Wat is nieuw in GPR Gebouw 4.3? Versie mei 2016 In GPR Gebouw 4.3 zijn de actuele ontwikkelingen op het gebied van duurzaam bouwen opgenomen. De belangrijkste wijzigingen zijn een nieuwe EPG NV-rekenkern voor de bestaande woningbouw en integratie van circulariteit en biobased in het thema Milieu. In deze notitie vindt u een overzicht van alle wijzigingen binnen GPR Gebouw 4.3, een antwoord wat dit in de praktijk voor u betekent én een inkijkje in de lopende ontwikkelingen. Thema Energie Nieuwe EPG NV-rekenkern inclusief Nader Voorschrift Voornaamste verandering is de nieuwe EPG NV-rekenkern (NEN 7120, inclusief het Nader Voorschrift) voor de bestaande woningbouw. Hiermee kan, op de van GPR bekende snelle wijze, de energie-index (EI) van een woning of woongebouw worden berekend. U kunt eenvoudig scenario s doorrekenen, waarbij u direct het effect op de GPR score en andere KPI s ziet. Zo wordt in beeld gebracht wat het effect van de genomen maatregelen is op de energielasten. Naast de indicatieve EPG NV-berekening is het ook mogelijk om resultaten uit een externe berekening over te nemen. Indicatieve EPG-berekening geactualiseerd De indicatieve EPG-berekening voor nieuwbouw woningen en utiliteit is geactualiseerd. De wijzigingen als gevolg van de isolatienorm NEN 1068 C1 en de ventilatienorm NEN 8088 C2 zijn hierin verwerkt. Deze wijzigingen hebben een duidelijk effect op het berekende primair energiegebruik. De berekening van de GPRscore is daarop aangepast, zodat de scores in de meeste gevallen op hetzelfde niveau liggen als in versie 4.2. CO2-emissiereductie als resultaat bij 1.1 Energieprestatie De CO 2 -emissiereductie die bij subthema 1.2 Energieprestatie, aanvullend wordt gewaardeerd, wordt nu direct als resultaat bij 1.1 Energieprestatie getoond. Het volstaat dus om daar het reductiepercentage af te lezen, en daarna de juiste keuze in te vullen bij 1.2.2 CO 2 -emissiereductie t.o.v. niveau 2006. Energie: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Ten opzichte van GPR Gebouw 4.2 (ISSO 82.3) geldt voor bestaande woningen dat met name grotere woningen en mechanisch geventileerde woningen lager kunnen scoren met de EPG NV. In extreme gevallen kan het tot 0,5 punt schelen in de score op subthema 1.1. Als bij nieuwbouw woningen de gegevens uit een externe energieprestatieberekening zijn overgenomen, dan kan voor versie 4.3 de score op subthema 1.1 tot 0,2 punt hoger uitvallen. In GPR Gebouw 4.3 wordt bij de inijking van de score rekening gehouden met meest recente correctiebladen, met een hoger toelaatbaar primair energiegebruik als gevolg. Bij het updaten van een 4.2-berekening naar versie 4.3 dient u binnen de energieprestatieberekening bij de tab ventilatie het type ventilator(en) te controleren. Deze keuze is nieuw in GPR Gebouw 4.3 en heeft een groot effect op de score. Voor nieuwe utiliteitsgebouwen geldt iets vergelijkbaars, maar daar is het effect op de score afhankelijk van de functie en kan zowel iets hoger als iets lager uitvallen. Bij bestaande utiliteit is er geen verschil in score tussen versie 4.2 en 4.3. Pagina 1 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777
Thema Milieu Levensduur bedrijfsgebouwen, sporthallen en zwembaden aangepast naar 50 jaar De standaardlevensduur binnen de voorbeeldberekeningen van bedrijfsgebouwen, sporthallen en zwembaden is aangepast van 40 naar 50 jaar. De levensduur is hiermee gelijkgetrokken met die van de overige utiliteitsgebouwen, en komt overeen met het advies in de bepalingsmethode. De scorebepaling is hierop aangepast. De verlenging van de standaardlevensduur levert dus geen hogere milieuscore op. Afwijken van de standaardlevensduur mag, mits onderbouwd. Gebruik hierbij het rapport Richtsnoer Specifieke gebouwlevensduur. Gebruikers die straks een met versie 4.2 gemaakte berekening van een bedrijfsgebouwen willen updaten naar versie 4.3, dienen alert te zijn. Als deze berekening met NMD 1.7 is gemaakt, verandert de waardering in versie 4.3. om de oude waardering weer terug te krijgen, moet de levensduur in dat geval met 10 jaar worden verlengd. Bij twijfel kunt u contact opnemen met W/E adviseurs. Nieuw subthema: Circulair materiaalgebruik In de bouwwereld komt steeds meer aandacht voor de grondstoffenproblematiek en het circulaire denken. Omdat deze onderwerpen niet volledig worden afgedekt door de MPG (subthema 2.1), wordt in GPR versie 4.3 een apart subthema hieraan gewijd. Dit nieuwe subthema 2.2 Circulair materiaalgebruik is een doorontwikkeling van het subthema 2.2 Milieuprestatie aanvullend uit GPR Gebouw 4.2. Bij circulariteit van gebouwen gaat het over de kringloopgedachte, dus het sluiten van kringlopen en daarmee het voorkomen dat we eindige grondstoffen afdanken. Dat kan op alle niveaus, van materiaal en product tot en met gebouw. En zowel voor materialen als voor energie en water door gebruik te maken van duurzame, oneindige bronnen, met de zon als meest bekende. Het maken van kringlopen is met materialen mogelijk door grondstoffen te gebruiken die in de natuur weer aangroeien in de tijd dat ze in een gebouw als materiaal van waarde zijn. En als dat niet volledig lukt met deze hernieuwbare grondstoffen, dan kunnen we circulariteit bereiken door producten en methoden te gebruiken die ervoor zorgen dat hergebruik na beperkte bewerking in een volgende toepassing mogelijk is. Ook door de andere thema s van GPR Gebouw loopt circulariteit als rode draad. Gebouwen zijn van oudsher al producten die lang mee moeten kunnen, en de kans dat de levensduur langer is neemt toe als die gebouwen fijn zijn voor mensen. En juist daar ligt in GPR gebouw de nadruk op, met thema s als gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. De volgorde in de cyclus input, beheer en output is aangehouden als volgorde bij de maatregelgroepen: Hergebruik producten Circulaire materialen (biobased of secundair) Hout uit duurzaam beheerde bossen Bouwmethode, afgestemd op efficiënt materiaalgebruik Bouwmethode, afgestemd op meerdere cycli Bij het opstellen van de criteria is getracht de inspanning (zoals uittrekwerk) per maatregelgroep beperkt te houden. Omdat voor velen het thema circulariteit betrekkelijk nieuw is, hebben we veel aandacht besteed aan de criteria en toelichtingen. Gericht op maximale duidelijkheid zijn consequent bij de korte helpteksten de criteria beschreven, en bij de lange helpteksten de toelichting op de maatregelgroep of de criteria. Vanwege het belang van circulariteit bij het beperken van de milieubelasting heeft dit subthema een zwaardere weging gekregen (300 punten, was 200), en de MPG-berekening iets minder zwaar (500 punten, was 600). Grijs en hemelwater als circulair geclassificeerd in subthema 2.3 Water Binnen het subthema 2.3 Water is circulariteit geïntroduceerd door het gebruik van grijs en hemelwater als circulair watergebruik te classificeren. Milieu: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Door de andere weging van de subthema s binnen Milieu (2.1 Milieuprestatie van 600 500 punten, 2.2 Circulair materiaalgebruik van 200 300 punten) is de invloed van de MPG-berekening op de score iets kleiner geworden. Omdat bij subthema 2.2 nu wordt gewerkt met gradaties. Bij elkaar levert dit voor nieuwbouw meer Pagina 2 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777
mogelijkheden op om tot een hoge(re) score te komen op het thema Milieu. Door de veranderde maatregelen is dit lastig te kwalificeren, maar een verbetering van 0,5 punt is haalbaar. Bij bestaande bouw zal de score gemiddeld juist wat lager kunnen uitvallen. Door de reeds afgeschreven milieubelasting is de score op subthema 2.1 vaak goed, terwijl het voor bestaande bouw bij subthema 2.2 lastiger is om punten te halen. Door de andere weging van de subthema s zal de score op Milieu iets kunnen zakken. In extreme gevallen tot 0,5 punt. Thema Gezondheid Betere aansluiting op eisen voor Frisse Scholen De onderwijsfunctie sluit nu beter aan op de eisen voor Frisse Scholen wat betreft spuivoorzieningen en verlichtingssterkte. Utilitaire functies gewijzigd bij daglichttoetreding in relatie tot visueel comfort Bij alle utilitaire functies zijn enkele kleine wijzigingen doorgevoerd bij daglichttoetreding in relatie tot visueel comfort (3.4.3). Helptekst ventilatiesysteem met akoestische maatregelen aangepast Bij woningbouw is de helptekst van een ventilatiesysteem met akoestische maatregelen aangepast aan de actuele eis in het Bouwbesluit. Proceskwaliteit geüpdatet met gezondheidsaspecten Binnen Proceskwaliteit is aandacht besteed aan de gezondheidsaspecten van het aanbrengen van isolatiesystemen. Gezondheid: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Door de relatief kleine wijzigingen zal het verschil in score tussen versie 4.2 en versie 4.3 minimaal zijn. Thema Gebruikskwaliteit Informatieteksten De informatieteksten zijn aangevuld en aangescherpt. Nieuwe maatregel Bezoekbaarheid: overbruggen van niveauverschil naar de entree Bij 4.1 Toegankelijkheid is voor alle functies bij Bezoekbaarheid het overbruggen van niveauverschil naar de entree als maatregel toegevoegd. Maatregelen op- en aantrede van trappen verwijderd Bij 4.1 Toegankelijkheid zijn bij de invoer op basis van losse maatregelen de maatregelen eruit gehaald die geen onderdeel uitmaken van het basispakket Woonkeur. Daarmee is de waardering op basis van losse maatregelen weer gelijkgetrokken. Het betreft de op- en aantrede van trappen. De Bouwbesluit-eis is hier voor Woonkeur basis voldoende. De maten uit het Handboek voor Toegankelijkheid worden nog wel als aanbeveling meegenomen in de informatieteksten. Gebruikskwaliteit: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Door de relatief kleine wijzigingen zal het verschil in score tussen versie 4.2 en versie 4.3 minimaal zijn. Alleen als het overbruggen van een niveauverschil naar de entree de zwakste schakel blijkt te zijn, kan de score dalen. Pagina 3 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777
Thema Toekomstwaarde Informatieteksten De informatieteksten zijn aangevuld en aangescherpt. Criteria traplift aangepast Bij 5.1 Toekomstgerichte voorzieningen zijn bij alle verdiepingen in het gebouw zijn eenvoudig bereikbaar te maken voor rolstoelgebruikers de criteria voor een traplift aangepast. Deze waren afgestemd op een rolstoellift. Toekomstwaarde: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Door de relatief kleine wijzigingen zal het verschil in score tussen versie 4.2 en versie 4.3 minimaal zijn. Thema Proceskwaliteit Validatie Assessor toegevoegd De validatie door een Assessor is toegevoegd als procesmaatregel. Gezondheidsaspecten aanbrengen isolatiesystemen Binnen Gezondheid is aandacht besteed aan de gezondheidsaspecten van het aanbrengen van isolatiesystemen. Proceskwaliteit: scorevergelijking versie 4.2 en 4.3 Door de relatief kleine wijzigingen zal het verschil in score tussen versie 4.2 en versie 4.3 minimaal zijn. Pagina 4 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777
Wat betekent de overgang van GPR Gebouw 4.2 naar 4.3 voor u? Omdat GPR Gebouw 4.3 voor een groot deel overeenkomt met GPR Gebouw 4.2, is het mogelijk om bestaande 4.2-gebouwen, inclusief alle berekeningen die daaronder vallen, te updaten naar versie 4.3. U krijgt de mogelijkheid om een back-up van het bestaande Gebouw te maken. Dit gaat niet ten koste van uw gebouwbundel. Het wordt aangeraden om de geüpdatete berekeningen daarna goed te controleren. Een deel van de maatregelen, zoals binnen subthema 2.2 Circulair materiaalgebruik is namelijk anders dan in versie 4.2. De invoer van een indicatieve energieprestatie-berekening bij bestaande woningbouw wordt zelfs helemaal niet overgenomen, omdat hier een volledig andere rekenmethodiek is toegepast: EPG NV in plaats van ISSO 82.3. U kunt een 4.2-berekening ook als basis gebruiken voor een nieuwe 4.3-berekening. Effect op de resultaten Thema Energie: Bij nieuwbouw zijn de rekenregels voor de energieprestatieberekening geactualiseerd. Dit levert vooral bij ventilatie een ander primair energiegebruik op, maar in de berekening van de GPR-score wordt dit verschil gecorrigeerd. Het netto-effect zal in de meeste gevallen klein zijn. Door toepassing van een andere rekenmethodiek bij het berekeningen van de energieprestatie voor de bestaande woningbouw, zullen daar verschillen in scores kunnen optreden. Thema Milieu: de MPG-berekening weegt iets minder zwaar door in de score op Milieu (500 in plaats van 600 punten), en circulair materiaalgebruik iets zwaarder (300 in plaats van 200 punten). Afhankelijk van de berekening kan het effect enkele tienden van een punt zijn. Overige thema s: het effect op de score is minimaal. MIA financieringsvoordeel MIA 2016: voor nieuwe aanvragen geldt dit jaar nog versie 4.2. De milieulijst 2016 zegt over de controleberekeningen bij oplevering: binnen drie jaar na afgifte van de op meldingsdatum afgegeven rapportage wordt dezelfde GPR Gebouw versie al bij de aanvraag gebruikt, binnen vier jaar de volgens de op dat moment geldende maatlat van GPR Gebouw. Aanbestedingen Bij lopende trajecten, zoals aanbestedingen, adviseren we de versie aan te houden die is gebruikt om afspraken mee te maken. GPR Certificaten Gaat een GPR Certificaat aangevraagd worden, dan is het een overweging om over te stappen naar versie 4.3. Het certificaat wordt dan afgegeven voor de op dat moment meest actuele versie van de software. Meerkostennotitie Binnen enkele weken verschijnt een actualisatie van de meerkostennotitie, waarbij we de meerkosten van de ambitieniveaus 7, 7,5 en 8 in beeld brengen ten opzichte van het referentie nieuwbouwniveau. Pagina 5 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777
Later dit jaar Duurzaamheidsprestatie Gebouw (DPG) De Duurzaamheidsprestatie Gebouw (DPG) wordt toegevoegd aan het resultatenblad van GPR Gebouw. De DPG is een optelsom van de totale milieubelasting als gevolg van het gebouwgebonden energie- en materiaalgebruik, weergegeven in één getal. Door energie en materiaal gezamenlijk te beschouwen, wordt het eenvoudiger om op het gebied van duurzaamheid te optimaliseren. De huidige energie- en milieuprestatieberekeningen (subthema 1.1 en 2.1) dienen als basis voor de DPG. De resultaten worden op verschillende manieren gepresenteerd: - De oude CO 2 -emissie monitor wordt vervangen door de klimaatmonitor, waarbij voor het berekenen van de CO 2 -emissie de gehele levensloop van de energiedragers wordt meegenomen. - De DPG-monitor, die alle milieueffecten beschouwt. - Resultatenscherm met de themascores van GPR Gebouw, volgens de DGP-benadering. Hierbij worden de scores op het thema Energie en het subthema 2.1 Milieuprestatie vervangen door een DPG-score (rapportcijfer 1 10), en wordt het mogelijk om een integrale ambitie te stellen voor energie en materialen. BENG De BENG-indicatoren worden als resultaat van de energieprestatieberekening (subthema 1.1) weergegeven. Daarnaast zullen we inzicht geven in de gevolgen van BENG voor de ambitiestelling met GPR Gebouw. GPR Sporthal en Zwembad Binnen deze release vallen alle gebruiksfuncties die onderdeel uitmaken van de standaard GPR Gebouwlicentie. De versie 4.3-release voor GPR Sporthal en Zwembad volgt ook later dit jaar. Pagina 6 van 6 www.w-e.nl T 030-677 87777