uit te keren nabestaandenpensioen. Tabel nabestaandenpensioen Resultaat berekening NP Impactanalyse NP Waardering commercieel 806.001,00 Optie 1: voortzetten Idem best estimate 491.765,00 Optie 2: omzetten Idem fiscaal 218.096,00 Optie 3: afkopen Vermogen commercieel -673.001,00 Idem fiscaal -85.096,00 Optie 4: afstorten RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 2

Liquiditeit commercieel -636.001,00 Idem fiscaal -48.096,00 Idem afkoopclaim 78.118,00 Positie van de (ex-)partner Met het fiscaal geruisloos afstempelen van de pensioenaanspraak, gevolgd door een afkoop of het omzetten in een oudedagsverplichting, kunnen ook de pensioenrechten van de (ex-)partner van de dga worden verlaagd. De wet voorziet in de voorwaarde dat de (ex-)partner moet instemmen met de beoogde beëindiging van het waarmee primair de rechten van de (ex-)partner worden beschermd. Kleurstelling vlaggen De kleurstellingen zijn afhankelijk van verschillende factoren en geven een indicatie. Een rode vlag geeft aan dat er zijn (meer) negatieve dan positieve aspecten zijn, een oranje vlag geeft aan dat er zowel negatieve als positieve aspecten zijn en een groene vlag geeft aan dat er zijn (meer) positieve dan negatieve aspecten zijn. Aan de conclusies van kleurstellingen, vóór- en nadelen en resultaten kunnen géén rechten ontleend worden. RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 3

Bijlage: toelichting keuzemogelijkheden pensioen Overzicht deelconclusies Algemene informatie Hieronder wordt per optie een toelichting gegeven waarbij naast de financiële gevolgen ook de fiscale, juridische en consequenties voor het dividendbeleid in beeld worden gebracht. Positieve en negatieve gevolgen worden door middel van een kleurcodering weergegeven welke worden vertaald in een totaal waardering zoals weergegeven bij de impactanalyse. Toelichting ouderdomspensioen Bij de waardering van het ouderdomspensioen is uitgegaan en een levenslange uitkering van 20.000,- ingaand op 1 januari 2032 (doelvermogen fiscaal 289.150,-) Het risico vooroverlijden is groter dan de commericiële waardering waarmee de waarde van het vooroverlijdensrisico in de vermogenstoets is betrokken Bij de waardering van het nabestaandenpensioen is uitgegaan van het overlijden van de dga op de berekeningsdatum en een direct ingaand pensioen van 14.000,- Hiernaast is 45.000,- extern als kapitaal verzekerd welke in mindering is gebracht op de waardering van het nabestaandenpensioen Optie 1 - voortzetten Dit onderdeel beschrijft de deelconclusies en gevolgen voor het pensioen van de dga als gevolg van de optie voortzetten, zoals: Bij in leven: de onderneming beschikt over voldoende middelen om om de contante waarde van het ouderdomspensioen van 20.000,- nominaal af te dekken (overschot 71.299,-) Bij in leven: op basis van de thans beschikbare middelen kan het ouderdomspensioen gedurende 9,00 jaar worden uitgekeerd (actuariële levensverwachting 20,95 jaar) Overlijden: de onderneming beschikt over onvoldoende middelen om het direct ingaand nabestaandenpensioen nominaal uit te kunnen keren (tekort 48.096,-) Overlijden: op basis van de beschikbare middelen kan het nabestaandenpensioen gedurende 12,00 jaar worden uitgekeerd (actuariële levensverwachting 43,45 jaar) Dividend: op basis van de vermogenstoets kan bij voortzetten op de berekeningsdatum géén dividend worden uitgekeerd Fiscaal: het totaal aan dotaties tot de pensioendatum bedraagt 190.449,- waarbij gedurende de looptijd een Vpb-besparing wordt gerealiseerd van 38.090,- Fiscaal: indien op pensioendatum sprake is van onderdekking dan bestaat de mogelijkheid om de pensioenrechten af te stempelen Fiscaal: indien het pensioen niet meer kan worden uitgekeerd dan is dit (onder voorwaarden) niet voor verwezenlijking vatbaar Juridisch: bij voortzetten is géén instemming van de aandeelhouder(s), gerechtigde en de (ex-)partner nodig Algemeen: omdat voortzetten binnen de vennootschap de bestaande situatie betreft is als kleurcodering bij voortzetten minimaal oranje opgenomen Optie 2 - omzetten Dit onderdeel beschrijft de deelconclusies en gevolgen voor het pensioen van de dga als gevolg van de optie omzetten, zoals: Bij in leven: de onderneming beschikt over voldoende middelen om de contante waarde van de pensioenuitkering van 5.351,- nominaal af te dekken (overschot 71.299,-) Bij in leven: op basis van de thans beschikbare middelen kan de pensioenuitkering gedurende 31,77 jaar worden uitgekeerd (actuariële levensverwachting 20,95 jaar) Bij in leven: de minimale uitkeringsduur vanaf 1 januari 2032 bedraagt 20,00 jaar met een bruto uitkering van 5.351,- per jaar (verlaging 14.649,- per jaar) RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 4

Overlijden: op basis van de beschikbare middelen kan de nabestaandenuitkering gedurende 68,47 jaar worden uitgekeerd (actuariële levensverwachting 43,45 jaar) Overlijden: de minimaal (resterende) uitkeringsduur voor de nabestaandenuitkering bedraagt 39,75 jaar met een bruto uitkering van 2.483,- per jaar (verlaging 11.517,- per jaar) Dividend: op basis van de vermogenstoets kan bij omzetten op de berekeningsdatum 34.299,- aan dividend worden uitgekeerd Fiscaal: het totaal aan dotaties tot de pensioendatum bedraagt 8.317,- waarbij gedurende de looptijd een Vpb-besparing wordt gerealiseerd van 1.663,- Fiscaal: indien de uitkering niet meer kan worden uitgekeerd dan leidt dit tot een aansprakelijkheid in privé (fiscale claim) Juridisch: bij omzetten is wel instemming van de aandeelhouder(s), gerechtigde en de (ex-)partner nodig Algemeen: na 2019 is waarschijnlijk omzetten met korting zonder fiscale sancties niet mogelijk Optie 3 - afkopen Dit onderdeel beschrijft de deelconclusies en gevolgen voor het pensioen van de dga als gevolg van de optie afkopen, zoals: Bij in leven: de onderneming beschikt over voldoende middelen om de loonbelasting van 40.872,- én de onbelaste uitkering van 57.829,- (overschot 71.299,-) uit te kunnen keren Bij in leven: als de onbelaste uitkering van 57.829,- in rekening courant wordt geboekt dan kan deze volledig worden afgelost (restant uitkering 22.829,-) Bij in leven: met de beschikbare middelen van 22.829,- kan vanaf 1 januari 2032 met een actuariële levensverwachting van 20,95 jaar een netto pensioen van 1.383,- worden uitgekeerd Overlijden: de onderneming beschikt over onvoldoende middelen om de loonbelasting van 91.882,- én de onbelaste uitkering van 126.214,- (tekort 48.096,-) uit te kunnen keren Overlijden: als de onbelaste uitkering van 126.214,- in rekening courant wordt geboekt dan kan deze volledig worden afgelost (restant uitkering 91.214,-) Overlijden: met de beschikbare middelen van 78.118,- kan direct ingaand met een actuariële levensverwachting van 43,45 jaar een netto pensioen van 1.798,- worden uitgekeerd Dividend: op basis van de vermogenstoets kan na afkopen op de berekeningsdatum 133.000,- aan dividend worden uitgekeerd Fiscaal: het totaal aan netto-rendement tot de pensioendatum bedraagt 6.139,- waarbij gedurende de looptijd 3.290,- aan VRH-heffing wordt betaald Fiscaal: afkopen leidt niet tot een aanvullende Vpb-heffing doordat vrijval van de voorziening wegvalt tegen de uitkering (loonkosten) Juridisch: bij afkopen is wel instemming van de aandeelhouder(s), gerechtigde en de (ex-)partner nodig Algemeen: in 2017 geldt een korting van 34,5% over de fiscale voorziening en wordt géén revisierente berekend (na 2019 is afkoop met korting en zonder fiscale sancties niet mogelijk) Optie 4 - afstorten Dit onderdeel beschrijft de deelconclusies en gevolgen voor het pensioen van de dga als gevolg van de optie afstorten, zoals: Bij in leven: de onderneming beschikt over onvoldoende middelen om het pensioen af te kunnen storten naar een verzekeringsmaatschappij Overlijden: de onderneming beschikt over onvoldoende middelen om het nabestaandenpensioen af te kunnen storten naar een verzekeringsmaatschappij Dividend: op basis van de vermogenstoets kan na afstorten op de berekeningsdatum 133.000,- aan dividend worden uitgekeerd Juridisch: bij afstorten is sprake van een complex financieel product waarmee de adviseur zich dient te conformeren aan artikel 4.23 Wft Juridisch: bij afstorten is wel instemming van de aandeelhouder(s), gerechtigde en de (ex-)partner nodig RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 5

Algemeen: de commerciële waardering is gebaseerd op de grondslagen zoals deze zijn ingevoerd waarmee de daadwerkelijk benodigde koopsom bij een verzekeraar kan afwijken RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 6

Bijlage: uitgangspunten keuzemogelijkheden pensioen Toelichting uitgangspunten Voortzetten voorziening Indien de dga er voor kiest zijn reeds opgebouwde aanspraken ingevolge het niet af te kopen of om te zetten in een oudedagsverplichting blijft voor hem voor de tot en met 31 december 2016 de huidige regelgeving gelden. Aan deze reeds opgebouwde aanspraken kan niet meer worden gedoteerd. Actuariële oprenting van de opgebouwde aanspraken vindt nog wel plaats. Omzetting voorziening Bij omzetting in een oudedagsverplichting kan in 2017 98.701,00 worden gereserveerd als oudedagsverplichting. Indien deze omzetting later plaatsvindt dan kan het bedrag van de dan inmiddels (actuarieel) opgerente fiscale waarde worden omgezet. In alle gevallen rent vanaf het moment van omzetting het bedrag van de oudedagsvoorziening verplicht op met toepassing van het zogenaamde U-rendement. Afkopen voorziening Bij afkoop in 2017 vormt de fiscale waarde op de afkoopdatum per 1 april 2017 van 98.701,00 het uitgangspunt voor de vaststelling van de grondslag voor de loonbelasting. Bij een premievrij pensioen geldt dat op de fiscale (balans)waarde per 31 december 2015 van 120.000,00 een korting wordt verleend van 34,5%. Er is géén revisierente is verschuldigd. De korting daalt bij afkoop in 2018 naar 25,0% en in 2019 naar 19,5%. Grondslagen berekening Fase pensioendossier Premievrij Beoogde afkoopdatum 1 april 2017 Beoogde pensioendatum 1 januari 2032 Waardering commercieel 604.601,00 euro Idem best estimate 418.321,00 euro Idem fiscaal 98.701,00 euro Afkoopkorting 2017 34,5 procent Berekening afkoop Loonbelasting anticipatie-effect Idem reguliere dotatie Totaal loonbelasting (52,00%) Onbelaste uitkering Overige grondslagen Fiscale stand 31-12-2015 Overig vermogen Box III Heffingsvrij vermogen Loonbelasting Inkomstenbelasting Rendement Box III Rendement ODV Tarief Vpb 40.872,00 euro 0,00 euro 40.872,00 euro 57.829,00 euro 120.000,00 euro 75.000,00 euro 50.000,00 euro 52,00 procent 42,00 procent 2,50 procent 0,55 procent 20,00 procent Premievrij pensioen Als de fiscale balanswaarde van het pensioen op het moment van afkoop hoger is dan de fiscale balanswaarde per ultimo van het boekjaar dat in 2015 is geëindigd, wordt over het verschil tussen de fiscale balanswaarde ultimo dat boekjaar en die op het moment van afkoop geen korting verleend; om anticipatie-effecten te voorkomen, wordt dit bedrag vanaf ultimo 2015 voor de volledige waarde in de heffing betrokken. RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 7

Vaststelling VRH Naast de beschikbare netto uitkering van 22.829,00 is er 75.000,00 aan vrij vermogen aanwezig. Er is sprake van een fiscale partner waarmee 50.000,00 van het heffingsvrij vermogen aan de dga wordt toegerekend. Rekening houdend met het aanwezige vermogen, heffingsvrije vermogen en het fictief rendement in Box III wordt indicatief het netto rendement en de belastingheffing bij afkoop weergegeven. Tabel berekening VRH Fiscaal jaar Aanvangswaarde Bruto rendement Heffingsgrondslag Voordeel uit vermogen Belastingheffing Netto rendement 2017 22.829,- 428,- 22.829,- 663,- 149,- 279,- 2018 23.108,- 578,- 23.108,- 672,- 202,- 376,- 2019 23.484,- 587,- 23.484,- 682,- 205,- 382,- 2020 23.866,- 597,- 23.866,- 694,- 208,- 389,- 2021 24.255,- 606,- 24.255,- 705,- 212,- 394,- 2022 24.649,- 616,- 24.649,- 716,- 215,- 401,- 2023 25.050,- 626,- 25.050,- 728,- 218,- 408,- 2024 25.458,- 636,- 25.458,- 740,- 222,- 414,- 2025 25.872,- 647,- 25.872,- 752,- 226,- 421,- 2026 26.293,- 657,- 26.293,- 764,- 229,- 428,- 2027 26.721,- 668,- 26.721,- 777,- 233,- 435,- 2028 27.156,- 679,- 27.156,- 789,- 237,- 442,- 2029 27.598,- 690,- 27.598,- 802,- 241,- 449,- 2030 28.047,- 701,- 28.047,- 815,- 245,- 456,- 2031 28.503,- 713,- 28.503,- 828,- 248,- 465,- 2032 28.968,- 0,- 28.968,- 842,- 0,- 0,- Totaal 28.968,- 9.429,- 3.290,- 6.139,- RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 8

Bijlage: fiscale waardering pensioenaanspraak Vaststelling fiscale waarde Algemene informatie Hieronder treft u de uitgangspunten en de rekenresultaten aan voor de fiscale waardering van de pensioenaanspraak. De (actuariële) grondslagen voor de fiscale waardering zijn wettelijk voorgeschreven en vloeien voort uit wetgeving en jurisprudentie. De fiscale waarde van het is van belang voor de (fiscale) balanswaarde van het pensioen en de aangifte vennootschapsbelasting. Grondslagen actuarieel Uitgangspunt reservering Reserveringsmethode Systeem Actuarieel Koopsommethode Uitgangspunt actuarieel Soort sterftetafel Periodetafel Sterftetafel GBM/GBV 2010-2015 Sekseneutraal tarief Sekseneutraal Uitbetaling uitkeringen Uitbetalingsfrequentie Uitbetalingswijze Rekenrente fiscaal Rekenrente afbouw Rekenrente opbouw Rekenrente risicokapitaal Rekenrente risicokapitaal gedurende de eerste en daarna Stijging uitkeringen Stijging na pensioendatum Stijging voor pensioendatum Leeftijdsterugstellingen Terugstelling man Terugstelling vrouw Terugstelling risico man Terugstelling risico vrouw Kostenopslag risicokapitaal Kostenopslag risicokapitaal Maximale kostenopslag Nee Maand Postnumerando 4,0 procent 4,0 procent 0,55 procent 20 jaar en 0 maanden 0,55 procent 0,0 procent 2,0 procent 0 jaar 0 jaar 5 jaar 6 jaar 10,0 procent 5.000,00 euro RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 9

Vaststelling pensioenaanspraken Aanspraak na pensioendatum Ingangsdatum pensioenuitkering 1 januari 2032 Bereikt ouderdomspensioen 20.000,00 euro Nabestaandenpensioen 14.000,00 euro Aanspraak voor pensioendatum Nabestaandenpensioen Hoogte fiscale claim Belasting over vrijval 14.000,00 euro 19.740,00 euro Doelvermogen en reserve Vaststelling doelvermogen Benodigd doelvermogen per 1 januari 2032 Ouderdomspensioen 229.381,00 euro Nabestaandenpensioen 59.769,00 euro Subtotaal doelvermogen 289.150,00 euro Reserve en dotatie Contante waarde doelvermogen 143.701,00 euro Inbouw verzekerd kapitaal 45.000,00 euro -/- (beleggingsverzekering) Contante waarde na inbouw 98.701,00 euro Fiscale waarde Op de berekeningsdatum van 1 april 2017 bedraagt de fiscale waarde 98.701,00 euro Verzekeren van de pensioenaanspraken Het is mogelijk om het nabestaandenpensioen dat is toegezegd bij overlijden voor de pensioendatum veilig te stellen door middel van een overlijdensrisicoverzekering. Dit is raadzaam indien de onderneming niet over voldoende financiele middelen beschikt om na overlijden van de verzekerde de pensioenaanspraken uit te kunnen keren waardoor de continuiteit van de onderneming in gevaar kan komen. Aanspraak vóór pensioendatum Hoogte nabestaandenpensioen 14.000,00 euro Te verzekeren risicokapitaal Benodigd risicokapitaal per 1 april 2017 Hoogte overlijdensrisico nu 831.001,00 euro Kostenopslag risicokapitaal 5.000,00 euro Subtotaal risicokapitaal nu 836.001,00 euro Inbouw verzekerd kapitaal 45.000,00 euro -/- Totaal te verzekeren risico nu 791.001,00 euro en op pensioendatum 509.788,00 euro Reeds aanwezige pensioenreserve RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 10

Als de pensioengelden daadwerkelijk aanwezig zijn kan er rekening worden gehouden met de al opgebouwde reserve zodat alleen het meerdere wordt verzekerd. Voor de bepaling van de hoogte van het te verzekeren kapitaal wordt in deze berekening geen rekening gehouden met een reeds aanwezige reserve. Stijging van de uitkeringen In deze berekening is rekening gehouden met een stijgende uitkering van het nabestaanden-, wezen- en/of nabestaandenoverbruggingspensioen. De hoogte van de pensioenuitkeringen zullen na het overlijden van de verzekerde voor de pensioendatum jaarlijks met 2,0 procent toenemen. Nabestaandenpensioen voor pensioendatum Om het nabestaandenpensioen op de berekeningsdatum volledig af te kunnen dekken moet er op 1 april 2017 een kapitaal verzekerd zijn van 791.001,00 euro. Dit kapitaal daalt gedurende 14 jaar en 9 maanden totdat er vlak voor pensioendatum een verzekerd kapitaal resteert van 509.788,00 euro. Fiscale claim Om de fiscale claim op de berekeningsdatum af te kunnen dekken moet er op 1 april 2017 een kapitaal verzekerd zijn van 24.675,00 euro. RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 11

Bijlage: commerciële waardering pensioenaanspraak Vaststelling commerciële waarde Algemene informatie Hieronder treft u de uitgangspunten en de rekenresultaten aan voor de commerciële waardering van de pensioenaanspraak. De commerciële waardering geeft een beeld van de hoogte van de verplichting zoals deze tussen professioneel handelende partijen kan worden overeengekomen. Het is raadzaam om in de toelichting van de jaarrekening ook de commerciële waarde van de pensioenaanspraak op te nemen. Grondslagen actuarieel Uitgangspunt reservering Reserveringsmethode Systeem Actuarieel Koopsommethode Uitgangspunt actuarieel Soort sterftetafel Periodetafel Sterftetafel GBM/GBV 2010-2015 Sekseneutraal tarief Sekseneutraal Uitbetaling uitkeringen Uitbetalingsfrequentie Uitbetalingswijze Rekenrente commercieel Rente uitkeringsperiode Rente opbouwperiode Stijging uitkeringen Stijging na pensioendatum Leeftijdsterugstellingen Terugstelling man Terugstelling vrouw Dekking vooroverlijdensrisico Aanvang nabestaandenrisico Kostenopslag kapitaal Kostenopslag kapitaal Nee Maand Postnumerando 0,55 procent 0,55 procent 2,0 procent 5 jaar 6 jaar Direct ingaand Conform fiscus Vaststelling pensioenaanspraken Aanspraak na pensioendatum Ingangsdatum pensioenuitkering 1 januari 2032 Bereikt ouderdomspensioen 20.000,00 euro Nabestaandenpensioen 14.000,00 euro RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 12

Doelvermogen en reserve Vaststelling doelvermogen Benodigd doelvermogen per 1 januari 2032 Ouderdomspensioen 483.305,00 euro Nabestaandenpensioen 206.946,00 euro Subtotaal doelvermogen 690.251,00 euro Vaststelling reserve Contante waarde doelvermogen 590.258,00 euro Koopsom bij vooroverlijden 39.343,00 euro Subtotaal na vooroverlijden 629.601,00 euro Inbouw verzekerd kapitaal 45.000,00 euro -/- (beleggingsverzekering) Subtotaal na inbouw 584.601,00 euro Kostenopslag commercieel 20.000,00 euro Commerciele waarde reserve 604.601,00 euro Commerciele waarde Op de berekeningsdatum van 1 april 2017 bedraagt de commerciele waarde 604.601,00 euro RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 13

Bijlage: best estimate waardering pensioenaanspraak Vaststelling best estimate waarde Algemene informatie Op grond van RJ-Uiting 2014-4 is het niet langer toegestaan dat voorzieningen voor pensioenregelingen in eigen beheer worden gewaardeerd op fiscale grondslagen. De waardering moet zijn gebaseerd op de 'beste schatting' van de per balansdatum opgebouwde pensioenverplichting. Alleen als de fiscale waardering niet materieel afwijkt van deze 'beste schatting' kan de voorziening voor dat bedrag worden opgenomen. RJ-Uiting 2014-4 Volgens de grondslagen van de Richtlijnen moet een voorziening worden opgenomen voor de op de balansdatum opgebouwde pensioenverplichting. Deze bestaat uit de opgebouwde pensioenaanspraken inclusief onvoorwaardelijk overeenkomen (toekomstige) indexaties daarvan. Daarnaast is het toegestaan om rekening te houden met toekomstige salarisstijgingen en/of verwachte voorwaardelijke indexaties. Grondslagen actuarieel Uitgangspunt reservering Reserveringsmethode Systeem Actuarieel Koopsommethode Uitgangspunt actuarieel Soort sterftetafel Periodetafel Sterftetafel GBM/GBV 2010-2015 Sekseneutraal tarief Sekseneutraal Uitbetaling uitkeringen Uitbetalingsfrequentie Uitbetalingswijze Rekenrente best estimate Soort rentestructuur Uitgangspunt duur Resterende duur Rekenrente afbouw Rekenrente opbouw Stijging uitkeringen Stijging na pensioendatum Indexatie aanspraken Indexatie voor pensioendatum Leeftijdsterugstellingen Terugstelling man Terugstelling vrouw Nee Maand Postnumerando Rentetermijnstructuur (RTS) Levensverwachting 34,2 jaar 2,269 procent 2,269 procent 2,0 procent 2,0 procent 5 jaar 6 jaar RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 14

Vaststelling pensioenaanspraken Aanspraak na pensioendatum Ingangsdatum pensioenuitkering 1 januari 2032 Bereikt ouderdomspensioen 26.390,00 euro Nabestaandenpensioen 18.473,00 euro Doelvermogen en reserve Vaststelling doelvermogen Benodigd doelvermogen per 1 januari 2032 Ouderdomspensioen 516.430,00 euro Nabestaandenpensioen 178.451,00 euro Subtotaal doelvermogen 694.881,00 euro Vaststelling reserve Contante waarde doelvermogen 463.321,00 euro Inbouw verzekerd kapitaal 45.000,00 euro -/- (beleggingsverzekering) Subtotaal na inbouw 418.321,00 euro Best estimate waarde Op de berekeningsdatum van 1 april 2017 bedraagt de best estimate waarde 418.321,00 euro RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 15

Bijlage: overzicht ingebouwde aanspraken en/of kapitalen Inbouw verzekerde aanspraken en kapitalen Algemene informatie Hieronder treft u een overzicht aan van de elders verzekerde pensioenaanspraken en kapitalen. Afhankelijk van de gekozen methodiek worden de verzekerde kapitalen bij leven naar een aanspraak omgerekend (herleidingsmethode) of van het doelvermogen afgehaald (inbouwmethode). Eventueel elders verzekerde risicokapitalen wordt van het berekende risico op de berekeningsdatum en de pensioendatum afgehaald. Overzicht ingebouwde kapitalen Tabel ingebouwde kapitalen Pensioenuitvoerder Deelname Verzekerd kapitaal Herleiding kapitaal Soort levensverzekering Aanvang Kapitaal bij leven Aanspraak OP Naam verzekeraar Expiratie Idem bij overlijden Idem NP na PD Universal life/unit linked De Aanbieder 01-04-2017 01-01-2030 45.000,00 euro 45.000,00 euro RTF / VERSIE / 20120359 Rapport gegenereerd met software van finact Pagina 16