STEDELIJK PLAN Amersfoort Amersfoort, versie mei 2017
INLEIDING De gemeente Amersfoort werkt wijkgericht, met als basis wijkplannen. De start is altijd de wijk. We organiseren activiteiten stedelijk als dit effectiever is of als het de wens is van een doelgroep. Daarvoor is dit stedelijke plan. In alle plannen beschrijven we de doelen en de prioriteiten van de negen wijken in Amersfoort op sociaal terrein. Dit stedelijke plan is opgesteld samen met inwoners en organisaties die in Amersfoort actief zijn. Samen met u willen we dit stedelijk plan én alle wijkplannen de komende maanden en jaren steeds verder verbeteren. Dit plan is opgesteld met informatie uit onder andere de wijkbijeenkomsten die wij georganiseerd hebben (voor elke wijk twee en voor het stedelijke plan één), bestaande documenten van wijkgroepen, de stadsgebiedsscans (van Ewijk & Wesdijk, 2015), de bestaande activiteiten op stedelijk niveau (zie bijlage 2 en gesprekken met diverse beroepskrachten (waaronder maatschappelijk werkers, gebiedsmanagers, jongerenwerkers, sociale wijkteams en wijkagenten). Het doel van het stedelijke plan is niet om aan te geven hoe alles anders moet. Integendeel. Het doel van het plan is om gezamenlijk vast te stellen wat er leeft en wat er speelt in de stad. Op basis hiervan worden concrete acties benoemd en in gang gezet. In dit stedelijke plan worden doelen benoemd voor Amersfoort als geheel. De activiteiten waar subsidie voor aangevraagd kan worden moeten ook het niveau van de wijken overstijgen: deze stedelijke activiteiten moeten beschikbaar zijn voor alle inwoners van Amersfoort. Ook is het mogelijk dat activiteiten zich richten op specifieke groepen. Groepen die liever stedelijk iets organiseren dan op het niveau van een wijk of waarvan de omvang te beperkt is om daarvoor in iedere wijk iets te organiseren. Onze hoop is dat stedelijke activiteiten aansluiten bij activiteiten in de verschillende wijken, door deze te versterken of te ondersteunen. Het College van B&W stelt dit stedelijke plan vast en dit vormt daarmee de basis voor het welzijnswerk in de stad. Dit plan is ook de basis voor inwoners en organisaties om activiteiten te ontwikkelen op sociaal terrein, waar indien nodig ook subsidie voor aangevraagd kan worden (subsidieregeling Projecten#Indebuurt). Deze subsidieregeling is bedoeld voor activiteiten die de sociale verbanden versterken, contacten en ondersteuning in de wijk en stad verzorgen, kortweg de sociale basisinfrastructuur (SBI) versterkt. Dit stedelijke plan is een werkdocument, dat samen met inwoners en organisaties steeds wordt aangevuld en verbeterd. Bent u het niet eens met bepaalde zaken, of mist u dingen, neem dan contact met ons op via info@indebuurt033.nl. Profiel van de stad Amersfoort telt vandaag de dag ruim 153.000 inwoners en bestaat uit verschillende wijken en dorpskernen. De gemeente Amersfoort heeft ervoor gekozen om dit in te delen in negen stadsgebieden. Deze indeling is eveneens gehanteerd door de verschillende sociale wijkteams die in de stad Amersfoort actief zijn. Inwoners van verschillende wijken geven aan zich niet verbonden te voelen met deze indeling, maar meer met de eigen wijk, buurt of dorpskern. In de stad Amersfoort komen verschillende stedelijke (sociale) voorzieningen voor. Deze dienen vaak als aanvulling op de voorzieningen die in elk van de negen stadsgebieden voorkomen. Naast de sociale voorzieningen georganiseerd vanuit de gemeente, zijn diverse organisaties en inwoners actief op stedelijk niveau (zie een overzicht in bijlage 2). Gezamenlijk ondersteunen zij het sociaal functioneren in de stad. 2
Zowel op wijkniveau als op stedelijk niveau zijn diverse inwoners en organisaties actief met het organiseren van activiteiten. Inwonersinitiatieven richten zich op leefbaarheid, opgroeien en kwetsbaarheid. Op stedelijk niveau zijn enkele (landelijk opererende) organisaties actief die samen met veel vrijwilligers hun doelen bereiken. Iedere wijk heeft volgens inwoners haar eigen kenmerken. Zo kan Kruiskamp-Koppel het beste getypeerd worden als zijnde een volkswijk en Nieuwland bijvoorbeeld als een gezellige nieuwbouwwijk met veel gezinnen en jonge kinderen. Hoogland en Hooglanderveen zijn dorpen met een sterke ons-kent-ons cultuur. In de verschillende wijken vinden beroepskrachten en inwoners elkaar al goed. Bijvoorbeeld in de pilots van Gezonde Wijk. Er zijn jongeren die Amersfoort omschrijven als een saaie stad waar weinig te doen is voor de jeugd. Als collectieve, sociale problemen noemen zij onder andere (te) weinig ontmoetingsplekken, verveling, jeugdwerkloosheid, financiële problemen en/of gezondheidsproblemen. In een aantal wijken is steeds meer aandacht nodig voor ouderen gezien de vergrijzing. Dit levert nieuwe uitdagingen op. Stedelijke doelen Op grond van bovenstaande zijn daarom de volgende specifieke doelen gesteld. Deze doelen kunnen ook wijkgericht worden ingevuld en opgenomen worden in de wijkplannen. Algemene doelen 1. Het verminderen van financiële zorgen en/of schulden. Hierbij kan gedacht worden aan het bespreekbaar maken van financiële problemen, aan budgetadvies of hulp bij administratie en het vergroten van kennis bij inwoners over bestaande voorzieningen en regelingen. 2. Het verminderen van de druk op mantelzorgers. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten die voorkomen dat mantelzorgers overbelast raken, bijvoorbeeld door lotgenotencontact of door het bieden van praktische ondersteuning aan de mantelzorger. 3. Het verminderen van eenzaamheid. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten die mensen uit hun isolement halen, die bijdragen aan doorgaande ontmoeting en zinvolle besteding van de dag. 4. Het bieden van praktische ondersteuning aan kwetsbare inwoners. Hierbij kan gedacht worden aan concrete ondersteuning via een klussendienst, hulp bij administratie, boodschappenhulp of burennetwerk. 5. Het bevorderen van wederkerigheid. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten waarbij alle partijen een gelijkwaardige bijdrage leveren, bijvoorbeeld jongeren en ouderen die iets voor elkaar doen of een ruildienstensysteem. 6. Het ondersteunen van vrijwilligers. Hierbij kan gedacht worden aan het trainen van vrijwilligers of het organiseren van netwerkbijeenkomsten. Via #indebuurt033 is en overzicht beschikbaar van aangeboden vrijwilligerstrainingen. 7. Het versterken van de informatievoorziening aan inwoners. Hierbij kan gedacht worden aan kennisdeling, netwerkvorming of een sociale kaart met een actuele agenda van alle activiteiten in de stad. Ook kan gedacht worden aan initiatieven die ervoor zorgen dat informatie voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk is. 3
8. Elkaar ontmoeten en elkaar ondersteunen. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten die zorgen voor nieuwe verbindingen tussen mensen en groepen, bijvoorbeeld tussen jong en oud, tussen nieuwkomers en gevestigde Amersfoorters of tussen lotgenoten. 9. Het verbeteren van de ondersteuning op het gebied van opgroeien en opvoeden. Hierbij kan gedacht worden aan preventieve activiteiten en het organiseren van gespreksgroepen en themabijeenkomsten. 10. Het ondersteunen van jongeren die zonder school of werk zitten. Hierbij kan gedacht worden aan een plek voor deze jongeren, het begeleiden van jongeren naar school/werk of activiteiten gericht op ontmoeting van jongeren met andere inwoners, eventueel in samenwerking met het jongerenloket en andere partijen die hier al actief in zijn. 11. Het ondersteunen van kwetsbare volwassenen die zonder werk zitten. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten die de zelfredzaamheid bevorderen, aan het beter toegankelijk maken van bestaande activiteiten of aan het opzetten van nieuwe activiteiten die bijdragen aan participatie van kwetsbare inwoners. Oproep voor activiteiten Heeft u een goed idee? Draagt uw idee bij aan de hierboven benoemde doelen? Zoekt u daarbij financiële ondersteuning? Zowel inwoners als organisaties kunnen een aanvraag doen voor financiële ondersteuning. Locaties Indien u een locatie wilt gebruiken voor uw activiteit, dan kan dat natuurlijk op elke plek. In een buurthuis, café, kerk, moskee, kantine, school of wellicht in een huiskamer of schuur. Van sommige locaties weten we dat deze geregeld beschikbaar zijn voor inwoners om activiteiten te organiseren. Deze locaties staan in de wijkplannen. Budget en belangrijke datums De gemeente Amersfoort stelt geld beschikbaar om activiteiten van inwoners en organisatie te ondersteunen. Natuurlijk moeten we keuzes maken als er teveel aanvragen komen. Het kan dus gebeuren dat niet voor ieder plan geld beschikbaar is. In Subsidieregeling Projecten#InDeBuurt staat uitgelegd hoe u een financiële bijdrage kunt aanvragen en aan welke eisen uw initiatief moet voldoen. Maar u kunt ook contact opnemen met de buurtnetwerker. Het beschikbare subsidiegeld en uiterste datum voor het aanvragen van subsidie zijn de volgende: Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 Kwartaal 4 Totaal 2017 Beschikbare subsidiegeld 100.000 75.000 50.000 25.000 250.000 Uiterste datum voor indienen van een subsidieaanvraag 23 december 2016 1 april 2017 1 juli 2017 1 oktober 2017 4
BIJLAGE 1: CIJFERS VAN AMERSFOORT Stad Amersfoort Aantal % Samenstelling bevolking Inwoners 154.336 Afkomst ander westers land 8,7 Afkomst niet-westers land 14,9 0-14 jaar 19,6 15-24 jaar 11,5 25-44 jaar 27,6 45-64 jaar 27,4 65 jaar en ouder 13,8 Paar zonder kind 24,9 Paar met kind 30,4 Eenoudergezin 7,1 Alleenstaand 37,6 Jeugd Jeugdzorg 3.155 Overgewicht 14 Werk en inkomen Werkzoekend 9.435 9,3 Huishoudens tot 105% van sociaal minimum 5.520 Laag opleidingsniveau 24 Middelbaar opleidingsniveau 33 Hoog opleidingsniveau 43 Leefbaarheid Rapportcijfer buurt 7,3 Sociale cohesie 6,4 Onveiligheidsgevoel 25 Sociaal netwerk Eenzaamheid volwassenen 42 Eenzaamheid senioren 51 Bron: Wijkatlas Gemeente Amersfoort in cijfers Wijkprofiel Amersfoort, Gemeentelijke Monitor Sociaal Domein 2017 5
BIJLAGE 2: STEDELIJKE ORGANISATIES EN ACTIVITEITEN In september, oktober en november 2016 hebben we diverse bestaande activiteiten van inwoners in kaart gebracht. Ook hebben we ideeën en plannen besproken over nieuwe activiteiten. Dit geeft een goed beeld van wat er is. Wilt u ons informeren als er organisaties en activiteiten ontbreken in het onderstaande overzicht? Naam ABC-Scholen Amersfoorts Platform voor Levensbeschouwingen en Religies Artikel 1 Midden Nederland Bahai gemeenschap Baptisten gemeente Bewoners 033 Omschrijving Brede scholen in Amersfoort Expertisecentrum voor gelijke behandeling en discriminatiezaken Informatie en advies Caritas Citytrainers (alleen prof.) Organiseren van sportactiviteiten naar behoefte in de wijken Gebied online Dit is een nieuw initiatief: 3 wijken gebruiken als basis voor de Sociale Kaart Amersfoort het online platform gebiedonline.nl Heilige Geestkerk Amersfoort Humanitas Organisatie met vrijwilligers actief in diverse activiteiten op het gebied van eenzaamheid, verlies (onder meer hulp bij rouw en echtscheiding), opvoeden, opgroeien (Kindervakantieweken, jongerenmaatjes), detentie en thuisadministratie. Katholieke Parochie Amersfoort LFB Belangenorganisatie door en voor mensen met een verstandelijke beperking. Tevens informatievoorziening en lotgenotencontact. Locatie De Expeditie Informatie en maaltijden voor mensen met weinig inkomen Huishoudelijke hulp, persoonlijke verzorging, verpleging, Lyvore individuele begeleiding, (dag)behandeling en dagbesteding Mahber Selam Dit is een nieuw initiatief: vluchtelingen uit Eritrea en Ethiopië helpen Moskee El Fath Amersfoort Oudkatholieke parochie H. Georgius Prago Basiseducatie voor volwassenen Organisatie die een brug wil slaan tussen mensen die iets hebben Present te bieden en mensen die daarmee geholpen kunnen worden Protestantse Gemeente Amersfoort, ook diaconie op maatschappelijk gebied Raad van Kerken Repair Café Koperhorst Resto van Harte Schilderspeelplaats / Verkeersplein / Wagen-speelplaats Amelie Schuldhulpmaatjes Servicedesign bureau Ideate Wijkoverstijgend Verse driegangenmenu s voor weinig geld Speeltuin voor kinderen uit de straat Begeleiden van vrijwilligers die als schuldhulpmaatje actief zijn. Aanpak waarmee gedragsinterventies aan een brede groep ouderen aangeboden kunnen worden. Slachtofferhulp Nederland SRO Amersfoort BV Stadsboerderij de Vosheuvel Slachtofferhulp is er voor slachtoffer, getuige & nabestaande. Natuurboerderij Kinderboerderij 6
Naam Stadsboeren Stadslab 033 Stichting BuitengewoonFiets Stichting Het Koppelhuis Stichting Inloophuizen Amersfoort Stichting Reanimatie Netwerk Amersfoort Toon Hermans Huis Vimebe Vitale wijken VoedselKollektief Amersfoort Voedselfocus Amersfoort Weekendtref WIJ kaart Omschrijving Actief tuinieren Verbinden ondernemers, onderwijs en overheid om samen tot creatieve oplossingen te komen Mensen met een beperking in staat stellen om te fietsen. Dit is een nieuw initiatief: Aanjaagbudget 3 buurthuiskamers Koepelorganisatie voor diverse Inloophuizen in Amersfoort Onderhouden en beheren van het netwerk van burgerhulpverleners bij reanimaties en publiek toegankelijke AED s. Ondersteuning voor mensen met kanker Dagbesteding voor mensen met beperking, ouderen en chronisch zieken. Organiseren viswedstrijden. Wijkoverstijgend Brengt vraag en aanbod biologische streekproducten bij elkaar Voedselpakketten en praktische hulp Ontmoetingsplaats voor mensen met psychische problemen Plattegrond met activiteiten en organisaties in de wijk 7
BIJLAGE 3: ACTIVITEITEN VAN INDEBUURT033 We werken de activiteiten die Indebuurt033 stedelijk en per wijk gaat uitvoeren op dit moment in meer detail uit. Diverse gesprekken met organisaties leveren hier nog belangrijke input voor. Hieronder beschrijven we de activiteiten die we sowieso uit gaan voeren. Daarbij geven wij de voorkeur aan groepswerk boven individuele hulp of ondersteuning. Informatie en advies Vanaf 1 januari 2017 kunnen inwoners en organisaties bij Indebuurt033 terecht voor informatie en advies op het gebied van prettig samenleven en meedoen in de maatschappij. Inwoners kunnen hiervoor terecht bij de informatiewinkels, die vanaf 1 december 2016 door Indebuurt033 worden bemand. De informatiewinkels blijven gehuisvest op de bekende locaties. In elke wijk worden spreekuren gehouden waar inwoners ook terecht kunnen met hun vragen. Indebuurt033 stelt in alle wijken zogenaamde buurtnetwerkers aan, die voor inwoners en organisaties het eerste aanspreekpunt vormen. Onze buurtnetwerkers zijn verbindend en ondernemend en stappen proactief af op inwoners en organisaties in de wijk. Buurtnetwerkers richten zich op een drietal aandachtsgebieden: - Opgroeien en opvoeden: zorgen voor een uitdagende omgeving voor kinderen en jongeren, een goed pedagogisch klimaat en netwerken rondom ouders, sportclubs en ABC-scholen. - Samenredzaamheid bevorderen: hier bedoelen we mee dat mensen naar elkaar omkijken en er extra ondersteuning en aandacht is voor (kwetsbare) inwoners die moeite hebben om te participeren en mee te doen in Amersfoort. Te denken valt aan ouderen, asielzoekers, ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers, inwoners met psychische problematiek of inwoners met een beperking. - Sociale leefbaarheid: extra aandacht voor veilige, vertrouwde en actieve buurten, onder andere door het bieden van plekken om elkaar te ontmoeten, initiatieven om buurten te versterken en buurtkamers. Ondersteuning Vanaf 1 januari 2017 zorgt Indebuurt033 voor ondersteuning. Onze maatschappelijk dienstverleners richten zich met name op: 1. Sociale begeleiding van inwoners met een beperking; 2. Sociaal juridisch advies; 3. Inburgering en taalondersteuning; 4. Onafhankelijke cliëntondersteuning; 5. Budgethulp. Vrijwilligerswerk en mantelzorg Vanaf 1 januari 2017 verzorgt Indebuurt033 alle diensten rondom vrijwilligerswerk en mantelzorg. Onze vrijwilligers- en mantelzorgmakelaars zorgen voor: de individuele begeleiding en training van vrijwilligers en mantelzorgers; het koppelen van hulpvragers aan vrijwilligers; het beheer van de vacaturebank voor vrijwilligers; het beheer van de informatiepunten in de stad. Collectieve activiteiten Indebuurt033 organiseert en faciliteert collectieve activiteiten. Deze worden vermeld op de website www.indebuurt033.nl. Ook burgers en partners kunnen hun collectieve activiteiten op website laten zetten. Inzet is een collectieve agenda met alle activiteiten, per wijk en per thema. 8
Voorbeelden van concrete activiteiten zijn bv Piep zei de Muis, Nanny Style, Ridder in de Wijk, SOVA training, Spelatelier en Sportmaatje maar ook budgetcursussen enz. Ontmoeting Wij stimuleren (en indien nodig ondersteunen) laagdrempelige mogelijkheden tot ontmoeting voor inwoners, met als doel het vergroten van contact met buurt- en lotgenoten. Hierbij sluiten wij aan op activiteiten van inwoners op dit gebied. Onze jongerenwerkers trekken actief op met de jongeren in alle wijken om zo het (onderling) contact te bevorderen. Verdere concrete invulling per wijk aan de hand van het wijkplan Uiteraard is deze opsomming slechts het startpunt om vervolgens samen met de inwoners en organisaties van Amersfoort tot een concrete invulling per wijk te komen. Ons uitgangspunt is dat we zoveel mogelijk ruimte geven aan inwoners en actieve netwerken en organisaties in de wijk om eigen activiteiten te ontwikkelen en uit te voeren. Onze activiteiten geven per wijk invulling aan die zaken die niet al worden ingevuld door activiteiten van inwoners en organisaties in de wijk. Het wijkplan vormt daarvoor een belangrijk uitgangspunt. 9