PROJECTOPDRACHT VITAAL VOGELENZANG

Projectopdracht Vitaal Vogelenzang Leonie Campfens September 2016

3 Aanleiding In Vogelenzang hebben afgelopen jaar op initiatief van twee raadsfracties een drietal consultatieavonden plaatsgevonden met inwoners. De aanleiding hiervoor was bezorgdheid van inwoners en Vogelenzangse organisaties over hun dorp. Deelnemers aan de avonden zijn zeer betrokken bij hun woonen werkomgeving en maken zich zorgen over de vitaliteit en leefbaarheid van Vogelenzang. De vergrijzing speelt daarbij een rol, maar ook de ruimtelijke en sociale kwaliteit op een aantal plekken in het dorp laat te wensen over. De raad heeft kennis genomen van de verslagen van de consultatieavonden met inwoners van Vogelenzang. Dit heeft geleid tot een motie (Corsanr. 2016013790) die op 20 april 2016 unaniem is aangenomen. De raad heeft het college verzocht een projectopdracht op te stellen en die in oktober aan de raad voor te leggen. De opdracht aan het college is als volgt: Wat is er binnen bestaand beleid mogelijk om de ruimtelijke- en sociale kwaliteit van Vogelenzang te verbeteren? Is er nieuw beleid wenselijk om de vitaliteit van Vogelenzang te vergroten? En zo ja, welk beleid? Kan de grote betrokkenheid van inwoners aanleiding zijn voor gemeentelijke initiatieven die de zelfredzaamheid en de participatie van de inwoners van Vogelenzang kunnen vergroten? In dit projectplan wordt ingegaan op het doel, beoogde resultaat en de afbakening van het project. De aanpak, een vooruitblik op quick wins, de kaders en planning komen ook aan bod. In de bijlagen achtergrondinformatie over vitaliteit, demografische ontwikkelingen en een inventarisatie van signalen uit Vogelenzang.

4 Doel project Vogelenzang is één van de vijf kernen in de gemeente Bloemendaal en heeft 2186 inwoners (peildatum 1-1-16). Vogelenzang kenmerkt zich door haar landelijke ligging aan een duinrand, saamhorige bewoners, maar ook door een sterke vergrijzing en diversiteit aan inwoners. Wat opvalt is het relatief grote aandeel sociale woningbouw, maar daarnaast zijn er ook veel (vrijstaande) woningen in het duurdere segment. Maatschappelijke voorzieningen, zoals bijvoorbeeld de sportverenigingen, de toneelvereniging en basisschool hebben steeds meer moeite om leden en leerlingen aan te trekken. Door de voortschrijdende vergrijzing en een laag en teruglopend aantal geboortes staat de gemêleerde samenstelling van de bevolking van Vogelenzang steeds meer onder druk. Voor de basisschool in Vogelenzang wordt bijvoorbeeld, op grond van het teruglopend aantal kinderen/leerlingen, een krimp van 30% in 2030 voorzien. Dit betekent dat de Paradijsvogel de komende jaren in de buurt komt van de opheffingsnorm (116 leerlingen). (Bron: Gemeente Bloemendaal, Leerlingenprognoses en ruimtebehoefte Basisonderwijs 2013). Commerciële voorzieningen zijn er weinig en zijn de afgelopen jaren steeds verder afgenomen. Daarnaast zijn er een aantal prachtige plekken in het dorp die duidelijk potentie hebben om beter uitgenut te worden waardoor er meer reuring komt in Vogelenzang. Denk hierbij aan bijvoorbeeld Huis te Vogelenzang, Buitenplaats Leyduin, de Zebra-Zorgboerderij, maar ook camping Vogelenzang in combinatie met het Kerkepad. Als een gemeente of dorp steeds meer vergrijst, komen de vitaliteit en voorzieningen van de gemeenschap onder druk te staan. Dit is duidelijk het geval in Vogelenzang. Tegelijkertijd kan worden opgemerkt dat verdergaande vergrijzing een landelijke ontwikkeling is. Doel van de projectopdracht voor Vitaal Vogelenzang is een start te maken met het verder nadenken over en analyseren van de vitaliteit in het dorp. Daarna stellen we verschillende ontwikkelscenario s op inclusief een actieprogramma. In dit actieprogramma staan maatregelen waarbij een integrale en afgewogen keuze plaatsvindt met als doel het leveren van een meetbare positieve bijdrage aan de vitaliteit van Vogelenzang.

5 Beoogde resultaten 1. In kaart brengen van huidige en gewenste DNA (demografische opbouw en sociale en ruimtelijke structuur) van Vogelenzang. Resultaat is een beschrijving van de 0-situatie. 2. Opstellen verschillende ontwikkelscenario s met daarin bijvoorbeeld een keuze voor (beperkte) uitbreiding op woningbouwgebied. 3. Afgestemd op de verschillende scenario s een actieprogramma met daarin passende maatregelen die een positieve bijdrage leveren aan de vitaliteit. De keuze voor een scenario en bijbehorend actieprogramma inclusief budgetaanvraag wordt voorgelegd aan raad. 4. In het actieprogramma is een beschrijving opgenomen over de rollen van gemeente, inwoners, stakeholders en andere relevante partijen. Afbakening Het begrip vitaliteit is veelomvattend en daarmee bestaat het risico dat Vitaal Vogelenzang een opgave is die lastig af te bakenen valt. Toch is dat nodig en wenselijk om tot een goed projectresultaat te komen. In het project Vitaal Vogelenzang nemen we het gehele dorp mee, dus inclusief het gebied van de camping en Bos, Tuin en Dier. Het project heeft duidelijke inhoudelijke raakvlakken met de huisvesting van statushouders, de studie sociale woningbouw, de reconstructie Vogelenzangseweg, de mogelijke woningbouw op het terrein van Bos, Tuin en Dier en de exploitatieproblematiek van het Dorpshuis. Ondanks deze raakvlakken vallen ze buiten de projectscope van Vitaal Vogelenzang. Uiteraard vindt wel regelmatig intern overleg plaats, waarbij onder meer gekeken wordt naar mogelijkheden om inhoud en planning op elkaar af te stemmen. Om de projectopdracht voor Vitaal Vogelenzang verder af te kunnen bakenen is het wenselijk een aantal inhoudelijke pijlers te benoemen: Zorg en welzijn Maatschappelijke en commerciële voorzieningen: onderwijs, kinderopvang, sport en winkelaanbod Openbare ruimte en groen Wonen

6 Niet stilgezeten In februari heeft een bijeenkomst plaatsgevonden tussen enkele wethouders en Vogelenzangse organisaties in het gemeentehuis. Er is een verdieping gepresenteerd van het actieplan dat op de laatste consultatieavond in het Dorpshuis is besproken. Naar aanleiding van deze avond zijn partijen op 13-4-16 bijeen gekomen en is de motie ingediend. Op 20-4-16 is de motie Vitaal Vogelenzang vervolgens unaniem in de raad aangenomen. Dat was een mooie bekroning op de inspanningen van het jaar daarvoor waarbij onder meer in drie drukbezochte bijeenkomsten in het Dorpshuis gesproken is met inwoners van Vogelenzang over de toekomst van hun dorp en het voorstel voor een dorpsplein is ingediend. Nu is het tijd voor (nader) onderzoek, het maken van keuzes en ondernemen van actie. In de afgelopen weken zijn er diverse één op één gesprekken gevoerd met onder meer de directie van de basisschool, kinderopvang, supermarkt, de wijkverpleegkundige en het Dorpshuis. Er heeft een avondschouw openbare ruimte plaatsgevonden op 14-7-16. Tijdens deze schouw heeft een delegatie van de Gemeente Bloemendaal in het bijzijn van wethouder Ruimtelijke Ordening en Verkeer, de heer Kruijswijk, een wandeling gemaakt door bijna heel Vogelenzang. Er werd door inwoners goed gebruik gemaakt van de gelegenheid om verbeterpunten aan te dragen voor de openbare ruimte en het groen. De opmerkingen zijn geïnventariseerd en verspreid binnen de ambtelijke organisatie om op te pakken. Ook hebben twee brainstorms met Vogelenzangse stakeholders plaatsgevonden op een prachtige locatie: de Zebra-Zorgboerderij. Tijdens deze brainstorms is van gedachten gewisseld over concrete maatregelen om de vitaliteit te vergroten en is stilgestaan bij de rol die de aanwezigen hier in kunnen vervullen. Er is energie, zaken komen in beweging en men is bereid met elkaar de schouders eronder te zetten. Tijdens de laatste brainstorm werd uitgesproken dat er al meer verbinding is ontstaan dan voorheen. Organisaties weten elkaar beter te vinden en maken gebruik van elkaars kennis, kunde en netwerk. Dat is een mooi resultaat en biedt veel kansen voor de (nabije) toekomst!

7 Intern betrokkenen Vitaal Vogelenzang is een project waarin een groot aantal vakafdelingen betrokken zijn. Het gaat in elk geval om de volgende afdelingen/ teams: onderwijs, welzijn, weg & water, groen, buitendienst, handhaving, communicatie, ruimtelijke ordening en projecten. Afhankelijk van de fase van het project en/ of de opgave kunnen uiteraard ook ad hoc andere afdelingen worden betrokken. Het is een integrale opgave en dat vraagt om een breed gedragen eigenaarschap binnen de organisatie. Wie speelt een rol? Door wie worden we betrokken? Doordat Vitaal Vogelenzang al een voorgeschiedenis kent, zijn al een grote groep inwoners en Vogelenzangse stakeholders betrokken en op de hoogte. Een deel van hen heeft een actieve rol gespeeld in de totstandkoming van dit projectplan. Nadat het projectplan is goedgekeurd zal een uitgebreide(re) stakeholderanalayse worden gemaakt. Nu hebben we de volgende organisaties in beeld: Stichting Ons Bloemendaal, Welzijn Bloemendaal, Zorgbalans, Brederode Wonen, Pré Wonen, Huurdersvereniging Brederode, Centrum voor Jeugd en Gezin Bloemendaal, Les Petits Kinderopvang, Jongerenwerk Bloemendaal, Bibliotheek Zuid-Kennemerland, Oranjecomité Vogelenzang, Zebra- Zorgboerderij, basisschool De Paradijsvogel, Dorpsraad Vogelenzang, Dorpshuis Vogelenzang, de supermarkt, Toneelvereniging DVB, Bewonersvereniging Leidsevaart, Vereniging tot behoud van het landelijk karakter, De Zonnebloem, speeltuinvereniging Duinweide, algemene bejaardenvereniging, de kerk en stichting Vogelvrij.

8 Aanpak Na goedkeuring van het projectplan door de raad starten we het formuleren van de onderzoeksvraag voor een te selecteren onderzoeksbureau. Zo kan de 0-situatie (het huidige DNA van Vogelenzang) worden bepaald: Wat is de sociaal-maatschappelijke en ruimtelijke structuur van Vogelenzang? Wat is de identiteit van Vogelenzang? Het project(kern)team is geformeerd en gaat in wisselende samenstelling een vast dagdeel in de week aan de slag vanuit Vogelenzang ( ontdekhoek in de Paradijsvogel en Dorpshuis). Het opstellen van een communicatie- en participatieplan is een belangrijke stap die vanaf november in gang gezet wordt. Dit project staat of valt met de betrokkenheid en draagvlak van inwoners en stakeholders. Het is van groot belang om hiervoor voldoende capaciteit en professionaliteit beschikbaar te hebben. De groep stakeholders die meedenkt en -praat breidt zich nog steeds uit. Samen gaan we aan de slag met het formuleren van een onderzoeksopdracht voor een te selecteren onderzoeksbureau. Ook de bureauselectie gaat in samenspraak. Als het huidige DNA van Vogelenzang in kaart is gebracht gaan we verder met het opstellen van verschillende ontwikkelscenario s voor Vogelenzang. Wel of geen uitbreiding van de woningvoorraad in het dorp is daarbij een belangrijke vraag. Welke locaties zijn mogelijk geschikt, voor welke aantallen en welke doelgroepen? Het bureau wordt ook gevraagd sturingselementen te benoemen om het te kiezen ontwikkelscenario te realiseren. In de ontwikkelscenario s komt niet alleen de pijler wonen aan bod, maar ook onderwijs en welzijn, voorzieningen en openbare ruimte en groen. Passend bij de ontwikkelscenario s maken we een actieprogramma inclusief bijbehorend budget. Vooruitlopend op (nader) onderzoek kan uit de eerdere inventarisaties en gesprekken het volgende worden geconstateerd: Op het gebied van zorg en welzijn spelen in Vogelenzang de volgende vraagstukken: eenzaamheid, overgewicht bij kinderen en ouderen, het koppelen vrijwilligers aan vraagzoekenden en (openbaar) vervoer van en naar familie, huisarts, fysio, ziekenhuis en activiteiten. Op het gebied van maatschappelijke voorzieningen gaat het om: krimp aan leerlingenaantal op de school en opvang, overloop naar Bennebroek voor wat betreft school en sport, relatief groot aanbod aan sportvelden,maar mismatch met vraag. Er worden veel activiteiten georganiseerd, maar er ontbreekt afstemming en dit gaat ten koste van de deelname. Er is een beperkt aanbod van commerciële voorzieningen.

9 Op het gebied van openbare ruimte en groen is er de wens voor het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit op enkele specifieke plekken binnen Vogelenzang. Op het gebied van wonen is uitbreiding van de woningvoorraad in het goedkopere segment met behoud van landschappelijke karakter van het dorp veelgenoemd. Maatregelen Parallel aan het onderzoek dat nog gaat plaatsvinden en het actieprogramma dat daaruit voortvloeit, starten we al met de uitvoering van enkele maatregelen die we kunnen zien als laaghangend fruit. Uitgangspunt daarbij vormt de input die gegeven is door inwoners tijdens de politieke cafés, de resultaten van de enquête (zie bijlage 3) en de opbrengst van de gehouden avondschouw openbare ruimte op 14-7-16. Voor de keuze van maatregelen is de Insteek een integrale afweging te maken in samenspraak met inwoners en relevante stakeholders in Vogelenzang. Voorwaarden/ kaders Om Vitaal Vogelenzang het komende jaar succesvol te laten verlopen gelden de volgende voorwaarden: Het projectplan wordt goedgekeurd inclusief budgetaanvraag Er vindt gedegen onderzoek plaats naar het huidige en gewenste DNA van Vogelenzang Er is voldoende (externe) capaciteit en professionaliteit beschikbaar vanuit de vakafdelingen en op het gebied van communicatie en participatie Een actieprogramma dat volgt uit de op te stellen ontwikkelscenario s wordt op intensieve wijze afgestemd met inwoners en relevante stakeholders in Vogelenzang De te nemen maatregelen zijn meetbaar voor wat betreft hun bijdrage aan de vitaliteit Vitaal Vogelenzang is een pilot project en er is voldoende aandacht voor borging van het lerend effect ervan.

10 Welke middelen worden gevraagd? Opdracht aan een te selecteren onderzoeksbureau: sociaal(-geografisch) onderzoek, in kaart brengen van de ruimtelijke opbouw van Vogelenzang, opstellen ontwikkelscenario s inclusief sturingsmogelijkheden voor de realisatie en passend actieprogramma (gereed op 15-3-17) : 25.000. Opdracht aan communicatiebureau: participatie en communicatie (periode 1-11-16 tot zomer 17) : 15.000. Budget voor uitvoering korte termijn maatregelen (quick wins): 40.000 Dekking is voorzien binnen de bestaande budgetten van het begrotingsjaar 2016. Het proces/ projectmanagement vindt intern plaats. Wie besluit waarover Projectwethouder en bestuurlijk opdrachtgever: Nico Heijink Ambtelijk opdrachtgever: Victor Portanger Projectmanager Leonie Campfens is verantwoordelijk voor de aansturing van het project(kern)team en het communicatie/participatietraject. College voert motie raad uit en legt projectopdracht ter goedkeuring voor aan de raad. Raad keurt projectopdracht goed. Raad beslist over keuze ontwikkelscenario, bijbehorend actieprogramma en benodigd budget. Bewoners en stakeholders beslissen over keuzes in de uitvoering van korte termijn maatregelen.

11 Wanneer is het project klaar? Vitaal Vogelenzang is een project waarbij een duidelijke visie, met heldere keuzes en lange termijn horizon van belang zijn. Het vergroten van de vitaliteit in een dorp is niet van de één op de andere dag gerealiseerd. Bepaalde inhoudelijke facetten en maatregelen kunnen natuurlijk wel op de korte termijn worden opgepakt, maar er zijn ook meer dan genoeg onderdelen die een middellange en lange termijn horizon hebben. Daarom is het wenselijk fases te benoemen binnen Vitaal Vogelenzang. Elk met hun eigen doelen, beoogde resultaten en bijbehorende budgetten. In dit projectplan gaat het om de eerste fase die loopt van eind oktober 2016 tot zomer 2017. De volgende onderdelen inclusief planning zijn te benoemen: Formeren project(kern)team: op 15-09-16 gereed Uitvoering maatregelen korte termijn: continue en uiterlijk 1-6-17 gerealiseerd Opstellen onderzoeksopdracht voor te selecteren onderzoeksbureau: gereed op 8-11- 16 Bureauselectie voor onderzoek DNA Vogelenzang: gereed op 22-11-16 Onderzoek, opstellen ontwikkelscenario s en actieprogramma: uiterlijk 15-3-17 gereed Opstellen communicatie- en participatieplan: gereed op 1-12-16 en start werkzaamheden dec 16 - jun 17 Raad kiest ontwikkelscenario, actieprogramma en keurt het benodigde budget goed: mei 17 De raad wordt tussentijds regelmatig geïnformeerd over de voortgang en realisatie via het projectenoverzicht.

Bijlagen

Bijlage 1: Vitaliteit Vitaliteit wordt door Companen 1 in de studie Vitaliteitsimpuls Kleine Kernen in verband gebracht met begrippen als; behoefte aan eigen regie, de mate van sociale binding, woonen leefmilieu, de lokale economie en de ervaren bestuurscultuur. Desalniettemin is vitaliteit een moeilijk te definiëren begrip omdat verschillende leeftijdsgroepen, verschillende eisen stellen aan hun leefomgeving. Hetzelfde geldt voor verschillende leefstijlen. Het is daarom van belang de context en bevolking van een kern in ogenschouw te nemen bij het definiëren van vitaliteit voor de desbetreffende kern. Onderzoek naar de context van een kern en haar bewoners geeft inzicht in de behoeften van de bevolking en wat mogelijk is om de vitaliteit van een kern optimaal te houden. Voornamelijk het niveau en de kwaliteit van commerciële en maatschappelijke voorzieningen, woningbouw en infrastructuur bepalen de vitaliteit van de leefomgeving. Nogmaals wordt erop gewezen dat veel voorzieningen, gevarieerde woningbouw en een complete infrastructuur niet per definitie leiden tot een vitalere kern. De behoeften voor de leefomgeving verschillen per leeftijdsgroep en per leefstijlgroep (zie kader). Om die reden worden hierna de landelijke demografische ontwikkelingen beschreven en de bevolkingssamenstelling van Vogelenzang in dit licht bekeken. Wat voor de een vitaal is, is dat voor de ander niet Maakt het ontbreken van een supermarkt en een huisarts een kleine kern minder vitaal? Dat hangt er maar net vanaf aan wie je het vraagt. Voor gezonde jonge mensen met een auto zijn deze voorzieningen praktisch, maar als ze in de directe omgeving niet voor handen zijn, doet dat voor hen niet noodzakelijkerwijs afbreuk aan de vitaliteit van de kern waarin zij wonen. Voor een oudere die geen auto meer rijdt maakt het ontbreken van deze voorzieningen zijn omgeving onleefbaar omdat hij niet meer zelfstandig in zijn levensbehoeften kan voorzien. 1 Companen (2013): Vitaliteitsimpuls Kleine Kernen

Bijlage 2: Demografische ontwikkelingen Landelijke demografische ontwikkelingen Volgens de landelijke prognoses blijft de bevolking en het aantal huishoudens in Nederland groeien tot 2040 2. Dit terwijl in veel regio s van Nederland rekening gehouden moet worden met forse bevolkingskrimp. De Randstad en andere dichtbevolkte gebieden zullen bevolkingsgroei ervaren terwijl de krimp vooral in dunbevolkte regio s en de periferie zal plaatsvinden. In krimpgebieden zullen leefbaarheidsproblemen toenemen door dalende woningprijzen, leegstand, concentratie van kansarmen en ouderen 3. Voornamelijk door veranderingen in bevolkingssamenstelling als gevolg van vergrijzing en de toename van het aantal alleenstaanden, zullen er grote verschuivingen plaatsvinden in de vraag naar bepaalde typen woningen en voorzieningen. Het toenemende aantal alleenstaanden in jongere leeftijdsgroepen weten zich makkelijker te redden door een vaak grotere mobiliteit en grotere verhuisgeneigdheid dan ouderen. Het aantal ouderen (65 jaar en ouder) verdubbelt tot 2040. Na 2040 zal de groei van het aantal 65-plussers afvlakken. De vergrijzing van de bevolking betekent een toenemende behoefte aan voor ouderen geschikte woningen, zorgvoorzieningen, culturele en recreatieve voorzieningen en andere voorzieningen en voornamelijk in de buurt 4. Door de honkvastheid van ouderen kan dit grote problemen opleveren voor de ouderen in kleine kernen. Demografie Vogelenzang Landelijke demografische trends zijn ook terug te vinden in Vogelenzang. De bevolkingsopbouw van Vogelenzang is sterk aan het veranderen door toenemende vergrijzing en het teruglopend aantal geboortes in het dorp. Zoals te zien in de bevolkingspiramide van 1 januari 2016 is het aandeel jongeren in Vogelenzang zeer laag en zijn de leeftijdsgroepen boven de 45 in grotere aantallen vertegenwoordigd in het dorp. De laatste jaren loopt het aandeel kinderen terug. Uit de leerlingenprognoses van de gemeente uit 2013 wordt bij ongewijzigd beleid in 2030 een krimp van 30% voorzien voor de basisschool van Vogelenzang 5. Met een afnemend aantal geboortes zal de grijze druk de komende decennia sterk toenemen. Migratie buiten beschouwing gelaten, is een sterke 2 Nationaal Kompas (2013): Vergrijzing: Wat zijn de belangrijkste verwachtingen voor de toekomst?; http://www. nationaalkompas.nl/bevolking/vergrijzing/toekomst/ 3 Centraal Bureau voor de Statistiek (2009): Regionale prognose 2009-2040 vergrijzing en omslag van groei naar krimp; https://www.cbs.nl/nr/rdonlyres/52ed5dc2-a6cb-414a-8c35-d3e963b36da4/0/2009k4b15p35art.pdf 4 Planbureau voor de Leefomgeving (2013): Demografische ontwikkelingen 2010-2040 ruimtelijke effecten en diversiteit; http://www.pbl.nl/publicaties/demografische-ontwikkelingen-2010-2040-ruimtelijke-effecten-en-regionale-diversiteit 5 Gemeente Bloemendaal (2013): Leerlingenprognoses en ruimtebehoefte Basisonderwijs

vergrijzing van de Vogelenzangse bevolking te verwachten. In de onderstaande prognosegrafiek is te zien dat het aantal 65-plussers komende jaren sterk zal stijgen. Vanwege sterftecijfers is de prognose onzeker. De bovenste grijze lijn geeft een laag sterftecijfer en de onderste grijze lijn een hoog sterftecijfer. De zwarte lijn geeft het gemiddelde van de twee lijnen. Te zien is dat net als de landelijke verwachtingen tussen de 2035 en 2040 het aantal 65-plussers niet verder zal toenemen in Vogelenzang. Tot ongeveer 2030 is een verdubbeling van het aantal 65-plussers te verwachten ten opzichte van nu.

Bijlage 3: Inventarisatie signalen uit Vogelenzang Highlights enquête Door basisschool de Paradijsvogel en kinderopvangorganisatie Les Petits is recent een enquête verspreid onder de Vogelenzangse bevolking. Zo n 25% procent van de enquêtes is retour ontvangen (ongeveer 250 stuks). Binnen deze 25% is de verdeling van de respondenten als volgt: 40% werkend, 30% gepensioneerd, 10% zonder werk en de rest valt in de categorie overig. Hieronder zijn de high lights van de enquêteresultaten opgesomd: Er is behoefte aan nieuwbouw; starterswoningen, gezinswoningen en voor ouderen Er wordt (over) last ervaren van druk en snel verkeer op de Vogelenzangseweg Overlast door jeugd/hangjongeren ook bij school/gymzaal (weinig sociale controle) Inbraken; behoeft aan meer surveillance/buurtpreventie/wijkagent Behoefte aan een dorpsfeest, bijeenkomen en saamhorigheid creëren Beter open vervoer Toegang bibliotheek; openbaar en toegankelijk voor iedereen Jong en oud verbinden Muzieklessen voor jeugd Speeltuin Behouden Coop Pinautomaat realiseren in Vogelenzang Interesse voor gezamenlijke inkoop: huishoudelijke hulp/onderhoud huis en tuin Veel mensen sporten buiten Vogelenzang Behoefte aan vergroten aanbod van sport en beweging, gezelligheid/ elkaar ontmoeten, creatieve en educatieve activiteiten Veel respondenten (25%) willen zich als vrijwilliger inzetten en mee blijven participeren in Vitaal Vogelenzang Politieke cafés gehouden in het Dorpshuis, interne en externe brainstorms Uit de diverse (in- en externe) brainstorms en verslagen van de politieke cafés vallen in elk geval de volgende gewenste maatregelen te destilleren op korte, middellange en lange termijn: Gewenste maatregelen op korte termijn (laaghangend fruit) 2016-2017 Opstellen plan van aanpak voor een doorstart van het Dorpshuis. Een gemeentelijk coördinator Vogelenzang die zichtbaar is, luistert en verbindt Verbeteren ruimtelijke kwaliteit op enkele specifieke plekken binnen het dorp waaronder de zuidelijke entree.

Aanzicht (ver)oude(rde) plantsoenen verbeteren door middel van plantrenovatie binnen bestand budget Zebra-Zorgboerderij op educatief en sociaal gebied beter benutten voor Vogelenzangse bewoners: nu nog focus op doelgroepen buiten het dorp Grotere integratie van sociale minima; deelname aan beschikbare activiteiten is laag Handhaving van overhangend groenbeleid (opzomeren) Ontwikkelen gezamelijke activiteitenkalender; afstemming data, inhoud en locaties Plekken in Vogelenzang verfraaien door bloembakken en/ of dorpsvlaggen Promotie van (activiteiten in) Vogelenzang via gemeentelijke site en Facebook, B. magazine Opknappen van groen door particulieren (o.a. bewoners en kerk) Inzet budget Bloemendaal samen t.b.v. realisatie ingediende initiatieven zoals herinrichting omgeving school en kinderopvang Koppelen vrijwilligers aan vragenden/ efficiëntere inzet vrijwilligers; professionalisering inzet vrijwiligers Organiseren buurtoverleg tussen gemeente, woningcorporatie en huurders Creëren van (meer) eetplekken voor ouderen Opstellen Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP) inclusief behoefte aan, invulling en financiering van een Integraal Kind Centrum in Vogelenzang Opzetten vervoer voor ouderen (er is een poule vrijwilligers beschikbaar!) Gewenste maatregelen op middellange termijn 2016-2019 Doorstart of gewijzigd gebruik Dorpshuis Opzetten wijkteam Vogelenzang Realisatie Integraal Kind Centrum (IKC) Samenwerking sportverenigingen/ gezamenlijke kantine? Bibliobus/ bibliotheek Verbeteren openbaar vervoer naar Bennebroek, station Hillegom/ Heemstede-Aerdenhout en Haarlem Aanpak problemen als overgewicht en eenzaamheid Herinrichting omgeving school en kinderopvang Aanleg dorpsplein Deken Zondaglaan inclusief ambulante handel Verbinding tussen camping en dorp. Kerkepad beter benutten; pastorietuin openbaar toegankelijk? Vervangen riolering en herinrichting Vogelenzangseweg inclusief parkeerplaatsen en stoepen Gewenste maatregelen op lange termijn vanaf 2019 en verder Herinrichting terrein sportverenigingen/ Dorpshuis Uitbreiding van de woningvoorraad in Vogelenzang met behoud van het landelijke en groene karakter

Bijlage 4: Wensen voor Vogelenzang Een greep uit de wensen van de deelnemers aan de brainstorm op 14-7- 16 op de Zebra- Zorgboerderij: Evenwichtige opbouw van bevolking in Vogelenzang in groene omgeving met huidige gemoedelijke dorpssfeer. Zoek de oplossing niet in groei, maar probeer initiatieven te ontwikkelen door en voor de samenleving van Vogelenzang. Een trots, groen en gastvrij dorp! Een plek voor meer generatie wonen zodat niemand buiten de boot valt. Een dorp om te willen wonen! Vergrijzing is dé kracht van Vogelenzang. Pilot voor rest van Nederland om d.m.v. participatie jong en oud te verbinden. Oud worden doe en wil je in Vogelenzang! Nut de krachten uit in Vogelenzang die er al zijn waarbij verbinding wordt gezocht met jong en oud. Laat verenigingen en clubs elkaar meer opzoeken. Wat zou het mooi zijn als alle Vogelenzangers super trots zijn op hun dorp. Dit kunnen we samen bereiken door samensmelting binnen bestaande verenigingen en voorzieningen. Voor jong en oud!