Verwachting voor week 33 Verwachtingen Spot Frontmaanden Lange Termijn Power NL Power BE Power DE Gas TTF Crude Oil Coal Emissierechten Weer & temperatuur Macro economisch Bullish Neutraal Bearish 1
Power NL Power NL spot, gelijke prijzen verwacht De gemiddelde day-aheadprijs realiseerde afgelopen week op een hoger gemiddelde van 31.43 /MWh, tegen 30.61 /MWh voor de week ervoor. Voor augustus is de gemiddelde realisatie tot nu toe 31.12/36.20 /MWh, tegen een laatste settlement van het Aug-17 contract van 33.85/37.84 /MWh voor basis/piek. In de basis realiseerde de spot daarmee ruim lager de expiratieprijs van de future. Het was de afgelopen week vooral koel. Samen met de zomervakantie zorgde dit voor een lage vraag. De bewolking realiseerde aan het einde van de week echter hoge prijzen: door een krappe Duitse markt liepen de piekprijzen vrijdag op tot 43 euro. De komende week wordt minder krapte verwacht met aan het begin van de week vrij veel zon, en aan het einde van de week vrij veel wind. Wel is het tijdelijk warmer zodat de vraag ook oploopt. Het spotmodel komt uit op een prijs van 32.00 voor base en 35.20 voor piek. Power NL (APX), Day Ahead Base Peak 1-aug 34,74 37,78 2-aug 33,02 34,99 3-aug 29,14 30,29 4-aug 31,85 34,52 5-aug 29,67 6-aug 23,16 7-aug 34,07 35,84 8-aug 32,57 36,25 9-aug 30,78 33,03 10-aug 35,51 39,77 11-aug 37,17 43,75 12-aug 26,08 13-aug 23,81 14-aug 34,07 35,74 Gemiddelde Aug: 31,12 2
Power NL Power NL forwards, gelijke prijzen verwacht De Nederlandse powercurve was in lijn met de omringende markten erg sterk. Met name de sterke grondstofprijzen, kolen en gas, zorgden voor deze stijging. Gas was relatief sterker dan kolen en dat zorgde ervoor dat de Nederlandse power relatief meer steeg dan de Duitse power. De dark spread is hierdoor in Nederland een stuk beter geworden, maar is in Duitsland gelijk gebleven. In tegenstelling tot bij het gas zien we op de korte termijn een zwakkere stijging dan op de mid-termijn (komende winter). De zwakke spotprijzen door aanhoudend wisselvallig weer zijn mogelijk de reden voor het achterblijven van de voorkant van de powercurve: augustus realiseert tot Power NL 11-08-2017 04-08-2017 sep-17 36,60 0,80 35,80 okt-17 38,17 0,64 37,53 nov-17 40,00 1,00 39,00 Q4-17 39,27 1,27 38,00 Q1-18 38,62 1,08 37,54 Q2-18 34,72 0,97 33,75 Q3-18 34,04 1,39 32,65 Cal-18 36,15 1,18 34,97 Cal-19 32,95 0,87 32,08 Cal-20 32,20 0,70 31,50 nu toe ruim 2 euro lager dan de laatste settlement van de future. De Nederlandse powercurve is ten opzichte van de Duitse power wel erg hard gestegen. Daarom zijn we neutraal voor de Nederlandse power. 3
Power BE Power BE spot, lagere prijzen verwacht De Belgische spotprijzen kwamen afgelopen week iets hoger uit op een gemiddelde van 30.36 /MWh. De week ervoor lag het gemiddelde op 29.44 /MWh. Augustus heeft tot nu toe een gerealiseerd gemiddelde van 30.20 /MWh, tegen een laatste settlement van het Aug-17-contract van 31.15 /MWh. De vraag blijft relatief laag doordat het de afgelopen week niet al te warm was. Gas en nucleair waren aan het begin van de week ruim op het net, maar Doel 4 verdween halverwege van het net af. Tegen het einde van de week liepen de prijzen nog iets verder op, maar België had relatief weinig last van de Duitse zonkrapte. Voor de komende week is er aanvankelijk veel zon, en later vooral meer wind. Aan het begin van de week is het duidelijk warmer dan in de tweede weekhelft. Wel is er dinsdag een lagere prijs voorzien vanwege Maria Hemelvaart. Waarschijnlijk komt de spot daardoor weer iets lager uit. Power BE (Belpex), Day Ahead Base Peak 1-aug 34,74 37,78 2-aug 32,67 34,57 3-aug 28,36 29,23 4-aug 27,03 25,61 5-aug 29,26 6-aug 21,42 7-aug 33,85 35,40 8-aug 32,17 35,47 9-aug 30,68 32,85 10-aug 35,51 39,77 11-aug 35,93 41,57 12-aug 23,89 13-aug 20,54 14-aug 33,65 35,74 Gemiddelde Aug: 29,98 4
Power BE Power BE Forwards, gelijke prijzen verwacht Ook in België was de powercurve sterk, maar ook hier is de relatief zwakke voorkant ten opzichte van de wintermaanden te zien. De spot realiseert ook in België voor augustus tot nu toe een stuk lager dan de laatste settlement van het future contract. De beschikbaarheid van nucleaire capaciteit is in België goed en in Frankrijk zelfs een stuk beter. Dit heeft tot gevolg dat de Belgische en Franse spotmarkt geregeld met elkaar gekoppeld zijn en de prijzen in België relatief laag uitkomen. Dit kan de komende tijd nog wel aanhouden. We verwachten daarom dat de front maanden wat zouden kunnen dalen. Op de lange termijn verwachten we gelijke prijzen. Power BE 11-08-2017 04-08-2017 sep-17 35,95 0,82 35,13 okt-17 41,58 1,64 39,94 nov-17 45,70 2,27 43,43 Q4-17 43,15 1,38 41,77 Q1-18 44,82 1,07 43,75 Q2-18 32,10 1,05 31,05 Q3-18 30,08 0,32 29,76 Cal-18 36,58 0,85 35,73 Cal-19 35,10 0,47 34,63 Cal-20 35,03 0,40 34,63 5
Gas TTF Gas TTF Spot, gelijke prijzen verwacht Het TTF-weekgemiddelde is deze week sterk gestegen naar 15.652 /MWh. De week ervoor realiseerde op een gemiddelde van 15.004 /MWh. Voor Aug-17 is het gemiddelde tot nu toe 15.40 /MWh, tegen een laatste settlement van het Aug-17-contract van 14.983 /MWh. De eerste dagen van deze week zal er meer gas geconsumeerd worden door de powermarkt vanwege een lagere opbrengst door windmolens. Met name in de UK kan dit leiden tot enige tekorten, door de combinatie met minder aanbod vanuit Noorwegen. Deze week zal het onderhoud in Noorwegen nog volop doorgaan. In de tweede helft van de week neemt de wind toe en daarmee daalt de vraag naar gas vanuit de powermarkten. De sterke eerste helft van de week zal daarmee deels teniet worden gedaan door de lagere vraag in de tweede helft. We verwachten daarom een neutrale prijsontwikkeling over deze week. De prijs zal daarbij naar verwachting in de buurt van 16 /MWh blijven. Gas TTF (LEBA) End of day 1-aug 15,17 2-aug 14,90 3-aug 14,87 4-aug 14,92 5-aug 15,03 6-aug 15,03 7-aug 15,08 8-aug 15,38 9-aug 15,41 10-aug 15,69 11-aug 16,00 12-aug 16,00 13-aug 16,00 14-aug 16,06 Gemiddeld Aug: 15,40 6
Gas TTF Gas TTF forwards, gelijke prijzen verwacht De TTF-curve is de afgelopen week sterk gestegen. Met name de kortetermijncontracten waren daarbij het sterkst door een bullishe spot. De markt lijkt zich zorgen te maken over het huidige lage aanbod van gas vanuit Noorwegen en met name over de vraag hoe lang het zal duren voordat deze problemen opgelost zijn. Een andere reden voor de sterke stijging is het gestegen coal-to-gasswitchingniveau door het stijgen van de kolenprijs. De duurdere kolen maken gas competitiever ten opzichte van kolen voor het produceren van elektriciteit. Op pagina 11 is te zien dat de Nederlandse clean spark spread zich rond een maximum bevindt. Toch lijkt de beweging in gas ook wat te hebben van een short squeeze. De markt heeft waarschijnlijk nog vrij short gezeten en zijn partijen gaan kopen op bullish nieuws in een toch al dunne markt. Het prijseffect wordt daardoor drastischer. Voor deze week zijn we neutraal. Gas TTF 11-08-2017 04-08-2017 sep-17 16,014 1,014 15,000 okt-17 16,164 0,929 15,235 nov-17 16,929 0,652 16,277 Q4-17 16,757 0,722 16,035 Q1-18 17,192 0,572 16,620 Q2-18 15,996 0,487 15,509 Q3-18 15,780 0,467 15,313 Cal-18 16,492 0,465 16,027 Cal-19 16,485 0,266 16,219 Cal-20 16,151 0,159 15,992 Cal-21 16,153 0,135 16,018 Cal-22 16,135 0,259 15,876 7
Overige producten Power DE (PHELIX) Het Duitse Cal-18-contract sloot de week hoger af op 32.11 /MWh. (vorige week lag het slot nog op 31.24 /MWh). De gestegen kolenprijs is de voornaamste reden voor de sterke Duitse power. De euro/dollarkoers is daarnaast gestabiliseerd en heeft daardoor de kolen gedenomineerd in euro s niet goedkoper gemaakt in relatie tot de stijging. De dark spread is slechts maar licht verbeterd, in tegenstelling tot de Nederlandse power waar de dark spread flink verbeterde. Dat heeft met name te maken met de sterke gasprijzen. Hierdoor stegen de power prijzen in Nederland sterker dan in Duitsland. Technisch gezien kan de Duitse Cal verder stijgen na het behalen van nieuwe highs. We verwachten tevens een verder stijgen van de kolenprijs en daarom zijn we bullish op de Duitse power. Coal Het Cal-18 API2-contract is afgelopen week verder gestegen naar een prijs van 77.00 $/Mt. De week ervoor sloot de kolenprijs op 74.50 $/Mt. De kolenprijs was erg sterk en behaalde een nieuw 30-maands maximum. De steun is de laatste tijd met name gekomen door een zwakke dollarkoers en een stevige vraag uit China, waar de vraag naar kolen normaal gesproken in augustus piekt, maar nu extra hoog is door een hittegolf. Met het eind van augustus in zicht kan de vraag weer wat afnemen en kunnen de prijzen dalen. Op het moment zelf blijft de vraag nog hoog en ligt de settlement op een nieuwe high. Daarnaast is het Duitse Cal-contract ook hoger gesloten en dat geeft de mogelijkheid op verdere stijging. We zijn daarom bullish op de kolen. 8
Overige producten Crude Oil, Brent Het Brent Sep-17-contract is afgelopen week lager gesloten op een niveau van 52.10 $/bbl, tegen 52.42 $/bbl de week ervoor. Zowel het IEA- als het OPEC-rapport lieten een toegenomen productie van olie zien. Met name Libië en Nigeria waren de bron van de productietoename. De productiebeperking van 1.2 miljoen vaten per dag wordt hiermee voor 75% nageleefd door het OPEC-collectief. Deze cijfers hadden tot gevolg dat de olieprijs daalde. De volatiliteit was licht toegenomen in de markten door de oorlogstaal tussen de VS en Noord-Korea. Was de volatiliteit eerder op een dieptepunt, na de toenemende retoriek nam de volatiliteit sterk toe. We verwachten dat de olieprijs boven de 50 dollar per vat zal blijven, maar we zien geen reden voor de olieprijs om deze week verder te stijgen. Daarom zijn we neutraal. Crude Oil, WTI Ook het WTI Aug-17-contract is lager gesloten. De frontmaand sloot vrijdag op $48.82/bbl tegenover $49.58 /bbl de week ervoor. Het aantal actieve rigs in de VS is afgelopen week licht toegenomen met een aantal van 3. Het totale aantal actieve rigs staat daarmee nu op 768 (ter vergelijking: dit waren er 316 in mei 2016). Ondanks de toename is de groei slechts klein en lijkt de groei nog steeds te stagneren. De olievoorraden waren afgelopen week wederom sterk afgenomen met een hoeveelheid van 6.451 Mbbl. Daarnaast waren de benzinevoorraden echter toegenomen met 3.424 Mbbl. Destillaten zijn wel afgenomen met een hoeveelheid van 1.729 Mbbl. Volgens het commitment of traders-rapport van de Amerikaanse CFTC zijn tussen 1 augustus en 8 augustus is de groei van longposities gestagneerd. Er was zelfs een kleine toename van de shorts met 5k contracten. We lijken daarmee weer in wat neutraler terrein te zitten en wacht de markt op meer cijfers die de huidige staat van de oliemarkt bloot zullen leggen. 9
Overige producten Emissierechten De EUA-contracten waren afgelopen week sterk. Het bullishe sentiment was daarbij overgewaaid vanuit de powermarkten, waar prijzen naar nieuwe maxima stegen. Ondanks het sterke sentiment is door de vakantieperiode het handelsvolume laag en dit zal nog even zo blijven. Rond 5.60 euro zit een sterk weerstandsniveau en we verwachten niet dat de prijzen hier doorheen zullen breken. We zijn daarom neutraal op de EUA-prijzen. 10
Dark & Spark Spreads De Clean Spark Spread (CSS) en de Clean Dark Spread (CDS) zijn een manier om de winstgevendheid van gas- en kolengestookte elektriciteitscentrales weer te geven. De onderstaande figuren geven de forwardspreads van Nederland en Duitsland weer. De gemiddelde efficiëntie van de centrale is gezet op 53% voor een gascentrale en op 39% en 46% voor een gemiddelde en efficiënte kolencentrale. De emissiefactor voor gas is 0.187 en voor kolen is het 0.34. De calorische waarde van kolen is 25.12 MJ/kg. De wisselkoers euro/dollar is voor vandaag $1 = 0.846. De spreads zijn berekend met de Duitse en Nederlandse Cal 18-powerfuture (ICE-Endex en EEX), TTF en NCG-gas (ICE-Endex), API2- coalforwards (EEX) en EUA s (ICE-ECX). De gascorrectiefactor van 35.17/31.65 is uiteraard van toepassing op de gasprijs. Onderhoud en andere kosten worden in deze berekening niet meegenomen. Clean Spark Spread Clean Dark Spread 11
Weersvooruitzicht Hogedrukgebieden bemoeien zich zeker de eerste helft van de week wat nadrukkelijker met het weer dan de afgelopen week het geval was. Met name op maandag en woensdag moeten deze voor een heel vriendelijk weerbeeld kunnen zorgen. Dat laat echter niet onbenoemd dat dinsdag, en vanaf donderdag lagedrukgebieden hun stempel weer op het weerbeeld drukken. Doet de eerste weekhelft dan ook soms zomers aan; in de tweede weekhelft is het eerder herfst wat betreft de weersomstandigheden. Het betekent wel dat de week als geheel voor elk wat wils biedt en dat is in een zomer in de Lage Landen heel normaal. Een neutraal weersignaal is dan ook het gevolg. Temperatuur - Neutraal Normaal voor half augustus is een graad of 22. Maandag zitten we daar met 23 nipt boven. Dinsdag zelfs ruim, met 26 graden. Daarna komt de klad er langzaam in met woensdag nog 22 graden. Donderdag en vrijdag volgen dan met een graad of 20 en zaterdag lijkt het met 18 graden al bekeken. Mogelijk wordt het zondag weer iets warmer met 20 graden. In de nachten is een graad of 13 normaal. Maandag is het 11 graden, maar dinsdag 15. Woensdag, donderdag en vrijdag blijft het ook iets warmer met een graad of 14 tot 15 in de nachten. Pas zaterdag en zondag wordt het weer koeler met ongeveer 13 graden in de nacht. Dat betekent dat de temperatuur als geheel erg dicht bij de norm uitkomt: het temperatuursignaal is neutraal. Zon - Neutraal Maandag begint behoorlijk zonnig, maar dinsdag wordt de warmte vrij vlot verdreven met wolken en later stevige buien. Woensdag oogt daarentegen weer heel aardig met overwegend veel zonneschijn. Donderdag en vrijdag ligt het accent echter weer nadrukkelijk op bewolking, omdat een lagedrukgebied zich in onze buurt bevindt. Pas in de loop van het weekeinde trekt dit weg, waardoor de zonkansen tegen zondag weer kunnen stijgen. Deze afwisselende week is daarom neutraal qua zonbeeld. Wind - Neutraal Maandag en woensdag zorgen uitlopers van hogedrukgebieden voor kalm weer. De wind is deze dagen zwak, en de buien van dinsdag bieden te weinig wind om echt een vuist te maken. Ook dan is de wind dus aan de zwakke kant. Donderdag komt een groot lagedrukgebied dichterbij; vanaf dat moment neemt de wind behoorlijk toe. De meeste wind lijkt voor vrijdag voorzien, maar ook zaterdag waait het stevig door. Zondag komt de atmosfeer waarschijnlijk tot rust in onze omgeving. De kalme en winderige dagen zijn goed in balans: het windsignaal is neutraal. 12
Macro economische agenda Dinsdag 15 augustus: VS - API-weekrapport olievoorraden VS - Retail sales juli 2017 Woensdag 16 augustus: VS - EIA-weekrapport olievoorraden Donderdag 17 augustus: VS - EIA-weekrapport aardgas Vrijdag 18 augustus: VS - Baker Hughes Oil Rig Count VS - Commitment of Traders Legal Disclaimer 1. No offer This market report is intended to give an overview. No information contained in this report should be considered as an offer, an invitation to offer or a recommendation to enter into any transaction. Prices and valuations contained in this report are indicative and they and other information published are for information purposes only. 2. No investment advice Information made available in this market report should not be considered as investment advice or any form of recommendation to purchase products described therein. 3. Historical performance Past performance information contained in this market report is not to be considered as an indication of future results. 4. No warranties Although details included in this market report were taken from sources considered to be reliable, no warranty is made as to its accuracy, completeness and adequacy. All quotations and prices are subject to change. All opinions expressed reflect the current assessment of E.ON Benelux N.V. which is subject to change without prior notice. 5. Copyright All rights reserved. Duplication and distribution requires the prior written consent of E.ON Benelux N.V. 13