Toespraak ter gelegenheid van de opening van het Huis der Provincie door Zijne Majesteit de Koning op 20 september 2017 1 Majesteit, Hartelijk welkom in het vernieuwde Huis der Provincie. Het Gelderse Huis dat uw grootmoeder Koningin Juliana in 1954 opende. Het was het eerste grote naoorlogse overheidsgebouw in Nederland, een hoogtepunt voor Gelderland. Wij zijn zeer verheugd dat U, 63 jaar later, het kasteel op de Markt, na een grondige verbouwing en toevoeging van een geheel nieuwe vleugel, vandaag wilt openen. U doet dit in het bijzijn van 55 Provinciale Statenleden, 54 burgemeesters, en 54 gasten uit onze gemeenten en vergelijkbare groep overige gasten; waaronder de architect, de aannemerscombinatie, de buren van het Gerechtshof, de Rechtbank en het Openbaar Ministerie. Het is mooi dat ook enkele van mijn voorgangers en of hun familie hier vandaag aanwezig zijn. 1
2 En last but not least wil ik ook onze medewerkers van de binnen- en buitendienst, de overige gasten en de leden van Gedeputeerde Staten noemen. Iedereen wil ik hartelijk welkom heten op deze feestelijke dag! Het Provinciehuis heeft een eigen, duidelijke stijl en het is terecht een rijksmonument geworden; mede dankzij de architectonische kwaliteiten en de rijkdom aan kunst en kunstnijverheid. De tekst aan de ingang " Door een gerecht gericht te leiden met beleid " komt uit een gedicht van Willem de Merode. Willem de Merode, eerste couplet uit Princelijk Regiment Ik koos het heerschen niet, ik ben er toe geboren: In dit beperkt domein van leven en van tijd, Die, onder mij geschikt, God blijven toebehooren, Door een gerecht gericht te leiden met beleid. Het slaat terug op het laatste (15 e ) couplet van het Wilhelmus en betekent dat de overheid gehouden is rechtvaardigheid te betrachten in haar bestuurlijk werk. Wilhelmus, 15e couplet Voor God wil ik belijden en Zijner groten macht, dat ik tot genen tijden den Koning heb veracht, dan dat ik God den Heere, der hoogsten Majesteit, heb moeten obediëren in den gerechtigheid. Rechtvaardigheid is één van de vier kardinale deugden (moed, verstandigheid, matigheid en rechtvaardigheid). 2
3 Het is goed dat deze deugd aan allen die binnentreden meegegeven wordt. Politici, bestuurders en medewerkers, maar ook al degenen met wie we samen beleid maken zullen zich voortdurend af moeten vragen of besluiten waaraan zij werken rechtvaardige besluiten zijn. Het spreekt vanzelf, dat het handelen van eenieder in dit Huis der Provincie gericht moet zijn op het dienen van het algemeen belang. Hoe verschillend de politieke visies op wat het algemeen belang is ook (kunnen) zijn. Vanaf vandaag komt iedereen weer door een deur het Huis der Provincie (HdP) binnen, zoals de architecten het destijds bedoeld hadden. De drempels om het kasteel op de Markt in de provinciehoofdstad Arnhem te betreden zijn weggehaald of verlaagd. De vernieuwde entree nodigt uit om naar binnen te komen. Het verhoogde voorplein biedt een podium aan de stad. De grote poort geeft toegang tot de overkapte Binnenhof. Een prachtige ruimte om elkaar te ontmoeten. Een bruisend en toegankelijk huis, dat om die reden in 1954 niet de naam Provinciehuis, maar Huis der Provincie kreeg. Meer dan ooit is dit de plek om verbindingen te leggen. Het is daarom, Majesteit, dat wij blij zijn dat juist U, door de openingshandeling te verrichten, onderstreept dat het Gelders Huis een huis is ván en vóór alle Gelderlanders. 3
4 Het is ons werk om iedere dag weer de verbinding te maken met inwoners en vertegenwoordigers van burgers, bedrijven en instellingen om welvaart en welzijn voor iedereen te bevorderen. Daarvoor trekken we veel de provincie in, maar we nodigen ook velen uit in het Huis der Provincie voor overleg, om samen met hen beleid te maken. Vandaag bieden wij U een kort en gevarieerd programma. Twee van onze culturele parels omlijsten het programma. U kent ze allebei. Het Gelders Orkest, waar we al meer dan 100 jaar trots op zijn en Introdans, een dansgezelschap dat ook de eer heeft gehad om U te begeleiden tijdens het staatsbezoek aan Argentinië. Professor Dolly Verhoeven, bijzonder hoogleraar Gelderse Geschiedenis, zal vandaag een lezing houden over de Gelderse identiteit. Deze lezing is gebaseerd op een essay van haar hand, dat speciaal voor vandaag is geschreven en na afloop ook voor iedereen beschikbaar zal komen. Het is verplichte kost voor al degenen die regelmatig de Ridders van Gelre van omroep Gelderland te woord mogen staan. Majesteit, Natuurlijk willen wij U graag ons nieuwe en zeer duurzame en energiezuinige gebouw laten zien, waaronder de langste kantoortafel ter wereld. 4
5 Tijdens de rondgang zult U ook met diverse betrokkenen bij de bouw en inrichting van gedachten kunnen wisselen. Wij nemen de gelegenheid te baat om U ook een inkijkje te geven in onze werkzaamheden als midden bestuur. Eén van de zeven kerntaken (Ruimtelijke Ordening) lichten we graag toe. Via deze kerntaken dragen wij bij aan het nog krachtiger, nog dynamischer en nog mooier maken van onze provincie. Zeven kerntaken: 1.Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling, Wonen en Water 2.Milieu, Energie en Klimaat 3.Natuurbeheer,Vitaal platteland en Toerisme 4.Regionale bereikbaarheid, Openbaar vervoer en Infrastructuur 5.Regionale economie 6.Culturele infrastructuur, Erfgoed en Monumentenzorg 7.Kwaliteit van het Openbaar Bestuur Maar het zijn de Gelderse Streken met hun diepgewortelde eigenheid die onze identiteit bepalen. Zij geven richting aan ons beleid om in gezamenlijkheid de kwaliteit van de leefomgeving verder te vergroten. Voor het zover is zal het Toverbaltheater Gelderland bezingen. Zij roemen de mooie Gelderse Streken, en doen dat op betoverende wijze. In Gelderland doet iedereen mee! Ook vandaag zijn zij van de partij. Tenslotte zou ik U allen erop willen wijzen dat na vandaag ons Huis der Provincie, na een onderbreking van bijna twee jaar, weer echt een open huis is. 5
6 Natuurlijk op alle dagen dat hier gewerkt wordt, maar ook op zaterdag 30 september staat de deur open. Majesteit, Gisteren mocht u de Staten-Generaal openen. Wij zijn bijzonder blij dat u vandaag de moeite neemt om het Huis van de Staten van Gelderland te openen. Onze staat der Nederlanden is gebouwd op het provinciale fundament. En dat fundament staat als een Huis. Ik dank U voor uw aandacht. 6