The mind of the universe Op naar de sterren en daar voorbij De toekomst van de aarde, productie van medicijnen en het leven met robots: het is slechts een kleine greep uit de themakalender van The mind of the universe. In de nieuwe VPRO-serie bundelen dertig knappe koppen uit de wetenschap hun rijke kennis en schetsen de wereld van morgen. Oane Born
Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid zoekt voortdurend naar betere manieren om video s doorzoekbaar te maken. Bijzonder is de samenwerking met de VPRO, waarbij het instituut de nieuwste zoektechnologie inzet. Al het research- en filmmateriaal van The mind of the universe wordt onder een Creative Commons-licentie beschikbaar voor iedereen die het wil gebruiken. Bijvoorbeeld op Wikipedia, binnen het onderwijs of in nieuwe producties. Deze uitwisseling van kennis moet een wereldwijde leerervaring tot stand brengen. Doorbraak Het distribueren van programma s onder deze licentie is een doorbraak volgens Johan Oomen, Manager Kennis en Innovatie bij Beeld en Geluid. Het zou erg mooi zijn als meer omroepen in de toekomst hun materiaal op deze manier beschikbaar stellen. Stel je voor dat Het Klokhuis dat zou doen. Ik weet zeker dat die afleveringen interessant zijn voor online leeromgevingen en onderwijsinstellingen. Een groot deel van onze collectie is auteursrechtelijk beschermd waardoor voor hergebruik afspraken met rechthebbenden moeten worden gemaakt. We willen graag in samenwerking met partners gebruik van collecties stimuleren.
Er is schreeuwende behoefte aan actueel materiaal onder een open licentie Het gebruik van Creative Commons maakt dat nog eenvoudiger. Voor The mind of the universe werkt Oomen samen met GertJan Kuiper, projectmanager VPRO Digitaal en Sandra Rientjes, directeur Wikimedia Nederland. Rientjes benadrukt dat het ook voor Wikimedia uniek is dat er dergelijke content beschikbaar komt. Er is schreeuwende behoefte aan actueel materiaal onder een open licentie. In die zin helpt dit een stap richting de toekomst te zetten. Wikimedia is nu net als Wikipedia heel traditioneel gevuld: kennis gekoppeld aan een plaatje. Ik vind dat je ook in staat moet zijn meer te bieden, waaronder videomateriaal. De vrije content van The mind of the universe vult voor ons echt een lacune. Kamer van Einstein The mind of the universe wordt gepresenteerd door host Robbert Dijkgraaf. In zijn werkkamer het oude kantoor van Einstein op Princeton ontstond het idee om de serie te maken. Kuiper: Robert heeft een heel belangrijke rol gespeeld in de totstandkoming. Daarnaast kan hij voor een groot publiek complexe dingen behapbaar en begrijpelijk uitleggen. Erg belangrijk voor een dergelijk programma. Naast Dijkgraaf komen nog dertig wetenschappers aan het woord, onder wie Nederlander Hans Clevers over DNA en Brit Lee Cronin over de ontwikkeling van kunstmatig leven. We hebben ze allemaal
meerdere dagen van hun tijd gevraagd, met een uitgebreid interview en tijd in het lab en in hun eigen omgeving. We hebben benadrukt dat het niet alleen om een paar losse quootjes ging, maar dat we er serieus tijd in zouden steken. Ook het feit dat we van begin af aan van plan waren het materiaal vrij te geven was voor hen een reden om aan het project bij te dragen. Transcript Toen de eerste interviews waren afgerond, ging de VPRO op zoek naar een platform om deze enorm vergaarbak aan materiaal te stallen. Veel zou de uitzending halen, maar lang niet alles. Er zijn twee omgevingen ingericht: een Nederlandstalige website waar informatie over het programma te vinden is en een Engelstalige website, waarbij de nadruk ligt op het ondersteunen van hergebruik van het vrij beschikbare materiaal. Rientjes: De gedachte van De video s kunnen worden doorzocht aan de hand van een transcript The mind of the universe, een wereld van kennis, heeft veel raakvlakken met wat Wikimedia doet. We willen beide die kennis zichtbaar maken en dwarsverbanden leggen. Onze actieve community de Wikipedianen kan er dan mee aan de slag. Met die gedachte is ook het digitale domein van het programma ingericht. De interviews staan hier overzichtelijk op thema en wetenschapper gerangschikt. De gebruiker kan gericht zoeken en bladeren door het videomateriaal aan de hand van topics, perso
nen en tags. De video s kunnen worden doorzocht aan de hand van een transcript. Elke regel tekst linkt naar het betreffende videobeeld. Op die manier kan de kijker handig door het interview scrollen naar het thema waar hij of zij belangstelling voor heeft. Oomen: Je kunt op de vragen klikken en dan het transcript en ook het bijbehorende fragment downloaden. Handig om bijvoorbeeld te verwerken in een college of lezing. Het ontwerp van de site is heel schoon gehouden. Kuiper: Op de homepage vind je een blokje tekst met een animatiefilmpje waarin het project wordt uitgelegd. Klik je op Start Exploring dan word je meteen naar de interviews verwezen. Daar willen we de mensen hebben. Feedback Kuiper denkt dat een tweede reeks van The mind of the universe goed mogelijk is. Seizoen één is opgenomen in de periode van 2015-2017. Over een paar jaar weten we nóg meer over de thema s die nu aan bod komen. Er zijn dan vast ook weer nieuwe wetenschappers om te spreken, die nieuwe ideeën hebben en dwarsverbanden leggen. De wetenschap houdt nooit op. Door het materiaal vrij te geven, willen we ook reacties van kijkers uitlokken. Misschien hebben zij tips voor andere, nieuwe invalshoeken en onderwerpen. De tiendelige Nederlandse versie van The mind of the universe wordt op NPO 2 uitgezonden vanaf zondag 7 mei 2017 om 21.05 uur. De achtergronden bij de serie en de interviews met wetenschappers zijn te vinden op: vpro.nl/motu Al het materiaal is doorzoekbaar en te downloaden op: themindoftheuniverse.org