P R O V I N C I E F L E V O L A N D Postbus 55 8200 AB Lelystad Gemeenteraad Lelystad Postbus 91 8200 AB LELYSTAD Gemeente Lelyftìd Ingekomen 11 FEB Kopie Telefoon (03201-265265 Fax (03201-265260 E-mail provincie@flevoland.nl Website www.flevoland.nl 160003040 Verzenddatum Bijlagen Uw kenmerk Ons kenmerk 1 0 FEB. 2016 Onderwerp Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (afschrift) 4 1 8 6 1 5 2 2 Geachte raad, Bijgaand doen wij u in afschrift toekomen het provinciaal verslag ICL-gelden 2016 en de brief die aan het college van burgemeester en Wethouders is gestuurd (inclusief bijlagen) naar aanleiding van de ICL-verantwoording 2016. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Flevoland, de secretaris, de voorzitter Biļlage(n Brief aan college Lelystad Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1861164) Brief aan BZK Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1861127) Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1858834) Bevolkingsprognose Lelystad 2016-2031 (edocs 1861138) Inlichtingen bij Drs. M.R. Roeffel RC Doorkiesnummer 0320-265 543 Bezoekadres Visarenddreef 1 Lelystad
P R O V I N C I E F L E V O L A N D Postbus 55 8200 AB Lelystad Telefoon {0320)265265 Fax (0320)-265260 E-mail College van burgemeester en wethouders Gemeente Lelystad Postbus 91 8200 AB LELYSTAD provincie@flevoland.nl Website www.flevoland.nl Verzenddatum î 0 FE8, 2016 3 Bijladen Onderwerp Provinciaal verslag ICL gelden 2016 Uw kenmerk Ons kenmerk 1861164 Geacht College, Wij zenden u bijgaand ons verslag toe met betrekking tot de verantwoording van de feitelijke en voorgenomen bestedingen van de ICL-gelden in respectievelijk de jaren en 2016. Conform de condities, die bij de verstrekking van deze gelden behoren, informeren wij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties middels dit verslag vóór 15 februari. Dit verslag en de daarbij behorende brief treft u in afschrift aan bij deze brief. Wij vragen u, naast de opmerkingen die naar aanleiding van het verslag zijn opgenomen, expliciet aandacht voor het volgende.» In 2016 zal Lelystad een herijking van het MJR 2016-2021 vaststellen. Uit hoofde van het vigerende MJR 2011-2015 kwam een substantieel jaarlijks tekort naar voren. Dit tekort is nog niet eerder in de begroting van Lelystad opgenomen en de provincie heeft dit, met de evaluatie ICL gelden in het vooruitzicht, niet meegewogen bij het jaarlijks bepalen van het toezicht regime financieel toezicht. De provincie gaat ervan uit dat, na de voorgenomen afronding van de evaluatie ICL gelden in 2016, deze tekorten in het onderhoud wel in de begroting 2017 en meerjaren raming 2018-2020 worden opgenomen. «Lelystad heeft in de programma begroting 2016 de hogere kosten onderhoud als gevolg van de areaaltoename geraamd. Geadviseerd wordt dit voortaan jaarlijks bij te ramen, zodat deze ramingen reëel blijven. Een afschrift van deze brief is verzonden aan de gemeenteraad van Lelystad. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Flevoland, z de secretaris, de voorzitter/^ Bijlage: Brief aan BZK Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1861127) Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1858834) Bevolkingsprognose Lelystad 2016-2031 (edocs 1861138) Inlichtingen bij Drs. M.R. Roeffel RC Doorkiesnummer 0320-265 543 Bezoekadres Visarenddreer' 1 Lelystad
P R O V I N C I E F L E V O L A N D Postbus 55 8200 AB Lelystad Telefoon (03201-265265 Fax (0320)-265260 E-mail Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties DGBK Postbus 20011 2500 EA 'S-GRAVENHAGE provincie@flevoland.nl Website www.flevoland.nl I pin» ""'"...mul HUI lllll II Verzenddatum I 0 FEB. 2016 Onderwerp Bijlasen 2 Uw kenmerk Brief aan BZK provinciaal verslag ICL gelden 2016 Ons kenmerk 1861127 Geachte heer Plasterk, Hierbij treft u aan het Provinciaal verslag ICL-gelden 2016. Met bijgaand verslag (zie bijlage) Informeren wij u, conform de gestelde condities bij de toekenni van de ICL-bijdrage aan de gemeente Lelystad, over de voorgenomen bestedingen 2016 en de feitelijke besteding in. Als additionele bijlage treft u tevens de laatste bevolkingsprognose van de gemeente Lelystad (september 2015) aan. Deze brief is in afschrift verzonden aan de raad en het college van burgemeester en wethouders van Lelystad. Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Flevoland, de secretaris ì mr. drs T. van der Wa! L Verbeek Bijlage(n): Provinciaal verslag ICL gelden 2016 (edocs 1858834) Bevolkingsprognose Lelystad 2016-2031 (edocs 1861138) Inlichtingen bij Drs. M.R. Roeffel RC Dccrkiesnummer 0320-265 543 Bezoekadres Visarenddreef l Lelystad
Provinciaal verslag ICL-gelden gemeente Lelystad 2016 1. Algemeen Jaarlijks brengt de toezichthouder vóór 15 februari verslag uit aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over de besteding van de ICLgelden door de gemeente Lelystad. 2. Evaluatie In de beschikking dd. april 1996 is aangegeven dat, niet vóór het bereiken van de 70.000 inwoners, maar uiterlijk bij het overschrijden van de 80.000 inwoners een herijking van de ICL-gelden zal plaatsvinden. Bij brief van 24 maart 2004 (kenmerk FO2004/581777) heeft het ministerie van BZK de gemeente Lelystad toegezegd dat de ICL-bijdrage niet eerder wordt beëindigd voordat de 80.000 inwonergrens is bereikt. Wel zal ongeveer drie jaar voor het bereiken van deze grens een begin met de evaluatie worden gemaakt. Bij brief van 14 mei 2012, betreffende de vaststelling van de ICL-gelden 2012, heeft de minister van BZK aangekondigd dat hij uiterlijk in 2015 met de evaluatie wilde starten. Een overweging daarbij was dat er sprake is van een afnemende groei van het aantal inwoners en het nog jaren zal duren voordat de grens van 80.000 inwoners wordt bereikt. Deze ontwikkeling was volgens de minister bij de instelling van de ICL-gelden door niemand voorzien. Aanvankelijk werd verondersteld dat Lelystad in 2010 de inwonergrens van 80.000 zou passeren, leder jaar maakt Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad een bevolkingsprognose. Deze prognose geeft een voorspelling van bevolkingsontwikkelingen in Lelystad op korte en middellange termijn. De prognose is gebaseerd op geboorte-, sterfte- en migratiecijfers uit het verleden. Verder zijn, zowel de gerealiseerde woningproductie als de verwachtte jaarlijkse woningbouwproductie, factoren die in de prognose zijn verwerkt. De bevolkingsprognose gaat over de periode 2016-2031. Deze meest recente vastgestelde bevolkingsprognose (aug 2015) geeft aan dat de grens van 80.000 inwoners pas in 2030 wordt bereikt. In 2013 is een start gemaakt door BZK, gemeente Lelystad en provincie Flevoland met de voorbereiding van de evaluatie ICL-gelden met als doel in het voorjaar 2016 tot een afronding van het onderzoek en tevens besluitvorming te komen. Dit komt overeen met de meest actuele projectplanning (dd. januari 2016). 3. Toetsingskader Het provinciaal toezicht wordt uitgevoerd conform de beschikking dd. april 1996. De toezichthouder ziet er op toe dat:» de ICL-gelden worden besteed voor het doel waarvoor ze worden verstrekt;» de verantwoording van de ICL-gelden een aparte plaats in de begroting en jaarrekening heeft; «de besteding van ICL-gelden op basis van actueel vastgestelde beheersplannen plaatsvindt, het onderhoud op de lange termijn is gewaarborgd en er geen onderhoudsachterstand ontstaat; De toezichthouder baseert zich daarbij op de verantwoording van de ICL-gelden in de programmarekening, de daarbij afgegeven accountantsverklaring en de programmabegroting. Daarnaast stelt de toezichthouder (zo nodig) vragen over de ICL-gelden, die door Lelystad worden beantwoord. 1
4. Onderhoudsproces gemeente Lelystad De gemeente Lelystad heeft de beleidsambities, kwaliteitsnormen en uitgangspunten voor het onderhoud vastgesteld in het Kwaliteit Structuurplan (KSP) (2001). Daarnaast zijn de onderhoudsramingen en benodigde en in de groot onderhoudsvoorzieningen opgenomen in de Meerjarenraming (MJR) 2011-2015 (MJR) (20 december 2011, besluit B11-18293). Deze MJR fungeert als een toetsingsdocument voor het onderhoud van de openbare ruimte in de stad op lange termijn (tijdshorizon 30 jaar). Tevens wordt met deze raming inzicht gegeven hoe de ICL-gelden worden besteed. Eenmaal per 5 jaar wordt de MJR herijkt. Op basis hiervan worden de verwachte onderhoudskosten opnieuw gepland en doorgerekend en de benodigde en in de voorzieningen groot onderhoud (GO) opnieuw vastgesteld. In 2016 vindt de volgende herijking plaats wat zal resulteren in een MJR 2016-2020. Verder is in 2015 tevens het GRP (Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan) geactualiseerd. Het GRP 2016-2021 geeft aan dat, ondanks een levensduurverlenging van 60 tot 80 jaar, de onderhoudskosten voor riolering zullen toenemen. Het GRP heeft een tijdshorizon van 80 jaar. Lelystad heeft besloten dat de rioolheffing vanaf 2021 weer looí'ó kostendekkend zal zijn (rekening houdend met de bijdrage ICL). De hogere kosten worden gedekt door een stijging van de rioolheffing vanaf 2016 t/m 2021. De renovatiegolf zal conform dit GRP starten vanaf 2044. Met ingang van 2013 stelt de raad jaarlijks rondom de zomerperiode een geactualiseerd Integraal Groot Onderhoudsplan Openbare Ruimte (l-gor) vast. De basisuitgangspunten komen uit het KSP en de MJR, maar de raad besluit (in een keer) over het integrale onderhoud van het komende jaar (Werkplan) en tevens het geplande onderhoud in de daarop volgende 4 jaren (Meerjarenplan). Hierdoor kunnen de verschillende vormen van onderhoud binnen een wijk integraal op elkaar worden afgestemd. Deze werkwijze is het gevolg van uitkomsten van het project LeanENT, waarbij processen beter op elkaar worden afgestemd. Mede door de timing van het jaarlijkse besluit l-gor (bij voorkeur voor de zomer) resteert voldoende tijd om, de in het volgende jaar geplande projecten voor te bereiden. Lelystad verwacht dat hierdoor het verschil tussen gepland en werkelijk onderhoud zal verminderen. Er blijft echter altijd ruimte voor maatwerk en een gewijzigde planning, indien de omstandigheden dat vereisen (klimaat, overlast, afstemming externe partijen, etc). Het l-gor vormt de basis voor de (meerjaren) begroting en is leidend voor de uitvoering van het onderhoud. 5. Verantwoording ICL-gelden (jaarrekening ) Onderstaand overzicht geeft het verschil aan tussen begroot en realisatie op welke wijze de ICL-gelden in zijn toegedeeld aan onderdelen van de openbare ruimte. 2
TABEL 1: Besteding ICL-bijdrage (begroot versus realisatie) Begroot Realisatie Verschil (x 1.000) ICL- bijdrage Storting Bijdrage ICL- bijdrage Storting Bijdrage ICL- bijdrage Storting Bijdrage (in ICL GO (aan voorziening) exploitatie) (in ICL GO voorziening) (aan exploitatie) (in ICL GO (aan voorziening) exploitatie) Stadhuis (Bibliotheek) 984 344 640 984 348 636 0 4-4 Bovengronds 10.167 6.507 3 660 10.336 6.579 3.757 169 72 97 Kunstwerfcen/hoge routes/parkeerdekken 1.952 1.413 539 1.952 1.429 523 Ö 16-16 Gemeentelijk water 1.059 520 539 1.059 526 533 0 " ' 6-6 Overcapaciteit CKV 470 0 470 470 0 470 0 0 0 Overcapaciteit Agora 190 0 190 190 0 190 0 0 0 Bijdrage in boekwaarde Houtribhoogte 372 0 372 372 0 372 0 c C Bijdrage in problematiek "De Opdracht" 168 0 168 168 0 168 0 0 0 I otaal inzet ILL-bijdrage 15.362 8./6M 6.578 15.531 8.882 6.649 169 98 /I Bron Proşrammabeŷrotins -2017 Bron: Jaarrekening In heeft Lelystad meer in de voorziening Bovengronds gestort (zie tabel 1) als gevolg van de hogere beschikking ICL gelden in (ca. 169.000 euro). De beschikking is ten tijde van het opstellen van de begroting nog niet beschikbaar. TABEL 2 Bijdrage Lelystad middels overige en in ICL GO voorzieningen Begroot Realisatie Verschil (x 1.000) Extra Rioleringsplan 769 769 0 Opplusmaatregelen groot onderhoud (VJN 2003 500 500 0 Opplusmaatregelen groot onderhoud (VJN 2005 300 300 0 Extra van de algemene middelen in de 408 408 0 BTW voordeel ICL-uitkering (t.b.v. KSP 2e 1.049 1.049 0 Extra aanvulling voorziening i.v.m. 1.100 1.100 0 Aanvulling voorziening WSP (NJN 2010) 90 90 0 Invulling formatie t.b.v. beheer Riolering -270-270 0 Inflatie correctie voorgaande jaren 907 962 55 Overig 147 147 0 Totaal 5.000 5.055 55 Bron: jaarrekening pag 59 In tabel 2 zijn de overige en uit de middelen van Lelystad in verantwoord. De hogere overige in (0,05 min) is incidenteel van karakter. Lelystad sluit zich jaarlijks aan bij de lijn die het ministerie volgt ten aanzien van de indexering. TABEL 3 Onttrekkingen ICL GO voorzieningen (x 1.000) Begroot Realisatie Verschil 2010 Voorziening GO Kunstwerken, hoge routes 2.431 3.350-919 2011 Voorziening GO Riolering 755 633 122 5004 Voorziening GO Stadhuis 342 1 341 5062 Voorziening GO Bovengronds 9.922 8.381 1.541 Totaal 13.450 12.365-1.085 6ron: Jaarrekening In tabel 3 staan de onttrekkingen in t.b.v. het groot onderhoud verantwoord. De lagere onttrekking t.b.v. groot onderhoudsprojecten in (ca. 1,1 min, ca. 89ó) wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere kosten voor de transitie van GRA naar DESA (asfalt) en aanbestedingsvoordelen. 3
De accountant geeft in haar accountantsverslag aan dat de voorzieningen groot onderhoud in getrouw zijn weergegeven. Onderstaande tabel 4 geeft het verloop van de voorzieningen Groot Onderhoud gerelateerd aan de ICL-gelden van begin 2013 t/m eind : TABEL 4 Begin Werk. Werk. Werk. Werk. Eind Werk. Werk. Werk. Werk Eind Verloop ICL GO voorzieningen saldo 2013 1 saldo 2013 2013 2013 2013 onttrekking 2013 2013 onttrekking saldo lx 1.000) linfl corn (Lelystad) (ICL gelden) (werkplan) (infl corr) (Lelystad) (ICL gelden) (werkplan) 2010 Voorziening GO Kinstwerken, hoge routes 0 353 1.413 2.058 0 548 1.429 3.350 13.328 13.036 11.663 en parkeerdekken 2011 Voorziening GO Riolenng 29.633 0 1.657 520 510 31.300 0 1.704 526-63] 32.897 5004 Voorziening GO Stadhuis 344 0 0 344 224 464 0-11 348-1 800 5062 Voorziening GO Bovengronds 28.4W 0 3.575 6.507 9.790 28 756 0 2.815 6.579-8.381 29.769 Totaal 71.769 0 5 585 8 784-12.582 73.556 0 5.056 8.882-12.365 75.129 Bron: Jaarrekening 2013 en 2ÖÍ4 De ICL-gelden zijn in met 1,1 X door BZK geïndexeerd. Gemeente Lelystad heeft in evenzeer haar en in de voorzieningen groot onderhoud geïndexeerd. De hoogte van zowel de en in de voorzieningen groot onderhoud als de onderliggende onderhoudsramingen worden met ingang van de nog vast te stellen MJR 2016-2020 geactualiseerd en aangepast aan het dan geldende prijsniveau. Dit is de (vaste) systematiek binnen het onderhoudsproces van gemeente Lelystad. 6. Besluitvorming in relatie tot ICL-gelden (in t/m januari 2016) In tot en met januari 2016 heeft Lelystad de volgende besluiten genomen in relatie tot de ICL-gelden:» Werkplan en Meerjarenprogramma Integraal Grootonderhoud Openbare Ruimte (IGOR) 2015-2019 (oktober );» Rekenkamerrapport Openbare Ruimte (februari 2015): de inzichten van het rapport te betrekken bij het opstellen van toekomstige beleidsplannen betreffende de openbare ruimte;» Rioleringsplan 2016-2021 (september en december 2015): de technische afschrijving bijstellen van 60 naar 80 jaar, het kostendekkend maken van de rioolheffing n.a.v. het GRP 2016-2021 in een periode van 6 jaar door de rioolheffing gelijkmatig jaarlijks te verhogen, de heffing van de kosten voor het riool (zo als die wordt berekend aan eigenaren en gebruikers van niet woningen middels een opslag in de OZB) vanaf 2017 vervangen door een afzonderlijke rioolheffing;» Werkplan en Meerjarenprogramma Integraal Grootonderhoud Openbare Ruimte (IGOR) 2016-2020 (september 2015); 4
7. Begrote inzet ICL gelden (programma begroting 2016-2019) Onderstaande tabel 5 geeft aan op welke wijze de ICL-gelden in de begroting 2016 worden toegedeeld aan onderdelen van de openbare ruimte. TABEL 5 Inzet ICL-bijdrage 2016 (begroot) (x 1.000) ICL bijdrage Storting voorziening Exploitatie Stadhuis (Bibliotheek) 984 348 636 Bovengronds 10.336 6.579 3.757 Kunstwerken, hoge routes en parkeerdekken 1.952 1.429 523 Gemeentelijk water 1.059 526 533 Overcapaciteit CKV 470 0 470 Overcapaciteit Agora 190 0 190 Bijdrage in boekwaarde Houtribhoogte 372 0 372 Bijdrage in problematiek "De Opdracht" 168 0 168 Totaal inzet ICL-bijdrage 15.531 8.882 6.649 Bron: programmabegroting 2016-2019 Een deel van de ICL-gelden wordt gestort in de voorzieningen groot onderhoud en het restant (rechtsreeks) in de exploitatie ten behoeve van regulier dagelijks onderhoud ICL gerelateerde openbare ruimte. Zie onder tabel 6 voor het begrote verloop van de voorzieningen Groot Onderhoud gerelateerd aan de ICL-gelden vanaf 2015 t/m 2016: TABEL 6 Begroot verloop ICL GO voorzieningen 2015/2016 Begin saldo 2015 Begrote 2015 Begrote 2015 Begrote 2015 Begrote onttrekking 2015 Eind saldo 2015 Begrote 2016 Begrote 2016 Begrote 2016 Begrote onttrekking 2016 ilx I.OOOi (infl corr) (Lelvstad) (ICL Relden i (werkplan) (infl corr) (Lelvstad) (ICL selden) Iwerkplan) 201D Voorziening GO Kunstwerken, hoge routes 11.663 0 306 1 413-3.171 10.211 d 538 1.429-1.263 10.915 2011 Voorziening GO Riolenng 32.897 0 1.685 520 845 34.257 0 1.401 526-574 35.610 5004 Voorziening GO Stadhuis BOO 0 Eind saldo 2016-11 344-164 969 0 0 34S -310 1.007 15062 Voorziening GO Bovengronds 29,769 Ö 3.362 6.507 14.931 24.707 0 3.363 6.579-17.189 Totaal 75.129 0 5 342 8 784-19.111 70 144 0 5.302 8 8Ē2-19.336 64.992 Bron proframmcżieį'otinĩ 2015 en 2016 17.460 De ICL-gelden zijn in begroting 2015 en begroting 2016 niet geïndexeerd in afwachting van de beschikkingen van het ministerie. Inmiddels heeft BZK (eind ) de beschikking ICL gelden vastgesteld, waarin wel weer sprake is van indexering. In l-gor 2016 is sprake van een volledige aansluiting met de begroting. Er zal geen sprake zijn in 2016 van onttrekkingen uit de voorzieningen ICL-gelden buiten het I- GORom. In tabel 7 wordt het verwachte meerjarig verloop van de voorzieningen ICL-gelden (gebaseerd op het l-gor 2015 t/m 2019) weergegeven. De begin stand 2016 sluit nagenoeg aan met tabel 6, (beperkte) verschillen komen voort vanuit het meest actuele inzicht vanuit programma begroting 2016. 5
TABEL 7 Begin Begrote Eind saldo Begrote Eind saldo Begrote Eind saldo Begrote Eind saldo Begroot verloop ICL GO voorzieningen saldo mutaties 2016 mutaties 2017 mutaties 2018 mutaties 2019 2015 1 2016 2016 2016 2017 2018 2019 (X I.OOOì 2010 Voorziening GO Kunstwerken, hoge routes io.4i; 703 11.116 999 12.115 423 12.538-76 12.462 2011 Voorziening GO Riolering 33.977 1.352 35.329 208 35.537 1.752 37.289 2.352 34.937 5004 Voorziening GO Stadhuis 38 1.022 58 1.080 58 1.138 58 1.196 5062 Voorziening GO Bovengronds 24.781-7.248 17.533-5.459 12.074-3.020 9.05Í -712 8.342 Totaal 70.155-5.155 65.000-4.194 60.806-787 60.019-3.082 56.937 Sron: protţrammabesrotinļj 2016 8. FoUow-up opmerkingen Provinciaal verslat; ICL 2015 Onder wordt ingegaan op de status van opvolging van opmerkingen in het provinciaal verslag ICL-gelden 2015: Opmerking 1» BZK en de provincie adviseren het integrale karakter van het l-gor verder te vergroten door een relatie te leggen met de totale ICL-gelden bv. door de lasten via een voorziening groot onderhoud parkeren integraal te laten lopen.» Lelystad heeft toegezegd met ingang van MJR 2016 het groot onderhoud parkeren in haar systematiek mee te nemen. Opmerking wordt gehandhaafd in afwachting op de vastgestelde MJR 2016-2020. Opmerking 2» Lelystad neemt de areaal uitbreidingen mee in de eenmaal per 5 jaar op te stellen MJR. In de eerste 2 jaar worden onderhoudskosten, in relatie tot nieuw areaal, gedekt uit de grondexploitaties. Is daar wel voldoende dekking voor?» Het is een standaard systematiek om bij het opstellen van de grondexploitaties rekening te houden met onderhoud in de eerste 2 jaar. De grondexploitaties worden jaarlijks geactualiseerd en zijn minimaal sluitend. Met als gevolg dat de onderhoudskosten van nieuw areaal de eerste jaren zijn gedekt. Daarnaast heeft Lelystad in haar programmabegroting 2016 een extra voor areaal vergroting opgenomen met als doel het tekort op het beheer en onderhoud van de openbare ruimte niet verder te laten oplopen. Met ingang van 2016 wordt per nieuwe gerealiseerde woning een normbedrag van C 733 gehanteerd: structurele ophoging budget van 69.000 euro ten behoeve van dagelijks onderhoud en 151.000 euro ten behoeve van groot onderhoud. De provincie adviseert deze werkwijze voortaan op jaarlijkse basis toe te passen, zeker gezien de verbeterde perspectieven op de woningmarkt. Opmerking blijft gehandhaafd in afwachting van begroting 2017. Opmerking 3» Lelystad indexeert de onderhoudsramingen niet elk jaar, maar eenmaal in de 5 jaar bij het herijken van de MJR. Is dan nog sprake van reële ramingen en vergroot dit niet het risico dat de en in de voorziening groot onderhoud tekortschieten?» Het prijspeil van de onderhoudsramingen wordt bij het herijken van de MJR eenmaal per 5 jaar geactualiseerd. Er wordt in de MJR gewerkt met het lopende/actuele prijspeil. Het risico van deze vertraging in de indexering van de meerjaren onderhoudsramingen (MJR) lijkt acceptabel indien de en in de voorzieningen groot onderhoud wel jaarlijks worden geïndexeerd. En indien daarnaast, na herijking van de MJR eenmaal per 5 jaar, evt. tekorten in de 6
en in de voorzieningen groot onderhoud daadwerkelijk in de (meerjaren) begroting worden opgelost en aangepast aan de herijkte MJR. Indien hier niet aan wordt voldaan, kan in beginsel geen sprake meer zijn van een reële begroting. Zie ook onder opmerking 4. Opmerking vervalt na de toezegging van BZK in de beschikking ICL gelden 2015 (zie verder onder de conclusies). Hier sluit de provincie Flevoland zich bij aan. Opmerking 4» Lelystad indexeert de overige en in de voorzieningen groot onderhoud niet, indien BZK de ICL gelden ook niet indexeert. Dat is van toepassing als er sprake is van een negatieve ontwikkeling op het (accres) voor het gemeentefonds. Is dan nog sprake van reële ramingen en vergroot dit niet het risico dat de en in de voorziening groot onderhoud tekortschieten? «Het advies van BZK en provincie Flevoland om, ook in die situatie, wel inflatiecorrectie toe te passen op de overige en in de ICLvoorzieningen, is niet opgevolgd. De argumentatie van Lelystad is dat er geen verschil mag ontstaan in de toekenning van prijsindexatie door het Rijk enerzijds en Lelystad anderzijds omdat het dezelfde voorzieningen groot onderhoud voor dezelfde kapitaalgoederen betreft. Daarnaast worden de en in de voorziening groot onderhoud (qua systematiek) aangepast aan het actuele prijspeil bij het opstellen van het MJR (eens per 5 jaar). Jaarlijks worden de onttrekkingen vanuit het l-gor wel aangepast aan het actuele prijspeil. BZK en de provincie zijn niettemin van mening dat de en in de voorzieningen groot onderhoud jaarlijks moeten worden geïndexeerd. Zie ook onder opmerking 3. Opmerking blijft gehandhaafd. Opmerking 5 «Het advies om al in de kadernota maatregelen te nemen om het eerder voorziene tekort in het groot onderhoud op de lange termijn (Meerjaren onderhoudsplan KSP 2011) op te lossen, is niet opgevolgd. Ook in de begroting 2015 en 2016 zijn de verwachte tekorten niet verwerkt. Het argument van Lelystad is dat het onduidelijk is of deze tekorten ook bij de herijking van de MJR gaan ontstaan en dat daarnaast de tekorten pas op de lange termijn spelen. Bovendien drukte de crisis sterk op de begroting van Lelystad en beperkte dit de mogelijkheden hierop financieel in te spelen. Dit werd onderschreven door de accountant. BZK en de provincie zijn van mening dat, mogelijke tekorten bij het herijken van de MJR, wel moeten leiden tot een aanpassing van de hoogte van de overige en. De MJR blijft immers per definitie een moment opname en evt. vernieuwde onderhoudsystematieken kunnen (steeds weer) leiden tot andere inzichten, die in een volgende MJR kunnen worden verwerkt. Indien de tekorten niet in de (meerjaren)begroting worden opgelost, is geen sprake van een reële begroting. Opmerking blijft gehandhaafd. 7
9. Opmerkingen en conclusies Het volgende kan worden geconcludeerd: «De ICL-gelden worden aangewend en geraamd voor de uitvoering van de van toepassing zijnde onderhoudsplannen. «De werkplannen groot onderhoud zijn met ingang van 2013 integraal opgenomen in het l-gor en zijn ook in en 2015 tijdig in het jaar opgesteld. Hierdoor resteert er voldoende tijd voor de voorbereiding van plannen groot onderhoud, die in het volgende jaar gaan plaatsvinden. Tevens zijn de onderhoudsplannen actueel. «Met areaal uitbreiding wordt rekening gehouden bij de herijking MJR 2016-2020 in 2015. Daarnaast heeft Lelystad in de programmabegroting 2016 de onderhoudsramingen structureel aangepast naar aanleiding van de vergroting van haar areaal. Geadviseerd wordt dit voortaan op jaarlijkse basis toe te passen. «De structureel voorziene tekorten op lange termijn in het groot onderhoud (ca. 2,1 min.) en vervanging (MJR 2011) zijn in de programmabegroting 2016 nog niet opgelost. In 2016 komt Lelystad (bij een herijking van het MJR 2016-2020) hierop nader terug. BZK en de provincie zijn van mening dat er niet opnieuw sprake kan zijn van het doorschuiven van tekorten in het groot onderhoud. De provincie gaat ervan uit dat Lelystad de tekorten in het onderhoud n.a.v. de herijking MJR 2016-2020 verwerkt in haar begroting 2017 en meerjarenraming 2018-2020. Opmerking: Met betrekking tot de opmerkingen 4 en 5 heeft BZK in de beschikking ICL gelden 2015 (13 januari 2016, kenmerk 2016-0000027656) het volgende aangegeven. Indien Lelystad de gevolgen van de herijking MJR 2016-2020 in haar begroting verwerkt en daarmee het tekort aan beschikbare middelen op korte en lange termijn zal zijn opgelost, kan BZK de andere werkwijze op het vlak van indexatie accepteren. 8
BEVOLKINGSPROGNOSE 2016-2031 Augustus 2015 gemeente Lelystad
Colofon Dit is een rapportage opgesteld door: Cluster Onderzoek en Statistiek Te downloaden op www.lelystad.nl/onderzoek onder de kop publicaties, prognoses en beleidsevaluaties Gemeente Lelystad Afdeling Beleid Team staf Cluster Onderzoek en Statistiek Postbus 91 8200 AB Lelystad T 0320 27 85 74 F 0320 27 82 45 e-mail: onderzoek(s)lelvstad.nl Voor feiten en cijfers en overige onderzoeksrapporten kunt u terecht op onze website: Fout! De hyperlinkverwijzing is ongeldig.
Bevolkingsprognose 2016-2031 leder jaar maakt Onderzoek en Statistiek van de gemeente Lelystad een bevolkingsprognose. De prognose is gebaseerd op geboorte-, sterfte- en migratiecijfers uit het verleden. Verder zijn onder andere de gerealiseerde woningproductie en een verwachting van de jaarlijkse woningbouwproductie factoren in de prognose. Deze prognose is een voorspelling van de ontwikkeling van de Lelystadse bevolking op korte en middellange termijn. De uitkomsten kennen een mate van onzekerheid. Bij het gebruiken van de cijfers uit deze prognose dient rekening gehouden te worden met deze onzekerheid'. Deze bevolkingsprognose gaat over de periode 2016-2031. Grafiek 1. Bevolkingsontwikkeling 2006-2031 S00GC /SOX: : 70000 68000 66000 64000 62000 p*- ÖÕ ŵ o H N ŵ v tri *o ÍH įao ŵ o O O O H H r*i-*i-*r*i~li-*i-*r-*r*i o o o o o o o o o o c c b r.; co a~. o o Kr" i-i rs; Tussen 2006 en 2010 kende Lelystad een periode van aanzienlijke groei van gemiddeld bijna 750 personen per jaar. Tussen 2010 en 2011 neemt de groei abrupt af. In de periode 2011- is de jaarlijkse groei gemiddeld 350 inwoners per jaar. De prognose is dat in de periode van 2015 t/m 2020 de groei nog iets lager zal uitvallen met een gemiddelde toename van 175 inwoners per jaar. Vanaf 2020 wordt verwacht dat de gemiddelde groei weer zal toenemen van gemiddeld 175 per jaar naar een jaarlijkse groei vanaf 2023 van ongeveer 300 personen per jaar. Doordat dat de jaarlijkse groei van Lelystad de afgelopen jaren flink is afgenomen en deze groei ook de komende jaren nog beperkt blijft, is het verwelkomen van de 80.000ste inwoner met de jaren steeds iets verder opgeschoven. In deze prognose wordt de 80.000ste inwoner in het eerste kwartaal van 2030 verwacht. In de prognose van 2015 lag de verwachting nog op eerste kwartaal 2027. Van natuurlijke aanwas naar vestigingsgemeente Lelystad groeit al een decennium op 'natuurlijke aanwas'. Sinds 2005 bedraagt de natuurlijke aanwas gemiddeld meer dan 65^. van de bevolkingsgroei. In deze periode piekte het aantal geboorten op gemiddeld bijna 1.000 baby's per jaar. Omdat de sterfte, door de nog altijd jonge bevolking, onder 500 per jaar bleef kende Lelystad een redelijke bevolkingsgroei. Door onder andere veroudering van bevolking zal enerzijds het aantal geboorten per jaar afnemen, anderzijds zal de sterfte toenemen. De autonome groei van Lelystad zal door deze demografische ontwikkeling tussen nu en vijftien jaar zo goed als verdwijnen. Of de stad blijft groeien zal dan vrijwel volledig afhankelijk zijn van een vestigingsoverschot, zie grafiek 2.
Grafiek 2. Samenstelling bevolkingsgroei.1000 800 600 400 200 0-200 tfi K «0 O O O O O O O O ÍN N ÍN H ri m in s ai N N -N rvj N ľj ri r*i o o o o o o o o ÍNI..ĪN rsi N N ^ fn ÍNJ 400 natuurlijke aanwas ngratie salao jaarlijkse groei In deze prognose veronderstellen we dat Lelystad de komende jaren licht blijft groeien. De komende vijfjaar komt dit doordat de natuurlijke aanwas groter is dan het vertrekoverschot. Als de bouwproductie de komende jaren genoeg toeneemt en de natuurlijke aanwas (verder) afneemt zal ruimte ontstaan voor een vestigingsoverschot. Verondersteld wordt dat dit punt in 2021 bereikt wordt. Vanaf 2021 wordt uitgegaan van een positief migratiesaldo. Eerst zal dit overschot nog minimaal zijn, maar met de jaren neemt het belang van het ontstaan van een vestigingsoverschot toe. Vanaf 2030 zal ruimte zijn voor een positief migratiesaldo van ongeveer 300 personen per jaar. Dit zal vrijwel de enige bijdrage zijn aan de bevolkingsgroei van Lelystad. De natuurlijke aanwas is tegen deze tijd vrijwel nul, omdat geboorte en sterfte zo goed als in evenwicht zijn. Bevolkingsgroepen naar leeftijd Volgens de prognose neemt de gemiddelde leeftijd in Lelystad toe van 39 in 2015 naar 42 in 2031. Deze op het oog bescheiden toename wordt vooral veroorzaakt door een groter wordende groep 65 plussers. Deze groep neemt in deze periode toe van bijna 11.350 (15%) naar ongeveer 17.000 personen (21?ź). Vooral de komende vijf jaar, tot 2020, zal deze groep met meer dan 500 personen per jaar toenemen. Daarna vlakt de groei van 6S+ geleidelijk af naar ongeveer 200 per jaar vanaf 2028. De groep inwoners 20 t/m 64 jaar daalt tot 2023. De daling zal rond een afname van 400 personen per jaar zijn en dan geleidelijk steeds minder hard gaan. Vanaf 2023 zal de leeftijdsgroep 20 t/n 64 jaar jaarlijks weer iets toenemen. De jongste groep inwoners 0 t/m 19 jaar zal de komende 15 jaar blijvend licht afnemen. Grafiek 3. Ontwikkeling bevolkingsgroepen
600 400,,,,, W 200 ŕį.vŕ : II 0 " 200 ;:;öį ;: 400-600 2015 2016 2017 2018 2019 2020 20212022 2023 2024 2Û25 2026 2027 2028 2029 2030 0-19 t20-64 mam 65* jaarlijkse groei bevolking Vergrijzing Zoomen we in op de oudste bevolkingsgroep dan zien we in eerste instantie, tot 2020, vooral een toename van het aantal 65-74-jarigen. In 2015 zijn er 7.862 mensen in deze leeftijd. In 2020 is dit toegenomen tot 9.468 personen. Na 2020 verandert dit drastisch. Nu neemt het aantal 75-84 jarigen jaarlijks fors toe. Het aantal mensen in de categorie 65-74 jaar neemt dan zelfs al af. De oudste groep Lelystedelingen, de 85 plussers, wordt gedurende deze periode langzaam groter. Een grote groei is wordt het nooit, maar hun aantal neemt van 2015-2031 wel toe van 934 tot 1.561. Grafiek 4. Dubbele vergrijzing 13Ũ00 5000 :7:: 1001 Iv'.C ñjûi 301 Û 201520İ6201720182019202020212022202320242025202620272028202920302031 65-74 U 75-84 «85*
Onderzoeksverantwoording Prognosemodel GBPRO De bevolkingsprognose wordt uitgevoerd met het GBPRO prognosemodel. GBPRO is gebaseerd op de bevolkingsprognosesystematiek zoals die bij de Dienst Onderzoek en Statistiek van de gemeente Amsterdam wordt gehanteerd. Pronexus B.V. heeft samen met O+S Amsterdam en de werkgroep Prognose van de Vereniging voor Statistiek en Onderzoek (VSO) de systematiek vertaald naar een gestandaardiseerd en onafhankelijk softwareprogramma voor bevolkingsprognoses. Deze software - en daarmee het genoemde prognosemodel - wordt inmiddels door een meerderheid van de grotere gemeenten gebruikt bij het maken van de bevolkingsprognoses. Woningbouwprogramma Een van de pijlers van de bevolkingsprognose is het woningbouwprogramma. De bouwverwachting die gebruikt is in de bevolkingsprognose 2016-2031 is een inschatting van het aantal op te leveren woningen per jaar. Voor de eerste jaren is gekeken naar concrete projecten en het verwachte jaar van oplevering. Hoe verder in de tijd hoe minder plannen en ontwikkelingen vaststaan of bekend zijn. Gekozen is voor een geringe en stapsgewijze groei van het aantal op te leveren woningen van 72 in 2015 naar 200 per jaar vanaf 2024. Lelystadse wijken Voor de bevolkingsprognose is Lelystad opgedeeld in elf wijken en het buitengebied, zie tabel 1. In figuur 1 zijn elf wijken zichtbaar. In de bevolkingsprognose is de Waterwijk in tweeën gesplitst. Voor de Waterwijk 'oude gedeelte' en 'nieuwe gedeelte' (de Landerijen) zijn aparte wijkprognoses gemaakt. Het 'buitengebied' is niet zichtbaar in figuur 1. Alle woningen die buiten de wijken in figuur 1 vallen, worden gerekend tot dit gebied. Figuur 1: Wijken van Lelystad kustwijk Zuiderzeewijk Bolder Atolwijk Stadshart Lelystad-Haven Havendiep j Boswijk waterwijk
Tabel 1 Wijk- en buurtindeiing Wijken Buurten Zutdërzeewïjk Zuiderzeewijk, Jagersveld, Groene Velden, Langevelderslag, Langezand Atolwijk Centrum Noordzijde, Atol-West, Atol-Oost, Oostrandpark Boswijk Archipel, Rozengaard, Woäd, Kamp, Horst, Griend, Zoom, Waterwijk Waterwijk De Bolder Kempenaar, Kogge, Schouw, Gondel, Manzepark Kustwijk Golřpark en -resort, Parkhaven, Karveel, Boeier, Punter, Jol, Galjoen, Kust, Stadseiland Havendiep Centrum Zuidzijde, Botter, Tjalk, Schoener, Landstrekenwÿk 8 9 10 11 12 Lelystad-Haven Haven, Hollandse Hout. Noordersluis Stadshart Centrum M idden Buitengebied Overig stadsgebied, buitengebied Warande Warande De Landerijen De Landerijen Aannames Aan de basis van elke bevolkingsprognose liggen bepaalde veronderstellingen. Deze hebben betrekking op de factoren die de omvang en samenstelling van de bevolking beïnvloeden. Deze factoren zijn geboorte, sterfte, migratie, woningbouw en gemiddelde woningbez etting. De definities van deze factoren zijn te vinden in bijlage G 'Terminologie'. Omdat geboorte- en sterftecijfers redelijk stabiel zijn, zijn veronderstellingen die hierop gebaseerd zijn het betrouwbaarst. Geboorte wordt gemeten in het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw gedurende haar leven krijgt. Dit wordt vruchtbaarheid genoemd. In het verleden lag de vruchtbaarheid in L elystad altijd hoger dan het landelijk gemiddelde. In L elystad krijgen vrouwen in hun leven gemiddeld 1,8 kind tegen 1,7 voor de gemiddelde Nederlandse vrouw. De verwachting voor L elystad is dat de vruchtbaarheid iets hoger blijft dan landelijk. Dit omdat de L elystadse bevolking gemiddeld jonger blijft dan landelijk. De sterftekansen verschillen nauwelijks tussen L elystad en Nederland en zijn zeer stabiel. Zowel voor L elystad als Nederland is de levensverwachting toegenomen. Landelijk gezien daalt het aantal sterftegevallen sinds 2002, terwijl de bevolking wel steeds ouder wordt. Vooral onder zeventigers sterven jaarlijks minder mensen, terwijl de groep wel groter wordt. Aangezien L elystad (nog) weinig (hoog)bejaarde inwoners heeft, vertaalt zich dit voor deze stad in een stabiel aantal sterfgevallen per jaar, terwijl de bevolking wel veroudert. Hoewel het onvermijdelijk is dat het aantal sterfgevallen per jaar zal toenemen, zal de toename per jaar voorlopig gering zijn. 1 Migratie (binnen- en buitenlands) is sterk afhankelijk van de economische situatie (landelijk) en de ruimte op de woningmarkt (lokaal). Verondersteld wordt dat Nederland langzaam aan uit het economische dal zal komen. Wanneer de woningproductie weer in volume toeneemt en de sterfte ook, dan ontstaat ruimte op de woningmarkt. In deze prognose wordt verondersteld dat de ruimte opgevuld wordt door nieuwe inwoners. Dit omdat aangenomen wordt dat de gemiddelde woningbezetting van L elystad beperkt daalt. Het aantal en type vrijgekomen woningen en nieuwbouwwoningen bepaalt de omvang en samenstelling van de vestigers. Voor iedere wijk zijn leeftijdsprofielen samengesteld op basis van de verhouding van typen woningen (één- en meergezinswoningen) in de nieuwbouw. Deze profielen worden verondersteld constant te zijn. 2 De gemiddelde woningbezetting is in L elystad hoger dan in Nederland. Deze daalt de komende jaren in Nederland relatief sterk. Deze daling is een gevolg van de veranderingen inde bevolkingssamenstelling. Er komen steeds meer een- en tweepersoonshuishoudens, bijvoorbeeld eenoudergezinnen en alleenstaanden (echtscheidingen) en door de verweduwing (sterfte van partners) wonen steeds meer ouderen alleen. Voor Lelystad wordt ook een daling verondersteld. In 2015 was de gemiddelde woningbezetting in L elystad 2,40 en de prognose voorspelt een gemiddelde woningbezetting van 2,34 in 2031. 1 htĩpi/./www.cbs.rwnl-nl /menu/ĩheitias/^ De gemiddelde woningbezetting is hoger dan de gemiddelde huishoudengrootte, want in een woning kunnen meerdere huishoudens wonen. 2
Geraadpleegde bronnen Meerjarenbouwprogramma (MBP) ten behoeve van bevolkingsprognose 2016-2031, afdeling Beleid gemeente Lelystad, voorjaar 2015 Meerjarenperspectief Grondbedrijf (MPG) Regionale prognose kerncijfers 2013-2040, CBS statline 2015 Landelijke bevolkingsprognose 2013-2040, CBS statline 2015 Definities begrippen bevolkingsprognose, www,cbs.nl trefwoord: begrippen Bevolkingsprognose 2015-2030, Onderzoek en Statistiek gemeente Lelystad, Uitvoering van motie 'Schriftelijke vragen VVD bevolkingsprognose 2015' Bijlagen Bijlagen zijn vindbaar in excelformaat (Bijlagen bevolkingsprognose 2016-2031) op: www.lelystad.ni/onderzoek
Colofon Deze rapportage is gemaakt door: Onderzoek en Statistiek Verkrijgbaar, zolang de voorraad strekt bij: Gemeente Lelystad Onderzoek en Statistiek Postbus 91 8200 AB Lelystad T 0320 27 85 74 F 0320 27 82 45 e-mail: onderzoekfblelystad.nl Voor feiten en cijfers en overige onderzoeksrapportages ku u terecht op onze website: www.lelystad.nl/onderzoek Lelystad, augustus 2015