Bijlage II Karakter van Breda Datum: Juli 2016 Status: definitief Opgesteld door: Gemeente Breda - afdeling Onderzoek & Informatie 1
Het karakter van Breda Huidige en toekomstige karakteristieken Breda Resultaten van het onderzoek naar trots, waarden en karakteristieken ten behoeve van het Verhaal van Breda (Afdeling Onderzoek & Informatie, juli 2016) De belangrijkste resultaten Bredanaars zijn trots op Breda (75% van de ondervraagden zegt trots tot heel trots te zijn op de stad). Redenen om trots te zijn op Breda zijn veelal fysieke kenmerken (de binnenstad, Grote Kerk, de Grote markt en veel groen) en sociale kwaliteiten (gezelligheid en Bourgondische sfeer). De waarden die de respondenten goed bij Breda vinden passen, zijn gezelligheid, levendigheid en gastvrijheid. Waarden die niet goed bij de stad passen zijn innovatief, duurzaam, zorgzaam, daadkrachtig en lef. Het huidige beeld van Breda is dat van een gezellige en sfeervolle stad. Ook uitgaansstad en historische stad scoren hoog als passende karakteristieken bij Breda. In de toekomst zou vooral de karakteristiek Groene stad meer ontwikkeld moeten worden en Uitgaan juist minder. De onderstaande figuur geeft een overzicht van het belang van de huidige en toekomstige karakteristieken. Een toelichting op het onderzoek en proces, evenals meer resultaten zijn terug te vinden in deze verdere rapportage. 2
1. Inleiding en uitwerking onderzoek Voor het Verhaal van Breda is als eerste stap een foto gemaakt van wat het huidige beeld van Breda is en is in beeld gebracht welke opgaven er zijn voor het Breda van de toekomst. Daarna zijn identiteit, imago en ambities in gesprekken met verschillende groepen verder uitgewerkt. Welke waarden en karakteristieken (kernkwaliteiten) heeft Breda? Deze waarden en (kern)kwaliteiten zijn in een online vragenlijst voorgelegd aan verschillende doelgroepen. Aan de respondenten is gevraagd 1 in welke mate men trots is op Breda en welke waarden zij kenmerkend vinden voor Breda. Daarna is gevraagd hoe zij de karakteristieken (kernkwaliteiten) van Breda beoordelen voor huidig beeld (identiteit), beeld van buiten (imago) en toekomstig beeld (ambities). De waarden geven een persoonlijke verbinding met de stad aan. Waarden zijn te omschrijven als gegevenheden in het menselijke bestaan (een ideaal) die we gezamenlijk als belangrijk ervaren, en waar we ons mee verbonden voelen of willen nastreven. Deze kunnen gekoppeld worden aan de meer objectief benoemde karakteristieken voor Breda. Een belangrijk resultaat is het spinnenweb (zie paragraaf 2.4) waarin de scores voor de identiteit, het imago en ambities door de doelgroepen worden weergegeven. De resultaten geven voeding voor de verdere uitwerking van het Verhaal van Breda. In de volgende fasen wordt in een interactief proces met verschillende groepen een keuze gemaakt voor een verder focus van het Verhaal van Breda. Het kan waardevol zijn om in een latere fase de respondenten bij de nadere uitwerking van het Verhaal van Breda te betrekken. Bij de online peilingen zijn verschillende (actief) doelgroepen benaderd: Inwoners van Breda die lid zijn van het digipanel; Mensen van bedrijven en organisaties; Belangstellenden via (sociale) media; Studenten van Avans en NHTV; Deelnemers aan de stadsexpeditie Breda (georganiseerd door de Stadsambassade Breda) In een open link op de website van Breda kon verder een ieder die belangstelling had deelnemen aan het onderzoek. Een grote groep van bijna 1.800 inwoners, mensen van bedrijven of organisaties, studenten maar ook mensen van buiten Breda hebben deelgenomen aan het onderzoek. Het geeft een indicatief beeld hoe zij Breda ervaren en welke toekomst zij voor Breda zien. 2 In de verderop gepresenteerde tabellen en figuren kunnen de aantallen afwijken door de weging van doelgroepen. Bij de uitwerking van gegevens zijn twee uitsplitsingen gemaakt met verschillende doelgroepen: Inwoners; ondernemers (mensen uit het bedrijfsleven en van diverse organisaties) en studenten. Verder is er onderscheid gemaakt tussen: Bredanaars en mensen van buiten Breda. In de groep Van buiten Breda zitten professionals, ondernemers, bezoekers en studenten die niet uit Breda komen. Zij hebben via de link op de website aan de enquête deelgenomen. 1 De vragenlijst is te vinden in bijlage 4. 2 Verdere gegevens over de respons op het onderzoek zijn terug te vinden in bijlage 1. 3
2. Uitwerking resultaten 2.1 Trots op Breda De onderstaande figuren tonen in hoeverre de verschillende respondenten trots zijn op Breda. De groep studenten is met 85% het meest trots op Breda. (Helemaal) niet trots op Breda scoort bij alle onderscheiden doelgroepen laag (<5%). Van alle respondenten zegt ruim 3% niet trots te zijn op Breda en 21% zegt gaat wel op de vraag of zij trots zijn. Wanneer we kijken naar de waarden en karakteristieken die deze groep bij Breda vindt passen valt het volgende op: De waarden Oorspronkelijk, Verbindend en Verdraagzaam vindt deze groep minder bij Breda passen dan gemiddeld genomen. De karakteristieken Sociale stad, Digitale stad en Creatieve en Innovatieve stad vindt deze groep minder bij Breda passen dan de gemiddelde respondent. 4
Aan Bredanaars is gevraagd waarop ze trots zijn als ze aan Breda denken. De 1.645 respondenten kwamen met bijna 3.000 uitspraken. Deze zijn in een woordenwolk uitgewerkt waarbij de meest genoemde woorden meer nadruk krijgen. Zo scoorde Gezellig 76 keer en Historie 71 keer maar kwam gezellig ook weer in combinatie met andere woorden voor. Gezellig, Historie, Sfeer, Groen en Centrum zijn de meest in het oog springende woorden die gebruikt worden om de trots op Breda in uit te drukken. 5
De ordening van de open antwoorden naar een 25-tal categorieën resulteert in een hoge score voor Goed wonen en leven in Breda gevolgd door de Binnenstad waar men trots op is en Historie in het algemeen. 2.2 Waarden Waarden zijn te omschrijven als gegevenheden in het menselijke bestaan (een ideaal) die we gezamenlijk als belangrijk ervaren, en waar we ons mee verbonden voelen of willen nastreven. Aan de respondenten is gevraagd of vijftien geselecteerde waarden goed bij Breda passen. Er zijn drie waarden die duidelijk de boventoon voeren; Gezellig, Levendig en Gastvrij passen goed bij Breda. Vijf waarden (innovatief, duurzaam, zorgzaam, daadkrachtig en lef) scoren duidelijk lager en vinden de respondenten minder goed bij Breda passen. 6
De gemiddelden van de drie meest passende waarden (gezellig, levendig en gastvrij) liggen voor Bredanaars hoger dan voor mensen van buiten Breda. Verbindend, Duurzaam, Oorspronkelijk, Zorgzaam en Verdraagzaam zijn waarden die mensen van buiten Breda beter vinden passen bij de stad dan Bredanaars zelf. Door ondernemers zijn de gemiddelden van de waarden Innovatief, Daadkrachtig en Lef beduidend lager genoteerd dan door de andere onderscheiden groepen. Bij 14 van de 15 genoemde waarden (bij Sportief niet) liggende gemiddelde scores van studenten hoger dan die van inwoners en ondernemers. 7
Na de vraag hoe men de waarden beoordeeld is gevraagd deze waarden te prioriteren. De belangrijkste waarden volgens alle doelgroepen zijn; Gezellig, Veilig, Levendig en Gastvrij. Veiligheid komt als tweede belangrijkste waarde naar boven naast de goed passende scorende waarden Gezellig, Levendig en Gastvrij. Verder vinden Bredanaars Verdraagzaam en Zorgzaam beduidend belangrijker dan niet Bredanaars, terwijl deze laatste groep Innovatief, Oorspronkelijk en Verfrissend weer belangrijker vindt. Bij studenten zijn Gezellig, Levendig en Gastvrij opmerkelijk belangrijkere waarden dan bij de andere twee groepen. Ondernemend, Innovatief, Daadkrachtig en Lef zijn juist voor ondernemers in verhouding weer belangrijker. 8
Door bijna 700 respondenten, te weten 39% zijn er bijna 900 aanvullende waarden aangegeven. Deze zijn in de onderstaande grafiek geordend naar een 25 tal onderwerpen. De meeste aanvullingen gaan over waarden als Bourgondisch, Gastvrij en Sfeer. Daarna scoort Historie in het algemeen goed Andere opvallende scores zijn Evenementen, Groen divers, Cultuur, Ligging en bereikbaarheid, Goed wonen en leven (in de stad en dorpen) en Beleid en bestuur. Er zijn 92 respondenten, te weten 5%, die negatieve aanvullingen geven voor de waarden van Breda. De meeste opmerkingen gaan over het behoudende karakter van de stad: Conservatief, Behoudend, Formeel, Zelfgenoegzaam, Gemakzuchtig, Bureaucratisch, Passief en Oubollig. Daarbij is aangenomen dat bijvoorbeeld behoudend een negatieve waarde is maar mensen kunnen het ook positief zien. Verder worden negatieve beoordelingen gegeven over gehanteerd beleid van de gemeente op verschillende terreinen. Daarnaast een paar opmerkingen over Slecht onderhoud van straten en groen 2.3 Huidige situatie van karakteristieken Aan de mensen is gevraagd of zeventien geselecteerde karakteristieken wel of niet passen bij Breda. De selectie van deze karakteristieken heeft plaatsgevonden op basis van het onderzoek van Beeld van Breda, uitgevoerd door PWC 3, en soortgelijk onderzoek uit Eindhoven: een Innovatieve en Gastvrije stad 2013 en Citymarketingstrategie Eindhoven 2010. Bij het huidige beeld van Breda scoort Gezellige en Sfeervolle stad met een gemiddeld 4,5 het hoogst. Uitgaansstad en Historische stad liggen hier net iets onder. Bredanaars vinden Woonstad iets meer een 3 Het onderzoek Beeld van Breda geeft een beeld van het Breda van nu. Door PWC zijn indicatoren op verschillende beleidsterreinen voor Breda in beeld gebracht en vergeleken met de 40 grootste steden in Nederland. 9
karakteristiek van Breda dan niet Bredanaars, terwijl mensen van buiten Breda het kenmerk Winkelstad meer op Breda vinden slaan dan Bredanaars zelf. Het huidig beeld dat ondernemers hebben, wijkt op een aantal kenmerken af van de overige onderscheiden groepen. Zij vinden Digitaal, Creatief/innovatief en Cultureel minder karakteristiek voor Breda. Studenten vinden Breda ten opzichte van de anderen meer een Sociale en Bereikbare stad. 10
In de bijlage 3. is de score van de 17 karakteristieken samengevoegd tot de acht beleidsthema s (kapitalen) die in de rapportage van Beeld van Breda door PWC zijn gehanteerd. Daar in is te zien hoe de score van Breda op basis van cijfers en registraties globaal te vergelijken is met de score hoe Bredanaars dat ervaren. Na de vraag hoe men de karakteristieken afzonderlijk beoordeeld is gevraagd alle karakteristieken te prioriteren. Hier geven zowel mensen van binnen als buiten Breda aan dat Breda een Gezellige en Sfeervolle stad de belangrijkste karakteristiek te vinden. Daarnaast is voor Bredanaars Woonstad en Historische stad een belangrijke karakteristiek, terwijl voor de niet-bredanaar Winkelstad heel kenmerkend is. Opvallend is dat ondernemers een Creatieve en Innovatieve stad een veel belangrijkere karakteristiek van Breda vinden dan inwoners en studenten. Ditzelfde geldt, in mindere mate, voor Zakelijke stad. Voor studenten is, vergeleken met inwoners en ondernemers, een Uitgaansstad een belangrijke karakteristiek. Ook Onderwijsstad en Winkelstad zijn karakteristieken die voor deze studenten belangrijker zijn dan voor de overige groepen. 11
Door 269 respondenten (15%) zijn er 308 aanvullingen gegeven op de karakteristieken. Deze zijn in de grafiek geordend naar een 25-tal onderwerpen. De aanvullingen die het meest genoemd worden gaan over sociale kenmerken als Bourgondisch, Sfeer en Gezellig. Het hoogst scoort Goed wonen en leven (in de stad en dorpen!) Bijna 30 respondenten vinden Beleid en bestuur belangrijk. Andere scorende onderdelen zijn Cultuur en de Historie in het algemeen. Er zijn 54 respondenten, te weten 3%, die negatieve aanvullingen geven voor de karakteristieken van Breda. De belangrijkste opmerkingen zijn : Parkeer- en verkeersproblemen en slechte bereikbaarheid Slecht onderhoud van straten en groen Onveiligheid Behoudend, zelf ingenomen en niet vernieuwend Zwak bestuur en behoudend in cultuurbeleid 12
2.4 Toekomstig beeld van karakteristieken Aan de respondenten is gevraagd of een karakteristiek in de toekomst meer, niet of minder ontwikkeld moet worden. Bij de meeste karakteristieken geeft rond de helft van de respondenten geeft aan dat die niet (meer of minder) ontwikkeld moet worden. Een grote groep, gemiddeld rond de 40%, geeft aan dat het kenmerk meer ontwikkeld moet worden Een klein deel rond de 5% geeft aan dat er minder ontwikkeld moet worden. De overige groep van 5% weet het niet. Zowel bij de buiten Bredanaars als bij de ondernemers geeft een hoger percentage ontwikkeling van Creatieve en Innovatieve stad aan. Ook Digitale stad en Onderwijsstad wordt door buiten Bredanaars meer genoemd als ontwikkelpunt. Een grotere groep ondernemers dan studenten en inwoners scoort op het ontwikkelen van een Culturele stad en Historische stad. Studenten willen vooral meer dan de andere groepen dat de Uitgaansstad en de Sportieve stad ontwikkeld wordt. 13
2.5 Karakteristieken huidige beeld en toekomstige beeld en beeld van buiten Het onderstaande spinnenweb toont de score op de verschillende karakteristieken, zowel voor het huidige Breda als hoe de respondenten Breda in de toekomst graag zouden zien. De huidige situatie is verkregen uit de antwoorden van Bredanaars. Het beeld van buiten is de huidige situatie van de mensen van buiten Breda. De toekomstige situatie is verkregen uit de vraag aan Bredanaars of een kenmerk meer, niet of minder wil ontwikkelen. Het huidig beeld van Bredanaars en het beeld van mensen buiten Breda wijkt niet veel van elkaar af. Het toekomstig beeld (welke karakteristieken zouden meer ontwikkeld moeten worden) piekt naar relatief meer ontwikkeling van Groene stad (36%) en Creatieve/Innovatieve stad (24%). Daarnaast vind men ook dat de stad meer moet ontwikkelen op Betaalbaarheid (21%), Winkels (21%) en Bereikbaarheid (19%). De kenmerken Uitgaansstad (-41%), Zakelijke stad (-30%) en Sportieve stad (-28%) komen bij het toekomstig beeld lager uit dan bij het huidig beeld. In bijlage 2. Is een kwadrantenfiguur opgenomen waarin de huidige- en toekomstige positie van alle karakteristieken in de vier kwadranten (Breda is wel of geen. en Breda moet zich wel of niet ontwikkelen) is weergegeven. 2.6 Verbanden tussen waarden, karakteristieken en toekomst Er is tussen de scores op waarden en karakteristieken geen samenhang te vinden. Er zijn wel de volgende verbanden te zien wanneer de positieve scores bij de karakteristieken en waarden worden vergeleken; Mensen die de waarden Gezellig, Levendig en Gastvrij belangrijk vinden scoren op alle karakteristieken het hoogste Mensen die de karakteristiek Gezellig en levendig belangrijk vinden scoren ook relatief hoog bij alle waarden Mensen die de historische stad belangrijk vinden scoren ook relatief hoog bij de waarden Sportief, Daadkrachtig en Duurzaam 14
Mensen die de waarde Oorspronkelijk belangrijk vinden, geven ook een hoge score voor Gezellige en Sfeervolle stad en Historische stad Mensen die de karakteristieken Groene Stad, Betaalbare stad, Creatieve en Innovatieve stad, Zakelijke stad en Digitale stad belangrijk vinden, scoren het laagst bij de waarden Gezellig, Levendig en Gastvrij. Bij de andere karakteristieken is de score voor deze waarden dus relatief hoog 2.7 Interesse Van de uitwerking van het Verhaal van Breda wil 68% op de hoogte gehouden worden. Zowel bij inwoners als ondernemers wonend in Breda zegt 77% dit. 15
Bijlage 1. Respons De respons is als volgt over de doelgroepen verdeeld; Breda Van buiten Totaal Inwoners (o.a. inwonerspanel) 1.472 1472 Belangstellenden 74 74 Ondernemers/organisaties 122 9 131 Studenten 63 49 112 Totaal 1.657 132 1789 Weging en toepassingen Voor de Bredanaars heeft een weging plaatsgevonden naar rato van inwoners, bedrijven en studenten. Voor het beeld van buiten zijn de resultaten van mensen van buiten Breda gebruikt. Bij de de toekomstige ontwikkeling is het saldo van meer, niet of minder ontwikkelen ten opzichte van het totaal gemiddelde van dezelfde groep. Dit is met een factor 2 opgehoogd en bij het cijfer van huidige situatie opgeteld. Qua leeftijdsopbouw zijn voor het inwonerspanel de volgende leeftijdsgroepen vertegenwoordigd. De jongerengroep is duidelijk ondervertegenwoordigd. Vooral de groep 55-64 is oververtegenwoordigd. Verdeling respons Verdeling Breda 18-39 jaar 8% 49% 40-54 jaar 30% 21% 55-64 jaar 30% 12% 65 jaar en ouder 33% 18% De verdeling over wijken in Breda van de Bredaase deelnemers is als volgt: Verdeling respons Verdeling Breda Centrum 12% 10% Noord 16% 18% Zuid Oost 32% 30% Zuid West 21% 22% Noord West 19% 20% In de vragenlijst is ook gevraagd in hoeverre Bredanaars actief zijn wat betreft vrijwilligerswerk of binnen organisaties. Van alle Bredanaars doet 40% aan vrijwilligerswerk terwijl 35% actief is binnen een vereniging. 16
Bijlage 2. Kwadrantenscore huidig en toekomst beeld 17
Bijlage 3. Vergelijking score beeld Breda en score van Bredanaars op kapitalen PWC Huidige positie van Breda t.o.v. de 40 grootste steden gemeten op acht kapitalen voor regionale ontwikkeling. 18
19
Bijlage 4. Vragenlijst Waarden en karakteristiek van Breda 2. Tot welke doelgroep behoort u? Inwoner van Breda Belangstellenden of bezoeker van buiten Breda - Go to 8 Ben ondernemer in Breda en woon er ook Ben ondernemer in Breda maar woon elders - Go to 8 Studeer en woon in Breda Studeer in Breda, woon er niet - Go to 8 Anders te weten _ Trots op Breda 4. In hoeverre bent u trots op Breda? Heel trots Trots Gaat wel Niet trots - Go to 9 Helemaal niet trots - Go to 9 20
5. Als u aan Breda denkt, waar bent u dan trots op? (graag per veld een steekwoord gebruiken) A. B. C. De volgende vragen kunt u, omdat u niet in Breda woont, invullen met wat u denkt dat de waarden en de identiteit van Breda (het imago) zijn. Waarden zijn te omschrijven als gegevenheden in het menselijk bestaan die we als belangrijk ervaren, en waar we ons mee verbonden voelen. 10. Geef voor elk 'waarde' aan of dit volgens u goed of slecht bij Breda past Zeer goed Tamelijk goed Neutraal Tamelijk slecht Zeer slecht Weet niet Sportief Innovatief Gezellig Daadkrachtig Levendig Verfrissend Veilig Lef Zorgzaam Verdraagzaam Oorspronkelijk Gastvrij Duurzaam Verbindend Ondernemend 21
11. Weet u nog andere waarden van Breda te benoemen? _ 12. Welk waarden vindt u heel belangrijk? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal vijf. (Multiple answers allowed) (Please choose 1-5 options) Sportief Innovatief Gezellig Daadkrachtig Levendig Verfrissend Veilig Lef Zorgzaam Verdraagzaam Oorspronkelijk Gastvrij Duurzaam Verbindend Ondernemend 22
Huidig en toekomstig beeld: karakteristieken (kenmerken) van Breda 14. De volgende vraag gaat over huidige karakteristieken van Breda Geef een score aan van 1 (absoluut wel) tot 5 (absoluut niet) Vindt u Breda een: absol. wel. 1 2 3 4 absol. niet. 5 weet niet Winkelstad Groene stad Onderwijsstad Gezellige en sfeervolle stad Sociale stad Woonstad Historische stad Sportieve Stad Gastvrije stad Uitgaansstad Bereikbare stad Culturele stad Betaalbare Stad Creatieve en innovatieve stad Zakelijke stad Digitale stad 23
15. Weet u nog andere karakteristieken te benoemen? _ 16. Welke karakteristieken vindt u het meest belangrijk? Meerdere antwoorden mogelijk, maximaal vijf. (Multiple answers allowed) (Please choose 1-5 options) Winkelstad Groene stad Onderwijsstad Gezellige en sfeervolle stad Sociale stad Woonstad Historische stad Sportieve Stad Gastvrije stad Uitgaansstad Bereikbare stad Culturele stad Betaalbare Stad Creatieve en innovatieve stad Zakelijke stad Digitale stad 24
17. Op welke van onderstaande terreinen moet Breda zich in de toekomst meer of minder ontwikkelen? Meer ontwikkelen Niet meer of minder ontwikkelen Minder ontwikkelen Weet niet Winkelstad Groene stad Onderwijsstad Gezellige en sfeervolle stad Sociale stad Woonstad Historische stad Sportieve Stad Gastvrije stad Uitgaansstad Bereikbare stad Culturele stad Betaalbare Stad Creatieve en innovatieve stad Zakelijke stad Digitale stad 25
Tot slot een paar persoonskenmerken 19. Bent u actief op een van de volgende terreinen Ja Nee in het vrijwilligerswerk bij een belangenorganisatie in een politieke organisatie in het verenigingswerk in een initiatiefgroep 20. Wat is uw postcode? Vult u deze vragenlijst in als ondernemer, vul dan de postcode van uw bedrijf in Breda in _ 21. Wilt u op de hoogte blijven van de uitwerking van het 'Verhaal van Breda'? ja nee - Go to 23 22. Via welk emailadres kunnen we u informeren? _ 23. Hebt u nog opmerkingen over de vragenlijst? _ 24. Hartelijk dank voor uw medewerking 26
27