PROGRAMMABEGROTING 2015-2018
1B Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Inleiding Wij willen zoals is vastgesteld in de Wmo beleidsnota 2013-2016, inwoners ondersteunen zoveel mogelijk op eigen kracht te participeren in de samenleving. Mensen die dit niet op eigen kracht of met behulp van het sociaal netwerk kunnen, moeten -al dan niet tijdelijk- kunnen rekenen op ondersteuning van de overheid. De ondersteuning zal meer dan in het verleden "maatwerk" worden. Niet 'de beperking' van iemand is het uitgangspunt voor ondersteuning, maar 'wat kan iemand nog zelf' eventueel met behulp van haar/zijn sociale omgeving. Uitbreiding Wmo in 2015 Vanaf 1 januari 2015 krijgt de gemeente binnen de Wmo nieuwe taken en verantwoordelijkheden vanuit het Rijk overgedragen (decentralisatie). De Wmo wordt uitgebreid met begeleiding (zowel groepsbegeleiding als individueel), beschermd wonen, kortdurend verblijf, anonieme hulplijn en cliëntenondersteuning. De decentralisatie van de rijkstaken naar de Wmo gaat gepaard met bezuinigingen. Om deze op te vangen wordt de komende jaren ingezet op vernieuwing en innovatie van de Wmo. In de beleidsnotitie 'Invoering Wmo 2015, van transitie naar transformatie' zijn de aanpassingen op het bestaande Wmo beleid beschreven. Bij de vormgeving van de nieuwe taken werken we nauw samen met de gemeenten Leiden, Zoeterwoude en Oegstgeest. De decentralisatie binnen de Wmo wordt gelijktijdig met de decentralisatie van de jeugdwet (zie1d) en de participatiewet (zie 2A) uitgevoerd (3 decentralisaties -3D-). In verband met deze grote veranderingen zijn de risico's voor onze gemeente in kaart gebracht. Over de risicoanalyse en meer specifieke informatie over de drie decentralisatie kunt u meer lezen in paragraaf 10. De uitvoering van de Wmo geven wij vorm in een viertal beleidsprogramma s. 1. Samenleven in buurt of wijk 2. Ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers 3. Meedoen makkelijker maken 4. Een vangnet voor iedereen Doel Inwoners worden door middel van de Wet maatschappelijke ondersteuning gestimuleerd om zo lang mogelijk de regie over het eigen bestaan te voeren. Dit doen zij door zoveel mogelijk op eigen kracht en verantwoordelijkheid te participeren in de samenleving. SMART doel 1. Het bevorderen van samenleven in de buurten en wijken door stimuleren van burgerinitiatieven. 2. Jaarlijks (vanaf 2011 tot 2016) stijgt het bereik onder mantelzorgers met 10%. Vrijwilligers in Leiderdorp worden ondersteund bij hun vrijwilligerswerk. 3. Zorgen dat inwoners door algemene en/of individuele voorzieningen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven participeren. 4 Verbeteren en behouden van zorg, preventie en opvang wanneer mensen zelf niet langer de regie over hun eigen bestaan kunnen voeren. 1.1 Organiseren van twee platformbijeenkomsten 2.1 Subsidiëren van ondersteuning mantelzorgers 3.1 Verstrekken van individuele maatwerk voorzieningen 4.1 Uitvoeren regionale beleidsvisie huiselijk geweld 1.2 Budgetten beschikbaar stellen voor wijk- en/of buurtinitiatieven 2.2 Extra aandacht specifieke mantelzorggroep 3.2 Versterken en behouden algemene voorzieningen 4.2 Continueren gemeentelijke bijdrage preventieve OGGZ Activiteiten 2015 2.3 Uitwerken voorstel mantelzorgwaardering 2.4 Verstrekken vrijwilligersprijs 3.3 Doorontwikkelen Sociaal Team Leiderdorp(STL) 3.4 Opstellen nieuwe agenda wonen en zorg 4.3 Regionaal vormgeven inloopfunctie GGZ 4.4 Onderzoek naar bijdrage Regionaal Kompas 2.5 Deskundigheidsbevordering door cursusaanbod voor vrijwilligers 3.5 Ontwikkelen kwaliteitsinstrumenten Wmo 4.5 Gemeentelijke bijdrage anonieme hulplijn 2.6 Bijdrage aan digitale vacaturebank Programmabegroting 2015-2018 -- gemeente Leiderdorp 13
Doel Inwoners worden door middel van de Wet maatschappelijke ondersteuning gestimuleerd om zo lang mogelijk de regie over het eigen bestaan te voeren. Dit doen zij door zoveel mogelijk op eigen kracht en verantwoordelijkheid te participeren in de samenleving. 2.7 Organiseren van de beursvloer Prestatieindicator 1.1 Jaarlijks worden 2 platformbijeenkomsten georganiseerd 1.2 Jaarlijks worden meer dan drie buurtinitiatieven gehonoreerd en uitgevoerd 2.1 Het bereik onder mantelzorgers stijgt van 400 in 2011 naar 585 in 2016 2.2 Mate waarin vrijwilligers zich in Leiderdorp ondersteund voelen (1e meting in 2014 uitgevoerd) 3.2 Gebruik individuele maatwerkvoorzieningen 4.1 Het aantal huisuitzettingen is niet meer dan 2 per jaar Wat willen we bereiken? 1. Samenleven in buurten en wijken Wij willen dat inwoners, al dan niet in samenwerking met professionele organisaties, met initiatieven komen die het samenleven in wijk en buurt stimuleren. Wij stellen een budget beschikbaar voor bijvoorbeeld initiatieven ter ondersteuning van kwetsbare mensen, verbindingen tussen doelgroepen (jongeren, ouderen, gehandicapten, psychiatrische patiënten, mantelzorgers, allochtonen etc.) of evenementen in de buurt. Weten van elkaars bestaan en werk, elkaar ontmoeten rondom een thema of onderwerp kan er aan bijdragen dat we meer gaan samenwerken en initiatieven elkaar versterken. De platformbijeenkomsten bieden hiervoor een basis. 2. Ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers Wij willen met het ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers een steeds grotere groep mantelzorgers bereiken. Dit doen we door te zorgen voor voldoende aanbod mantelzorgondersteuning, vergroten van bekendheid van het aanbod (mantelzorg website, folders) en door ieder jaar aan een specifieke groep mantelzorgers (bijvoorbeeld werkende of jonge mantelzorgers) aandacht te besteden. Vanaf 2015 vervalt het mantelzorgcompliment, dat mantelzorgers binnen de AWBZ konden krijgen. Gemeenten zijn nu binnen de Wmo verantwoordelijk om de blijk van waardering vorm te geven. Wij zullen samen met mantelzorgondersteuners en de mantelzorgers in 2015 hiervoor een voorstel ontwikkelen. De ondersteuning die wij bieden moet het voor mantelzorgers mogelijk maken de zorg voor een naaste langer vol te houden. In Leiderdorp zijn veel vrijwilligers actief. Dat willen we graag stimuleren door het vrijwilligerswerk te versterken door het beschikbaar blijven stellen van een digitale vacaturebank, vrijwilligersprijs, beursvloer, het bieden van een gevarieerd cursusaanbod en/of ondersteuning op maat te bieden aan organisaties die met vrijwilligers werken. 3. Meedoen makkelijker maken Wij willen de krachten van burgers en van bewoners in wijken versterken door uit te gaan van wat mensen al dan niet met behulp van het gezin of het sociale netwerk kunnen. Inwoners die het tijdelijk, langer durend of structureel niet op eigen kracht redden, kunnen op ondersteuning binnen de Wmo rekenen. Daarbij worden in eerste instantie algemene voorzieningen zoals het welzijnswerk, de Vriendendienst en dergelijke ingezet en indien noodzakelijk een individuele maatwerkvoorziening zoals hulpmiddelen, hulp bij het huishouden, begeleiding en vervoer. In 2015 zal de toegang voor een Wmo-voorziening via het Sociaal Team Leiderdorp (STL) verlopen. Het huidige Wmo loket zal deze functie dan niet langer vervullen. Het STL is een integraal werkend multidisciplinair team dat zich richt op vragen die zich op alle levensdomeinen (welzijn, zorg, schulden etc.) kunnen afspelen. Het STL is een nieuwe werkwijze, die we in 2015 verder zullen ontwikkelen. Door integraler inwoners van Leiderdorp met een ondersteuningsvraag te bedienen, verwachten wij problemen samen met de hulpvrager eerder en adequater te kunnen aanpakken. Hierdoor kan zwaardere en meer specialistische ondersteuning voorkomen worden. Binnen de Wmo 2015 heeft de gemeente ook meer verantwoordelijkheid met betrekking tot de kwaliteit van de geboden ondersteuning. Er worden verschillende kwaliteitsintrumenten ontwikkeld op het gebied van de behandeling van klachten en 14 Programmabegroting 2015-2018 -- gemeente Leiderdorp
klantervaringsonderzoek. In 2015 komen er ook kwaliteitsstandaarden voor aanbieders en organisaties van wie wij diensten inkopen of subsidiëren. Dit zullen wij zoveel mogelijk in samenwerking met de gemeenten in de Leidse regio vormgeven. Met de decentralisatie verandert er veel op het terrein van de langdurige zorg in Nederland. Mensen met een zorgvraag zullen langer zelfstandig blijven wonen. Verzorgingshuizen en verpleeghuizen worden alleen toegankelijk als zorg thuis niet langer verantwoord is. Wij willen dat de ondersteuning die wij binnen de Wmo bieden en het woonbeleid dit ook mogelijk maken. De nieuwe ontwikkelingen dwingen ons opnieuw te kijken naar het thema wonen en zorg. In 2015 zullen wij in samenwerking met diverse betrokkenen hiervoor voorstellen ontwikkelen. 4. Een vangnet voor iedereen Voor inwoners die niet voor zichzelf kunnen zorgen willen wij een vangnet bieden. Onder dit vangnet vallen goede (zorg)netwerken, afspraken over voorkomen van huisuitzetting, regionaal beleid op huiselijk geweld en het leveren van een bijdrage aan preventieactiviteiten op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Met de Wmo 2015 wordt ook de mogelijkheid geboden om gebruik te maken van een 24 uurs anonieme hulplijn (telefonisch, via chat en emaill). De hulplijn is bedoeld voor inwoners die door een ingrijpende gebeurtenis tijdelijk of eenmalig behoefte hebben aan contact. Regionaal zal in 2015 gekeken worden of en hoe de inloopfunctie voor cliënten uit de Geestelijke gezondheidszorg dichter in de eigen woonomgeving kan worden vormgegeven. De gemeente Leiden heeft als centrumgemeente de taak om invulling te geven aan de maatschappelijke opvang (genaamd Regionaal Kompas) en het Beschermd wonen. Wat gaan we ervoor doen? 1.1 Twee keer per jaar wordt een platformbijeenkomst georganiseerd waar maatschappelijke organisaties, vrijwilligersorganisaties en actieve buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten. Op de platformbijeenkomsten kunnen kennis en deskundigheid worden uitgewisseld, kunnen nieuwe samenwerkingsafspraken tot stand worden gebracht en kunnen relevante thema's of veranderingen op het brede terrein van de Wmo worden besproken. 1.2 We zullen de mogelijkheid om voor buurt- en/of wijkinitiatieven een bijdrage te vragen bij de gemeente onder de aandacht blijven brengen. 2.1 t/m 2.3 Het ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers wordt in 2015 gecontinueerd. Jonge en allochtone mantelzorgers zullen in 2015 specifieke aandacht krijgen. In samenwerking met de ondersteuningsorganisaties en mantelzorgers zal invulling worden gegeven aan de waardering van mantelzorgers. 2.4 t/m 2.7 In 2015 kunnen vrijwilligers gebruik maken van het cursusaanbod van Idoe. De match tussen de vraag naar vrijwilligers en het aanbod wordt door de digitale vacaturebank gemaakt. Ieder jaar worden drie vrijwilligersorganisaties in het zonnetje gezet met de vrijwilligersprijs. In 2015 zal voor de tweede keer een beursvloer worden georganiseerd, waar organisaties en ondernemers met gesloten beurzen diensten kunnen uitruilen. 3.1 Voor inwoners die ondersteuning nodig hebben vanuit de gemeente kopen wij individuele maatwerkvoorzieningen in. Deze voorzieningen richten zich op begeleiding, hulp bij het huishouden, vervoer in en om huis, woningaanpassingen en hulpmiddelen. Voor alle individuele maatwerkvoorzieningen zal vanaf 1 januari 2015 een eigen bijdrage gevraagd worden van inwoners. Deze bijdrage is inkomensafhankelijk. 3.2 Naast de individuele maatwerkvoorzieningen subsidiëren wij algemene voorzieningen die voor iedere inwoner toegankelijk zijn. We willen het aanbod van de algemene voorzieningen meer laten aansluiten bij de vraag van onze inwoners, zodat een beroep op een individuele voorziening kan worden voorkomen of worden uitgesteld. In 2015 zal het afstemmen van het aanbod aan individuele maatwerkvoorzieningen en algemene voorzieningen verder worden doorontwikkeld. 3.3 Vanaf 1 januari 2015 is het Sociaal Team Leiderdorp de toegang tot zorg en welzijn. Het multidisciplinaire team zal de volgende functies uitvoeren: - informatie en advies over sociale structuur en voorzieningenaanbod (individueel- en algemene voorzieningen); - lichte (cliënt)ondersteuning; Programmabegroting 2015-2018 -- gemeente Leiderdorp 15
- signaleren ondersteuningsvragen door onderhouden van contacten met andere verwijzers; - opstellen en coördineren van ondersteuningsplan met hulpvrager (uitgangspunt 1cliënt/gezin, 1 plan); - versterken eigen kracht van inwoners en buurtkracht. Doordat het werken met het STL een nieuwe werkwijze is, zal 2015 vooral het jaar zijn waarin de werkwijze verder wordt versterkt en doorontwikkeld. Centraal zullen staan: versterken van de nieuwe werkwijze, de communicatie met inwoners, invulling geven aan de registratie en monitoring van het effect van het STL, versterken van buurtkracht en de verbinding met het Centrum voor jeugd en gezin (CJG), het Jeugd- en gezinsteam (JGT) en het werkplein. Ook zal in 2015 de huisvesting van het STL verder vorm gegeven worden. 3.4 In 2015 zal op het terrein van wonen en zorg onderzocht worden welke consequenties het nieuwe beleid op de langdurige zorg voor ons lokale, regionale woningbeleid en de Wmo heeft. Op basis van een inventarisatie zal een voorstel voor de verdere aanpak worden geformuleerd. 3.5 Samen met de regiogemeenten Oegstgeest, Leiden, Zoeterwoude zal invulling worden gegeven aan het kwaliteitsbeleid. Onderdelen hiervan zijn het vormgeven van cliëntervaringsonderzoek, een klachtenregeling, formuleren van kwaliteitsstandaarden, maar ook de toezichthoudende rol van de gemeente op (het naleven van) de wetgeving en de gemaakte afspraken met aanbieders en organisaties zal hierbinnen worden uitgewerkt. 4.1 t/m 4.5 Regionaal is een Beleidsvisie huiselijk geweld vormgegeven met als doel eerder signaleren en terugdringen van huiselijk geweld. In 2015 zullen activiteiten worden ondernomen die hieraan bijdragen zoals: trainen van het Sociaal Team Leiderdorp en bevorderen van de signaleringsfunctie van de informele zorg. In 2015 zal regionaal van het Meldpunt kindermishandeling en het Meldpunt huiselijk geweld één meldpunt onder de naam 'Een veilig thuis' worden gemaakt. Regionaal zijn doelen geformuleerd (Regionaal Kompas) om meer dak- en thuislozen in de regio aan onderdak te helpen. Alle gemeenten zijn gevraagd hieraan bij te dragen. In 2015 zal binnen Leiderdorp gekeken worden welke mogelijkheden hiertoe zijn. Jaarlijks worden in kader van de Openbare Geestelijke gezondheidszorg ook preventieve activiteiten uitgevoerd, waar wij een bijdrage aan leveren. Regionaal wordt gekeken naar de rol en invulling van de Inloopfunctie Psychiatrie. Er wordt onderzocht hoe en op welke wijze we deze functie dichter in de woonomgeving van de cliënt kunnen vormgeven. Het Convenant voorkoming huisuitzettingen wordt in 2015 gecontinueerd en geëvalueerd. Prestatie-indicatoren 2013 (w) 2014 (B) 2015 (b) 2016 (b) 2017 (b) 2018 (b) 1. Aantal aanvragen voor buurtinitiatieven 2. Bereik mantelzorgers door mantelzorgondersteuning 2.1. Tevredenheidscijfer over ondersteuning vrijwilligers en mantelzorgers (1x per 2 jaar meting) of de mate waarin de ondersteuning bijdraagt. 3.1 Aantal gebruikers van individuele maatwerkvoorzieningen 3 3 3 3 3 n.n.b. 1 484 532 585 585 585 n.v.t. > 6,5 n.v.t. > 7 n.v.t. >7 1.082 1.075 1.325 2 < 1.325 <1.200 <1.200 3.4 Plan wonen en zorg gereed 3.5 Kwaliteitsinstrumenten gereed 4. Aantal huisuitzettingen 0 4 2 2 2 2 1 gegevens met betrekking tot de ondersteuning van mantelzorgers worden bekend bij de verantwoording van de subsidies. 2 Inclusief de overgekomen functie begeleiding vanuit de AWBZ 16 Programmabegroting 2015-2018 -- gemeente Leiderdorp