Officieel orgaan van de vereniging voor flexodruk EFTA-Benelux

EFTA EFTA News Flash 3 Studiedag Alles over inkten d.d. 22 februari 2012 4 Dubbelinterview Roel Seele en Joan Hanegraaf 9 Studiedag Beelddragers voor de flexo industrie d.d. 14 maart 2012 12 FLEXO International 16 Het vakblad voor de flexografische industrie [ Jaargang 17 nummer 2 APRIL 2012 ] Officieel orgaan van de vereniging voor flexodruk EFTA-Benelux

DuploFLEX perfect voor alle flexodrukoplossingen! EGBERTS RUBBER B.V. Plesmanweg 34 7602 PE ALMELO T: +31-(0)546-86 11 82 F: +31-(0)546-86 09 94 www.egberts-rubber.nl * Walsen voor Flexo- en Diepdruk * Rakelkamerafdichtingen * Swedev rakelmessen Continu hoogwaardige drukresultaten Oplossingsgerichte productkeuze voor alle flexodruktoepassingen Perfecte handling Persoonlijk advies Lohmann is de standaard in clichétapes en samendrukbare onderlagen. Elke drukopdracht is anders en stelt daarmee ook andere eisen aan de montageprocedure bij flexodruk. Standaardoplossingen zijn vaak niet meer voldoende. Hierdoor is er vraag naar producten die naast goede handling vooral perfecte drukresultaten garanderen door hun constante, hoge kwaliteit. En dat zelfs bij hoge snelheden. Het antwoord is DuploFLEX En dat voor alle toepassingen bij flexibele verpakkingsbedrukking, flexo-etikettendruk en hoogwaardige directdruk op golfkarton. Wilt u het zelf ervaren? Bel ons of stuur ons een e-mail voor meer informatie. De Ridder B.V. Oosterwerf 4 1911 JB Uitgeest / Nederland Tel.: +31 251 315920 Fax: +31 251 315813 info@deridderbv.nl www.deriddertapes.nl

EFTA News Flash Verpakkingenbelasting Partijen hebben in maart een onderhandelingsakkoord bereikt, dat de komende maanden uitgewerkt wordt tot de nieuwe Raamovereenkomst die per 1 januari 2013 ingaat. De Verpakkingenbelasting zal per 1 januari 2013 afgeschaft worden. In de plaats daarvan komt een nieuw financieringsstelsel, waarbij de grondslag van tarief naar heffing gaat. Uitgangspunt is dat de verschillende materialen de eigen kosten voor de inzameling betalen. Hergebruik verpakkingsmaterialen Van alle kunststof verpakkingen die in 2010 op de markt gebracht zijn is 48% hergebruikt. In 2010 werd 454 kiloton kunststof verpakkingsmateriaal op de markt gebracht. En in 2010 werd 90% van alle geproduceerde papier en karton verpakkingen hergebruikt. Nederland is in Europa een koploper als het gaat om papierrecycling. Kijk voor meer informatie over de inzameling en het hergebruik van de diverse verpakkingsmaterialen op www.nedvang.nl Afschaffen statiegeld Een meerderheid in de Tweede Kamer schaart zich achter het statiegeldplan van staatssecretaris Joop Atsma (CDA, Milieu). Onderdeel van dit plan is het afschaffen van het statiegeld op PET-flessen. Het afschaffen van het statiegeld betekent een flinke kostenbesparing voor het bedrijfsleven. Atsma wees er wel op dat de verplichtingen over het hergebruik van kunststof moeten worden nagekomen; als het doel van 52 procent niet wordt gehaald, kan de Inspectie Leefomgeving en Milieu sancties opleggen. Food Waste Het EU parlement heeft een resolutie aangenomen, waarin het pleit voor een reductie van de verspilling van voedsel met 50% in 2025. Ook de verpakkingsindustrie zal hierin een rol moeten spelen door een betere communicatie van de houdbaarheid op de verpakking en zorg te dragen voor verpakkingen die een langere houdbaarheid garanderen. Dit biedt kansen voor de verpakkingsindustrie om innovatieve verpakkingen te introduceren die helpen deze doelstellingen te realiseren. SAVE FOOD SAVE FOOD is een initiatief van Voedsel and Landbouw Organisatie van de Verenigde Naties (FAO) en de Messe Düsseldorf. Het doel is het tegengaan van voedselverspilling op mondiaal niveau. Ook een organisatie als Flexible Packaging Europe heeft zich bij dit platform aangesloten als vertegenwoordiger van de Europese flexibele verpakkingen industrie. De rol die de (kunststof) verpakking speelt bij de bescherming, distributie en conservering van het voedsel is essentieel. Voor meer informatie over SAVE FOOD kunt u terecht op www.save-food.org Voorwoord De dagen lengen, het aantal leden van EFTA- Benelux groeit nog steeds, en er staan weer vele evenementen in de agenda. Het is gelukkig erg druk. Flexodruk heeft de toekomst, en bewijst dat keer op keer. De verpakkingsdruk staat momenteel in het middelpunt van de belangstelling. Een constant presterende sector, waar nog steeds groei mogelijk is. Het is een prettige constatering dat wij als vereniging, en uiteraard ook onze leden, binnen een dergelijke markt actief zijn. Van 3 t/m 16 mei a.s. presenteren vele leveranciers hun nieuwste innovaties tijdens drupa in Dusseldorf. Deze beurs is absoluut een bezoek waard. In het volgende nummer zullen we uitgebreid aandacht besteden aan de innovaties op flexo-gebied tijdens drupa. Verpakkingsdruk staat ook op deze beurs in het middelpunt van de belangstelling. Er wordt aan het begin van de beurs op 4 mei a.s. zelfs een aparte dag rond verpakkingsdruk georganiseerd. EFTA-Benelux heeft voor haar leden Mijn RI&E ontwikkeld. Een nuttige hulpmiddel dat u helpt bij het inventariseren van de prioritaire risico s binnen uw bedrijf. Verderop in dit nummer leest u hier meer over. Namens het bestuur van EFTA-Benelux roep ik de leden op gebruik te maken van Mijn RI&E. De gehele branche is gebaat bij een veilige werkvloer en een goed imago. Sinds dit voorjaar is EFTA-Benelux van start gegaan met het aanbieden van Studiedagen in België in samenwerking met Arteveldehogeschool in Mariakerke. Na de succesvolle kick-off in het najaar van 2011, is er nu een vervolg aan gegeven, en organiseert EFTA- Benelux in 2012 maar liefst drie Studiedagen bij Arteveldehogeschool. Het doel is nu om zoveel mogelijk flexodrukkers in België te bereiken en kennis te laten maken met dit fenomeen. De ervaring leert dat flexodrukkers na een eerste kennismaking met onze Studiedagen terug blijven komen. We hebben dus nog wat missiewerk te verrichten, en alle hulp daarbij is welkom. Spreek en spoor uw contacten aan om onze Studiedagen te bezoeken, en laat de mond-op-mond reclame het verdere werk doen. Roel Seele Voorzitter EFTA-Benelux [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ] 3

Studiedag Alles over inkten De Studiedag over inkten werd bij BASF in Nijehaske (Heerenveen) gegeven. Een goede 40 cursisten hadden zich ingeschreven. Nadat de opleidingscoördinator Adrie Dobbenberg iedereen welkom had geheten, gaf Jan van Delft van BASF een uitleg over de veiligheid van de locatie. Tevens werden de regels bij rondgang door het bedrijf en laboratorium van het middagprogramma uitgelegd, waarna de Studiedag een aanvang kon nemen. Oplosmiddelinkten Als eerste spreker stond Martin Wuits van Siegwerk op het programma. Hij kwam met een verrassende mededeling over het flexo aandeel t.o.v. diepdruk wereldwijd. Noord Amerika en Canada 80 % flexo - 20% diepdruk Europa* 40% flexo - 60% diepdruk Azië en verre Oosten 10% flexo - 90% diepdruk * Zuid Europa (vooral Italië) veel diepdruk, in noord Europa meer flexo. Flexo zal nog meer groeien in marktaandeel door de vele innovaties van de laatste jaren, zoals HD Flexo van ESKO Grafics en Kodak NX. Kwalitatief is Flexo op dit moment gelijkwaardig aan diepdruk; de ontwikkeling staat niet stil. De komende drupa in Dusseldorf zal dan ook weer geheel in het teken staan van verdere ontwikkelingen en verbeteringen van: drukmachines, drukplaten en sleeves, montagetapes, rasterwalsen, inkten, substraten, repro e.d. Raster 54 en 68 zijn in het huidige Rasterdrukwerk geen uitzondering meer. Inkten en rasterwalsen moeten daarop aangepast worden om een 6 micron rasterpuntje nog van inkt te kunnen voorzien. Ook microcelling en digicap in volvlakken bij de nieuwe HD technologie vereisen een nog hoogwaardiger inkt die nog fijner gemalen is. Rasterwalsen voor oplosmiddelinkten met 500 lijnen per centimeter is daarbij een noodzaak. Voor inktfabrikanten is het een grote inspanning geweest om gelijke tred met de innovaties te houden. Ook snelheden van 400 tot 600 mtr/min. zijn geen uitzonderingen meer. In delen van een milliseconde moeten de napjes 4 [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ]

d.d. 22 februari 2012 van de rasterwalsen weer gespoeld en gevuld worden, om vervolgens de inkt aan de drukplaat af te geven. Steeds meer worden bindmiddelen op basis van Polyurethaan PU ingezet om een goede hechting, lamineerbaarheid en drukbaarheid van de drukinkt te verkrijgen. Ook werd het probleem van stuiven van inkt (vooral wit) besproken. Hoe hoger de druksnelheid en hoe meer onbalans in de drukcilinder, des te meer het gevaar van stuiven optreed. Een grotere drukcilinderomvang is veelal een verbetering, omdat deze grotere cilinders dynamischer zijn. Watergedragen inkten Marc Los van Flint wist de zaal aan zijn lippen te krijgen door de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van watergedragen inkten te vertellen. Dat voor een optimaal resultaat veelal concessies gedaan moeten worden - omdat de tegenstrijdigheid van eigenschappen hierbij een rol speelt - maakt het voor de drukinkt fabrikant steeds moeilijker. Keuzes tussen harde en zachte Acrylaten als binder. De zachte geven een uitstekende hechting en bestendigheid, maar de harde Acrylaten bevorderen de droogsnelheid, de glans en blockbestendigheid. Met andere woorden; wat goed is voor de één, is nadelig voor de ander. Ook moet een drukinkt goed heroplossend zijn en gemakkelijk te verdrukken zijn. Wanneer je dit wilt, gaan hechting, glans en bestendigheid achteruit. Additieven kunnen de inkten speciale eigenschappen meegegeven voor de toepassingen van de verpakking. Een goede watergedragen drukinkt lijkt steeds meer op een schaap met 5 poten. Watergedragen inkten worden tegenwoordig steeds breder ingezet. De verwerking ervan is niet veel moeilijker dan oplosmiddelinkten. De verbeterde drooginstallaties (tussendroger en tunneldroger) maken aanzienlijke snelheden mogelijk. Bij buitendruk met eerst witte inkt zijn snelheden tot 250 mtr/min geen uitzondering meer. Binnendruk waarbij wit als laatste gedrukt wordt en dus in de tunnel goed gedroogd kan worden, wordt in de praktijk reeds met 300-350 mtr/min gedrukt. Vooral bij nieuwe drukkerijen biedt dit grote voordelen, zodat zij niet in dure naverbrand- of bioinstallaties behoeven te investeren. Druktechnisch is er praktisch geen verschil meer. UV Inkten Jason Elvery van Fujifilm Cericol vertelde over de laatste innovatieve ontwikkelingen bij UV inkten. Was in het verleden de witte drukinkt vaak een probleemkindje en werd daar vaak op traditionele witte solvent/of watergedragen drukinkt teruggegrepen, nu is daar eindelijk een oplossing voor. Fujifilm heeft een witte inkt ontwikkeld die een zeer hoge opaciteit bezit. Vooral bij het bedrukken van blanke folie is dat erg belangrijk, omdat het onderliggende wit de helderheid van kleuren en de kleurkracht van de inkt die er overheen gedrukt wordt sterk bepaald. Ook het mengen van PMS kleuren is eenvoudiger. Door de grote verscheidenheid van vernissen en lakken, is UV alom geprezen in de labelindustrie. Jason had ook nog een primeur te vertellen, dat Fujifilm binnen kort met drukplaten op de markt verschijnt. Maarten Hummelen van GSE dispensing liet ons kennismaken met dhr. Niemand. Hij hield een prachtige presentatie over deze gelouterde persoon. * Niemand is blij met prijsstijgingen van grondstoffen * Niemand vind het leuk dat de drukpers stilstaat * Niemand houdt van verspilling * Wilt u geen niemand zijn (Th)ink lean. Elimineer het gebruik van inktgerelateerde resources (mensen en middelen) tenzij ze worden ingezet voor het creëren van waarde voor de eindklant. Voor een verpakkingsdrukker is een inktdoseer station voorzien van een inktmanagement software systeem een vereiste om lean inkt management in te voeren. Dit alles moet helpen tegen verspilling van kostbare tijd aan de drukmachine, substraat, voorraad, overproductie, wachttijden, onnodige bewegingen, defecten, e.d. Ook de drukkerij anders inrichten helpt bij verspilling, evenals standaardisatie, schoonmaken, scheiden en sorteren. GSE heeft daarvoor een plan van aanpak, te weten; Automatisering inkt doseren, colormanagement, proofing van inkten, en procesintegratie. Een goede inktvoorbereiding is goud waard voor de drukkerij, het betaalt zichzelf terug, levert goede kwaliteit en maakt het verwerken van rest-inkt mogelijk. [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 APRIL 2012 ] 5

BE ZO DR EK ON f or eld ss Dü S! Aal 11B2 UP H ei M 16 3- Honderden flexodrukkers hebben al vaarwel rasterwals gezegd. 6 INNOVATION, VISION AND FLEXIBILITY Alleen U kunt beslissen of het al tijd is om Welkom GTT te zeggen. Coldenhovenseweg 85 6961 EC Eerbeek Postbus 5 6960 AA Eerbeek Tel +31(0)313 679200 Fax +31(0)313 679201 E-mail info@rudico.nl www.rudico.nl Bent u klaar om deel te nemen aan de flexo revolutie? Zijn hogere kwaliteit, verbeterde voorspelbaarheid, kostenvermindering en verhoging van de productie snelheid belangrijk voor uw industrie tak? Wanneer Apex de wereld s grootste producent van rasterwalsen de regels van het flexo boek herschrijft met een gepatenteerde uitvinding die de resultaten van de conventionele 60 rasterwals technologie overschrijdt, dan weet u dat het hier om iets unieks gaat. Maak kennis met GTT voor flexibele verpakkingen, label en golfkarton. Zeg de enorme rasterwals voorraden en sluimerende kwaliteitsproblemen, zoals pinholing, haloing, vollopen en zelfs overdadig reinigen vaarwel. Begroet constante kwaliteit, een gestroomlijnde drukomgeving en een verbeterd eindresultaat. Maar is GTT geschikt voor iedereen? Alleen uzelf kunt beslissen of de orders die u momenteel drukt daadwerkelijk de hoge kwaliteit en High Definition Gepatenteerde Open Geometrie precisie, lange runs met herhalingsmogelijkheden, vermindering van drukstations die GTT kan leveren nodig hebben. Daarom biedt Apex zowel GTT als de wereldklasse conventionele rasterwalsen: UltraCell en UltraCellPLUS aan. Apex leverde ook hier baanbrekend werk met de verfijnde rasterwalsen, geproduceerd middels de UltraMelt lasergraveer technologie en de extreem harde keramiek. Precisie inkt overdracht en duurzaamheid gaan samen met UltraCell. Waarom is GTT toch het ervaren waard? De reden hiervoor is eenvoudig: bereik voorspelbare kwalitatiefhoogwaardige drukresultaten op minder drukstations met hogere snelheden en minder reinigingstijd en dat alles met een kleinere inventaris aan walsen. GTT s open slalom inkt kanaal geometrie is het geheim. Maar of u kiest voor GTT of UltraCell, u kunt altijd rekenen op Apex kwaliteit, precisie en betrouwbaarheid. Bij Apex, spreken we behalve de taal van GTT, ook die van de rasterwals vloeiend. Laat het ons aan u bewijzen. Apex Rasterwals Geometrie PROCESS CONTROL IN PRINTING GTTFLEX voor Flexibele Verpakkingen GTTLABEL voor Label GTTOFFSET voor Offset lakunits GTTCORR voor Golfkarton Download uw GTT brochure of vraag vandaag nog een offerte aan. Flexo, Corrugated & offset: Joris Cabri TEL + 31 (0) 6 29 376 129 labels & etiketten: Jaco Pijper TEL + 31 (0) 6 25 053 528 Apex_EFTA_3-15-12.indd 1 The Measure of Quality. ApEx EUROpE T 31 (0) 497 36 11 11 E info@apex-europe.com W apex-groupofcompanies.com 3/19/12 8:25:05 AM Coldenhovenseweg 85 6961 EC Eerbeek Postbus 5 6960 AA Eerbeek Tel +31(0)313 679200 Fax +31(0)313 679201 E-mail trading@rudico.nl www.rudico.nl

Dhr. Zijlstra van BASF hield voor de lunch nog een presentatie over de laatste ontwikkelingen op het gebied van watergedragen inkten. BASF maakt in Heerenveen grondstoffen voor de fabrikanten van watergedragen inkt. Men maakt zelf dus geen drukinkt. In samenwerking met Flint Winschoten heeft men een nieuwe inktreeks ontwikkeld die uitgebreid getest is bij de drukmachinefabrikant Comexi te Gerona Spanje. Men heeft dit specifiek in gang gezet voor de komende drupa, waar de Comexi met deze inkten demonstraties zal drukken. De kwaliteit ziet er verbluffend uit. Ook voor laminatie toepassingen is een grote stap voorwaarts gemaakt. De resultaten tussen OPP-OPP en PET-PE leveren een goede acceptabele bond-strenghs op. Deze ontwikkelingen maken watergedragen inkten steeds meer compatible met oplosmiddel inkten. De drukmonsters die ter inzage aanwezig waren lieten zelfs bij drukwerk met raster 54 een formidabel resultaat zien. Viscositeit en inktbeheersing Wim Buyle van Advanced Machinery hield na de lunchpauze een zeer goed verhaal over viscositeit en inktbeheersing. Dat de innerlijke wrijving van vloeistoffen (lees inkten) medebepalend is voor de kleurkracht en kleurconstantheid is voor de drukker een belangrijke parameter om goed drukwerk te leveren dat aan de klantspecificaties voldoet. Factoren als temperatuur, druk, en PH voor specifiek waterinkten zijn medebepalend voor de viscositeit. Het effect van viscositeit vereenvoudigt het transport van inkt vanuit de inkttank naar het substraat alsmede de kleurdensiteit. Belangrijk is het daarom ook bij het aanvullen van verse drukinkt in de inkttank, dit zodanig te doen, dat iedere keer een klein beetje verse inkt wordt bijgevuld, zodat de temperatuur niet te snel schommelt en dus de viscositeit aan de wandel gaat als de drukinkt warmer wordt. De Firma Fasnacht heeft een goede automatische viscositeitsregelaar op de markt gebracht. Een onmisbaar hulpapparaat dat voor veel rust rond de drukmachine zorgt en de kleurkracht en densiteit constant houdt. Deze moderne apparatuur maakt het ook mogelijk exact vast te leggen hoeveel drukinkt verbruikt wordt waardoor een exacte nacalculatie mogelijk is voor de echte kostprijsbepaling. Hierna werd de groep in tweeën gedeeld. Groep 1 bleef in de zaal achter voor een discussie forum en groep 2 ging in gedeelten door het bedrijf van BASF. De deelnemers konden zien hoe bepaalde grondstoffen voor de drukinkt industrie gemaakt werden en vervolgens werd een ronde gemaakt door het laboratorium van BASF. Advanced Machinery had hier een proefopstelling geplaatst van een viscositeits-regelaar, zodat men zo n regelaar in de praktijk kon gade slaan en waarbij de werking goed werd uitgelegd. Ook werd de proefpers in het lab bezocht, waar diverse nieuw ontwikkelde inktsoorten op substraat getest worden voor wat verdrukbaarheid betreft en natuurlijk de hieraan verbonden eigenschappen en specificaties. Daarna kwamen de echte drukinkt testen aan bod, zoals hechting, wrijfvastheid, kreukvastheid e.d. Een waar eldorado voor de drukker. In de zaal werd volop gediscussieerd over de mogelijkheden en onmogelijkheden van waterinkten. Veel zaken kwamen aan de orde, zoals; kan ik met mijn huidige drukmachine zomaar over van oplosmiddelinkten naar watergedragen inkten. Moet ik mijn drukmachine aanpassen? Zijn er nog beperkingen in marktgebieden die niet bediend kunnen worden met waterinkten? Kan ik bijvoorbeeld witte waterinkt in de drukmachine plaatsen en er oplosmiddel drukinkt overheen drukken? Heeft dit gevolgen voor de naverbrandingsinstallaties? Waar moet ik specifiek op letten met waterinkten? Hoe moet ik omgaan met afvalwater? Deze actieve discussie gaf uiteindelijk veel duidelijkheid bij de deelnemers en heeft hopelijk veel koudwatervrees t.o.v. waterinkten weggenomen. Bij de aanwezige deelnemers waren ook drukkers aanwezig die al enige jaren zeer succesvol met waterinkten drukken. Hun ervaringen waren zeer positief en de verwerking ervan was eenvoudiger dan oplosmiddelinkten, omdat het snel verdampen van oplosmiddel (in droge perioden) niet meer aan de orde is en daardoor aandrogen van drukinkt op de drukplaat zelden voorkomt. Tenslotte kunnen we terugzien op een leerzame en geslaagde Studiedag. De dagvoorzitter Adrie Dobbenberg sprak aan het einde van de dag zijn dank uit naar BASF voor de gastvrijheid en mogelijkheid om deze Studiedag op locatie te houden. De volgende Studiedag wordt weer in Veenendaal gehouden in het gebouw van het GOC en wel op 23 mei 2012 met als titel: Van ontwerp/origineel naar drukoplage. De dag werd besloten met een hapje en een drankje aangeboden door BASF. Al met al weer een zeer geslaagde Studiedag. [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ] 7

(th)ink lean! Montagemachines Viscositeitsapparatuur Reinigingsmachines Doseerinrichtingsystemen Fotopolymeer Proces Apparatuur UK Benelux Germany av@flexologic.nl www.flexologic.nl GSE Dispensing s gravimetric ink dispensers help packaging printers to implement lean manufacturing principles that also make sound financial sense. Lean ink management saves up to 30 percent of your costs Over 900 packaging printers have invested in a GSE dispenser for water-based, solvent-based or UV-curable inks. It has helped them save up to 30 percent of their costs, by: Reducing ink usage: dispense exactly what is needed, instead of ordering excess amounts of readymixed ink from the supplier just in case. Reusing inks: easily locate and retrieve press return-inks from stock. Recycling inks: effortlessly add return-inks to new recipes. With this precision technology at your fingertips, a GSE dispenser will give you the framework to professionalise your ink room and improve your bottom line. To find out more, visit our website at www.gsedispensing.com. www.gsedispensing.com ETTA Think Lean.indd 1 17-06-11 17: Mijn RI&E EFTA stimuleert bedrijven om onder andere de zorg voor arbeidsomstandigheden en milieu op systematische wijze in de dagelijkse bedrijfsvoering te integreren. EFTA heeft daarom samen met de werknemersvertegenwoordigers in de branche een nieuw Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) instrument opgesteld. Arboplaats heeft de ontwikkeling van dit RI&Einstrument voor haar rekening genomen. Dit instrument bevat ook alle oplossingen en brancheafspraken uit de Arbocatalogi van de rubber- en kunststof industrie. De website mijn RI&E is ontwikkeld voor zowel (middel)grote als kleine rubber- en kunststofverwerkende bedrijven, die zich kenmerken door een platte en overzichtelijke organisatiestructuur op het gebied van leidinggeven. Mijn RI&E brengt veel kennis en inzicht van bedrijven handzaam bijeen en is in feite van waarde voor alle bedrijven in de flexo met meer dan één werknemer. Met een RI&E zet u uw arborisico s op een rij. Mijn RI&E levert u een overzicht van alle arborisico s in uw bedrijf, en uw specifieke PLAN voor het oplossen ervan. Met die twee kunt u de risico s voor uw personeel en uw bedrijf terugdringen. En dus ook het financiële risico. Het uitvoeren van een RI&E is VERPLICHT voor vrijwel iedere ondernemer met personeel! Uitvoeren van de bijbehorende maatregelen uit mijn RI&E draagt in belangrijke mate bij aan het voldoen aan de eisen zoals gesteld in de Arbowet. Mijn RI&E is momenteel in de eindfase van de totstandkoming en is binnenkort beschikbaar voor de leden van EFTA- Benelux 8 [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ]

Dubbelinterview Roel Seele en Joan Hanegraaf Tijdens het Najaarsseminar op 15 november 2011 droeg Joan Hanegraaf (Oerlemans Packaging) de voorzittershamer over aan Roel Seele (EuroFlex). EFTA interviewde voorzitter onlangs Roel Seele en zijn voorganger Joan Hanegraaf. Hoe kijken zij o.a. aan tegen de markt, de ontwikkeling van flexo, en de rol van EFTA-Benelux hierin? Wat zijn de afgelopen 10 jaar de belangrijkste (technologische) ontwikkelingen geweest op het gebied van de flexodruk? Hanegraaf: Technologie van de drukmachines is sterk verbeterd en daardoor ook de kwaliteit en de kostprijs van het eindproduct. Daardoor heeft flexo een betere marktpositie gekregen t.ov. andere productietechnieken. Seele:Dat klopt, maar ook op het gebied van polymeerplaten en rondbelichte sleeves in combinatie met nieuwe rasterwalsconfiguraties is er veel gebeurd. Dit heeft de flexo druktechniek echt op een hoger niveau gebracht. Kijk naar de laatste ontwikkelingen met NX en HD flexo, hier zijn echt hele mooie plaatjes mee te drukken. Wat zijn de afgelopen 10 jaar de belangrijkste (economische) ontwikkelingen geweest binnen de flexografische industrie? Hanegraaf: De winstgevendheid van veel bedrijven (afnemers) is afgenomen, waardoor er steeds hogere eisen gesteld worden aan flexodrukkers/producenten van verpakkingen. Hierdoor hebben helaas veel branchegenoten hun deuren moeten sluiten. Seele: De concurrentie uit het buitenland is toegenomen. Veel grote drukorders verdwijnen. De flexo bedrijven in Nederland en België hebben zich meer toe moeten leggen op efficiënt kleinere series draaien. Hierdoor zijn deze bedrijven wel slagvaardiger geworden. Verder zijn er in de afgelopen jaren verplichtingen van verschillende kanten op de flexo bedrijven afgekomen, die vaak kostenverhogend werken en die deze bedrijven niet altijd kwijt kunnen in de markt. Wat is volgens jullie de kerndoelstelling van EFTA-Benelux? Hoe kan EFTA-Benelux daar nog beter invulling aan geven? Hanegraaf: De kerndoelstelling is het op een hoger niveau brengen van onze industrie. Daarbij is samenwerking binnen de totale branche (waardeketen) cruciaal. Helaas zijn er nog steeds bedrijven die niet begrijpen dat ze alleen competetief kunnen zijn als alle medewerkers goed opgeleid worden. Deze boodschap zal EFTA moeten blijven prediken. Seele: Opleiden is de kerndoelstelling en met samenwerking kunnen we dat doel bereiken. Flexodrukken is een mooi, maar niet eenvoudig vak. De nieuwe machines zijn technologische hoogstandjes en de diversiteit aan materialen waarop gedrukt wordt is groot. De ontwikkelingen in inkt, rasterwalsen en drukplaten volgen elkaar in een hoog tempo op. Alleen al om bij te blijven in het vakgebied zouden drukkerijen hun medewerkers al naar de EFTA Studiedagen moeten sturen. Voor beginnende flexodrukkers moet er een goede opleiding zijn. Als we efficiënt willen produceren, moet er aan de dure drukpers ook goed opgeleide drukkers staan. Je moet het vak wel onder de knie hebben als je met 300 meter per minuut een hoog kwalitatief plaatje staat te maken op een kostbaar substraat. Waar liggen verder nog kansen voor EFTA- Benelux om de industrie en de leden te ondersteunen/verder te helpen? Hanegraaf: De kansen liggen in een verdere samenwerking. EFTA kan daarin ondersteunen door partijen tot elkaar te brengen. Seele: Samenwerken en de krachten bundelen. Dit werkt niet alleen voor het opleidingstraject, maar ook voor andere zaken die op de flexodrukkers af komen. Kijk naar wat er afgelopen jaar gebeurd is op het gebied van de RI&E. Welke doelgroepen bereiken wij nu nog niet of nog niet voldoende? En hoe kunnen we dat verbeteren? Hanegraaf: Alle flexodrukkers (breedbaan) begrijpen dat ze het niet alleen kunnen. Veel etikettendrukkers zien de noodzaak van opleiden en een actief lidmaatschap van een goede brancheorganisatie helaas nog onvoldoende in. Deze branche zal EFTA dus moeten overtuigen. Seele: De vraag is hoe het komt dat er zo weinig smalle baan flexodrukkers lid zijn, want dat is inderdaad opvallend. Als we die vraag beantwoord kunnen krijgen, kan de EFTA aan de slag om te zien of we de smalle baan flexodrukkerijen aan boord kunnen brengen. Het zou EFTA behoorlijk versterken, maar biedt ook kansen aan de smalle baan flexodrukkers op het gebied van opleidingen. Wat zijn de grootste kansen en bedreigingen voor de flexografische industrie voor de toekomst? Hanegraaf: Wanneer er topkwaliteit geleverd wordt tegen een concurrerende prijs, waarbij klanten snel en flexibel beleverd worden, dan zijn er alleen maar kansen voor onze industrie. Dit is niet nieuw, zo is het altijd geweest, en zo zal het altijd blij- [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 APRIL 2012 ] 9

Zelfklevende cliché tapes 3M Cushion Mount Plus tapes, in iedere door u gewenste maatvoering De E-serie van 3M heeft een micro struktuur schutlaag, waardoor luchtinsluiting bij cliché montage is uitgesloten. Fotopolymeer verwijdert gemakkelijk en schoon. Diverse flexo cursussen Procesoperator druktechniek Ordermanager Technische kadercursus Kijk voor ons volledige cursusaanbod op www.goc.nl/aanbod TAPIR B.V. Roald Amundsenstraat 11 7825 AP Emmen Postbus 2273 7801 CG Emmen Tel. 0591-390059 Fax. 0591-394773 E-mail: info@tapir.nl www.tapir.nl Uw advertentie had op deze plaats kunnen staan. Adverteren in hét vakblad voor de flexografische industrie geeft u een breed bereik, is helemaal niet duur, en maakt onderdeel uit van een breder advertentiepakket. Het advertentiepakket: Uw advertentie in ons verenigingsblad EFTA! Uw advertentie in onze digitale E-nieuwsbrief Uw banner op de website van EFTA-Benelux De kosten: 400,00 (excl. BTW) 1/4 pagina 650,00 (excl. BTW) 1/2 pagina 850,00 (excl. BTW) 1 pagina Voor meer informatie neemt u contact op met het EFTA-Benelux secretariaat. 10 [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ]

ven. Nieuw is wel dat MVO steeds belangrijker wordt. Behalve dat het product in orde moet zijn moet de gehele organisatie op alle fronten verantwoordelijk ondernemen. Beloning voor goed gedrag, dat spreekt me enorm aan. Wie goed doet, goed ontmoet. Seele: Kansen voor de flexobedrijven liggen er op het gebied van service: goed luisteren naar de klant en goed communiceren. Vervolgens moet je dan ook doen wat je beloofd hebt. Service wordt vaak onderschat, maar is zeer belangrijk. Met een uitstekende service en een hoge mate van flexibiliteit, kunnen de flexografische bedrijven in Nederland en België de concurrentie met het buitenland zeker aan. Om dit allemaal waar te kunnen maken, heeft onze tak van sport wel goed opgeleide mensen nodig en dan bedoel ik niet alleen in de technische functies. Dit wordt wel steeds lastiger. Gelukkig kan EFTA hierin wat betekenen, aangezien opleiden bij EFTA hoog in het vaandel staat. Wat is jullie visie op duurzaamheid binnen de flexografische industrie? Hanegraaf: Duurzaamheid is enorm belangrijk. Duurzaamheid is onderdeel van een bredere kader, namelijk maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Dit proces is onomkeerbaar. Seele: Ik heb in het begin nog wat moeite gehad met het begrip "duurzaam". Als ik bij een leverancier kwam of op een symposium, dan vertelde iemand bijvoorbeeld dat ze de lampen hadden vervangen door energiezuinige lampen, en dat dit een duurzame investering is. Of men had iets slims bedacht, waardoor er minder afval werd gemaakt, dit werd geschoven onder de duurzame projecten. Vroeger noemde we dat kostenbesparing of efficiëntie en dat hoorde bij je werk als bedrijfsleider. Om me verder te verdiepen in duurzaamheid en MVO ben ik lid geworden van een duurzaamheidskring van de KGVO bij mij in de regio. De vraag is: wat zijn echte duurzame investeringen? We zitten daar met een aantal bedrijven bij elkaar en bespreken deze thema's. Ik moet zeggen dat hier veel van elkaar geleerd wordt, en meer inzicht ontstaat in begrippen als "duurzaamheid", "CO2 neutraal" en "MVO". Ook bij mij. Ondertussen ben ik overtuigd dat we bij onze beslissingen deze zaken een zeer belangrijke rol moeten laten spelen. Ik weet zeker dat MVO een zéér belangrijk issue wordt in de komende jaren. Moet EFTA-Benelux een actieve rol spelen op het gebied van duurzaamheid? Hanegraaf: EFTA heeft altijd actuele onderwerpen behandeld. Dit is er zo één. Het onderwerp is al door EFTA opgepikt, maar kan nog veel verder uitgediept worden. Hier kunnen we onze leden begeleiden in hun zoektocht naar MVO. Seele: Ook EFTA moet hier een rol in gaan spelen en haar leden helpen met het vinden van de juiste weg. Voor individuele bedrijven is het best lastig om goed om te gaan met de begrippen 'duurzaamheid", "CO2 neutraal" en "MVO" en hier vervolgens beleid op te ontwikkelen. EFTA zal hier een begeleidende rol moeten spelen. Vraag Joan: Waar kijk je uit de afgelopen 8,5 jaar dat je voorzitter mocht zijn van EFTA-Benelux met de meeste trots op terug? Hanegraaf: Trots is een groot woord. Toen ik voorzitter werd had EFTA financieel gezien eigenlijk geen bestaansrecht. Aangezien een brancheorganisatie ook een bedrijf is met klanten, moet er behalve technisch en klantgericht ook bedrijfseconomisch gedacht en gehandeld worden. Samen met het bestuur hebben we een turn around gemaakt en daardoor heb ik onlangs een zeer gezonde branche-organisatie over kunnen dragen aan Roel. Wat in die jaren een dik compliment is voor het bestuur, is dat ondanks overnames en faillisementen het aantal leden nog steeds toeneemt. Er is dus vertrouwen van de leden in het bestuur en daar mag het bestuur gerust trots op zijn. Vraag Roel: Wat vormt voor jou de grootste uitdaging / wat wil je onder jouw leiding echt voor elkaar krijgen binnen EFTA- Benelux? Seele: Er zijn eigenlijk drie zaken van groot belang. Ten eerste zijn er de opleidingen. Die moeten het hoge niveau houden wat ze nu hebben in Nederland en sinds kort ook in België. De opleidingscommissie verricht hier uitstekend werk, en verdient daarin alle steun. Het tweede punt is dat EFTA het nu echt voor elkaar moet krijgen om de smalle baan flexodrukkers te overtuigen lid te worden. Samen met de breedbaan flexodrukkers kunnen we de opleidingen dan verder uitbreiden en verbeteren. Verder wordt EFTA een sterkere organisatie als de smalle baan flexodrukkers ook toetreden. We moeten echt de vraag beantwoord krijgen waarom ze geen lid zijn, zodat we de juiste acties in gang kunnen zetten. Het lidmaatschap is niet duur en je krijgt er veel voor terug. Kijk alleen maar naar de RI&E, de opleidingen, en in de nabije toekomst de helpende hand met betrekking tot duurzaamheid en MVO. Ja, want dat is het derde punt: MVO. EFTA zal zich daar in de komende jaren in toenemende mate over moeten gaan buigen en de leden helpen de weg te vinden. [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 APRIL 2012 ] 11

Studiedag Beelddragers d.d. 14 maart 2012 Dagvoorzitter Adrie Dobbenberg vroeg na iedereen welkom te hebben ge heten een ogenblik stilte om de slachtoffers, de nabestaanden, families en bekenden van de omgekomen kinderen en begeleiders van het ernstige busongelijk in Zwitserland te gedenken. Henk van der Meulen van Volkers opende vervolgens de Studiedag met een presentatie rond de kernvraag: Drukplaten of Dunsleeves? De flexo-industrie groeit gelukkig nog steeds. Nieuwe technologie als Kodak NX en Esko HD flexo maakt de concurrentie met diepdruk mogelijk. Door het gebruik van sleeves is eindloos/naadloos drukwerk geen beperking t.o.v. diepdruk en kwalitatief is flexo top geworden. De kosten moeten wel beheersbaar blijven, maar de voordelen van dunsleeves zitten vooral in het efficiënter gebruik van de drukmachine. Door een betere dynamische rondloop van de drukcilinder, waardoor minder trillingen en vibraties in de drukmachine ontstaan, maakt dit een hogere druksnelheid mogelijk. Daarbij komt een ander groot voordeel, nl. dat de drukplaten minder snel vervuilen, zodat er minder gestopt behoeft te worden voor schoonmaken. Dit bespaart tijd en afval. Een nadeel van dunsleeves is een grote opslag die nodig is. Op dunsleeves kan HD flexo worden toegepast, helaas bij Kodak NX nog niet. Platen zijn weliswaar voordeliger in de aanschaf, maar moeten wel worden gemonteerd. Ook montagetapes zijn erg duur. Gesteld kan worden dat dunsleeves al voordeliger zijn als een model voor de 3e maal gedrukt wordt. Snel wisselen, perfecte passing, hogere output, eindloos drukken, langere levensduur, minder stops, voor ieder ontwerp zal een afweging en keus gemaakt moeten worden. Wanneer kiest men voor platen en wanneer voor sleeves? De drukker heeft in ieder geval een keuze. Stephan Riechert van Dupont legde het systeem uit van Cyrel Fast plaat en sleeve productie. Een systeem dat zonder vloeistoffen werkt. De drukplaat wordt op een zelfde manier als traditionele drukplaten en sleeves rugbelicht, CTP gelaserd en belicht. Uitwassen en drogen is niet nodig. De delen die niet moeten drukken worden door een vlies van non-woven materiaal van de beelddrager gehaald. Het systeem is zo ingericht dat de drukplaat of sleeve ongeveer 10x langs het vlies gevoerd wordt. Bij iedere passage wordt een laagje onbelichte polymeer verwijderd. Na 10 passages is alle onbelichte polymeer verwijderd en de beelddrager is klaar. Ook behoeft de beelddrager niet nabelicht te worden. Het maken van een drukplaat of sleeve kan dus zeer snel. Na de pauze kwam Henry Wolsink van GRS ons vertellen over direct gegraveerde beelddragers, zowel drukplaten als sleeves, alsmede gemonteerde polymeer drukplaten op sleeves. Ook heeft hij op voortreffelijke wijze uitleg gegeven over luchtcilinders; o.a. over de luchthoeveelheid en de druk. Ook de openingen spelen een grote rol bij het op- en afschuiven van de sleeve. In de markt zijn daar nog heel wat misverstanden over. Een goede druk, maar een te kleine hoeveelheid lucht, teveel bochten in de leiding of een te kleine diameter zal het plaatsen of uitnemen van de sleeve bemoeilijken dan wel niet laten functioneren. Ook bevestigde hij wat de voordelen 12 [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ]

voor de flexo industrie van sleeves zijn: de goede passing, plug & play, en lange levensduur. GRS levert veel sleeves op basis van elastomeer. Elastomeer is een samenstelling van gemiddeld 12 componenten. Het is geen polymeer en ook geen rubber. In feite is elastomeer een product dat daar tussenin ligt. Het heeft de goede eigenschappen van rubber voor wat betreft de goede inktoverdracht, vooral bij volvlakken en de scherpte en slijtvastheid van polymeer. Rasters zijn mogelijk tot 70 lijnen per cm. Door het direct laseren is het mogelijk de kleine puntjes (1-8% punt) enkele microns iets lager te leggen dan de grote punten en volvlakken. Gevolg hiervan is dat zowel raster als volvlakken gezamenlijk gedrukt kunnen worden. Bart Calis van Athena Grafics heeft een presentatie over HD flexo gegeven. Gelukkig hield hij de presentatie praktisch met veel voorbeelden uit de praktijk. Bart vertelde hoe de kwalitatieve opmars van flexo vanaf het gebruik van polymere drukplaten, computer to plate, 2100 dpi naar 4000 dpi, het huidige HD tot stand is gekomen. Esko Grafics heeft programma s ontwikkeld om daadwerkelijk het dpi naar 4000 te brengen. De rasterpunten worden hierdoor ronder en scherper. Maar ook 1% rasterpunten blijven uitstekend op de drukplaat staan. Ook is men in staat grote rasterpunten en volvlakken te voorzien van digicaps. Deze extra kuiltjes in het drukoppervlak, waardoor extra inkt kan worden afgezet, leveren een hogere densiteit op. Het effect hiervan is scherper drukken met meer contrast. Ook is het mogelijk kleine rasterpuntjes als ondersteuning op de drukplaat te zetten bij een rasterverloop naar bijna 0%. Het geeft een rustig beeld en het verloop ziet er fantastisch uit. Deze nieuwe technologie maakt drukken in flexo tot top drukwerk mogelijk. Kwalitatief gelijkwaardig aan diepdruk en financieel veel aantrekkelijker. Vervolgens was er voor de lunch een minibeurs, waar men al de mogelijke montage tapes in verschillende soorten en materialen kon bekijken. Ger Kokshoorn en Tom Brouwer gaven de deelnemers uitgebreid uitleg over toepassingsmogelijkheden, de verschillende hardheden en celstructuren om een perfect drukresultaat te leveren. Zelfs HD drukplaten op slechte tape geeft slecht drukwerk, met andere woorden de montage tape is een zeer belangrijke pijler tot goed drukwerk. Hierop bezuinigen kan in veel gevallen leiden tot kwalitatief minder drukresultaat. De minibeurs liep door tot het einde van de lunch zodat een ieder voldoende tijd had een rustig gesprek te voeren met de heren om zich persoonlijk te laten adviseren over de mogelijkheden. Na de pauze heeft mevrouw Dr. Ute Doppner- Buchholz van Dupont Cyrel ons laten zien wat er allemaal fout kan gaan met de drukplaatfabricage. Haar presentatie over troubleshooting common plate defects was duidelijk en bijzonder leerzaam. Vooral, omdat zij van alle mogelijke fouten in het procedé en van het eindresultaat foto s op het scherm projecteerde, zoals het effect van on regelmatige rugbelichting, te koude lampen die tot een onregelmatige reliëf hoogte leiden en waardoor er problemen op de drukpers ontstaan. Ook slecht afgestelde borstels van de uitwas installatie kan tot diverse problemen leiden, alsmede het gebruik van oude wasvloeistof of onvoldoende circulatie kan leiden tot ongelijkmatige drukplaten met mogelijk ongelijke dikte, plaatproblemen bij slecht uitgewassen diapositieve teksten, en het kleven van drukplaten. Allerlei mogelijke issues passeerden de revue. [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 APRIL 2012 ] 13

Ben Denekamp van Grafic support gaf hierna een presentatie over plaatcontrole. Hij liet zien dat plaatcontrole noodzakelijk is om te zien of de drukplaat die je van het reprohuis krijgt wel aan de specificaties voldoet. Rasterpercentages bepalen in druk de kleurperceptie. Als een van de rasterkleuren bijvoorbeeld cyaan 6% te zwaar drukt zal de blauwe kleur de overhand krijgen. Hetzelfde gebeurt met magenta als hier de punten 6% te dik zijn, dan wordt het rasterplaatje in druk roze weergegeven. De grijsbalans kan alleen gehandhaafd worden als alle rasterpunten op de drukplaat van dezelfde grootte zijn. Hiertoe is het plaatsen van een controle strip onderaan de drukplaat noodzakelijk. Deze kun je dan na inspectie en meting verwijderen. Een ander voordeel van meten is, dat je de rasterpunten visueel op een beeldscherm kunt bekijken. Hierdoor is het mogelijk de procesbeheersing van de plaatvervaardiging te controleren. De aanwezigen die zo n meting in de praktijk wilden zien, konden in de koffiepauze een demo bijwonen. Ben Denekamp toonde een praktijkmeting die op een lap-top werd weergegeven. Zijn devies was dan ook meten is beter dan voorkomen. Na de pauze zou Reinier Kok van Polymount een presentatie geven over besparing in drukvormmontage en over een efficiënte manier van drukplatenreiniging. Helaas was hij verhinderd door de bevalling van zijn vrouw. Van harte gefeliciteerd Reinier! De presentatie houden we graag van je tegoed bij een volgende Studiedag. Als laatste kwam Marco Bouman ons een en ander vertellen over beveiliging in drukwerk om merkfraude tegen te gaan en marktbescherming te realiseren. Dit onderwerp wordt steeds actueler, en er is enorm veel geld mee gemoeid. Ook de veiligheid en gezondheid van de consument is in het geding. Vervalsingen komen over een breed scala voor, te weten: pesticiden,verbandmateriaal, kleding,speelgoed, elektronische goederen,design artikelen, software, machines en onderdelen, etc. Een oplossing om vervalsing tegen te gaan is een DNA in het drukwerk aan te brengen. Dit kan door middel van laser of RFID technieken, maar ook door het gebruik van DNA in drukinkt te verbergen. Ook het gebruik van holografische afbeeldingen is een mogelijke oplossing. Omdat criminelen slim zijn, is een combinatie van technieken de beste manier. Ook het aanpassen van de techniek per order of batch verkleint de kans op fraude. Hierna werd deze succesvolle Studiedag afgesloten met een hapje en een drankje en kon iedere deelnemer voldaan naar huis terug keren. 14 [ EFTA! Jaargang 17 nummer 2 april 2012 ]

FLEXO International drupa Van 3 t/m 16 mei 2012 zal de internationale print media beurs drupa plaatsvinden in Düsseldorf (Duitsland). EFTA! zal in het volgende nummer uitgebreid verslag doen van de laatste innovaties die straks tijdens drupa gepresenteerd zullen worden. Flexo op drupa DFTA is tijdens drupa samen met andere internationale FTA s aanwezig in Hal 10 op stand A/61. Een goede start van uw bezoek aan drupa. Graag verneemt EFTA! van de EFTA leden of ze met een eigen stand aanwezig zijn op drupa, en na afloop de ervaringen van hen die een bezoek hebben gebracht aan de beurs. Stuur uw informatie of reactie aan mail@efta.nl Packaging s Brand of Choice Maar liefst 1.400! flexodrukkers, verwerkers en industriepartners namen deel aan FTA s 2012 Forum Packaging s Brand of Choice en de 30e editie van de beurs INFO*FLEX. Op de website van FTA, www. flexography.org, leest u een uitgebreid verslag van het congres. Hoog tijd voor een Europese variant van dit jaarlijkse hoogtepunt op het gebied van flexografie? Nieuwe leden: HST Benelux (huber group) (01-04-2012) Fardem Packaging B.V. (01-04-2012) Agenda EFTA-Benelux voor 2012: Studiedagen Grafisch Opleidingscentrum (GOC), Veenendaal (Nederland) woensdag 23 mei 2012 "Drukvoorbereiding" woensdag 12 september 2012 "Slimmer en goedkoper produceren" woensdag 21 november 2012 "Standaardisatie drukproces" Arteveldehogeschool, Mariakerke (België) datum najaar 2012 n.n.t.b. Inkten voor de flexo industrie datum najaar 2012 n.n.t.b. Van ontwerp/origineel tot flexo drukoplage Seminars dinsdag 13 november 2012 Najaarsseminar en Algemene Ledenvergadering Wat heeft u aan EFTA-Benelux? EFTA-Benelux is dè branchevereniging voor de flexografische industrie in België en Nederland. Dankzij EFTA-Benelux kunt u beschikken over de juiste informatie over de laatste ontwikkelingen binnen en rondom de branche. EFTA-Benelux verzorgt diverse vakgerichte opleidingen en boeiende seminars. Door EFTA-Benelux heeft u toegang tot een ijzersterk netwerk van flexodrukkers en leveranciers. EFTA-Benelux staat voor: samen sterk voor flexo state-of-the-art vaktechniek alle schakels in flexo onderling platform voor kennisoverdracht investeren in mensen koplopers in de branche EFTA-Benelux spreekt en behartigt de belangen van en namens de gehele flexografische industrie. Via het EFTA Members Benefits inkoopprogramma ontvangt u een aantrekkelijke korting op een zeer divers en uitgebreid aanbod van speciaal voor u geselecteerde producten en diensten. U ontvangt als lid ledenkorting op EFTA seminars en studiedagen. Contact EFTA-Benelux Postbus 85612 2508 CH Den Haag Nederland T: +31 (0)70 312 39 18 F: +31 (0)70 363 63 48 E: mail@efta.nl Bezoek ook onze website www.efta.nl COLOFON Redactie: J. Wüstenhoff, J.E. van Schaik, R.R-J. Krabbendam EFTA-Benelux, Postbus 85612, NL-2508 CH Den Haag telefoon: +31-70-312 39 18 telefax: +31-70-363 63 48 e-mail: mail@efta.nl Het laatste nieuws vindt u altijd op de EFTA Website: www.efta.nl Lay-out en Drukwerk: De Swart BV EFTA 15 [ EFTA! Jaargang 16 nummer 1 mei 2011 ] Officieel orgaan van de vereniging voor flexodruk EFTA-Benelux

DRUCK EXTR US ION VERA RARB RBEI TU NG BIJ ONS KRIJGT IEDEREEN WAT HIJ NODIG HEEFT. WE ZIJN PER SLOT VAN REKENING EEN FAMILIEBEDRIJF. Hoge druksnelheden, economisch, flexibel iedere W&H-flexodrukmachine heeft zijn eigen sterke punten. Maar hun familieachtergrond kunnen ze niet verbergen. Top kwaliteit, modernste techniek en een aan de praktijk georiënteerde bediening horen tot de eigenschappen die iedere W&H-machine kenmerkt. Dat geldt ook voor ons meest recente familielid: de MIRAFLEX A, een nieuwe sleeve-machine, het antwoord op de eisen gesteld door de professionele flexodrukker, met een zeer goede prijs-prestatie verhouding. Samen met haar zeer succesvolle zus de MIRAFLEX C rondt ze het machineprogramma af. Meer over onze flexodrukmachines vindt u in het internet onder www.wuh-group.com. IDEEN AUS LEIDENSCHAFT WINDMÖLLER & HÖLSCHER BENELUX B.V. Gebouw Rivierstaete Amsteldijk 166 Postbus 74700 1070 DJ Amsterdam Niederlande Tel.: +31 20 3012600 Fax: +31 20 6449145 info.benelux@wuh-group.com