GEVEN AAN GOEDE DOELEN. Kwalitatief online onderzoek naar de toekomst van het geven in Nederland

GEVEN AAN GOEDE DOELEN Kwalitatief online onderzoek naar de toekomst van het geven in Nederland 1

Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Conclusies en aanbevelingen 3 Onderzoeksresultaten - Verschillende manieren van steunen - Werving door goede doelen - Houding en gedrag ten aanzien van de collecte - De toekomst van de collecte - Tijd in plaats van geld geven 4 Onderzoeksverantwoording 5 Contact 2

1. Inleiding 3

Achtergrond en doelstelling van het onderzoek Achtergrond In het najaar van 2014 heeft GfK in opdracht van de Stichting Collecteplan een kwantitatief onderzoek uitgevoerd naar het bestaansrecht van de collecte. Aanleiding voor het onderzoek vormt de vraag óf en in welke vorm de collecte nog toekomst heeft. Via online onderzoek zijn ruim n=500 Nederlanders ondervraagd. Hierbij stonden de volgende vragen centraal: Hoe ziet het geefgedrag van de Nederlander er momenteel uit en waardoor wordt dit gedrag beïnvloed? Hoe kijken Nederlanders aan tegen huis-aan-huis collecteren? Waardoor wordt (de hoogte van) de gift tijdens de collecte aan de deur bepaald? Hoe zien Nederlanders de toekomst (zonder contant geld) van de collecte? Om meer inzicht te verkrijgen in de toekomst van het geven in Nederland heeft GfK op eigen initiatief een verdiepend kwalitatief onderzoek uitgevoerd. Aan deelnemers van het voornoemde kwantitatieve onderzoek is gevraagd of zij interesse hadden om deel te nemen aan een kwalitatief online vervolgonderzoek (chatsessie). Doelstelling Inzicht krijgen in de houding en het gedrag van Nederlanders ten aanzien van geven aan goede doelen. Alsmede het inzicht verkrijgen in de wensen en behoeften van Nederlanders ten aanzien van het steunen van goede doelen in de toekomst, specifiek het steunen via een huis-aan-huis collecte. Om de doelstelling te bereiken heeft een kwalitatieve online chatsessie plaatsgevonden met Nederlanders van 18 jaar en ouder die een positieve houding hebben t.a.v. goed doelen in het algemeen en die wel eens geven aan een collecte. Voor een beknopte onderzoeksverantwoording zie Hoofdstuk 4. 4

2. Conclusies en aanbevelingen 5

Conclusies & aanbevelingen (1) 1. Collecte is bekend en onmisbaar Uit de chatsessie komt naar voren dat, van de verschillende manieren van het steunen van goede doelen, de collecte het meest in trek is. Hoewel er soms maar kleine bedragen worden gegeven, wordt er wel vaak gegeven. De beeldvorming ten aanzien van de collecte is positief. De collecte wordt gezien als onmisbaar en zeker nog wel van deze tijd. Ook voor de toekomst heeft de collecte dus nog zeker bestaansrecht. 2. Moeilijke doelgroepen worden via de collecte toch bereikt Betrokkenheid is een belangrijke driver om goede doelen te steunen. Ten aanzien van de collecte wordt echter ook aangegeven dat men ook geeft als men niet of minder betrokken is bij het goede doel dat collecteert. Dat maakt de collecte uniek. Door het directe en persoonlijke karakter voelen mensen zich eerder verplicht om te geven. De collecte zorgt er daarmee voor dat moeilijke doelgroepen (of doelgroepen die normaliter niet zouden doneren) nu toch bereikt worden. Voor minder directe of onpersoonlijke manieren van werven sluiten mensen zich eerder af en zegt men eerder nee. 3. Kracht van de collecte: snelheid, eenvoud, eenmalig, anoniem en geen verdere verplichtingen Respondenten vinden het plezierig dat de collecte eenmalig is en niet leidt tot verdere verplichtingen. Ook laat men geen footprint achter; men blijft anoniem en zit nergens aan vast. 4. Vrijwilligers geven bij de collecte het goede voorbeeld Het feit dat goede doelen actief donaties werven leidt tot relatief veel weerstand. Bij de huis-aan-huis collecte is die weerstand echter veel lager. Dit komt mede doordat degene die het donatieverzoek doet een vrijwilliger is en zonder eigenbelang (financiële vergoeding) het goede voorbeeld geeft. Men heeft duidelijk respect voor collectanten. Het is van belang om het persoonlijke en vrijwillige karakter van de collecte ook in de te behouden en te blijven benadrukken. De ideale collectant voldoet aan 4v s: (1) straalt vertrouwen uit, (2) is vriendelijk, (3) heeft een verzorgd uiterlijk en (4) zet zich vrijwillig in voor het goede doel. 6

Conclusies & aanbevelingen (2) 5. Straatwervingsactiviteiten hebben een negatieve invloed op de beeldvorming van de collecte Respondenten vinden dat zij te veel en te vaak worden benaderd door goede doelen, ook voor collectes. Uit de reacties blijkt echter dat het onderscheid tussen straatwerving (door betaalde krachten) en collectes (door vrijwilligers) niet duidelijk is. Men ervaart straatwervingsactiviteiten niet als positief, mede door het feit dat mensen betaald worden om zich in te zetten voor goede doelen. Men heeft geen respect voor deze medewerkers en probeert donatieverzoeken te weren. Vanwege het onduidelijke onderscheid tussen deze twee wervingsmethoden bestaat het gevaar dat men ook meer afkeer ten aanzien van de huis-aan-huis collecte krijgt. 6. Nog weinig interesse in de alternatieven voor de collecte Aan respondenten zijn 4 alternatieven voorgelegd voor nieuwe manieren om in de toekomst wellicht een gift te kunnen geven bij een collecte. 1. Mobiel doneren (via SMS). Deze is al enigszins bekend en ingeburgerd en het meest kansrijk 2. Pinbetaling: met een pinapparaat langs de deuren gaan voelt onveilig voor zowel collectant als donateur. Door de pinbetaling zijn er gegevens van de respondent bekend bij het goede doel; is de gift dan nog wel eenmalig? Wordt men dan niet vaker benaderd? Ook vindt men het niet plezierig dat de collectant ziet wat men geeft. 3. Doneren via een app is vooral erg onduidelijk. Vooral ouderen snappen het niet en zijn argwanend. Kunnen collectant en donateur hier wel mee uit de voeten? Meer informatie is vereist alvorens dit alternatief wordt ingevoerd. 4. Een papieren machtigingskaart is omslachtig en leidt tot papieren rompslomp. Uit de kwalitatieve sessie komt naar voren dat men bij deze alternatieven angst heeft dat er toch verplichtingen aan zitten of dat het niet meer anoniem is (bijvoorbeeld je naam die op een machtiging komt of het telefoonnummer dat nodig is voor de SMS). 7

Conclusies & aanbevelingen (3) Om deze alternatieven tot een succes te maken, zal daarom goed met de privacy van de potentiële gever om moeten worden gegaan. Verder zal in de communicatie benadrukt moeten worden dat: de gift eenmalig is, er geen persoonlijke gegevens van de gever gebruikt worden, de anonimiteit gewaarborgd blijft, het technisch eenvoudig (niet alleen begrijpelijk voor de donateur, maar ook begrijpelijk voor de collectant), het een veilige manier van betalen is (fraude niet mogelijk is). 7. Wat wordt de hoogte van een gift aan de collecte in de toekomst? Een meerderheid van de respondenten geeft aan dat (om dit moment) de hoogte van de gift sterk afhankelijk is van het geld dat men op dat moment op zak heeft. De keuzemogelijkheden van de respondent zijn, door het gebrek aan contant geld, soms beperkt; men kan niet echt een afweging maken. Als men in de toekomst via andere alternatieven bij de collecte kan geven, dan heeft men wel volledige keuzevrijheid. De vraag is hoe hoog de gift dan wordt? Is dit gemiddeld gezien hoger of lager? Het kan helpen om hierbij donateurs alternatieven aan te bieden (richtprijzen / richtbedragen). Om passende bedragen voor te leggen kan prijsonderzoek een uitkomst bieden. 8

3. Onderzoeksresultaten 9

Verschillende manieren van steunen 10

Veel verschillende (soorten) goede doelen worden gesteund Vraag: Denk eens terug aan de afgelopen 12 maanden. Welke goede doelen heb je dan gesteund en op welke (verschillende) manieren? Ik heb gecollecteerd voor de Brandwondenstichting. Verder steun ik KWF en geef ik aan Artsen zonder Grenzen en Cordaid en Unicef Ik heb aan het KWF en het Diabetes Fonds gegeven, beide via een collecte aan de deur De Zonnebloem en Anbo als vrijwilliger. Hartstichting, Nierstichting, Diabetes Fonds met donaties Ik geef elke maand aan Proefdiervrij en Oxfam Novib en ik ben vrijwilliger bij WNF. Verder zit ik op de missie van onze kerk en ben nu druk bezig met het versturen van missie kalenders. Ik heb ook t.b.v. fondsenwerving brieven geschreven voor onze projecten in Zuid Afrika en Egypte Organisaties die zijn genoemd: Brandwonden Stichting Prinses Beatrix Spierfonds KWF Kankerbestrijding Diabetes Fonds Zonnebloem Anbo Stichting Proefdiervrij Oxfam Novib WNF WWvK (Wereld wijd voor kinderen) Kika Unicef Hartstichting Nierstichting Artsen zonder Grenzen Cordiad Greenpeace Amnesty International Rode Kruis Ouderenfonds Kinderpostzegels 11

Grote diversiteit ten aanzien van de wijze waarop goede doelen worden gesteund Zeer divers patroon ten aanzien van manieren van steunen De respondenten geven aan veel verschillende goede doelen en doen dit op veel verschillende manieren. Naast structurele giften en giften aan de collecte, wordt ook het kopen van producten (kinderpostzegels), een donatie via SMS, het schenken van spullen en deelname aan loterijen genoemd. Daarnaast zijn er veel respondenten die zich (op wat voor wijze) dan ook als vrijwilliger inzetten voor een goed doel. Aan collectanten aan de deur geef ik eigenlijk altijd wel iets en als ik het kan missen doneer ik weleens wat via een bankoverschrijving Zowel incidenteel als structureel doneren De meeste goede doelen worden incidenteel gesteund, maar enkele goede doelen worden ook structureel gesteund. Dit zijn goede doelen waar men zich meer verbonden mee voelt of die men belangrijker vindt. Op verschillende manieren, donatie via SMS voor de ouderen (dat was naar aanleiding van het programma van Gerard en Gorden) en aan de deur via een collecte. Geven aan een collecte is het meest dominant Ondanks de diversiteit aan manieren van steunen komt er één manier dominant naar voren; het geven aan de collecte. Dit wordt door nagenoeg alle respondenten genoemd. Het KWF fonds steun ik jaarlijks via een overschrijving, verder geef ik incidenteel aan collectanten aan de deur en soms via een sms Het doel van onze Stichting Gered Gereedschap; wij zamelen oud gereedschap in, knappen het op en sturen het naar ontwikkelingslanden Tijd geven en geven in natura Meerdere respondenten geven aan dat zij moeilijk wat geld kunnen missen. Zij steunen liever door tijd te geven. Ook zijn er respondenten die producten (Poncho s) maken en verkopen voor een goed doel. Er zijn veel nieuwe, creatieve manieren waarop de respondenten een bijdrage leveren aan het werk van goede doelen 12

Betrokkenheid is een belangrijke driver om goede doelen te steunen VRAAG: Voel je je bij alle goede doelen die je hebt gesteund ook betrokken of zijn er organisaties die je hebt gesteund, terwijl je je niet of minder betrokken voelt bij de organisatie? Betrokkenheid is belangrijk, maar niet alles bepalend Wanneer respondenten zich meer betrokken voelen bij een goed doel is de kans groter dat men een goed doel ook steunt. Er zijn echter ook respondenten die aangeven dat zijn ook geven aan goede doelen waarbij men zich niet of minder betrokken voelt. Ik geef alleen aan organisaties waar ik me betrokken bij voel Eerlijk gezegd geef ik aan alle collectanten, maar voel ik me er niet altijd even betrokken bij Er zijn verschillende aspecten die een rol spelen bij de mate van betrokkenheid ten aanzien van een goed doel Het thema waar het goede doel zich voor inzet De effectiviteit van de organisatie / het rendement van de gift. Betrokkenheid bij een aandoening Betrokkenheid bij de doelgroep op wie de organisatie zich richt. wanneer je daadwerkelijk ziet wat ze er mee doen ik voel me betrokken als er mensen zijn in mijn omgeving die er voordeel aan kunnen hebben of als ik een goed gevoel heb bij een doel 13

Werving door goede doelen 14

Veel giften komen tot stand door werving vanuit goede doelen Vraag: Als je denkt aan de goede doelen die je al steunt, hoe is jouw gift / zijn jouw giften dan tot stand gekomen? In welke mate lag het initiatief bij het goede doel of bij jou zelf? Initiatief bij het goede doel Bij mij ligt toch alle initiatief bij het goede doel. Bij giften aan collectanten ligt het initiatief bij het goede doel. Anders zal ik zelf op zoek gaan naar het doel; wat ik het meest geschikt acht. En dus ligt dan het initiatief bij mij. Artsen zonder Grenzen heeft mij opgebeld; de overige donaties zijn eigen keuze. Oxfam Novib omdat ik iets erover had gelezen. Proefdiervrij ook nadat ik iets had gelezen. Ik kies ervoor om eenmalig aan collectanten te geven. Ik heb wel een tijd lang structureel gedoneerd aan de IFAW, maar dat was toen meer omdat het via de telefoon gevraagd werd en ik geen nee durfde te zeggen. Initiatief bij de respondent Het initiatief ligt bij mijzelf, vanwege mijn ziekte (de respondent heeft diabetes en steunt daarom het Diabetes Fonds) Toen mijn man asbestkanker had hebben we zelf het initiatief genomen om KWF te steunen, toen we zagen hoe duur de medicijnen waren. Ik maakte een bezoek aan de Filipijnen en raakte daarna betrokken met de missie Initiatief heb je zelf in de hand. Ik bepaal zelf wel of ik doneer en aan wie. Liever op eigen initiatief naar aanleiding van een tv spotje. Hoewel veel respondenten aangeven dat het initiatief bij hen zelf ligt, blijkt uit hun gegeven antwoorden dat zij toch vaak in eerste instantie door een goed doel benaderd worden. Omdat zij door een intrinsieke motivatie een bewuste keuze maken om op dit verzoek in te gaan wordt dit door sommige respondenten ervaren als dat men zelf een keuze maakt en dus zelf initiatief neemt. 15

Betrokkenheid is een belangrijke driver om goede doelen te steunen VRAAG: Voel je je bij alle goede doelen die je hebt gesteund ook betrokken of zijn er organisaties die je hebt gesteund, terwijl je je niet of minder betrokken voelt bij de organisatie? Betrokkenheid is belangrijk, maar niet alles bepalend Wanneer respondenten zich meer betrokken voelen bij een goed doel is de kans groter dat men een goed doel ook steunt. Er zijn echter ook respondenten die aangeven dat zijn ook geven aan goede doelen waarbij men zich niet of minder betrokken voelt. Ik geef alleen aan organisaties waar ik me betrokken bij voel Eerlijk gezegd geef ik aan alle collectanten, maar voel ik me er niet altijd even betrokken bij Er zijn verschillende aspecten die een rol spelen bij de mate van betrokkenheid ten aanzien van een goed doel Het thema waar het goede doel zich voor inzet De effectiviteit van de organisatie / het rendement van de gift. Betrokkenheid bij een aandoening Betrokkenheid bij de doelgroep op wie de organisatie zich richt. wanneer je daadwerkelijk ziet wat ze er mee doen ik voel me betrokken als er mensen zijn in mijn omgeving die er voordeel aan kunnen hebben of als ik een goed gevoel heb bij een doel 16

Directe vormen van werving leiden tot meer weerstand Brieven en online werving hebben de voorkeur De respondenten zijn het duidelijk met elkaar eens; straatwerving is de minst favoriete vorm van werving. Ook andere vormen van persoonlijke of directe werving vindt men zeer lastig, zoals telefonische werving. Er lijkt een lichte voorkeur te zijn voor wervingsvormen waarbij je indirect wordt benaderd. Brieven met goede inhoudelijke onderbouwing spreken aan. Daarnaast vindt men werving via internet of social media een goede manier, omdat men dan zelf kan kiezen of men erop klikt of niet. Hoewel een schriftelijk benadering als plezierig wordt beschouwd, worden herhaaldelijke schriftelijke verzoeken om te doneren ( het bestoken met brieven ) duidelijk niet gewaardeerd. Ondanks dat de huis-aan-huis collecte ook een directe vorm van werving is, is de weerstand hier tegen veel lager dan bij straatwerving. Dit komt doordat degene die het donatieverzoek doet een vrijwilliger is en niet betaald wordt. Online vind ik denk ik toch het fijnste het meest irritant vind ik de mensen op straat als je door de stad loopt VRAAG: Soms nemen jullie dus zelf het initiatief, maar het initiatief ligt in sommige gevallen bij het goede doel. Goede doelen proberen op verschillende manieren donateurs en/of vrijwilligers te werven. Hieronder staat een aantal voorbeelden: Telefonische werving Schriftelijke werving (denk aan een brief met het verzoek om geld te geven) Online werving / werving via internet of social media Face-to-face werving. (bijvoorbeeld straatwerving of huis-aan-huis werving) Op welke manier word jij het liefst benaderd door goede doelen en waarom? En op welke manieren juist niet? Ik heb een hekel aan de mensen die op straat proberen te werven. Ik vind het heel irritant als je al geeft en je weer een brief krijgt voor meer geld bij dezelfde organisatie. Ik haat telefoontjes rond etenstijd. Programma op TV en dan zelf naar de website heeft mijn voor keur of een brief Ik vind alle opgenoemde voorbeelden zo irritant omdat je eigenlijk gedwongen wordt. Je moet zelf het initiatief kunnen nemen en zelf op zoek kunnen of moeten gaan aan welk doel je wilt doneren 17

Tone of voice: praktische oplossingen hebben de voorkeur en geen emotioneel pleidooi Vraag: Wat is een plezierige benadering? Wanneer goede doelen nieuwe donateurs werven proberen ze in hun boodschap onder meer het belang aan te geven. Sommige boodschappen zijn meer gericht op de ernst van de situatie, andere boodschappen zijn meer gericht op praktische oplossingen. Sommige berichten zijn weer meer ingestoken op de emotie, de kracht van mensen. Welke toon of insteek spreekt jou het meeste aan? Hoe moeten goede doelen jullie wel en juist niet benaderen? Ik kies voor een structurele (maandelijkse gift) aan een doel dat mij zeer nabij is. Extra verzoeken om een donatie weiger ik categorisch; meer, meer, meer vind ik eigenlijk ongepast Eigenlijk wens ik geheel niet benaderd te worden. Veelal word je dan opgezadeld met een schuldgevoel. een volkomen onjuiste move is dat om geld te doneren. Het moet dus anders; mensen moeten, hun leefwereld beschouwend, een intrinsiek gevoel krijgen iets te willen doen. Ik ben wars van geld doneren uitsluitend op grond van zielige gevoelens Ik ga voor de praktische oplossingen. Ik steun de projecten die zorgen voor oplossingen in de toekomst Ik vind het wel belangrijk dat ik een klik voel met degene die werft. Ik ben meer gericht op praktische oplossingen. Al die filmpjes op tv vind ik wel zielig, maar daar ga ik nog niet meer geld door geven. Ik moet wel echt een gevoel hebben bij een goed doel om er ook aan te doneren 18

Houding en gedrag ten aanzien van de collecte 19

Respondenten vinden dat zij te vaak worden benaderd voor een collecte Mate waarin men wordt benaderd voor een collecte is erg wisselend Er zitten relatief grote verschillen in de mate waarin respondenten benaderd worden voor een huis-aan-huis collecte. Dit varieert van een enkele keer per jaar tot maandelijks of bijna wekelijks. Deze verschillen komen voort uit de woonsituatie: - Wonen in een dorp versus wonen in de stad - Wonen binnen of buiten de bebouwde kom - Type woning (rijtjes woning versus flat met centrale ingang) Ik werk bij het Centraal Station, daar staan wel minstens 5 verschillende doelen die mensen proberen te werven. Dit is zo vervelend want als je zegt geen tijd te hebben blijven ze je achteraan lopen.. Weinig Ik heb geen eigen huisdeur en ik woon op enige afstand buiten de bebouwde kom. Ik woon in een dorp, toen ik nog bij mijn ouders in de stad woonden kwamen er veel minder collectanten dan hier in het dorp Niet alleen via een collecte, maar ook op andere manieren wordt men te vaak benaderd Respondenten geven aan dat zij te vaak benaderd worden door goede doelen in het algemeen. Spreiding over het jaar kan beter Volgens sommige respondenten kan de spreiding over het jaar beter. Ondanks dat stichting collecteplan via het collecterooster zorgt voor een goede spreiding, wordt dit niet door iedereen ervaren. Mogelijk collecteert een aantal bekende grote fondsen (denk aan KWF Kankerbestrijding en de Nierstichting) kort na elkaar waardoor bijvoorbeeld in het najaar een piek wordt ervaren De maanden september en oktober zijn volgens mij de topmaanden Soms komt het voor dat er verschillende in de maand komen, dan denk ik waarom verspreid je het niet over het hele jaar. Want zo krijg je dat je niet geeft aan de deur, wetend dat de volgende er al weer aankomt. doe bijv. 1x per maand voor een collecte aan de deur.. 20

De collecte is snel, anoniem en zonder verplichtingen VRAAG: Wat vind je positief aan goede doelen (voordelen)? VRAAG: Wat vind je negatief aan goede doelen (nadelen)? Dat collectanten vrijwillig / onbetaald zich inzetten voor een goed doel. Hoge opbrengsten Door persoonlijk contact halen mensen meer op. Snelheid Gemak Anonimiteit Geen verdere verplichting, eenmalig, incidenteel positief aan collectes vind ik voornamelijk dat de collectant manifest kan maken dat hij/zij het ook goed voor heeft met de wereld en zich wil inzetten. Aan collectes is maar een voordeel, namelijk dat de mensen niet durven weigeren. Dat is geen goede zaak, want dan stompt men af en wordt er voor een volgende collectant niet eens meer opengedaan Er zijn te veel collectes Men voelt zicht min of meer verplicht om te geven Het negatieve vind ik met een huis aan huis collecte dat het altijd mensen zijn die je min of meer kent en dus niet kunt weigeren. Zeker als je in een dorp woont. Gift is afhankelijk van het geld dat je op zak hebt Sommige respondenten vinden het niet fijn dat mensen aan de deur komen (privacy) probleem met huis aan huis collectes is dat mensen alleen geven wat ze dan zelf in huis hebben. Weinig mensen die ik ken hebben veel geld op zak. Positief vind ik dat het makkelijk en snel is om te geven. Negatief vind ik dat ik me gelijk wel verplicht voel om iets te geven 21

Houding t.a.v. de collecte wordt besmet door straatwervingsactiviteiten Gedurende de online sessie worden er veel negatieve berichten geplaatst over face-to-face werving op straat. Uit deze berichten valt onder meer te concluderen dat niet voor iedereen het verschil tussen straatwerving (door betaalde medewerkers) en huis-aan-huis collectes (door vrijwilligers is). Dit leidt tot onduidelijkheid en twijfel ten aanzien van het vrijwillige karakter van de huis-aan-huis collecte. Respondenten ervaren straatwerving als straatverkopers Men heeft hier geen plezierig beeld van. Te veel Te vaak Te vasthoudend Sommige respondenten hebben duidelijk moeite met het onderscheid tussen straatwerving, huis-aan-huis wervingsactiviteiten en de huis-aan-huis collecte. Dit komt de beeldvorming t.a.v. de huis-aan-huis-collecte niet ten goede. Amar Danjela Amar Jannie Danjela Marian Betty Ger Moderator Amar Betty Waarom organiseren ze niet gewoon een keer per jaar een benefietconcert in elke stad en daar kun je doneren of je aanmelden. Als ze toch al die kosten moeten maken voor de collectanten zou dit ook een oplossing kunnen zijn Hoezo moeten ze kosten maken voor de collectanten, Amar? Denk niet dat ze het allemaal vrijwillig doen. Ik ken genoeg collectanten die betaald worden om geld op te halen Belachelijk Ik heb gecollecteerd en dit was geheel vrijwillig oké, ik solliciteer. Pff, belachelijk dus je collecteert en krijgt geld ervoor Ik heb vaak gecollecteerd en altijd vrijwillig. Dan zijn het dus geen collectanten Amar, maar zakkenvullers! Voor de duidelijkheid. We hebben het nog steeds over huis aan huis collectes door vrijwilligers en dus niet over 'straatwerving' door betaalde krachten. Denken jullie nou echt dat al die mensen die voor een goed doel werken dit allemaal voor niets doen en op vrijwillige basis. Dan moet je je zelf beter verdiepen in een goed doel en dan zul je zien dat er van de 100% medewerkers er maar 10% op vrijwillige basis werken de rest krijgt gewoon salaris doormiddel van wat wij doneren. Dat een hoop collectanten dit niet op vrijwillige basis doen. Ging ik altijd wel vanuit. 22

Geefgedrag; het aanwezige (klein-)geld bepaald met de hoogte van de gift VRAAG: Hoe bepaal je of je wel of niet geeft aan de collecte? Het thema waar een goed doel zich voor inzet bepaalt voornamelijk of men wel of niet geeft. Er zijn een aantal respondenten die altijd geven aan een huis-aan-huis collecte. Een enkeling geeft meestal niet, onder andere omdat men zelf het geld niet kan missen of doordat men goede doelen al op andere manieren steunt. Ik geef eigenlijk aan elke collectant, maar dit wil ik wel gaan onderscheiden in wat ik echt belangrijk vind en ik geef op het moment niet heel veel omdat ik steeds weinig klein geld in huis heb Ik kijk eerst, waarvoor ze komen. Spreekt het doel mij aan, dan geef ik, anders niet meestal geef ik niet aan een collecte. Wel zelf door 'mijn' goede doel op te zoeken De hoeveelheid geld dat men aan een collectant geeft is vaak afhankelijk van het (klein-)geld dat op dat moment in huis aanwezig is De meeste respondenten geven aan kleingeld of muntgeld te geven (en geen papieren geld). De meeste giften zijn daarmee kleine bedragen. Relatief veel respondenten geven aan dat hun gift afhankelijk is van het geld dat men op dat moment in de portemonnee heeft. Daarnaast zijn er een paar respondenten dat aan alle collectes nagenoeg hetzelfde bedrag geeft. VRAAG: Wat bepaalt de hoogte van het bedrag dat je geeft? De hoogte van het doneren aan een huis aan huis collecte is uniform: 2 euro. Wat betreft de collecte, heb vaak geen klein geld in huis, dus als ik doneer doe ik het per bank Hier komen niet veel collectanten en dus geef ik altijd wel de hoogte van het bedrag ligt een beetje aan wat ik aan muntgeld in huis heb meestal kleingeld wat je in je portemonnee hebt 23

De ideale collectant straalt warmte en vertrouwen uit VRAAG: Een vraag over de collectanten die vrijwillig langs de deuren gaan. Kun je beschrijven hoe de ideale collectant eruit ziet? Hoe kan hij/zij jou het beste tot een bijdrage overhalen? Wat moet een collectant volgens jou absoluut niet doen? vertrouwd over komend, laat ogen zien Vriendelijk Uitleggen waar ze voor komt Is goed geïnformeerd Verzorgd uiterlijk / netjes gekleed Straalt vertrouwen uit. Respecteert het antwoord nee Is een bekende Kan zich legitimeren Geeft met zijn/haar (vrijwillige) inzet het goede voorbeeld als het gaat om het steunen van goede doelen De ideale collectant woont in de buurt; ken je en neemt tijd voor een kort contact. Ik vind het fijn aan een collectant als zij/hij netjes vraagt of je iets over hebt voor een bepaald doel. sommige zeggen alleen de naam van het doel en dat vind ik niet zo uitnodigend. Maar eigenlijk zou het niet uit moeten maken hoe iemand eruit ziet, het gaat om het doel, maar toch bepaalt het uiterlijk van de collectant voor mij wel hoeveel ik geef en hoeveel moeite ik doe om geld te pakken 24

De toekomst van de collecte 25

De collecte heeft bestaansrecht in de toekomst De collecte is nog van deze tijd De collecte is van de verschillende manieren van het steunen van goede doelen het meest in trek is. Hoewel er soms maar kleine bedragen worden gegeven, wordt er wel vaak gegeven. Daarnaast is de beeldvorming ten aanzien van de collecte positief. Slechts 2 van de 11 respondenten vinden de collecte enigszins gedateerd. De collecte aan de deur is achterhaald. Mensen ergeren zich er alleen aan, al vele jaren. Probeer op andere manieren geld te verkrijgen. Door vrijwilligers dingen te laten maken en die te verkopen bijvoorbeeld. Ik kom er steeds meer achter dat ik weinig kleingeld heb en als ik het heb stop ik het in een spaarpot waar ik niet zomaar bij kan. Dus heb ik weinig voor collectes nee, ik heb meestal geen kleingeld (grootgeld al helemaal niet) voor een collecte. Heb niet zoveel geld in huis Het verdwijnen van het contact geld is een bedreiging voor de collecte Meerdere respondenten geven aan dat zij niet altijd voldoende contant geld / muntgeld / kleingeld in huis hebben. De kans dat men bij collectes geeft wordt kleiner door het verdwijnen van het contant geld. Slechts een enkeling denkt dat dit op termijn betekent dat de collecte verdwijnt. Anderen denken dat er wel een alternatief zal worden bedacht Neen, ik heb niet altijd kleingeld in huis daar ik bijna altijd met pinpas betaal ik heb altijd wel iets in huis 26

Alternatieven voor de collecte in de toekomst: Pinbetaling leidt tot argwaan en gevoel van onveiligheid Pinbetaling: weinig aansprekend Meerdere respondenten geven aan het geen fijn idee te vinden als er iemand met een pinapparaat aan de deur komt. Ze vinden dit voor henzelf, maar ook voor de collectant onveilig. Ook de gedachte dat de collectant het bedrag eerst moet intoetsen wat jij vervolgens wil pinnen vinden sommigen niet prettig. Men is argwanend en bang dat er met het apparaat fraude kan worden gepleegd. Degene die aan de deur komt zal dan vragen hoeveel je wilt doneren, dat moet ingetoetst worden in de pinautomaat, waardoor ik het gevoel zal krijgen dat ik veel moet geven, omdat het anders zo gierig staat en met zulke apparaten weet je helemaal niet waar het geld terecht komt VRAAG: We willen jullie zo een aantal alternatieven voorleggen over op welke wijze je in de toekomst wellicht een gift kunt geven bij een collecte. Wil je ten aanzien van deze alternatieven aangeven: Of het je wel of niet aanspreekt? Waarom wel? welke voordelen zie jij? Waarom niet? Welke nadelen zie jij? Pinbetaling. De collectant heeft een mobiel pinapparaat bij zich. Je geeft dan via het pinapparaat aan welke bedrag je eenmalig wilt overmaken aan de collecterende organisatie... dan ben ik 'bang', dat ik 'vergeet', waar ik mijn pasje heb gelaten. (noot: de respondent geeft aan een smoes te verzinnen als men met een pinapparaat aan de deur komt.) hoe weet je dan dat je code niet gescand word met de pin automaat aan de deur pin 27

Alternatieven voor de collecte in de toekomst: Mobiel doneren via een SMS is het meest bekend en meest kansrijk Mobiel doneren heb je zelf in de hand Mobiel doneren via bijvoorbeeld Geef SMS is bij relatief veel respondenten al bekend en wordt al regelmatig gebruikt. Over dit alternatief is men het meest positief. Bij mobiel doneren beheer je zelf je mobiele telefoon en heb respondenten gevoelsmatig meer zelf de regie in handen. Ik zie toch het meest in de SMS, je kan zoveel geven als je wilt en heb het zelf in de hand. Een nadeel dat door meerdere respondenten wordt genoemd is dat men niet denkt dat het anoniem is. Je telefoonnummer is dan bekend bij het goede doel. Men is bang voor verplichtingen of dat het goede doel contact opneemt. Om een deel van de Nederlanders over de streep te trekken zal anonimiteit en het eenmalige karakter van de gift benadrukt moeten worden. SMS lijkt mij ook een goede oplossing. Doe het nu al af en toe. VRAAG: We willen jullie zo een aantal alternatieven voorleggen over op welke wijze je in de toekomst wellicht een gift kunt geven bij een collecte. Wil je ten aanzien van deze alternatieven aangeven: Of het je wel of niet aanspreekt? Waarom wel? welke voordelen zie jij? Waarom niet? Welke nadelen zie jij? Mobiel doneren Dat kan bijvoorbeeld via Geef SMS. Je geeft dan via je eigen mobiele telefoon eenmalig een (klein) bedrag aan de collecterende instelling door een SMS te sturen... Ik denk als jij een donatie aan de deur wilt doen, wil je anoniem blijven. door het geven van je 06-nr wordt je gebeld sms of wat ze nu steeds meer doen de programma's op tv waarmee ze geld ophalen dan komen ze niet zo direct bij je en kun je zelf overwegen of je wilt geven of niet 28

Alternatieven voor de collecte in de toekomst: Doneren via een app is onduidelijk De werking van een donatie via een app is niet duidelijk. Veel respondenten denken dat zij zelf een app moeten installeren. Aangegeven wordt dat niet iedereen een smartphone of tablet heeft en dat ouderen dit niet begrijpen. Door de moderator wordt in tweede instantie aangegeven dat het de collectant is die bijvoorbeeld app op zijn of haar tablet heeft ( De collectant downloadt de collecte-app op zijn eigen mobiele telefoon. Wanneer iemand aan de deur geen contant geld in huis heeft, kan deze persoon eenmalig zijn of haar 06-nummer en het giftbedrag invullen in de app. De donateur krijgt direct een SMS met de vraag de donatie te bevestigen. Hoe denk je nu over dit alternatief? ) Voor doneren via een app geldt vooral dat men twijfelt omdat men het onvoldoende snapt. Onbekend maakt onbemind. Vanuit mijn telecombedrijf weet ik dat dit fraudegevoelig is dus tegen VRAAG: We willen jullie zo een aantal alternatieven voorleggen over op welke wijze je in de toekomst wellicht een gift kunt geven bij een collecte. Wil je ten aanzien van deze alternatieven aangeven: Of het je wel of niet aanspreekt? Waarom wel? welke voordelen zie jij? Waarom niet? Welke nadelen zie jij? Via een applicatie ( app ) op een tablet of smartphone. Je geeft dan toestemming voor het eenmalig overmaken van een (klein) bedrag via een button in de app. lijkt mij wel wat je kunt zelf kiezen om de app te installeren en welk bedrag je geeft zonder dat er iemand in je knip kijkt (noot: respondent denkt dat zij zelf de app moet installeren ) Spreekt me wel aan, het is makkelijk en snel. app 29

Alternatieven voor de collecte in de toekomst: Een eenmalige papieren machtiging is niet in trek Machtigingskaart is omslachtig Het werken met een machtigingskaart is volgens respondenten omslachtig; het vergt een papieren administratie. Men vraagt zich af waar deze papieren blijven en of ze niet misbruikt (aangepast) kunnen worden. Respondenten zijn weinig enthousiast en geen van de respondenten denkt hier in de toekomst gebruik van maken. Met papier kan er veel fout gaan VRAAG: We willen jullie zo een aantal alternatieven voorleggen over op welke wijze je in de toekomst wellicht een gift kunt geven bij een collecte. Wil je ten aanzien van deze alternatieven aangeven: Of het je wel of niet aanspreekt? Waarom wel? welke voordelen zie jij? Waarom niet? Welke nadelen zie jij? wie houdt in de gaten waar deze papieren blijven? slecht idee daar vertrouw ik niet op; tref je de verkeerde betaal je het dubbele Eenmalige machtiging Een ander alternatief is een eenmalige (papieren) machtigingskaart invullen. Je machtigt de collecterende organisatie om eenmalig een (klein) bedrag van jouw bankrekening af te schrijven. Als ik een gift zou doen via een collecte, lijkt dit mij het veiligst voor zowel mij, als de collectant. Die hoeft dan niet meer over straat met een hoop geld. Te omslachtig spreekt mij niet aan. 30

Tijd in plaats van geld geven 31

Diverse respondenten geven aan liever tijd dan geld te geven De respondenten hebben zich al veelvuldig voor goede doelen vrijwillig ingezet. Meerdere respondenten hebben al wel eens vrijwilligerswerk voor een goed doel uitgevoerd. (Noot: dit is niet onlogisch, voor deze chatsessie zijn respondenten uitgenodigd die bovengemiddeld positief zijn over goede doelen in Nederland). Hieronder een overzicht van hun activiteiten. Collectant Brandwondenstichting (2x) Vrijwilliger Zonnebloem en Ango Vrijwilliger WNF Kerkmissie Ikzelf ben ambassadeur van WWvK (Wereld wijd voor kinderen en heb verleden jaar op 17 nov. een benefiet georganiseerd. Ook voor Kika en Unicef heb ik mij ingezet. 20 nov. as wordt er een benefiet gegeven in de BAVO kerk te Haarlem, opbrengst voor Unicef en WWvk, dit ivm 25 jaar Unicef. Vrijwilliger voor Stichting Gered Gereedschap Ik werk bij het dieren asiel als vrijwilliger, dat vind ik ook wel als een goed doel tellen. KWF Kankerbestrijding VRAAG: Het steunen van een goed doel kan niet alleen in geld maar ook in tijd. Een goed voorbeeld hiervan is het collecteren voor een goed doel. Maar ook op andere manieren zou je een goed doel als vrijwilliger kunnen steunen. Heb je wel eens vrijwilligerswerk voor een goed doel gedaan? Op welke wijze heb je tijd ingezet voor een goed doel? Werk nu ruim 25 jaar als vrijwilliger en heb hiervoor een lintje ontvangen. Verder help ik altijd bij de Zonnebloem. Doordat mijn vrouw nu 6 jaar gehandicapt is, ontbreekt mij de tijd wel eens. Maar heb het altijd met liefde en vrijwillige inzet gedaan. 32

De bereidheid om vrijwilligerswerk te doen is groot; persoonlijke benadering helpt daarbij! Als een goed doel je zou benaderen om vrijwilliger te worden, zou je daar dan op in gaan? Waarom wel of waarom niet? Als het doel mij aanspreekt dan zal ik er zeker over nadenken De meerderheid staat open om vrijwilligerswerk te doen. Dit is mede afhankelijk van Welk goed doel het betreft Wat van hen verwacht wordt (welke activiteiten) Of men persoonlijk benaderd / gevraagd wordt. Ik blijf voor bepaalde doelen collecteren als ze mij weer vragen. Redenen om het niet te doen: Geen interesse Ik steun liever op een andere manier Doe al vrijwilligerswerk (niet voor goede doelen) Te oud of niet fit genoeg Ligt eraan welk goed doel het is, maar ik ben zeker van plan nog voor iets vrijwilligerswerk te gaan doen Dat ligt eraan wat ze van je verwachten 33

Vrijwilligers willen geïnformeerd en gewaardeerd worden VRAAG: Welke TIPS heb jij voor goede doelen om hun donateurs en vrijwilligers te bedanken en/of meer te betrekken bij het goede doel? Informeren en waarderen Om je meer betrokken te voelen bij een goed doel moet je geïnformeerd worden, bijvoorbeeld door een nieuwsbrief. Laat zien wat er bereikt wordt. Bedank mensen voor hun gift en/of inzet en laat zien wat dat oplevert. Door alleen maar de waardering uit te spreken wat ze doen voor de medemens Vaker iets bekend maken over de behaalde resultaten door middel van de collectes. vaste donateurs eventueel een nieuwsbriefje sturen. Vrijwilligers willen geen fysiek bedankje maar een blijk van waardering Vrijwilligers zijn intrinsiek gemotiveerd. Ze vinden het werk leuk, belangrijk en het levert hen voldoening (en dankbaarheid voor anderen op). Ze doen het omdat het hoort en houden er een goed gevoel aan over. Zij ontvangen liever een schouderklopje, een emotioneel bedankje, dan een fysiek bedankje. VRAAG: Er is een aantal respondenten dat zich al inzet voor goede doelen. Voelen jullie je voldoende gewaardeerd? Wat zijn voorbeelden hiervan? Ik kreeg een bedank kaartje met daarop aangegeven wat ik had opgehaald en wat de totale opbrengst was (van de collecte) in deze buurt. dat vond ik al erg leuk. Ik doe het niet om er iets aan over te houden. De glimlach van de mensen en de knuffels voor wat we voor ze doen, dat is genoeg De vrijwilligers bedanken met een vrijwilligersdag of een kerst pakket 34

4. Onderzoeksverantwoording 35

Onderzoeksopzet Real-time focusgroep Donderdag 6 november 2014 Aanvang 19.00 uur Lengte: circa 1,5 uur Online met moderator van GfK 11 deelnemers (GfK panelleden, zij krijgen een beloning voor hun deelname) Voor details t.a.v. deze respondenten, zie het respondentenoverzicht. Doelgroep Deelnemers van het kwantitatieve onderzoek naar de collecte is gevraagd of zij interesse hadden om deel te nemen aan een kwalitatief online vervolgonderzoek (chatsessie). Om te komen tot een inspirerende chatsessie GfK heeft respondenten uitgenodigd die 1. In de vragenlijst hebben aangegeven een positieve houding ten aanzien van goede doelen in het algemeen hebben 2. Wel eens (antwoordoptie: soms, meestal of altijd) geven aan een huis-aan-huis collecte Discussiegids De chatsessie is gevoerd aan de hand van een semi-gestructureerde gesprekspuntenlijst welke door GfK is ontwikkeld. Op de volgende sheets bevindt zich deze uitgewerkte gesprekspuntenlijst, alsmede een voorbeeld (print screen) van de uitgevoerde chatsessie. 36

Gesprekspuntenlijst (1/4) 37

Gesprekspuntenlijst (2/4) 38

Gesprekspuntenlijst (3/4) 39

Gesprekspuntenlijst (4/4) 40

Schemafbeelding chatsessie (voorbeeld) 41