1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3).

1 Verslag 61e DOSTAG, 27, 28 oktober 2009 -versie 4 nov geel=nl-vraag in DOSTAG, 1. Adoption of Agenda, OJ61 Agendapunt 10 Post EPS presentatie gaat naar DOSTAG62 in januari (conform AI 60.3). 2. Feedback from PB-EO 132 Belangrijkste aandachtspunten voor deze PB EO: Overleg over de Contribution in Kind van Italië voor TROPOMI/S5p Goedkeuring door de PB-EO van het principe van een open data policy Goedkeuring van een call voor een 8 e Earth Explorer missie (EE8); instrument op een 3rd party mission is expliciet onderdeel van de call S5P discussie over in-kind contribution Italië (zie ook agendapunt 7.1) Discussie over redelijke lanceerprijzen 3. Review of Action items, EO(2009)95 Alle voor deze DOSTAG genoemde acties lijken gerealiseerd, de meeste hebben een vervolg. NL: AI 59.4 Laser technology issues: niet gesloten: Geen specifieke presentatie over vergelijk verschillende lasers op DOSTAG60; aparte presentatie gewenst. (Vergelijk b.v. EarthCare en ADM (EarthCare wordt nog steeds in vacuüm geprobeerd, terwijl ADM pressurised de baseline is) Vz stelt voor te wachten op specifieke ADM en EarthCare presentaties en dan de specifieke vragen te stellen. SWARM Calibratie was ook een actiepunt van de vorige DOSTAG (wordt in MAG besproken en teruggerapporteerd) AI 60.2 Actions in response to ESAC recommendations for EE7 candidates is uitgedeeld (hardcopy); AI 60.4 Call for ideas for EO payloads on the ISS: presentatie voorzien op DOSTAG-62 AI 60.7 (feedback op EO related technology activities): De NL vraag is waar/wanneer kunnen ITT's verwacht worden voor 3 e deel "Earth Science challengences"? Off-line met Jörg Langen besproken: Deel van de activiteiten staat in bestaande werkplannen; ander deel komt in nieuwe 2011-2013 workplan; Jörg Callies houdt AS/JC op de hoogte m.b.t. dit laatste. 4.1-4.3 EOEP Developm./Exploit., EO(2009)105-7 4.1 Doc.105: EOPA (Earth Observ. Prep. Activities), EWD (EarthWatch Definition) en IPD (Instrument Pre-Development) 1. EOPA - par.1.2.1 Earth Explorer Core Missions System studies Van de 3 geselecteerde kandidaatmissies Premier, Biomass en CoReH2O zijn de 2 parallelle Fase-A studies in voorbereiding, de industrievoorstellen worden in okt. verwacht, de TEB beziet ze begin nov.; de ITT s voor de aanvullende wetenschappelijke/technologische studies zijn in voorbereiding. In Fase-A worden de ESAC-aanbevelingen meegenomen. Met name probeert ESA voor de verschillende missies een gemeenschappelijke basis en specifieke gemeenschappelijke elementen (zoals baan en visualisatie) te definiëren en te laten ontwikkelen voor E2E performance stimulatoren. DEIMOS (SP) is gecontracteerd om zo een gemeenschappelijke basis en elementen te definiëren. NL: waar eindigt het back-end van E2E performance simulators onder ESA (bij het L1B of L2 product)? Exec: Op vraag van F zal exec zal nagaan of voorlopige lijst EEM8 proposals aan DOSTAG gepresenteerd kan worden. Op vraag van NL: E2E simulator zoveel mogelijk E2E dus inclusief L2. De L2 komt uit de science studies. De industriële systeemstudie gaat t/m L1. M.b.t. CoreH2O campagne (vraag van D): scatterometer tower base metingen zouden voldoende moeten zijn (helikopterdata ter verificatie zijn aanwezig); full airborne instrument is er niet. Post-EPS satelliet configuratie wordt al in fase-0 bepaald (vraag van F); fase A begint met gedefinieerde configuratie. In de uitgedeelde hand-outs van ESAC aanbevelingen voor tech studies (actie 60.2) staan specifieke EOEP (en andere) technologie studies voor zowel geselecteerde als niet-geselecteerde EEM's volgens ESAC aanbevelingen. FLEX heeft grootste lijst tech studies vanwege hoge wetenschappelijk potentieel en komt ook in aanmerking voor in orbit demonstration.

2 - par.1.2.2 Voor Biomass is Soyuz als lanceerder mogelijk, evt. ook Vega; voor Premier en CoReH2O is Vega de eerste keus. M.b.t. PREMIER heeft Zweden officieel getekend voor de fase A studie van het STEAMR submm instrument. Nieuwe deadlines Call for Proposals for Earth Explorer Opportunity Mission EE-8: letter of intent: 1 dec. 2009 full proposal: 1 juni 2010 - par.1.3 Post-EPS fase-0 studies zijn afgerond: presentatie voorzien tijdens DOSTAG62 (januari) - par.1.5 New Ideas. Onder GSP loopt een VU-studie voor een Rayleigh-Brillouin scattering experiment. Verder wordt vervolgoverleg gemeld tussen D/HSF en D/EO over evt. aardobservatiepayloads op ISS voor de realisatie van een Call for Ideas voor klimaatstudies op ISS,. Deze call is inmiddels uit..nb: de call komt van D/HME (niet van D/EO). De presentatie over ASIM (Atmosphere Space Interactions Monitor) het instrument gepland voor de Columbus module in 2013 - staat als AI- 60-4 voor DOSTAG-62 - par.1.7 Technology. De TRP- en GSTP-5 Werkplannen 2010 worden momenteel ge-updatet 3 IPD (intrument Pre-Development) - par.3.3 EarthCare. De mislukte Jena lasertests in vacuüm worden nog steeds onderzocht en hebben nog geen conclusie opgeleverd. Testen van nieuwe diodes in vacuüm (waarbij zorgvuldig alle contaminatie is verwijderd) hebben in zelfde type degradatie geresulteerd. (in lucht treedt geen degradatie op). NB: Voor ADM is nu definitief voor low pressure in-situ cleaning als baseline gekozen (O2 geeft de reinigende werking). Vz: Vraagt of er nog presentatie over lasertechnologieën nodig is. NL vraagt hoelang nog in EarthCare doorgegaan wordt met laser operatie in vacuüm, omdat ADM duidelijk voor pressurised heeft gekozen. B: wil een laserpresentatie; specifieke technologieën voor verschillende missies; UK idem dito Exec: duidelijk dat pressurised betere resultaten geeft; maar nog gecompliceerd waar optimum ligt. Er komt een laserpresentatie (verschillende technologieën, verschillende missies, etc) op een volgende DOSTAG (AI update van AI 59.4). - par. 3.7. support of new-generation instruments ITT voor FLEX type spectrometer voor IOD van FLEX is uit. Bedoeling is tandem vliegen met Sentinel-3. 4.2 Doc.106 STSE (support to Science element), DUE (Data User element) en VAE (Value Added / Market Development element) STSE (zie ook STSE website http://dup.esrin.esa.int/stse/ ) - par.1.1-1.4 Van de gestarte STSE-projecten wordt beknopt goede voortgang gemeld, NL is bij 3 betrokken: WACMOS (ITC lead + KNMI, VU), ICAROHS (DLR lead, KNMI) en Changing Earth Science Network (KNMI is deelnemer); van de laatste is de mid term review van de 12 subprojecten in juni 2010 op het Living Planet Symposium Bij STARS (blz 6) zou exec nagaan of de beloofde afstemming met EUMETSAT al heeft plaats gehad. Exec meldt dat dit zal gebeuren door de project manager (Noorse meteo dienst is trekker, zie STSE website). Of deze relatie zal worden opgebouwd moet worden nagegaan. - par.1.5 Op de EO and Water cycle science conferentie in nov. zijn NL-presentaties van KNMI, ITC, VU, UU, WUR, Alterra, TUD, TNO, FutureWater etc. Op de SOLAS Science conference in nov. zijn NL-presentaties van WUR, TNO, IMAU, NIOZ en RUG - par.1.6 Hier staat een tabel met nieuwe STSE-projecten Pieter Visser is geïnformeerd over(goce+); Ad Stoffelen en Hans Roozekrans zijn geïnformeerd over MicroWat (wind) en SMOS-ice (zeeijs) NL: Er zou na de zomer een aparte QSR komen voor CCI (Climate Change Initiative)!is nu oral. Exec zegt toe dit voortaan te zullen leveren.(regulier QSR in PBEO en dus DOSTAG). Op vraag van B antwoordt exec dat de implementatie van STSE wordt uitgevoerd door de executieve met aanbevelingen van ESAC en interne ESA adviesorganen en andere internationale organisaties. DUE/DUP

3 - par.2.3 Er wordt een lijstje met mogelijk nieuwe DUE-projecten genoemd - par.2.4 In nov. is afsluitende TEMIS-bijeenkomst NL: TEMIS is groot succes; wat gebeurt er na final meeting met TEMIS (vervolg) en andere DUE projecten? Exec. Geen continuering volgens contract meer mogelijk (enkele CCN's zijn al geweest). Exec zal naar andere oplossing zoeken. Vz zal dit punt van continering van DUP projecten in het algemeen ook naar PBEO brengen. VAE - par.3.1 Voortgang wordt gemeld van alle nieuwe VAE-contracten, incl. die met NL-partijen: Crop seed (Terrasphere), Ship info systems (Havenbedrijf Rotterdam) en Transport (Argoss). ESA zou vanaf deze QSR nieuwe indeling aanhouden: "type of services" en "type of markets"; dit is niet gebeurd. Op p.16 wordt ESA-bezoek aan Shell gemeld voor presentatie over gebruik van aardobservatie bij sustainable development Exec: Algemene presentatie aan Shell over ESA en EO services in het algemeen (bewust zijn); land use, land en impact op milieu in het algemeen. 4.3 Doc.107 CM (continuity of missions) en MMGS (multimission ground segment) - par.1.1/1.3.1 Aanpassingen bij Envisat voor baanverlaging in okt.2010 zijn gestart. Het GOMOSinstrument werkt weer iets beter. Deadline voor presentaties Living Planet symposium is 15/11 - par.1.5.5 In vorige QSR is bij Scia een negatieve trend en seizoensafhankelijkheid in de pointing (Envisat attitude) geconstateerd. Mogelijke oorzaak is een discrepantie tussen data model van de STR en het orbit model. Heeft effect op L2 producten. Dit zou worden onderzocht maar in deze QSR wordt alleen bij GOMOS iets over de pointing gezegd. - 1.5.6 Exec meldt dat GOMOS anomaly weer aanwezig is. Wordt over gerapporteerd in januari DOSTAG (AI) - par.1.7.1.1 Op de atmosfeerconferentie in Barcelona in september waren +10 NL-lezingen: SRON, UU, KNMI, RIVM. SCIA HDO/H20 is gepubliceerd in Science. - par. 1.7.1.2 Op de OceanObs conferentie in sept. waren diverse NL-presentaties (NIOZ, IMAU, Deltares, RWS, S&T, MARIS) - par. 1.7.1.4 Op de FRINGE (SAR interferometry) workshop in nov./dec. komen NL-presentaties van TUD en WUR - 1.8 ALOS: Exec meldt dat JAXA ALOS datapolicy wil herzien (vermoeden: commercialisering) NL: Wat is de huidige status m.b.t. de Envisat pointing? Op vraag van NL zegt exec dat in volgende QSR zal een paragraaf komen m.b.t Envisat pointing (AI). Op vraag van B (reprocessing kan misschien wel voor wetenschappelijke gebruikers maar niet voor operationele/sentinel gebruikers) zegt Exec dat reprocessing niets met de satelliet te maken heeft; er komen steeds betere algoritmes voor (L1 en) L2, en er is nog veel te leren. Ook b.v. bij S5P zal steeds noodzaak zijn data te reprocessen; dit zijn nieuwe instrumenten. Exec is verder aan het zoeken naar kostenreducties (IBM -> Linux platforms) zonder de dataproducten aan te tasten. GSCB/LTDP/HMA: NL vraagt om uitstel DOSTAG Review op LTDP Guidelines (Long Term Data Preservation; n.a.v. e-mail d.d. 29 sept.) om gebruikersachterban te kunnen raadplegen. Exec: 12 oktober komt er update, maar het is een levend document; commentaar is welkom ook tot december. Resultaten van de GSCB workshop in juni 2009 staan op CD, die is uitgedeeld, en op web. Nota bene: in doc 121, par. 4 (agendapunt 8.1 Earthnet) wordt nader op LTDP ingegaan, maar is aldaar niet aan de orde gekomen. 4.4 Cryosat-2, EO(2009)108 De tests zijn afgerond en de satelliet is gereed voor transfer naar Baykonur. Lancering nu tentatief gezet op 28/2, vertraging komt door drukte op Baykonur (nationale missies hebben prioriteit). Geen verandering van huidige schedule. Volledige lanceercampagne gaande. D vraagt naar PR activiteiten op volgende DOSTAG. Eind augustus is een cryosfeer workshop gehouden op Groenland, er was geen NL-presentatie. NL-belang is beperkt: levering software door Sat.Serv., data-belang bij bv. IMAU/DEOS. 4.5 GOCE, EO(2009)109 Het gradiometer noise probleem heeft beperkte invloed op de geofysische metingen (ruimtelijke resolutie 120 km i.p.v. 100 km bij zelfde 2 cm geoide nauwkeurigheid, zoals ook al op DOSTAG60 werd vermeld). Inmiddels is performance in bovenste deel bandbreedte met 30% verbeterd.

4 Satelliet positie bepaling (SST instrument) verloopt ook heel goed. Performance van GOCE voldoet alles bij elkaar daarmee aan de meest strenge missie performance eisen. Ondertussen is er wel een serieus probleem (16 oktober) opgetreden: Het lukt niet de satelliet in de nominale DFACS (drag-free control) operationele mode te houden; er is terugval naar FPM (fine pointing) mode. Oorzaak lijkt communicatie (TM/TC) s/w probleem van de ion thruster met de hoofdboordcomputer te zijn. Verder additionele anomalie nl dat mass memory niet goed geleegd kon worden (data ontbraken). Zonder ionpropulsie is s/c gaan dalen. Nu is dmv. s/w patch ion thruster weer in werking; ook mass memory weer okay; altitude is weer hersteld en GOCE is weer in nominale DFC mode. Er is geen overschakeling naar de redundant tak geweest. 1 e MOP wordt nu vervolgd tot eind maart 2010. D vraagt naar oorzaak gradioruis; wanneer 3 e MOP en hoe in relatie met solar activity? Exec: oorzaak gradioruis nog niet duidelijk. Huidige missiebudget gaat t/m MOP2. Afhankelijk van orbit, solar activity, advies scientists, etc zal missie-extentie aangevraagd worden. TUD was actief op de genoemde 3 symposia in juli-sept., Sandra Verhagen zat zelfs in het wetenschappelijk comité van het Rome symposium. Begin 2010 is er een internationale GOCE User workshop met de 1e meetresultaten. NL-belang is groot, zowel industrieel (m.n. koudgas/be, zonnepanelen/ds) als wetenschap-pelijk: datagebruik (o.a. IMAU/ITC), datapre-processing (SRON), baanbepaling (TUD). 4.6 ADM, EO(2009)110 De laser vertoont tijdens tests nu nog maar een geringe energiereductie en ESA denkt dit tijdig te kunnen oplossen, meer info is medio okt. bekend; begin 2010 zijn langdurige lasertests voorzien. Het satellietplatform kende kleine problemen, maar die waren snel verholpen. In vorige QSR was al gemeld dat de marge op was om lancering in april 2011 te halen, deze is nu gezet op nov. 2011. Tijdige beschikbaarheid Vega-raket is groot risico maar daarover wordt niks gezegd (zie ook pt.4.10). Eerste Vega-start (kwalificatie) is op z n vroegst pas eind 2010. In de juni IPC is procurement voor een alternatieve raket aanvaard. Exec: Alle aandacht nu naar (UV) LIC. Low pressure in-situ cleaning optie (er is een minimum hvh O2 nodig om LIC te voorkomen) wordt verder onderzocht. Laser operatie 16 dagen continu (onder low pressure). In allerlei testen is LIC nu volledig afwezig. Een duurtest van hele instrument is na drie dagen afgebroken vanwege (probleem om testkamer schoon te krijgen)..ook hier geen LIC op optische elementen gevonden. Vraag is nu waar de laser energy drop dan wel vandaan komt; mogelijkerwijs door een gecorreleerde verschuiving van spiegels. Nu gaat het nog om long-term no-lic verification. Er komen testen voor duur van 8 weken (waarschijnlijk op FM vanwege schedule). Low pressure in-situ cleaning lijkt nu wel baseline, maar lekproblemen flushing system (factor 5 te hoog) moeten nog opgelost worden. Ervaring wordt opgedaan uit o.a. GOCE missie (ion propulsie). Eerste vluchtlaser waarschijnlijk in maart 2010 beschikbaar. NL: in-situ cleaning nu baseline voor alle lasermissies (ihb ATLID in EarthCare) en is low pressure ook optie voor Atlid? Exec: Wordt in ATLID (voorzien als 'full pressure') als optie onderzocht. NL-belang is behoorlijk, zowel industrieel (zonnepanelen/ds, reactiewiel/be) als wetenschappelijk (KNMI: data gebruik, algoritmes). 4.7 SMOS, EO(2009)111 Satelliet is nu op de lanceerbasis Plesetsk voor lancering met Rockot op 2/11. Het grondsegment lijkt tijdig gereed te zijn. GS: NRT testdata zijn verbeterd en nu van goede kwaliteit; er zijn wel wat data gaps, maar dat is niet erg voor de commisioning fase; wordt opgelost met ECMWF via reruns). NL-belang in SMOS is vooral het wetenschappelijk gebruik (VU, KNMI, WUR, ITC, TUD). 4.8 SWARM, EO(2009)112 Er worden (kleine) problemen gemeld bij de accelerometer, de EFI (Electrical Field Instrument) shock test en het algoritme prototype. Lancering is formeel in 2 e kwartaal 2011 (30/6!), in het IPC-doc. over de raket staat 3 e kwartaal. Op de IAGA Scientific Assembly waren ook NL-presentaties (UU, Earthworks); op de 2e SWARM Science meeting waren NL-presentaties van TUD. Onera wordt ingeschakeld m.b.t. microvibratie probleem (impact op accelerometers). Zij hebben apparatuur om impact lage frequentie te meten. NL-belang in SWARM is: zonnepaneel(ds)/koudgas(bradford) en voor dataprocessing/datainfrastructuur (TUD). 4.9 EarthCare, EO(2009)113

5 De PDR heeft een aantal zaken opgeleverd: voortgang bij platform is goed (al zit totaalgewicht nu op 2025 kg, dus weinig marge), bij het ATLID instrument is de LIC (Laser Induced Contamination) nog niet opgelost (zie ook onder 4.6 ADM) en ook bij 2 andere instrumenten (BBR, MSI) zijn belangrijke zorgpunten gemeld, zo ook bij het Japanse CPR instrument. De lancering is iets opgeschoven (van sept. naar okt. 13) maar dit wordt in de tekst niet genoemd. Er wordt wel melding gemaakt van additional efforts concerning the launcher issue. Vz vraagt naar descoping opties. Exec: optie voor low cost launcher. Bleek niet te gaan vanwege massa, antenneomvang, etc en tegelijkertijd wetenschappelijke eisen overeind houden. I.h.b. dimensies van antenne is besproken met MAG(?). De PDR baseline voldoet dus volledig aan EarthCare scientific objectives. NL-belang is zowel wetenschappelijk (KNMI, RIVM, TUD) als industrieel (Vis-NIR-SWIR optical head van MSI-instrument TNO/DS onder MSI-prime SSTL en zonnepaneel-ds). 4.10 Status of Vega launcher, oral Uitgestelde presentatie van vorige DOSTAG. Procurement van 5 lanceerders in het tijdvak 2011-2013: ADM, LISA PF, IXV demonstrator. Voor SWARM is Vega back-up. Maiden flight gepland voor eind 2010. D vraagt naar launch capacity van Vega (getallen zijn blijkbaar nog niet definitief). B vraagt bovendien naar de algemene specificatie zoals vibratieniveaus, CoM, etc; B vraagt bovendien naar voordelen Vega t.o.v. gevestigde orde. F Ziet tegenstrijdige rapportage: deze presentatie is optimistischer dan wat in de QSRs wordt gemeld (b.v. m.b.t. SWARM). Vz vraagt bovendien hoe zeker de maidenflight is/ welke problemen er nog opgelost (kwalificatie) moeten worden. Exec: Specs worden afgestemd met user requirements (komen in een user manual) Er is criticality voor meerdere missies als ontwikkeling de verkeerde kant opgaat. De kwalificatie start volgend jaar mits het grondsegment okay is (ergens mid volgend jaar bekend). 5. MTG, EO(2009)124 De Fase A extentie (eigenlijk B1) is succesvol afgerond; de ITT voor Fase-B2/C/D is in juli uitgegaan; de contractor wordt eind 2009 geselecteerd. Het doc. meldt wel de voortgang bij enkele technologieaspecten maar het (beloofde) totaaloverzicht ontbreekt. ESA en EUMETSAT lanceerdata zijn niet met lekaar in overeenstemming (bv. lancering 1 e MTG-I is een jaar vertraagd naar eind 2016 en 1 e MTG-S nu medio 2018); bij EUMETSAT is discussie gaande over de missieprioriteiten (instrumentkeuze) en daarover staat niks in de ESA QSR. Vragen NL: 1. Status instrumentkeuze? 2. lanceerdatum ESA: 2015, EUMETSAT 2016 (niet consistent), verzoek volgende DOSTAG volledig planningschema (nu alleen t/m 2010) Exec: Lanceerdatum MTG-I1 (image) is verschoven naar eind 2016 en S1 (sounder) naar 2017; verder afhankelijk van Tender Evaluation Board (TEB). M.b.t. instrumentkeuze is er geen verandering t.o.v. ITT (zowel I-1 als S-1, zie datasheet Annex 2) en kan ook niet worden veranderd zonder redesign van de hele missie (S4 UVN zit er bij). Exec zegt toe voortaan planningschema te leveren in QSR. NL-belang: Gemikt wordt op industriewerk bij vooral de zonnepanelen, instrumenten en koudgas/componenten. 6. Earth Watch Programme 6.1 GSE, EO(2009)114 Geen document op voorhand beschikbaar; document is op eerste dag DOSTAG meeting per e-mail binnengekomen. Promote, Respond en PolarView worden onder EC ; Terrafirma, Marcoast, Forest, Mariss en Food worden onder GSE extensie voortgezet (in afwachting van EC-contract?), maar wat met Risk en Land gebeurt wordt niet gemeld. Ook het beloofde doc. met rapportage van alle user workshops is nog niet uitgereikt. Er wordt door exec verwezen naar de website http://earth.esrin.esa.it/workshops/. PROMOTE final review eind oktober en transfer naar EU project MACC wordt verder gerealiseerd. Exec meldt dat contacten met MyOcean onderweg zijn (zie annex 2, GSE Service Developments, pag.1) NL-belang: NL is vooral betrokken bij pilot services voor atmosfeer (PROMOTE/GAS) en water (MarCoast). In mrt.heeft NL K 810 extra intekening gemeld, bedoeld voor Terrafirma en Food 6.2 Fuegosat, EO(2009)115 Beetje voortgang gemeld nu de 1 e mini-campagne is gestart.

6 Voor het opstellen van het SOW wordt nog steeds gewacht op de input van de HL-Werkgroep. D en F vragen naar resultaten workshop; F wil weten hoe het verder met programma moet. Exec meldt dat details van de workshop op website staan. Verschillende gebruikerseisen (o.a. vulkanen) als input voor missiedefinitie; Wordt volgende DOSTAG gerapporteerd (AI); NL-positie: NL is geen deelnemer in het project. 6.3 Status of the ESA Climate Change Initiative (CCI) (oral) Website: http://earth.esa.int/workshops/esa_cci/ Op 5 oktober is bij ESRIN een CCI infodag gehouden (230 deelnemers). Hierin o.a. informatie over de relatie met GCOS (Global climate Observing System), de 11 ESA ECV's (essential climate variables) en de tenderprocedure. Zie http://earth.esa.int/workshops/esa_cci/. Geo-return target NL is 760 k (NL inschrijving CCI totaal 2 M!!); dat betekent NL in een enkele bijdrage beperkt is tot een maximum van 532 k (70% van de nationale geo-return). Procurementplan is door de IPC goedgekeurd. ITT's op EMITS; closure voor proposals 29 januari 2010. NL maakt zich zorgen dat grote hoeveelheid gevraagde documentatie (zie CCI infodag - een full specification of an operational processing system incl ATDB, DDD, IODD, DPM) science instituten weerhoudt om deel te nemen (en bovendien gaat groot deel funding naar industrie); belang: "scientists should be kept in". F: ondersteunt NL interventie en benadrukt ook dat hierdoor veel geld naar industrie gaat Exec: Ja, veel documentatie nodig (ook voor het validation plan); maar dat is nou eenmaal nodig; Exec zal aan Dohorty (ESA) vragen om hoeveelheid documentatie te reduceren (AI). Leiding zal door Science moeten zijn. Maar Scientists kunnen dan industrie inschakelen. Exec is bereid om per proposal met scientists/industrie (bidder) documentatie af te stemmen. D: vindt de constructie scientists/industrie vreemd: scientist moet industrie vragen om science docs te schrijven. Vz zal DOSTAG zorg om documentation load en verhouding industrie/science aan PBEO melden. 7. GMES Space Component 7.1 GSC, EO(2009)116 Overzicht van belangrijkste ontwikkelingen: - het aangepaste GSC Implementation Plan is in de sept. PB-EO besproken. - de principes van de Sentinel data policy zijn in de sept. PB-EO vastgesteld, uitwerking vindt nu plaats via o.a. het Sentinel Operations Concept en High Level Operations Plan (HLOP). Op 11/9 was een infodag waar de datapolicy veel bijval kreeg behalve van commerciële dataproviders. - de GSC Implementing rules (incl.georeturnregels) zijn door Council aanvaard. - in PB-EO is de nog ongedekte financiering besproken van: lancering/iov B-units van S 1-3, 1 e onderdelen C-units van S 1-3, A-/B-units S-5, Jason-CS en de initiële operaties vanaf 2012; hiervan moeten S-5 en Jason-CS door ESA worden betaald, de overige door de EC en over het bedrag hiervoor (M 563) wordt overlegd tussen ESA en EC - er is een formele dialoog opgestart met lidstaten en EUMETSAT over de lange-termijnoperaties - Bij S 1-3 wordt redelijke voortgang gemeld, in de nov. IPC ligt het S-4 Procurement proposal voor. - de resultaten van de Camelot-studie (KNMI) zijn in de MRD update van S-4, 5, 5P verwerkt. Data policy D geeft aan dat veel value adders problemen hebben met de ESA Sentinel open data policy. F vraagt om proces van implementatie van de data policy in DOSTAG te bespreken. Vz meldt dat dit expliciet bij het mandaat van DOSTAG hoort CH vraagt presentatie van CAMELOT studie in een volgende DOSTAG Exec geeft aan dat niet alle data providers (value adders) problemen met de data policy hebben, maar wel precies de inhoud/duidelijkheid van de policy willen weten; bovendien speelt het allemaal pas in aantal jaren (vanaf eind 2013), zodat bedrijven tijd hebben om zich aan te passen aan de data policy (PBEO en EC kwestie). CAMELOT resultaten zullen worden gepresenteerd in januari of april DOSTAG (AI). M.b.t. S5P (pg 14): - reactietermijn op RFQ (naar DS) voor SWIR / IEU was tot 24 september verlengd; proposal evaluatie is 28 september gestart. Tender Evaluation Board (TEB) voorzien eind oktober 2009. - aanbod van ASI voor in-kind levering van IUE-delen wordt juridisch en beleidsmatig bezien - de ITT voor het platform wordt nu medio okt. verwacht - de Adviesgroep (MAG) heeft in sept. 2 e sessie gehouden, m.n. over de MRD update en identificatie van de L2 producten rekening houdend dat de S5P niet aan alle MRD requirements van

7 de S5 voldoet. Er is actie (begin 2010) aan MAG om een lijst te genereren van S5P L2 producten op basis van de instrument capabilities. NL-belang richt zich vooral op de atmosfeerinstrumenten op S5p en Sentinels-4&5, beoogd werkpakket voor Sentinels 1-3 is vergelijkbaar (zonnepanelen, reactiewielen, zonnesensors). 7.2 Sentinel-1, EO(2009)117 Voortgang is redelijk. Raketkeuze (Soyuz of Zenit) is nog niet gemaakt. Het industrieteam is compleet. Exec meldt flink uitstel (iets van een jaar later dan in doc.) van lanceerdatum. Wordt class A change voor industrie (vertraging wordt aan industrie vergoed); er is nog geen commitment met industrie. Nieuwe lanceerdatum komt in volgende QSR. Exec meldt verder vertraging launch dates van alle drie B-units vanwege financiële problemen. Productie van B units gaat in normaal tempo door; eventueel storage tot lancering. NL-belang was gericht op zonnepanelen (DS), reactiewiel (BE) en zonnesensoren (TNO/BE). Echter is alleen het zonnepaneel-contract binnengehaald, de andere gingen naar D; daarnaast wordt Sat.Serv. genoemd bij de TM/TC en de EGSE. 7.3 Sentinel-2, EO(2009)118 Voortgang is redelijk o.b.v. nieuwe schema met lancering half jaar later dan oorspronkelijk gepland, mei 13; wel worden diverse problemen gesignaleerd. Het industrieteam wordt langzaam compleet (is bij S-3 al verder!). Raketkeuze is tussen Rockot en Vega, door Arianespace is meer info over Vega beloofd. NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen en zonnesensoren, naast het instrument. In de Procurement-lijst staat NL nu bij de zonnepanelen (DS) en bij E/GSE (DS/Sat.Serv.); reactiewiel en zonnesensor staan nog open 7.4 Sentinel-3, EO(2009)119 Voortgang is goed o.b.v. nieuwe schema met lancering half jaar later dan oorspronkelijk gepland: apr. 13. Het industrieteam is bijna compleet. Raketkeuze is tussen Rockot en Vega, door Arianespace is meer info over Vega beloofd. NL-belang is gericht op zonnepanelen, reactiewielen en zonnesensoren. In de Procurement-lijst wordt NL nu genoemd bij de zonnesensor (TNO) en bij enkele instrumenten (Sat.Serv., TNO, Tecnovia), maar niet bij de zonnepanelen (naar F) en reactiewielen (naar D). 7.5 Ground segment, EO(2009)120 De PDR van de Coordinated Data Access System (CDS) is succesvol afgerond. Elke Sentinel heeft specifieke Payload Data Grond Segment (PDGS) elementen. Mogelijkerwijs station front-end processing gemeenschappelijk. Het Sentinel facilities procurement plan zou al in IPC behandeld zijn maar is nog niet in IPC geweest. Multi-missie PDGS valt onder verschillende funding programma's namelijk EOEP, Earthnet en GSC. Par. B (p. 6), data access: D vindt data access tot alle projecten niet bevredigend; vraagt of afstemming met EU hierover mogelijk is. Exec: Afstemming verzoek van services nu gaande, maar alle cross-links zijn nog niet voor alle projecten duidelijk. Een knelpunt ligt bij de budgettering, waarbij EC de prioritering bepaald. Vz zal issue over data access naar PBEO brengen. NL-belang is primair gericht op de atmosfeer- en waterbeheerdiensten. 8. Earthnet, EO(2009)121 Geen opmerkingen. NB Bij OMI (p.6) had verwezen moeten worden naar doc.125 i.p.v. doc.126. 8.1 Third party Approved missions Evaluation report 2009, EO(2009)125 ESA stelt voor alle huidige TPM s te verlengen, incl. het mirror-archive van de OMI-data (Cat-1). Er is voldoende budget hiervoor. GOSAT is in laatste stadium van commissioning fase. Distributie van L1 producten wordt eind oktober verwacht, L2 producten (CO2, CH4 kolommen en cloud coverage) vanaf januari 2010. Voor OCO follow-up missie (nu in onderzoek bij NASA) zal ESA relevant ground segment support geven voor EU OCO gebruikers. B protesteert heftig over statement in QSR dat bestaande missies ondersteuning krijgen totdat nieuwe missies komen i.v.m. data continuïteit, cross validation, etc. Exec: ja, dat is zo. Vz concludeert dat DOSTAG de aanbevelingen (alle TPMs verlengen) van Exec bekrachtigt. NL-positie: Akkoord. 8.2 Third party Candidate missions Evaluation report 2009, EO(2009)126

8 Omdat veel kandidaat TPM s nog in evaluatie zijn, wordt nu maar 1 nieuwe TPM voorgedragen: Jason-3 (altimeter metingen van oceaanoppervlak, windsnelheid en golfhoogte). De bekende reden voor verlenging is om inzicht te krijgen in variabiliteit van oceaanoppervlak topografie. EUMETSAT voegt daar nog o.a. het belang m.b.t. klimaatverandering via bepaling gemiddeld zeeniveau aan toe. Van belang voor samenleving en levert bovendien veel nieuwe science op. Exec vraagt DOSTAG om approval. UK is enigszins verbaasd omdat scientists sowieso al toegang hebben tot data van Jason-3 Exec: Nee, het is geen duplicatie; door deze bijdrage als 3rd party missie kunnen nieuwe producten worden ontwikkeld en eventuele gaps uit het verleden worden voorkomen. Daarnaast stelt UK dat opvoeren van Jason-3 als iets nieuws opmerkelijk is omdat ook Jason-1 en 2 beschikbaar zijn gesteld. Exec meldt dat het nu wel anders ligt, maar UK meent van niet. D vraagt zich af waarom alleen maar een enkele nieuwe missie wordt voorgesteld en wil lijst van kandidaatmissies voor toekomst. Exec: EnMap, GCOM, ALOS follow-on, LDCM, OCO follow-on, Venus, en andere; en ja, er kan plan komen, maar dat is aan verandering onderhevig. B vraagt of budget ook naar ontwikkeling gaat hetgeen B niet wenst. Exec stelt dat zo'n harde uitspraak op voorhand niet handig is. Vz concludeert dat DOSTAG de aanbevelingen van Exec (Jason-3 als nieuwe 3rd party mission) bekrachtigt. Er is voldoende budget hiervoor. NL-positie: Akkoord. 9. MetOP Annual status report, oral, dus geen doc. Bij EUMETSAT is gemeld dat GOME-2 last heeft van degradatie; de oorzaak is nog onbekend en wordt bestudeerd, ook wat evt. nog gedaan kan worden om de GOME instrumenten voor Metop-C en B te verbeteren op dit punt. De andere instrumenten hebben weinig tot geen problemen. Het HRPT-probleem (NOAA High Rate Picture Transmission) op MetOP-A is verholpen op MetOP-B en C. Exec: METOP-A operaties zijn al tijden nominaal. Voor het GOME degradatieprobleem (vergelijkbaar met SCIA) wordt task force ingesteld. EUMETSAT is in onderhandeling met NOAA voor Antarctica data aquisitie. HRPT stralingsproblemen (south atlantic anomaly wordt nu uitgesloten voor data). METOP-B: lanceerdatum 2012 (een jaar vertraagd); METOP-C: 2016 (Post- EPS zal er zeker niet zijn voor 2018). 10. Post-EPS Status and Next steps, oral In doc.105 (p.10) word een beknopt overzicht gegeven van status en planning bij Post-EPS. Bij EUMETSAT is gemeld dat Fase 0 bijna is afgerond, in december vindt de afsluitende review plaats. Fase A gaat in januari 2010 van start en duurt tot herfst van 2011. In fase A worden verdere haalbaarheid-studies gedaan naar de verschillende missies, worden kostenschattingen gemaakt en wordt uiteindelijk definitief besloten over inhoud (missies), kosten en uitvoering van het programma. Samenwerkingsverbanden (met ESA, NOAA, CNES en DLR) zullen verder vorm gegeven worden. De lijst met missies die in fase 0 zijn onderzocht zal ook de baseline zijn voor fase A. Landen hebben meer info gevraagd over single vs dual ( split ) satellietconfiguratie. Er is uitgebreide discussie over de instrumentkeuze. Het DWL instrument is voorlopig in de wacht gezet (wachtende de demonstratie van ADM) maar is mogelijk toch niet geheel uit beeld in het Post-EPS programma. Next meeting: In ESA HQ Parijs op 27 en 28 januari 2010.