Programma Burkina Faso 1. Context analyse Burkina Faso is een land met veel armoede en een hoge werkloosheid (website Nederlandse Ambassade). Uit de inventarisatiemissie van november 2008 is gebleken dat er op dit moment nog geen goede structurele sportstructuur bestaat, ook is er relatief weinig kennis en aandacht voor het gebruik van sport voor ontwikkelingsdoeleinden (inventarisatiemissie MDF, november 2008). Naar aanleiding van de missie in Burkina Faso vond er op 19 november 2008 een workshop plaats om, samen met geïnteresseerde Nederlandse organisaties 1, te inventariseren op welke wijze de Nederlandse aansluit bij de lokale vraag die in Burkina Faso geformuleerd is. Deze Nederlandse input is tijdens de workshop voor de programmaformulering van 26 januari 2009 in Burkina Faso besproken. Aan de hand van de identificatiemissies in november 2008 en januari 2009 werden in Burkina Faso enkele concrete vragen en doelen geformuleerd; - Het opzetten van een duurzame sportstructuur met meer betrokkenheid van de lokale gemeenschap; - Het meer inzetten van sport voor sociale doeleinden; - Meer aandacht voor meisjes / vrouwen ter versterking van hun positie - Het versterken van lokale organisaties ten behoeve van bovenstaande maatschappelijke veranderingen. Er gaat een duidelijke voorkeur uit naar het versterken van lokale organisaties die al bestaande initiatieven op het gebied van sport en/of ontwikkelingssamenwerking ontplooien. Uit de inventarisatie blijkt dat weinig buitenlandse partijen in Burkina Faso actief zijn op het gebied van sport en ontwikkelingssamenwerking. In elk geval bekend zijn: de Nederlandse Sportalliantie (NSA) en Coaching for Hope. De NSA verleent al geruime tijd ondersteuning aan de lokale organisatie INJEPS die leraren en jeugd onderricht op het gebied van sport teneinde meer aandacht en kennis over te brengen op het gebied van gender en HIV/Aids. Coaching for Hope is een UK-based organisatie die voetbal gebruikt om HIV/Aids onder de aandacht van jongeren te brengen en hen meer zelfvertrouwen te geven. Uitgaande van deze bevindingen, de zwakke infrastructuur in Burkina Faso en de slechte ontwikkeling van sport op districtsniveau maken een centrale aanpak van het programma via het nationaal olympisch comité, de bonden (verzorgen zelf geen opleidingen) of jeugdorganisaties niet verstandig. Voor het programma in Burkina Faso is vanwege de volgende redenen voor een centrale aanpak via INJEPS gekozen; - Er zijn in Burkina Faso weinig goed ontwikkelde lokale sportinitiatieven; - INJEPS werkt nauw samen met andere lokale partnerorganisaties en is op de hoogte van sportontwikkeling in de verschillende regio s; - INJEPS heeft al tien jaar een goede samenwerking met de NSA; - INJEPS is een organisatie die in staat is om het programma grotendeels zelf te organiseren en uit te voeren. Door het versterken van INJEPS zou deze organisatie in staat moeten zijn om binnen een paar jaar structureel goed sportaanbod te kunnen leveren dat moet bijdragen tot gewenste maatschappelijke veranderingen: een sterkere positie van groepen jongeren, meisjes en vrouwen. Om een structureel goed sportaanbod te kunnen leveren zal INJEPS naast hun huidige samenwerkingspartners ook nieuwe samenwerkingsverbanden aan moeten gaan met scholen, bonden, de overheid en andere organisaties. Dit betekent dat INJEPS een sleutelorganisatie zal worden in het sportaanbod op 1 NSA, KNVB, DCDD, Women Win, The Spirit of Sport, Nevobo en NOC*NSF
scholen en in de wijken en een belangrijke regulator zal zijn voor het aanbieden van informatie en kennis aan jongeren via deze kanalen. 2. Programmadoelstellingen Voor het programma in Burkina Faso zijn de volgende gezamenlijk doelstellingen geformuleerd 2 : - Er is een lokale en duurzame sportstructuur opgezet t.b.v. sociale en community ontwikkeling - Meisjes zijn geïntegreerd in het sportprogramma en hun positie is versterkt - Gehandicapten worden uit hun isolement gehaald d.m.v. speciale sportprogramma s 3. Het landenprogramma Burkina Faso Als onderdeel van het totaalprogramma Sportcoalities aan de slag is er voor Burkina Faso (BF) een meerjarig uitvoeringsprogramma geformuleerd op basis van de het beleidsdoel: Het verbeteren van de positie van groepen jongens, meisjes, vrouwen en gehandicapten door middel van de inzet van sportactiviteiten. De centrale organisatie in dit programma is INJEPS. Zij zien vooral mogelijkheden op het gebied van onderwijs en sport for all activiteiten in de verschillende regio s (zie bijgevoegd projectplan). INJEPS zal in samenwerking met haar lokale partnerorganisaties in vijf regio s amateursportcompetities starten waarbij 4 sporten worden ingezet, namelijk: voetbal, handbal, volleybal en basketbal. De belangrijkste hoofdactiviteiten van INJEPS zijn: 1. het opzetten van amateursportcompetities voor jongeren, met name ook voor meisjes; 2. Het opleiden van kader: scheidsrechters en begeleiders. Hierbij vraagt INJEPS ondersteuning van Nederlandse ; 3. Het bewerkstelligen van een samenwerking tussen lokale overheid, scholen en andere relevante organisaties op het gebied van sport en onderwijs. INJEPS kan de activiteiten met eigen capaciteit uitvoeren, maar om deze activiteiten van goede kwaliteit te laten zijn hebben zij ondersteuning nodig op het gebied van Train de Trainers en het opleiden van Scheidsrechters. INJEPS heeft te kennen gegeven dat zij hiervoor graag technische assistentie uit Nederland voor verkrijgen. Sportbonden, maar ook andere organisaties die een goede kwaliteit sporttechnische ondersteuning kunnen bieden kunnen zich hierop inschrijven. Daarnaast is INJEPS ook op zoek naar additionele fondsen voor de programma-implementatie van haar Sport for All in de regio s. INJEPS beschikt over minimale kennis en ervaring betreffende fondswerving. Zij zoeken een Nederlandse organisatie die hen hierbij kan begeleiden en die kennis kan overdragen om de organisatie te versterken. 3 Nederlandse ondersteuning Ondersteuning bij capaciteitsbouw en coördinatie Binnen het programma is er vraag naar een Nederlandse organisatie die de kwaliteit en de voortgang zal bewaken met betrekking tot de Nederlandse inzet, de capaciteitsversterking van INJEPS zelf, het effect op de kwaliteit van de Sport for All activiteiten en het hogere doel van het programma Deze rol kan per definitie niet ingevuld worden door de organisatie(s) die de sporttechnische assistentie zal verlenen. De organisatie zal in het kader van capaciteitsopbouw invulling dienen te geven aan de facilitering, coördinatie en monitoring van het programma: 2 Voor meer informatie over de activiteiten die tot deze doelstelling moet leiden, zie het format in hoofdstuk 7 3 Zie voor gedetailleerde informatie de bijlage projet Sport et Developpement 2009 2011 2
1. Facilitering INJEPS heeft behoefte aan ondersteuning bij de uitvoer van haar programma. INJEPS zou graag meer kennis en ervaring willen opdoen met betrekking tot programmamanagement en beheer, en inhoudelijk op het gebied van sportactiviteiten ter verbetering van de sociale positie van jongeren, meisjes en vrouwen. De Nederlandse organisatie zal INJEPS bij dit proces begeleiden en waar nodig met INJEPS additionele vragen identificeren. 2. Coördinatie In het kader van de implementatie van de programma-activiteiten zullen de ondersteunende organisaties trainingsactiviteiten ontplooien in Burkina Faso. INJEPS zal de ToR voor sporttechnische ondersteuning schrijven op basis van hun behoefte. De Nederlandse coördinerende organisatie dient hen hierbij te ondersteunen en een concrete vertaalslag te maken voor de Nederlandse sporttechnische ondersteuning. Zowel INJEPS als de Nederlandse ondersteunende organisaties moeten goed begeleid worden in termen van timing en concrete opdrachtbeschrijvingen. 3. Monitoring Zoals gezegd is het doel van de Nederlandse inzet om via sporttechnische interventies INJEPS in staat te stellen om haar programma activiteiten zodanig uit te voeren dat de ontwikkelingsdoelen van het programma (zoals geformuleerd) bereikt worden. Monitoring betekent in dit programma dus niet, erop toe zien dat de Nederlandse interventie op juiste wijze plaats vinden. De taken van de hoofdaannemer zijn meer gericht op het meten van effecten van de Nederlandse inzet, het meten van effecten op de doelgroep, het ontwikkelen van een M&E instrument en het opleiden van INJEPS op het gebied van M&E. De praktijk leert dat de ontwikkelingsdoelen van het programma zich niet laten vatten in een paar monitoring indicatoren die zowel kwantitatief als kwalitatief meetbaar zijn. Het gaat uiteindelijk om effectmeting. Het advies voor de hoofdaannemer is om een procesinstrument te gebruiken die de doelgroepen in staat stelt om aan te geven in hoeverre de programactiviteiten daadwerkelijk hebben bijgedragen aan hun maatschappelijke positie. Een goed instrument hiervoor zou bijvoorbeeld de Most Significant Change tool zijn. Gevraagd profiel De volgende competenties en criteria zijn belangrijk voor capaciteitsopbouw. Organisaties met deze competenties en bijbehorend trackrecord hebben de voorkeur boven anderen. - Ervaring met de cultuur van Burkina Faso - Goede kennis van de Franse taal in woord en geschrift - Kennis van en ervaring met capaciteitsopbouw - Kennis van en ervaring met (soortgelijke organisaties als) INJEPS - Goede contacten met Nederlandse sportorganisaties Aanbeveling De aangewezen organisatie zal nauw gaan samenwerken met INJEPS. Het gaat bij voorkeur om een organisatie die eerder heeft samengewerkt met INJEPS en/of het vertrouwen van INJEPS geniet. Naast kennis en ervaring met capaciteitsopbouw zal de organisatie ook een faciliterende rol naar andere Nederlandse organisaties hebben. Er zullen coalities gesloten moeten worden met deskundigen op het gebied van gender en/of onderwijs. Sporttechnische ondersteuning INJEPS zal zelf cursussen geven om trainers en begeleiders op te leiden, maar vraagt Nederlandse ondersteuning bij het verbeteren van het opleidingstraject voor sportleiders (de modules moeten met name gericht zijn op het inzetten van sport voor sociale doeleinden). Een onderdeel van de samenwerking met INJEPS zijn sporttechnische missies van tien dagen in Burkina Faso om coaches en scheidsrechters op het gebied van voetbal, handbal, basketbal en 3
volleybal op te leiden, speciale aandacht wordt gevraagd voor het opleiden en begeleiden van meisjes en vrouwen. Gevraagd profiel De volgende competenties zijn belangrijk om de sporttechnische ondersteuning op een goede manier in te kunnen vullen. Organisaties met deze competenties en bijbehorend trackrecord hebben de voorkeur boven anderen. - Goede kennis van de Franse taal in woord en geschrift - Ervaring met lesgeven in ontwikkelingsgebieden - Gekwalificeerde trainers Aanbeveling Aanbevolen wordt dat de technische ondersteuning ingevuld wordt door organisaties die sporttechnische kennis en ervaring hebben met een van genoemde sporten. Bij voorkeur zullen deze organisaties samenwerking zoeken met de sportbonden in Burkina Faso. Aangezien er extra aandacht wordt gevraagd voor het opleiden van meisjes en vrouwen wordt aangeraden om samen te werken met deskundigen op het gebied van gender. Thematische / doelgroep ondersteuning Om toe te zien op de kwaliteit van de thema s en doelgroepen heeft INJEPS op de volgende gebieden aanvullende ondersteuning van service providers nodig. 1. Deskundigheid op het gebied van gender en women empowerment 2. Deskundigheid op het gebied van curriculum ontwikkeling (sport als middel ) 3. Deskundigheid op het gebied van gemarginaliseerde jongeren De volgende competenties zijn belangrijk om deze thematische/doelgroep ondersteuning op een goede manier in te kunnen vullen. Organisaties met deze competenties en bijbehorend trackrecord hebben de voorkeur boven anderen. - Goede kennis van de Franse taal in woord en geschrift - Ervaring met een van de thema s / doelgroepen in ontwikkelingsgebieden - Kennis van en ervaring met gender / curriculum ontwikkeling voor sociale doeleinden / gemarginaliseerde doelgroepen Aanbeveling Aanbevolen wordt dat de service providers toezien op de kwaliteit en handhaving van de doelgroepen en thema s en dat zij nauw samenwerken met de Nederlandse organisaties die ondersteuning bieden op het gebied van capaciteitsopbouw en sporttechnische kennis. 4
Beleidsdoel Ontwikkelingsdoelen Regio s De positie van groepen jongeren, meisjes en vrouwen en mensen met een handicap is, als gevolg van het inzetten van Nederlandse sportkennis aantoonbaar verbeterd - Het opzetten van een duurzame sportstructuur - Sport wordt ingezet voor sociale ontwikkeling en community development - Meisjes en vrouwen worden door middel van sport uit hun isolement gehaald en hebben meer zelfvertrouwen - Het versterken van lokale organisaties ten behoeve van bovenstaande maatschappelijke veranderingen / doeleinden. Ouagadougou (centraal) Tenkodogo (centraal-oost) Bobo Dioulasso (regio Hauts Bassins) Ouahigouya (noord) Gaoua (zuid-oost) Doelgroepen 4 Jongeren Meisjes en vrouwen De hoofddoelgroep is jongeren (hieronder vallen ook meisjes) Thematische invulling Doelen Activiteiten Activiteiten Emancipatie / Participatie INJEPS + lokale partners Het opzetten van amateursportcompetities en -toernooien voor jongeren om maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen / voorlichting te geven INJEPS + lokale partners - Aanstellen van regionale directeuren (RDs) die de competities in de regio s gaan opzetten - Het identificeren van clubs en het opzetten van een competitie voor jongens / mannen (10 a 15 clubs) - Het opstellen van (wedstrijd)reglementen De hoofddoelgroep is jongeren, met specifieke nadruk op meisjes / vrouwen - Het identificeren van clubs en het opzetten van een competitie voor meisjes en vrouwen (10 a 15 clubs) Verbeteren van de sportinfrastructuur om de participatie te bevorderen INJEPS + lokale partners Het ontwikkelen van een sportstructuur ter bevordering van de sportparticipatie van meisjes/ vrouwen en om de positie van deze doelgroep te versterken - Identificeren/herstellen/bouwen van accommodaties en velden die voor het sporten gebruikt kunnen (veilige sport en speelplaatsen) - Het aanschaffen van materialen - Het organiseren van sport en spel activiteiten voor meisjes en vrouwen - Het opleiden van vrouwelijke coaches / sportleiders - Het aangaan van samenwerkingsverbanden / verbeteren van de samenwerking tussen de lokale 4 In de beleidsbrief worden, naast het verbeteren van de positie van groepen meisjes en vrouwen, ook gehandicapten als doelgroep genoemd. In het beginstadium maken gehandicapten nog geen deel uit van het programma, eventueel wel in een later stadium na het bewerkstelligen van een sportstructuur voor valide jongeren. 5
overheid, scholen en andere organisaties ter promotie van vrouwen- en meisjessport Onderwijs INJEPS + lokale partners Het creëren van kader (coaches, trainers en scheidsrechters) t.b.v. sport for all Het geven van cursussen aan 30 sportleiders in 3 modules: pedagogiek, trainingsmethodieken en sportadministratie (de modules bestaan uit 5 lesdagen) - Het opleiden van basisschool leerkrachten die sportlessen op scholen gaan verzorgen (5 scholen x 2 leerkrachten) Het creëren van kader (coaches, trainers en scheidsrechters) om sport in te zetten voor sociale ontwikkeling en community development Het opleiden van voetbal coaches en scheidsrechters om de participatie te bevorderen en de positie van gemarginaliseerde jongeren en meisjes/vrouwen te versterken Het opleiden van basketbal coaches en scheidsrechters om de participatie te bevorderen en de positie van gemarginaliseerde jongeren en meisjes/vrouwen te versterken - Het ontwikkelen van een manual Sport & Os (voor het opleiden van sportleiders in de communities) - Het opleiden van jongeren tot sportleiders, voor het inzetten van sociale/maatschappelijke doeleinden - 2 missies per jaar, 10 dagen per missie - Train de trainers - Nieuwe trainingstechnieken - 2 missies per jaar, 10 dagen per missie - Train de trainers - Nieuwe trainingstechnieken - Specifieke aandacht voor gender binnen de opleidingsmodules - Extra aandacht voor het opleiden van vrouwelijke coaches en scheidsrechters - Assistentie op het gebied van gender - Extra aandacht voor het opleiden van vrouwelijke coaches en scheidsrechters - Assistentie op het gebied van gender 6
Het opleiden van handbal coaches en scheidsrechters om de participatie te bevorderen en de positie van gemarginaliseerde jongeren en meisjes/vrouwen te versterken - 2 missies per jaar, 10 dagen per missie - Train de trainers - Nieuwe trainingstechnieken - Extra aandacht voor het opleiden van vrouwelijke coaches en scheidsrechters - Assistentie op het gebied van gender Capaciteitsopbouw Het opleiden van volleybal coaches en scheidsrechters om de participatie te bevorderen en de positie van gemarginaliseerde jongeren en meisjes/vrouwen te versterken - 2 missies per jaar, 10 dagen per missie - Train de trainers - Nieuwe trainingstechnieken - Extra aandacht voor het opleiden van vrouwelijke coaches en scheidsrechters - Assistentie op het gebied van gender Organisatorische ondersteuning van INJEPS zodat zij een sleutelorganisatie / regulator worden voor een structureel goed sportaanbod dat bijdraagt aan gewenste maatschappelijke veranderingen Faciliteren: - Ondersteuning bij de uitvoering van het programma - Begeleiding op het gebied van fondsenwerving Coördineren: - Aansturen en begeleiden van INJEPS - Het begeleiden van Nederlandse organisaties Lokale coördinatie Potentiële lokale partners Nederlandse inbreng Kennisuitwisseling INJEPS Monitoring en Evaluatie: - Het ontwikkelen van een M&E instrument (bijv. Most Significant Change) - Meten van de effecten van de NL inzet - Meten van de capaciteit van INJEPS - Meten van de effecten op de doelgroepen - Het uitwisselen van best practises met zowel lokale als Nederlandse organisaties (1x per jaar) Federation Burkinabe de Football, Volleyball, Handball et Basketball; Association des Jeunes sans Frontieres Burkina (AJSFB); Association Feminine pour de Development et le Sport; Groupe de Travail Charge de la promotion de la participation de la jeune fille et de la femme dans les activites de jeunes et de sport (GTCF); Faso Atheltic Club (FAC); Espoir Afrique; Amical Boxing Club de Ouagadougou; Jeunesse, Amite et Sport en Afrique 1. Organisaties voor de technische ondersteuning: Train de trainer/coach, opleiding van scheidsrechters 2. Capaciteitsopbouw: - Faciliteren - Coördineren 7
Sportdisciplines - Monitoring en evaluatie Voetbal Handbal Volleybal Basketbal Verwachte resultaten 5 Jongeren Gehandicapten Meisjes en vrouwen Gezondheid Emancipatie / participatie INJEPS De positie van jongeren, meisjes en vrouwen is verbeterd Toename sportparticipatie van jongeren: - Er zijn voldoende sportaccommodaties en materialen in goede staat (2009) - Er is een structureel sportaanbod en opgezet (2009) - Er worden competities gespeeld (2010) - Sport is op de basisscholen geïntroduceerd (2010) Toename sportparticipatie van meisjes/vrouwen: - Er is structureel sportaanbod voor meisjes ontwikkeld (2009) - Er zijn speciale competities voor vrouwen/meisjes opgezet (2010) - Op de basisscholen wordt aandacht aan vrouwen/meisjes sport besteed (2010) Onderwijs INJEPS Er is een Sport for All programma INJEPS, ondersteund door Nederlandse Sport wordt ingezet voor sociale ontwikkeling en community development Er is kader ontwikkeld: - 30 sportleiders hebben een cursus afgerond (2009) - 10 opgeleide basisschool leraren (2009) - Sportmodules zijn ingebed in de curricula van scholen (2010) Er is kader ontwikkeld 6 : - Opgeleide voetbal, basketbal, handbal en volleybal coaches en scheidsrechters (2009) Er is kader ontwikkeld: - Vrouwelijke sportleiders hebben een cursus afgerond (2009) - Er zijn opgeleide vrouwelijke basisschoolleraren Er is kader ontwikkeld: - Vrouwelijke opgeleide voetbal, basketbal, handbal en volleybal coaches en scheidsrechters (2009) 5 De resultaten worden in een later stadium door INJEPS SMART geformuleerd. 6 In overleg met INJEPS wordt de omvang bepaald. 8
- Jongeren zijn opgeleid tot sportleiders en de nieuwe modules voor het opleiden van sportleiders zijn bij INJEPS ingebed (2010) - Meisjes / vrouwen zijn opgeleid tot sportleiders (2010) Capaciteitsopbouw INJEPS, ondersteund door Nederlandse INJEPS is in staat het programma vorm te geven en heeft inzicht in de activiteiten die bijdragen aan de gewenste maatschappelijke veranderingen - INJEPS heeft meer kennis van fondswerving, er komt meer geld via fondsen binnen - INJEPS heeft kennis van M&E - INJEPS heeft meer kennis van Sport & Os en hoe sport in te zetten als middel voor sociale doeleinden - INJEPS heeft meer kennis/ervaring m.b.t. het opzetten van activiteiten voor gender gelijkheid Subsidieplafond 2009 2010 2011 Totaal 215.000 270.000 270.000 755.000 9