B +P=100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort onderbouwt it-beslissingen Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl 1 2 s e p t e m b e r 2 0 0 7 n u m m e r 9 j a a r g a n g 1 w w w. i t - e x e c u t i v e. n l Aanbesteden nieuwe stijl IN HET NIEUWS GOOGLE IN OFFICE-AUTOMATION Naast advertenties ziet Google ook brood in kantoorautomatisering. De e-mailoplossing Enterprise Apps kreeg er een tekstverwerker en rekentabel bij. Heeft dit product meer te bieden dan alleen een lage prijs? p. 13 MANAGEMENT PATEL STUURT EXACT BIJ Er zit weer muziek in Exact meldt topman Rajesh Patel. De selfmade Keniaan van Indiase afkomst heeft verfrissende ideeën over management. Een marionet van Exact-oprichter Eduard Hagens vindt hij zichzelf niet. p. 14 TECHNOLOGIE WIE DOET WAT WANNEER Nieuwe identity managementsystemen beloven beter en efficiënter gebruikersbeheer. Dat is hard nodig nu het autorisatiebeheer over tientallen plaatsen en toepassingen is uitgesmeerd. p. 30 De provincie Noord-Holland kreeg een prijs voor de aanbesteding van zijn it-beheer. De provincie polste vooraf marktpartijen over de haalbaarheid van het project. Deze opzet moet in de toekomst meer overheidsprojecten binnen de rails houden. Grote zeperds als P-Direkt en de Wet Walvis hebben het imago van it bij de overheid geen goed gedaan. Veel fouten ontstaan tijdens de aanbestedingsprocedure. Europese aanbestedingsregels verbieden overheden om rechtstreeks met marktpartijen te overleggen. De uitbesteding van het it-beheer in Noord-Holland is in veel opzichten een voorproefje van aanbesteden nieuwe stijl. Het ministerie van Economische Zaken en de branchevereniging ICT~Office spraken in mei af een haalbaarheidstoets voor it-aanbestedingen te introduceren. Beleidsmakers en it-bedrijven gaan weer aan tafel om voorstellen te bespreken. p. 26 MENS & WERK APENROTS KOST BANEN Onzekere managers wakkeren de personeelstekorten in hun organisaties alleen maar verder aan. Angst dat opkomend talent aan stoelpoten van het management zaagt, is vaak een reden om jonge it ers te ontslaan. p. 37 GOEDE SOFTWARE IS ONZICHTBAAR Werkt vanzelfsprekend. Zoals de zorgoplossingen van IBS. Onzichtbaar om mee te werken. Maar wel zichtbaar in uw resultaten. Hoe onzichtbaar is úw IT eigenlijk? Doe de IT Zichtbaarheidstest op www.ibs.nl 1 0 1 0 3 8 5 6
REDACTIONEEL INHOUD KORT IN HET NIEUWS 4-13 Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Trends en feiten 9 Wannahave 11 Column Dominique Deckmyn De volgende stap Op het eind van deze kwakkelende zomer kunnen we u melden dat IT Executive er goed bij staat. Na onze vliegende start van het tijdschrift staat dit najaar ook het eerste grote evenement op de rol. Het programma voor de conferentie Greening the enterprise is rond. Op donderdag 21 november kunt u alles horen over hoe u it-voorzieningen in uw organisatie efficiënter kunt inzetten en zowel kosten kunt besparen als het milieu sparen. Het complete programma van deze bijeenkomst vindt u op pagina 32 en 33. Verder gaat IT Executive zijn blik op het Verre Oosten richten. Nadat veel organisaties ervaring hebben opgedaan met uitbesteding van it-werk naar een land als India, wordt de blik al weer verder geworpen. Er dienen zich nieuwe outsourcing-landen aan. Ook andere landen in Azië, waaronder China, nu vooral groot in de maakindustrie, zullen zich de komende jaren opwerpen als alternatieve bestemming. De ontwikkelingen gaan snel. Zelfs een land als Noord-Korea, tot voor kort hermetisch afgesloten en door hongersnoden geteisterd, komt in beeld. Ook in het tijdschrift is een aantal vernieuwingen terug te vinden. Zo starten we in dit nummer met de Forum-pagina waarin reacties van lezers en de it-industrie worden geplaatst. We starten met een agendarubriek met relevante bijeenkomsten voor itmanagers. En u krijgt een eerste aflevering voorgeschoteld van de column IT & Recht, die vanaf nu beurtelings geschreven wordt door de juristen Patrick van Eecke en Peter van Schelven. Daarnaast is er een nieuw samenwerkingsverband tussen IT Executive en de Vereniging voor Registerinformatici, waar zowel IT Executive als VRI-voorzitter André Hammer veel van verwachten. Vanaf dit nummer wordt eens per drie nummers het VRI-katern meegestuurd. U vindt het katern achterin IT Executive. We wensen de vereniging veel succes met haar nieuwe initiatieven. Fred van der Molen Hoofdredacteur Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur MANAGEMENT 14 Ik ben niemands marionet, interview met Exact-directeur Rajesh Patel 17 Column Charles Groenhuijsen 19 Management Kort 1 20 De beste ongeschreven regels 22 Management Kort 2 23 Column George Ataya TECHNOLOGIE 26 Provincie Noord-Holland polst markt voor aanbesteding 28 Togaf: inspiratie voor architecten 29 Column Ron Tolido 30 Identitymanagement vult directorysystemen aan FORUM 35 Lezersreacties 35 Agenda MENS & WERK 36 Nieuws arbeidsmarkt 38 Portret van een it-manager 39 Column IT & Recht Patrick van Eecke 41 Banencaroussel ESCAPE 42 Nerdville 42 Colofon ADVERTEERDERSINDEX 01 Afas erp-software 01 B + P 08 Bariton 02 BBeyond 40 Brunel 10 Capgemini 01, 18 Cisco 24-25 Greening the Enterprise 01 IBS 48 KPN 32-33 MediaPlaza 36 Match 4 34 SLTN 12 Synergio VRI-KATERN 43-46 nr 9 12 september 2007 3
IN HET NIEUWS EUROPESE IT ERS Uit cijfers van Eurostat blijkt dat in Europa ongeveer 4,8 miljoen mensen in een it-gerelateerde functie werken, ongeveer 3 procent van de totale arbeidsmarkt. In Nederland zijn dat er 297.000, en dat is tegen de 4 pro cent. Het aandeel it ers op de totale beroepsbevolking ligt opmerkelijk genoeg in elke EU-lidstraat tussen de 2 en 4 pro cent, ondanks de grote verschillen in de totale it-markt. Het aandeel vrouwen onder it-professionals blijft laag. Gemiddeld is in Europa een op de vijf it ers een vrouw, Nederland zit hierbij iets onder het gemiddelde. GOEDKOOP UMTS Winkelketen The Phone House gaat een nieuw abonnement voor mobiel breedbandinternet van Telfort verkopen. Het abonnement met onbeperkt internet kost 29,95 euro per maand en voorziet in een umtsverbinding via het netwerk van KPN. Voor de internetverbinding is een usb-modem of een PC Card nodig. INNOVATIES IBM IBM zegt een methode te hebben gevonden waarmee het mogelijk is om op het niveau van een atoom en een molecuul de richting van het magnetisch veld te meten. Dit is een eerste stap op weg naar het op dat niveau opslaan van gegevens. In een ander rapport melden onderzoekers van IBM een enkel molecuul te hebben gebruikt als elektronische schakelaar, die op termijn de transistors in processors kan vervangen. Beide technieken zijn volgens IBM nog minstens tien jaar verwijderd van commercieel gebruik. HP: PC S MET LINUX Hewlett-Packard gaat in Australië pc s verkopen met daarop Red Hat Enterprise Linux Desktop 5. Het lijkt erop dat de verkoop van deze Linuxmodellen zich voorlopig beperkt tot Australië. Betalen met mobieltje Afgelopen maand zijn twee proeven gestart met betalen met een mobiele telefoon. Een samenwerkingsverband test in een C1000 in de Alblasserwaard, en Payter test in dertig winkels in Rotterdam. De eerste resultaten zijn positief. Betalen gaat verbluffend eenvoudig; je kijkt in de display of het bedrag klopt, houdt je telefoon tegen het apparaat en klaar ben je. Bovendien kunnen de bonuspunten (airmiles, zegeltjes) ook in dit systeem worden bijgehouden, en biedt het mogelijkheden voor marketingacties. Voor de proef bij het filiaal van C1000 werken Schuitema, LogicaCMG, KPN, Rabobank, het Rfid Platform Nederland en NXP Semiconductors samen. Bij Payter zijn onder meer Equens, de organisatie die in een vroeger leven als Interpay aan de wieg stond van het pinnen en Intersolve betrokken. De techniek werkt in beide gevallen hetzelfde, via een NFC (Near Field Communication) Terwijl het communistisch regime nog stevig in het zadel zit, zijn er nu al de eerste voortekenen dat outsourcingsdiensten een belangrijk e x p or t product kunnen worden van Noord-Korea. chip in de telefoon, bij Payter een Nokia 6131, en gprs. Bij de C1000-test wordt het bedrag net als bij pinnen direct van de rekening van de klant afgeschreven, terwijl bij Payter de telefoon een tegoed bevat (tot 150 euro), wat moet worden opgewaardeerd. Dat opwaarderen De recente toenadering van Noord-Korea tot het Westen zal het nu hermetisch afgeschermde land tot een interessante offshore-bestemming in de toekomst maken. Al twintig jaar verhuizen Westerse landen it-diensten naar lage lonenlanden om de kosten te verlagen en het arbeidspotentieel te verhogen. Op dit moment is India de populairste bestemming. Over vijf jaar heeft China die positie overgenomen verwacht kan overigens via de telefoon, dus kan plaatsonafhankelijk plaatsvinden. Zowel het tegoed als de transacties kunnen in een overzicht worden opgevraagd, en - misschien even belangrijk - het betalingssysteem kan ook worden uitgezet. Payter wil het systeem in 2008 in heel Nederland beschikbaar maken. De initiatiefnemers van de C1000-test zijn minder stellig over toepassing op bredere schaal. Honderd klanten van supermarktketen C1000 gaan in het Zuid-Hollandse Molenaarsgraaf de komende maanden hun boodschappen betalen met hun mobieltje. Offshore-toekomst Noord-Korea gloort onderzoeksbureau IDC. Noord-Korea zou op termijn dit stokje weer over kunnen nemen van buurland China. Op dit moment hevelen de eerste Chinese bedrijven al it-projecten over naar Noord-Korea. Ook Zuid-Korea en Japan laten al enige tijd in dit land software progamma s en computerspellen ontwikkelen. Ook een Nederlandse ontwikkelaar van computerspellen besteedt op dit moment werk uit aan Noord-Korea. GPI Consultancy organiseert in samenwerking met Korea Computer Center in oktober een studiereis naar Noord-Korea. Meer informatie over deze studiereis is te vinden op www.gpic.nl. Dit hotel in de hoofdstad Pyongyang van Noord-Korea met meer dan 3000 kamers en 5 lagen restaurants bovenin het gebouw zal waarschijnlijk nooit voltooid worden. De bouw werd afgebroken in 1999. Gebouwen die zolang onvoltooid blijven staan, zijn na verloop van tijd niet bruikbaar meer. 4 nr 9 12 september 2007
WEEKMAKERS Werknemers zijn gevaarlijk In de top-3 van belangrijkste frustraties van it-managers als het gaat om beveiliging staat surfgedrag van medewerkers op één. Bijna een derde (32 procent) van de ondervraagde it-managers noemt dit. Op de tweede plaats staat de lage klassering van it-beveiliging op de directieagenda (27 procent) en 21 procent noemt budgetbeperkingen de grootste frustratie. Dat blijkt uit onderzoek van Dynamic Markets onder 750 it-managers en werknemers in het mkb in vijf Europese landen. Europese werknemers besteden gemiddeld bijna twee uur per dag aan surfen op het internet - waarvan een half uur aan het bezoeken van niet-werkgerelateerde sites. Bijna een derde De Jager bestrijdt in de brief dat de aanbestedingsfouten stelselmatig zijn. In verreweg de meeste gevallen zijn de regels nageleefd. Het NRC Handelsblad meldde op 11 augustus dat de Belastingdienst bewust en op grote schaal de aanbestedingsregels schond bij het aanbesteden van grote it-projecten en IBM Nederland onderhands grote opdrachten toeschoof. Volgens De Jager klopt het dat het grote Esso-contract met IBM meerdere keren niet goed is aanbesteed. De bijzondere relatie met IBM komt niet door gemakzucht van de Belastingdienst, maar door de architectuurkeuze stelt De Jager. De fiscus gebruikt nu mainframetechnologie van IBM. Dat wordt in de toekomst anders, omdat de fiscus met webservices gaat (31 procent) van de werknemers zegt dat ze op het werk niet zonder toegang tot risicovolle websites kunnen, zoals peerto-peer -netwerken (25 procent) en websites voor het gratis downloaden van software (17 procent). Minder dan de helft (47 procent) van de Europese itmanagers zet beveiligingssoftware in om medewerkers te beschermen bij het surfen. 23 procent van de mkb-bedrijven heeft een internetgedragscode, maar vraagt zijn werknemers niet die gedragscode te ondertekenen. Zo n 16 procent van de bedrijven heeft helemaal geen gedragscode. Kabinet geeft fouten aanbesteding fiscus toe Staatssecretaris Jan Kees de Jager van het ministerie van Financiën geeft in een brief aan de Tweede Kamer toe dat de regels bij het uitbesteden van it-projecten niet juist zijn toegepast. werken, waardoor de keuze in leveranciers ruimer wordt. Complexiteit De aanbestedingsfouten zijn er in geslopen door de complexiteit van de regelgeving en door de onduidelijkheid of lopende contracten wel of niet via een procedure verlengd moeten worden. Volgens De Jager vertegenwoordigen de niet volgens de regels aanbestede projecten een waarde van 11 miljoen euro. Bij projecten met een gezamenlijke waarde van 48,5 miljoen euro is niet helemaal zeker of de regels al dan niet goed zijn toegepast. De Belastingdienst gaat de inkoopprocedure aanscherpen. Een afdeling wordt verantwoordelijk voor alle inkopen. HEEFT SUN EEN IDENTITEITSCRISIS? alles wijst erop. Na drie winstgevende kwartalen leek Sun weer enigszins op orde. Maar nu overweegt Sun een wisseltruc met zijn aandelen: vier oude voor één nieuwe. Met een vier keer zo hoge koers zou het concern niet meer zo bleek afsteken bij andere beursfondsen. Tja. Zorgelijker is dat de computerbouwer trots het nieuws naar buiten brengt dat de afkorting (ticker symbol) SUNW bij de aandelenbeurs Nasdaq wordt gewijzigd in JAVA. Heeft de bedrijfsleiding niets anders om handen? Straks gaat de hele onderneming nog Java heten. Mag ik Sun-topman Jonathan Schwartz een oprecht advies geven: gooi de marketingoeroes die dit hebben bedacht onmiddellijk de deur uit. Ga computers bouwen en software schrijven. Met bedrijven die hun naam veranderen loopt het namelijk zelden goed af. Herinnert u zich de Werdegang van Borland nog? Nieuw topmanagement vond het ooit nodig de bedrijfsnaam te wijzigen in Inprise. Slechts twee jaar wijzigde de volgende bedrijfsleiding die weer terug in Borland, want met Inprise wilde niemand te maken hebben. Echt goed kwam het niet meer met Borland. TREKT DE MIST ROND DE CLOUD OS NU OP? nauwelijks. Er worden steeds meer computertoepassingen omgezet in online diensten. Dat gebeurt inmiddels zelfs met de tekstverwerker en het spreadsheet, toch de oer-applicaties van de pc. De functionaliteit ervan is nog beperkt en de bediening ondanks Ajax behelpen, maar veel bedrijven beginnen er over na te denken of wellicht zo n aanbod althans voor een deel van het personeel volstaat. Dat bedreigt in potentie de corebusiness van Microsoft. De softwaregigant anticipeert als vanouds op deze nieuwe ontwikkeling: embrace and extend. Microsofts oude succesformule is om vanuit het Windows- en Officemonopolie aanpalende applicatiegebieden te annexeren. Dat trucje wil men wederom online toepassen. Om die reden heeft Microsoft het graag over een cloud OS, waarin Windows en internet samensmelten. Microsoft wil met de Live-software klanten een geïntegreerde offline/ online-omgeving gaan bieden. Dikke kans dat het concern ook deze revolutie glansrijk doorstaat. Maar het blijft ondanks de recente Live-aankondigingen nog koffiedik kijken. Want veel van het Cloud OS blijft nog in de mist. IS DE RELATIONELE DATABASE ACHTERHAALD? dat beweert de grondlegger. Als er iemand de dood van de relationele database (rdbms) aan mag kondigen dan is het zijn (mede-)uitvinder Michael Stonebraker. In de jaren zeventig stond hij aan de weg van de eerste relationele database Ingres. Oracle, Sybase, IBM, Sybase en Microsoft zijn er allemaal schatplichtig aan. Stonebraker is een geniale man. Alleen, hij is behalve wetenschapper ook ondernemer. Ditmaal is immer ondernemende Stonebraker mede-oprichter/eigenaar van Vertica, een innovatief bedrijf dat een superieure kolomgeoriënteerde database op de markt zet. De relationele database is achterhaald, is Stonebrakers boodschap nu. De nieuwe aanpak zou tientallen malen sneller zijn. Ik heb hem in 1996 alleen ook al het einde van de generieke relationele database horen aankondigen. Toen kwam hij op de proppen met zowel de idee van de objectrelationele database als een bedrijf dat die database op de markt bracht: Illustra. nr 9 12 september 2007 5
IN HET NIEUWS MICROSOFT KOOPT CHAT Microsoft heeft Parlano uit Chicago overgenomen. De chat-software van Parlano moet worden geïntegreerd met de Microsoft-producten Office Communications Server en Office Communicator. Met die MindAlign-software van Paralano kan een groep mensen via chat discussiëren, waarbij de discussie wordt vastgelegd zodat anderen deze kunnen nalezen, en zo kunnen zien wat er over een bepaald onderwerp is besproken. MEER MACBOOKS VERKOCHT Volgens marktonderzoeker NPD Group groeit in de VS het marktaandeel van Apple in de markt van de laptops; meer dan een op de zes verkochte laptops in de VS komt van Apple. In juni had de MacBook een marktaandeel van 17,6 procent, een groei van meer dan 3 procent ten opzichte van de 14,3 procent in mei. Dankzij de groei komt Apple in de VS in deze markt op de derde plaats terecht, na HP en Toshiba. De cijfers van IDC bevestigen dit beeld. PHISHING VIA VACATURES SPAMfighter meldt een nieuwe phishing-methode, waarbij gebruik wordt gemaakt van valse vacatures in een e-mailbericht. Werkzoekenden worden hiermee verleid om op een link te klikken die verwijst naar een phishing-website. Via die site verzamelen phishers persoonlijke informatie die ze vervolgens gebruiken voor frauduleuze activiteiten. LOTUS NOTES 8 Na twee jaar kwam IBM met een nieuwe versie van Lotus Notes en Domino. De nieuwe versie moet vooral vriendelijker in gebruik zijn, met onder meer een hele nieuwe user interface en instant messaging. Versie 8 staat bovendien voor IBM s nieuwe strategie om clients te bouwen op open platforms, zodat al dit soort applicaties centraal kunnen worden beheerd. Omzet mobiele telefoniemarkt groeit De markt voor mobiele telefonie staat in de lift. Het gaat alle aanbieders voor de wind. De Nederlandse markt voor mobiele telefonie boekte in het tweede kwartaal van dit jaar een omzet van 1,6 miljard euro, een groei van 3,9 procent ten opzichte van het eerste kwartaal van dit jaar, of 7,5 procent ten opzichte van het tweede kwartaal van 2006, toen de omzet 1,49 miljard bedroeg. Dit blijkt uit de rapportage Dutch Mobile Operators 2007 Q2 van Telecompaper. Alle aanbieders (KPN, Vodafone, T-Mobile en Orange) zagen een hogere omzet, bij zowel Helpt norm bij outsourcing? In welke mate een norm kan bijdragen bij het uitbesteden van it-diensten is onderzocht door NEN. Veel mensen denken dat er bij outsourcing winst is te behalen met normen. De mogelijkheid om in een sla te verwijzen naar normen waaraan een it-dienstverlener moet voldoen, kan tijd besparen. Bovendien kunnen dienstverleners zich daarmee ook profileren, en zouden onduidelijkheden over definities ermee uit de wereld kunnen worden geholpen. Uit onderzoek van NEN bleek er al een norm voor outsourcing te zijn; escm, een vrij onbekende, Voorkeur voor e-mail E-mail is nog altijd het meest gebruikte communicatiemiddel op de werkplek. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Dimension Data. Vaste- en mobiele telefonie en e-mail zijn de meest populaire communicatiemiddelen onder zowel bedrijven als eindgebruikers. Alle medewerkers bij de onderzochte bedrijven gebruiken e-mail. Tachtig procent gebruikt een vaste telefoonlijn, 76 procent een mobiele telefoon en 66 procent instant messaging. Zeventig procent van de Welke communicatiemiddelen gebruik je op het werk? ondervraagden zegt dat e-mail hun productiviteit positief beïnvloedt. Instant messaging, blogs postpay als prepay. KPN verloor iets aan marktaandeel en staat nu op 46,9 procent. Vodafone (27,5 procent) en T-Mobile (17,7 procent) stegen licht in marktaandeel en Orange (7,9 procent) daalde iets. De omzet neemt vooral toe omdat de inkomsten uit mobiel internet stijgen. relatief nieuwe en bovendien vrij omvangrijke norm. Deze kan worden geformaliseerd. Een andere mogelijkheid is een heel nieuwe norm ontwikkelen. Afhankelijk van de uitkomsten van een soortgelijk onderzoek in vier andere Europese landen zal NEN bepalen hoe er vervolgstappen worden gezet. E-mail Vaste telefoon Mobiele telefoon Chat Bellen via internet Bloggen Video conferencing Software matige telefoon E-mail op het mobieltje Podcast Bron: Dimension Data 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 en softphones (softwarematige telefoons) worden als de meest storende elementen ervaren. 6 nr 9 12 september 2007
TRENDS EN FEITEN Acer aast op Gateway Acer wil voor ongeveer 710 miljoen dollar Gateway overnemen. Met de overname zou Acer na HP en Dell de derde pc-fabrikant ter wereld worden. De overname is goedgekeurd door de directies van de beide bedrijven, maar wacht nog op goedkeuring van de autoriteiten. Hij kan nog voor het einde van dit jaar afgerond worden. In 2006 was Gateway s werelds achtste pc-fabrikant. Voor Acer is de overname van Gateway met name voor de marktpositie in de VS van belang. Acer heeft al laten weten Gateway als merk te zullen laten bestaan, en het zelfs als merk voor de consumentenmarkt wereldwijd te willen uitbouwen. De overname kan een spaak in de wielen van Lenovo betekenen, voor wat betreft de voorgenomen overname van Packard Bell. Dankzij een historie van eerdere overnames heeft Gateway het recht in handen gekregen om nee te kunnen zeggen wanneer de eigenaar van Packard Bell (het bedrijf van de Taiwanese zakenman Hui) Packard Bell van de hand wil doen. Gateway gaat dat recht nu uitoefenen, en het is niet ondenkbaar dat Packard Bell daardoor uiteindelijk ook in handen van Acer komt. Meer wachtwoorden Het aantal wachtwoorden neemt nog steeds toe zo bleek uit een peiling van Citrix deze zomer. Het concern stelde 242 zakelijke computergebruikers in Nederland en 105 uit België en Luxemburg de vraag hoeveel wachtwoorden zij nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Bijna drie kwart van deze ondervraagden bleek meer dan drie wachtwoorden nodig te hebben om met hun zakelijke applicaties te kunnen werken. Eenderde van de ict-gebruikers kreeg in 2007 meer wachtwoorden voor zijn kiezen dan vorig jaar. Aantal wachtwoorden in gebruik 1 2 3-5 6-10 55% 19% 15% 11% Wat is de rol van IT in uw bedrijf? IDC vroeg 413 managers uit vijf verschillende West- Europese landen (Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Groot-Brittannië) naar hun visie op de rol van informatietechnologie in hun organisatie. Enkele opmerkelijke cijfers. 20 procent 60 procent 70 procent Bron: IDC Van de ondervraagde business managers ziet de it-manager als de initiatiefnemer voor nieuwe bedrijfsprocessen. Van de ondervraagde business managers zou de investeringen in in-house it graag zien stijgen. Van de business managers kreeg al de hulp van it-managers bij de innovatie van hun bedrijf. Ergernis top-15 Consumenten zijn van alle dienstverleners het minst tevreden over KPN, UPC en @Home. De belastingdienst staat op vier. Dat stelt de Consumentenbond na eigen onderzoek. De Consumentenbond heeft een top-15 opgesteld van de meest irritante dienstverleners aan de hand van de ervaringen van 1.500 consumenten in de periode april 2006 t/m april 2007. 65 procent had zich geërgerd aan een bedrijf of instelling: veel klachten werden niet opgelost. KPN staat bovenaan door de vele klachten over slechte- of niet-werkende internet- en telefoonverbindingen in de onderzoeksperiode. De klachten van consumenten varieerden van een slechte bereikbaarheid, service en informatievoorziening (bij klachten) tot het niet oplossen van problemen. Ook het ongewenst toezenden van producten, het verkeerd bezorgen van post, het niet goed doorvoeren van wijzigingen, en factuurellende zoals foute eindafrekeningen en verkeerd afgeschreven bedragen werden veel genoemd. De consumentenbond nuanceert de top-15, door erop te wijzen dat grote bedrijven ook meer klachten krijgen, omdat ze meer klanten hebben. China nieuwe offshore-paradijs Over vijf jaar zijn Chinese steden als Shanghai of Peking populairder als IT-offshoregebied dan de huidige Indische of Indonesische kleppers. Dat voorspelt althans IDC via haar nieuwe Global Delivery Index (GDI). IDC gelooft dat massale investeringen in infrastructuur, Engelse taalvaardigheid, internetverbindingen en technische vaardigheden hiervan aan de basis zullen liggen. Dit jaar torenen Bangalore en Manila wel nog ver boven de Chinese steden uit. Belangrijkste offshore-steden Gewogen score in 2007 9 8 7 6 5 4 Bangalore Bron: IDC Manila New Delhi Mumbai Dallan Shanghai Beijing Sydney Brisbane Auckland 9 8 7 6 5 4 nr 9 12 september 2007 7
IN HET NIEUWS OOK SEAGATE MET SSD Ook Seagate, van oudsher fabrikant van traditionele harddisks, gaat solid state disks (ssd) maken; disks die zijn gebaseerd op flash-geheugen. Voorlopig vertrouwt Seagate nog op de omzet die zij genereert uit de gewone harddisks, maar uiteindelijk worden alle productlijnen voorzien van ssd-producten. Seagate gaat in de toekomst ook heel waarschijnlijk hybride producten maken; harddisks die worden ondersteund door flash. ICT IS BIJBLIJVEN Computable signaleert dat er volgens het CWI zo n achtduizend werkloze ict ers zijn, terwijl ict-bedrijven zeggen lastig aan mensen te kunnen komen. Met name de mensen boven de 55 jaar blijken lastig te bemiddelen. Een baan in de ict vereist voortdurende scholing en dan kan het funest zijn wanneer je er een tijdje uit bent, ook voor bijvoorbeeld een sabbatical. Mobiel kwetsbaar Er lopen steeds meer mensen met laptops of andere mobiele apparaten rond, terwijl de gebruikers de gerelateerde risico s negeren en geen enkele maatregelen nemen die bijvoorbeeld beschermen tegen dataverlies. Dat blijkt uit een studie die is uitgevoerd in opdracht van Cisco en de National Cyber Security Alliance (NCSA). In het rapport wordt een onderzoek van IDC geciteerd waarin wordt voorspeld dat in 2009 70 procent van alle medewerkers met een of ander mobiel apparaat is uitgerust. Maar er moet nog veel aan het trainen van personeel gebeuren om ze beter te beschermen tegen mogelijke aanvallen of dataverlies. Die conclusie werd getrokken na interviews met 700 zakenmensen uit de VS, Europa en Azië, uitgevoerd door InsightExpress. Maar liefst 73 procent van de ondervraagden zei niet altijd aan beveiliging te denken tijdens het gebruik van mobiele apparaten. Als reden werd aangegeven dat men meer bezig is om het werk zo snel mogelijk af te krijgen. Het gebruik van onbekende of onbetrouwbare draadloze internetverbindingen is een van de belangrijkste risico s die worden genomen; grofweg een derde van de ondervraagden gaf toe dat zo af en toe te doen. Het openen van berichten of bijlagen afkomstig van onzekere bronnen is een ander risico waaraan 44 procent zich schuldig maakt. Deskundigen zeggen dat het opleiden van de gebruikers de belangrijkste maatregel is die bedrijven kunnen nemen. Andere tips voor de mobiele gebruiker: maak gebruik van wachtwoorden en antivirusprogramma s, installeer beveiligingsupdates en maak back-ups. Gevoelige gegevens moeten worden versleuteld en bedrijven moeten over een plan beschikken waarin staat wat te doen wanneer zich een incident voordoet. Op een hoger niveau moeten organisaties educatie koppelen aan technische maatregelen. Techniek is belangrijk, maar educatie is pro-actief, aldus een woordvoerder van Cisco. Bariton XL B.V. is specialist op het gebied van doorlenen van personeel. Daarin kent zij een tweetal kernactiviteiten: detachering en contractbeheer. Bariton maakt onderdeel uit van de IT Staffing Groep. De IT Staffing Groep is met 2.500 werkzame freelancers/zzp-ers de grootste detacheringorganisatie in Nederland. Als betrouwbare, professionele en flexibele partner stelt Bariton bedrijven in staat om flexibel te zijn met betrekking tot het inhuren van externe ICT-specialisten en generalisten middels contractbeheer. Daarnaast beschikt Bariton over een eigen bestand van meer dan 9.000 ervaren ICT-specialisten en generalisten. Tevens zorgt Bariton voor het afdekken van alle risico s met betrekking tot de keten- en inlenersaansprakelijkheid, Flexwet, etc. Kortom Bariton kan een toegevoegde waarde zijn voor elke organisatie die gebruik maakt van externen. Kijk voor meer informatie op www.bariton.nl
WANNAHAVE KPN wijst ook de weg Onder de naam KPN Op Weg is KPN met een navigatiesysteem begonnen dat werkt op de mobiele telefoon. De gegevens zitten niet in de telefoon, maar worden van een server gehaald. Het voordeel van een dergelijk offboard -systeem ten opzichte van een onboard -systeem, is dat de gegevens altijd actueel zijn. Bovendien moet bij een onboard-systeem vaak nog worden betaald voor updates, iets wat bij offboard natuurlijk niet nodig is. KPN Op Weg kost 7,50 euro per maand, en is voor 2 euro extra ook gedurende zeven dagen in heel Europa bruikbaar (KPN waarschuwt wel voor eventuele hoge kosten van dataverkeer, die niet in de prijs is inbegrepen). KPN wil de dienst later uitbreiden met onder meer een restaurantgids, huizengids of evenementenkalender. Momenteel wordt een beperkt aantal telefoons ondersteund: de BlackBerry en modellen van Nokia en SonyEricsson met een gps-ontvanger. BlackBerry onbelast Vanaf 30 augustus van dit jaar hoeven werkgevers geen loonheffing aan de belastingdienst meer af te dragen over verstrekte BlackBerry s en andere smartphones. Deze apparaten vallen vanaf die datum in de categorie communicatiemiddelen. Voorheen werden de smartphones tot dezelfde categorie gerekend als computers en laptops, en die categorie kan alleen onbelast worden vergoed wanneer ze voor meer dan 90 procent zakelijk worden gebruikt. Communicatiemiddelen konden al vanaf begin van dit jaar onbelast worden vergoed, mits ze voor meer dan 10 procent zakelijk worden gebruikt. Nu heeft staatssecretaris Jan Kees de Jager in een beleidsbesluit verduidelijkt dat smartphones en Blackberry s als communicatiemiddelen kunnen worden gezien. De staatssecretaris gebruikt zelf ook een BlackBerry en weet als oudondernemer dat het een communicatiemiddel is. Een spreadsheet zullen gebruikers er niet zo snel op maken, zei een woordvoerder van het ministerie van Financiën tegen Het Financieele Dagblad. Must have: Mio Het is dringen op de smartphone-markt. Steeds meer fabrikanten betreden de markt met een steeds grotere variëteit aan producten. Daar kunnen wij als afnemers ongetwijfeld ons voordeel mee doen. Concurrentie leidt immers meestal tot meer en betere producten en een aangenamer prijsniveau. En omdat het besturingssysteem in veel gevallen hetzelfde is, vervalt langzamerhand elke noodzaak tot merkentrouw. De installed base zit niet in de hardware, maar in de software. En zo kunnen we onze keuze vooral laten afhangen van onze persoonlijke voorkeuren, smaak en wensen. Let daarbij ook even op Mio. Deze fabrikant startte in 2002 met gps-apparatuur en betreedt pas sinds kort de smartphone-arena. De nieuwste A501 GPS is een telefoon met pda-functionaliteit, maar Mio onderscheidt zich uiteraard vooral met het ingebouwde global positioning system. Dus als je door de bomen het bos niet meer ziet en de weg kwijt bent, dan is die ingebouwde GPS geen wannahave, maar een must have. Om plaats en de route correct te kunnen vinden heeft Mio er een SiRFstar III-ontvanger in gezet. Hierbij worden twintig satellieten ingeschakeld om de positie op enkele meters nauwkeurig te bepalen. De telefoon is vier-bands, hij ondersteunt GSM/GPRS met EDGE en draait onder Windows Mobile 5.0 met alle mobiele Office-programmatuur. Zijn scherm is een aanraakscherm, hij heeft een 2 megapixel digitale camera en beschikt over Bluetoothcommunicatie. Je kunt hem als routevinder in de auto monteren, daar levert Mio al het montagemateriaal voor mee, maar je kunt hem ook al wandelend gebruiken. Je hebt aan deze A501 een goede MP3-speler en fotoviewer. Zijn telefoneertijd ligt op 4,5 uur, stand-by houdt hij het 200 uur vol. Toch mist de A501 wel en paar zaken, zoals de draadloze WiFi- en infraroodcommunicatie en een fm-radio. Hij kan ook niet overweg met umts de snellere opvolger van gsm en hsdpa. Voorts biedt hij geen ondersteuning voor de hoogcapaciteits sdhc-geheugenkaarten, zodat zijn aanvullende opslagcapaciteit en de grootte van zijn landkaartbestanden niet verder gaat dan 2 gb. Zoek je in de eerste plaats de weg dan kun je niet om een gps heen en dan is de stap naar deze Mio A501 GPS niet groot. Zeker niet in financiële zin, want hij kost nauwelijks meer dan een gps-systeem zonder telefoon en pda. Meer informatie > www.mio.com Specificaties: Mio A501 GPS: GSM, GPRS, EDGE 850/900/1800/1900, Windows Mobile 5.0, Bluetooth 2.0, USB 1.1, 64 MB geheugen, SD/MMC-geheugenuitbreiding (maximaal 2 GB), 2 megapixel camera, 2,7 inch aanraakscherm, maten 60 x 96 x 21 mm, internetprijs ongeveer 380,- euro, ex. btw. In de verpakking: acculaders (220 V en auto), USB-kabel, automontageset, headset, draagtas, schermbeschermer, handleiding.
Onze coaches brengen hun cursisten tot grote hoogte. Coaches van Capgemini Academy komen uit alle werkvelden die de IT bestrijkt. Zij hebben ruime praktijkervaring en staan in contact met 60.000 Capgemini collega s wereldwijd. Zo voorzien zij de cursisten van waardevolle kennis en kunde uit de eerste hand. Het vormt de basis voor een inspirerende samenwerking tussen coach en cursist, met direct toepasbare kennis als resultaat. Bij Capgemini noemen we dit wereldwijd de Collaborative Business Experience. Of het nu om grote internationale leertrajecten gaat, of een individuele opleiding op maat, dankzij eigentijdse leermethodes en faciliteiten kan dat op de tijd en plaats die cursist en werkgever het beste uitkomt. Meer weten over studeren bij de marktleider? Kijk op academy.capgemini.nl, of stuur een mailtje aan csopl.nl@capgemini.com. Capgemini Academy. Door ervaring wijzer
COLUMN DOMINIQUE DECKMYN Off shoringspecialisten samen Het Amerikaanse EquaTerra neemt Morgan Chambers over. Door deze transactie ontstaat een adviesspecialist in outsourcing en offshoring van formaat met in totaal driehonderd werknemers in Noord-Amerika, Europa en Azië. Versteviging van het geografisch bereik van het bedrijf en verbetering van de dienstverlening aan klanten worden als belangrijkste redenen voor de overname genoemd. De combinatie zegt nu kennis over uitbesteding van it, hr, financiële afdelingen en klantencontact in huis te hebben. Daarnaast is er extra expertise in claimafhandeling, hypotheekverwerking en polisadministratie. Het management verwacht weinig obstakels bij de integratie van de twee bedrijven tegen te komen. Het stelt dat de gehanteede methodologieën nauwelijks afwijken en dat de bedrijfscultuur vergelijkbaar is. Robert Morgan, de oprichter van Morgan Chambers, stapt na de afronding van de overname op. Stutterheim met pensioen B ij de publicatie van de halfjaarcijfers van Logica- CMG werd bekend gemaakt dat president-commissaris Cor Stutterheim per 1 november met pensioen gaat. Hij wordt opgevolgd door vice-voorzitter David Tyler. Stutterheim was verantwoordelijk voor de groei van CMG vanaf de jaren zeventig tot aan de fusie met Logica vijf jaar geleden. De laatste vijf jaar was hij president-commissaris en begeleidde LogicaCMG door een periode van expansie. Hebben SAP en Microsoft de trein al gemist? Microsoft en SAP arriveren met respectievelijk Ti tan Dynamics CRM en A1S behoorlijk laat op het SaaS-feestje. Zijn beide softwarereuzen modieus laat, of hebben ze de boot gemist? Ik ga voorlopig uit van het eerste. Software as a Service staat namelijk nog altijd in de kinderschoenen. Natuurlijk is Salesforce.com heel succesvol, maar in vergelijking met de omzet van SAP is het online CRM-bedrijf natuurlijk nog een dwerg. Vergeet ook niet dat de term SaaS is verzonnen omdat de vorige term, Application Service Provider, besmet raakte. Dat had zijn redenen. Zijn alle nadelen van het ASP-model nu dankzij meer bandbreedte en (relatief) blitse Ajax interfaces verdwenen? Het SaaS-model is zeker aantrekkelijk voor heel wat bedrijven, voor veel meer bedrijven dan met name SAP vandaag wil toegeven. Maar lang niet voor al hun noden. SaaS laat toe om te experimenteren, tijdelijke problemen snel aan te pakken en nieuwe initiatieven zonder grote risico s op de rails te zetten. Maar op langere termijn en voor strategische projecten zijn de voordelen min der evident. Het interessante van het aanbod van Microsoft en SAP is dat de SaaS-gebruiker de online navelstreng altijd kan doorknippen. Wie de nieuwe, Titan-gebaseerde Dynamics CRM van Microsoft als een service tegen een vergoeding per gebruiker per maand afneemt, kan op elk moment beslissen de programmacode aan te kopen en op eigen servers te draaien. Dat is voor de it-manager een zeer interes sant verhaal. Ik geloof zelfs, dat Salesforce.com hier snel een antwoord op zal moeten verzinnen als het geen nichespeler wil blijven. Ondertussen is er nog een andere beweging gaande: de vereenvoudi ging en automatisering van het datacenter, en vooral de opkomst van virtuali satie. Het is nu al zo dat bedrijven software uitrollen door volle dig geconfigureerde applicatieservers als een virtuele machine op te laden. Het is niet ondenkbaar dat een bedrijf als Microsoft ooit een startklare versie van Dynamics CRM, afgestemd op bijvoorbeeld een middelgroot vrachtwagenbe drijf of een klein advocatenkantoor, aflevert op een bootable USB-stick. Ok, een gróte USB-stick. Maar als een lokale software-implementatie zo simpel zou worden, wat is dan nog de meerwaarde van SaaS? uiteindelijk wordt keuze voor saas een zakelijke afweging Uiteindelijk zal de klant dan gewoon de risico s en kosten tegen elkaar afwegen: eigen software op eigen servers of een huurapplicatie in een datacenter. Afgezien van de kostenstructuur is dat het voordeel van alle zorgen buiten de deur tegenover het nadeel van verminderde integratiemogelijkheden met andere bedrijfsapplicaties (zeker als die andere applicaties bij een àndere SaaSleverancier staan). Het servicemodel gaat niet meer weg. SAP en Microsoft moeten daarom volwaardige softwarediensten online gaan aanbieden. Hun schreden op dit pad zijn nog altijd aarzelend omdat ze de volledige consequenties technologisch, prijspolitiek en partnerrelaties daarvan nog niet durven te accepteren. Die halfhartigheid kan niet meer al te lang duren. nr 9 12 september 2007 11
Rfid vult barcode hooguit aan De hype rond rfid zal binnenkort uitgaan als een nachtkaars. Dat meent althans Ronan Clinton, de directeur van het Ierse bedrijf Heavy RF. Ondanks zijn sterk groeiende omzet uit rfid blijft hij sceptisch over de technologie. De afgelopen jaren heeft rfid (radio frequency identification) ook in Nederland de nodige aandacht gekregen. Hier in Nederland zijn bijvoorbeeld Broekman Automotive, de Boekhandels Groep Nederland (BGN), de Openbare Bibliotheken, Schiphol en de bloemenveilingen met productidentificatie op basis van radiosignalen aan de slag. niet goedkoop genoeg Rfid als technologie is niet nieuw. De eis van winkelbedrijf Wal-Mart aan zijn leveranciers om alle pallets en dozen van een rfid-etiket te voorzien, heeft wel de belangstelling voor deze technologie enorm aangejaagd. Volgens Clinton zal rfid echter nooit kunnen voldoen aan de verwachtingen die door de huidige hype zijn gecreëerd. Ondanks alle voordelen - zo n chip kan veel informatie bevatten en worden uitgelezen zonder dat je m hoeft te zien - zal rfid nooit de barcode kunnen vervangen. Rfid is daar niet betrouwbaar en betaalbaar genoeg voor. Item level tagging komt niet van de grond, omdat de rfid-labels kostbaar zullen blijven. Labels zijn niet universeel toepasbaar omdat vloeistoffen en metaal op de radiosignalen van de rfid-labels inwerken. Kort door de bocht Zijn conclusie: heb je als bedrijf nog geen rfid-strategie, dan is dat helemaal niet erg! Volgens GS1 Nederland, een organisatie die in het winkelbedrijf aan standaarden werkt voor de uitwisseling van productinformatie, is Clintons kritiek veel te kort door de bocht. Met behulp van rfid kun je zien waar je producten zich bevinden, aldus adviseur Sylvia Stein. Daarmee kun je de toevoerketen efficiënter laten werken. Als bedrijf moet je dus eerst naar je eigen bedrijfsproces en producten kijken. Als je deze keten opnieuw doordenkt, zie je de verschillen tussen barcode en rfid. Dan is het natuurlijk de vraag wat beter, slimmer en goedkoper is. Het klopt wel dat er naast de succesverhalen genoeg bedrijven zijn waarbij de toegevoegde waarde van rfid ten opzichte van de barcode zo klein is, dat de extra kosten nog niet te verantwoorden zijn. Honderden labels met elk hun eigen antennesystemen houden de prijs van rfid hoog. In een enkel geval wordt op andere producten dan boeken op productniveau gelabeld. Sony doet dat bijvoorbeeld voor zijn consumentenelektronica. Andere toepassingsgebieden zijn producten die worden vervalst, bederfelijke waren en producten met een hoge omloopsnelheid. GS1 ziet de barcode en rfid meer als technieken die elkaar aanvullen. Rfid biedt toepassingsmogelijkheden daar waar de barcode tekort schiet, aldus Stein. 12 nr 9 12 september 2007
Zoeken, adverteren en... applicaties Google betreedt met Enterprise Apps terrein van kantoorautomatisering De grootste aanbieder van zoektechnologie Google ziet naast advertenties ook kantoorautomatisering als een lucratief braakliggend terrein. Begin dit jaar breidde het zijn beheerde e-mailoplossing Gmail uit met een tekstverwerker en een rekentabel. De eerste waarschuwing dat grote bedrijven verder moeten kijken dan de lage prijs alleen is een feit. Een bedrijvenversie van Google Apps kost 38 euro per gebruiker per jaar. Voor dat bedrag krijgt de postbus van de medewerker een opslagruimte van 10 GB, een agenda, een tekstverwerker en een rekentabel. Google garandeert 99,9 procent beschikbaarheid van de e-maildienst, geeft telefonische ondersteuning en zegt dat er tal van beheer- en integratiemogelijkheden zijn. Er is een schatting dat er op dit moment jaarlijks per medewerker 1000 euro opgaat aan kantoorautomatisering, zegt Erik de Muinck Keizer, salesmanager Benelux bij Google Enterprise. Dat bedrag kan aanzienlijk omlaag, als je het beheer van deze voorzieningen uit handen geeft. Daarom is het volkomen logisch om een e-maildienst als Gmail naar het bedrijfsleven te brengen. Software als een service heeft de toekomst. Tweehonderd jaar terug kwam men tot het inzicht dat een bank de beste instantie is om je geld te beheren. Nu gebeurt datzelfde met de communicatievoorzieningen van bedrijven. De informatie in de datacenters van Google wordt over meerdere locaties gerepliceerd en heeft een beschikbaarheid, waar weinig organisaties aan kunnen tippen. Microsoft De Muinck Keizer zegt niet wakker te liggen van concurrentie met Microsoft. Op dit moment zit bij de meeste grote zakelijke afnemers Google Apps nog in een pilotfase. In Nederland is een grote internationale luchtvaartmaatschappij de dienst aan het uitproberen. Ik zie bedrijven op dit moment niet kiezen voor Google Apps of de producten van Microsoft. Ze worden naast elkaar gebruikt. Dat kan in de toekomst natuurlijk anders uitpakken als Apps verder doorgroeit, aldus De Muinck Keizer. Google zet de stap naar kantoorautomatisering omdat de markt voor zoektechnologie, waarin het op dit moment naast zijn advertentie-activiteiten in opereert, relatief klein is. Op het gebied van zoektechnologie geven bedrijven over de hele wereld maximaal 1 miljard dollar uit. De applicatiemarkt is vele malen groter. microsoft zal een antwoord moeten vinden op google s rechtstreekse aanval op zijn bastion Op dit moment nemen vooral kleine organisaties de Apps van Google af. Om aan de voor de hand liggende wensen als beveiliging en goede beheermogelijkheden van grote bedrijven tegemoet te komen kocht Google begin juli Postini aan. Deze beveiligingsspecialist beheerde en beveiligde al voor dertigduizend organisaties het elektronische berichtenverkeer. Met deze technologie worden voortaan ook de postbussen van Google Apps beveiligt. Erik de Muinck Keizer, Google Enterprise Benelux: Tweehonderd jaar terug kwam men tot het inzicht dat een bank de beste instantie is om je geld te beheren. Nu gebeurt datzelfde met de communicatievoorzieningen van bedrijven nr 9 12 september 2007 PAS OP VOOR GOOGLE APPS Onderzoeksbureau Burton Group gooide met het rapport Google Apps in the enterprise: a career-limiting move for enterprise architects de knuppel in het hoenderhok. Volgens analist Guy Creese bevat het Google Enterprise Apps aanbod van Google een aantal zwakke punten, waardoor grote ondernemingen zich twee keer achter de oren moeten krabben voordat ze eraan beginnen. Volgens Creese zullen door de overtuigingskracht van Google veel organisaties vallen voor het idee van software as a service. Toch is het volgens hem beter om de bestaande software voor kantoorautomatisering nog niet buiten de deur te zetten. In het aanbod van Google zit geen onderverdeling van gebruikers of afdelingen, noch mogelijkheden voor records management. De tekstverwerker en rekentabel ontberen vele geavanceerde functies en waar blijft het hulpmiddel voor presentaties? Om deze redenen is de implementatie van Google Apps slecht voor de carrière van de it-manager die ervoor kiest, aldus Creese. In een verklaring stelt Google dat Enterprise Apps vooral bedoeld zijn om de desktop aan te vullen. De ene organisatie zal vallen voor het wegvallen van de beheersinspanning van de e-mailvoorziening, de ander voor de lage kosten en weer een ander voor het samenwerken via internet. De tijd zal leren of Microsoft een effectief antwoord weet te vinden op deze rechtstreekse aanval op zijn bastion. 13
MANAGEMENT Ik ben niemands mari Rajesh Patel is twee jaar baas bij Exact door Ben Kuiken Twee jaar is Rajesh Patel nu de baas bij Exact. Het Nederlandse softwarebedrijf begint na een aantal moeizame jaren en ruzie in de top weer tekenen van leven te vertonen. We spelen in de Champions League. CV Wie? Rajesh Patel Geboren? Een dorpje in Kenia, 1969 Opleiding? geen Carrière? 1986 PC World 1988 The Computer Company NL 1990 I PC Singapore 1996 Exact, general manager UK 2001 Groepsdirecteur Exact International 2005 Ceo Exact Rajesh Patel is niet getrouwd In de kast aan de muur staat een foto van Rajesh Patel ( Zeg maar Raj ) met Jack Welch, de illustere ex-topman van General Electric. Daarnaast een foto van Patel tussen zijn medewerkers, zo te zien tijdens een motivatietraining. Petjes, baseballhand schoen, Boeddhabeeldje en boeken. Patel (38) spreekt Nederlands, maar geeft de voorkeur aan Engels. de toekomst ligt in community computing Twee jaar is hij nu bestuursvoorzitter van Exact. Hij heeft er geen moment spijt van gehad. Of toch wel, één dag. Kort na zijn aantreden moest hij een winstwaarschuwing afgeven. Dat was even slikken. Een moment vroeg Patel zich af waar hij aan begonnen was. Maar in twee jaar is veel gebeurd. Tijdens de presentatie van de laatste halfjaarcijfers kon Patel een groei van de omzet melden van 2,5 procent en een winstgroei van 16,9 procent. Het is misschien nog niet zo goed als veel aandeelhouders zouden willen, maar er zit weer muziek in Exact. Dankzij een selfmade Keniaan van Indiase afkomst met verfrissende ideeën over management. Wie is Rajesh Patel? What you see is what you get. Het leven dat je aan de buitenkant ziet, is ook het leven aan de binnen kant. Ik hou van werken, van succes behalen, van mensen inspireren en motiveren. Ik heb mensen om mij heen nodig, dat is belangrijk voor mij. En ik hou ervan om te feesten en succes te vieren. Ik heb begrepen dat u alleen maar werkt. Nou, ik werk wel veel, daar maak ik geen geheim van. Eigenlijk beschouw ik dit helemaal niet als werk. Het is een passie. Als ik ergens niet enthousiast over ben, dan doe ik het niet. Maar zolang ik veel energie heb en enthousiasme, vind ik het heerlijk om te doen. Ik word er dan ook niet moe van. Maar ik werk echt niet 24 uur per dag. Ik slaap en ik doe ook nog wel andere dingen. Maar ja, mijn leven is op dit moment voor een groot deel gevuld met werk. Niet getrouwd, geen vriendin? Nee. Daar hebt u geen tijd voor? Het is een keuze. Als je dit soort banen doet, wordt het onderdeel van je leven. Het is geen carrière maar een levensstijl. Mensen die dit soort banen aannemen, moeten duidelijke keuzes maken. Ik heb jaren geleden de keuze gemaakt om op dit niveau te werken. Je kunt niet en, en, en. Althans ík kan het niet. Ik zeg altijd: in principe kun je het allemaal krijgen, maar nooit allemaal op hetzelfde moment. Maak een keuze. Dat is ook wat u hier intern zegt? Ja, ik geloof daar heel sterk in. Niet alleen levenskeuzes, maar ook zakelijk: maak keuzes, beslis, weeg af. Misschien zijn sommige mensen beter in het balanceren tussen een gezin en hun carrière dan ik. Ik ben er ook niet tegen dat mensen kinderen krijgen, ben niet tegen parttime werken, ben niet tegen vrouwen in de top Maar voor mij was heel duidelijk: als ik deze baan wil doen, dan is er geen ruimte voor iets anders. En misschien denk ik over drie jaar wel (in het Nederlands): stom van mij. U heeft een boeiende achtergrond. Geboren in Kenia, familie uit India en opgegroeid in Engeland. Ja, ik heb tot mijn, zevende in Afrika gewoond, daarna India en vervolgens London. Wat ik daaraan overgehouden heb is dit: blijf met beide benen op de grond en loop niet met je hoofd in de wolken. Mijn vader had een winkel in London. Ik was de enige zoon, dus ik moest werken. Als ik uit school kwam, kon ik niet voetballen met mijn vriendjes, maar moest ik werken. Als je jong bent, wil je natuurlijk spelen met je vrienden. Maar als ik er nu op terugkijk, denk ik dat het een geweldige leerschool was. Ik las ergens dat u uw moeder twee keer per dag belt. Drie keer. 14 nr 9 12 september 2007
onet Waar praat u met haar over? Over van alles en niets. Ik bel soms maar één minuut met haar, gewoon om te kijken hoe het met ze gaat. Mijn ouders zijn allebei een beetje ziek. Praat u ook over Exact? Nee, ik denk dat mijn ouders niet echt snappen wat ik doe, dat is zo ver van hun belevingswereld. Nee, we praten over familie, over wat zij hebben gedaan die dag, of ik wel goed eet. Belt u ook drie keer per dag met Exact mede-oprichter Eduard Hagens? Nee. Eduard is aandeelhouder en ik heb evenveel contact met hem als met alle andere aandeelhouders. Ik spreek hem elke twee, drie maanden. Hij kijkt niet over uw schouder mee? Nee, absoluut niet. Ik heb veel van Eduard geleerd, ik heb veel respect voor hem. Hij is een geweldige visionair en heeft een ongelooflijk vermogen dingen voor elkaar te krijgen. Maar in elke fase heeft een bedrijf ander leiderschap nodig. Zijn aanpak was fantastisch gedurende de eerste vijftien tot twintig jaar, maar Exact is nu groter en dat vereist ander leiderschap. Toen ik deze baan aannam, ben ik heel duidelijk geweest: ik ben niet iemands marionet. Als er iemand over mijn schouder mee wil kijken, dan alle aandeelhouders en niet één individu. Ik leid dit bedrijf. Zo is mijn relatie met Eduard ook altijd geweest. Ik leidde eerst International en rapporteerde aan hem, maar hij zei mij echt niet hoe ik dat moest doen. Dan kun je beter vijftig apen inhuren, dat is goedkoper en zij doen altijd wat je zegt. Wat voor manager bent u? Ik wil alle details weten. Ik ga tot aan het laagste niveau. Dat is niet omdat ik een controlfreak ben, maar een ceo móét volgens mij alle details weten. Niet door managementrapportages te lezen, maar door zelf met de mensen te praten. Dat houdt mijn managementteam scherp. Dus ik reis veel en praat veel met mijn werknemers. De meeste ceo s gaan naar een vestiging, praten met de manager en gaan weer naar huis. Ik niet. Ik drink koffie met de secretaresse, praat met een aantal mensen en dan ook nog even met de manager. Maar die manager kan ik elke dag spreken. Dus als ik naar een van onze vestigingen ga, probeer ik zoveel mogelijk tijd door te brengen met de medewerkers. Hebt u het gevoel dat uw medewerkers u alles vertellen? Ja, daar ben ik heel duidelijk in. Ik zeg: je kunt me onzin vertellen en dan doe ik niets. Of je kunt me vertellen hoe het echt zit en dan heb ik iets te doen. Zeg het maar. Natuurlijk voelen sommige mensen zich geremd om met mij te praten. Dan begin ik meestal zelf te klagen. Dit is niet goed, daar zijn we niet snel genoeg. Meestal komen ze dan zelf ook wel los. Wat is het grootste gevaar voor managers? Dat ze hun nieuwsgierigheid verliezen. Veel managers worden manager en denken dan: ah, ik heb het gehaald, ik ben nu manager, dus klaar. Een belangrijke vaardigheid van een goede manager is zijn vermogen te leren en te ontdekken. Als ik nr 9 12 september 2007 15
MANAGEMENT managers aanneem, is de eerste vraag die ik mijzelf stel: als ik hem deze baan geef, verandert hij dan zijn manier van praten? Als het antwoord ja is, dan neem ik hem niet aan. Dan heb ik liever dat hij weggaat en ergens anders een pain in the ass is. Hoe ziet u de toekomst van de it-industrie? Veel mensen denken dat de it-markt volwassen is geworden, maar we staan nog maar aan het begin. De laatste twintig jaar hebben it-bedrijven vooral geëxperimenteerd, de komende jaren moeten zij business gaan genereren voor hun klanten. TO DO-LIST RAJESH PATEL Overnamekandidaat vinden Omzet naar 300 miljoen euro Groeien in het buitenland Moeder bellen Hoe? De toekomst ligt in community computing. De meeste organisaties werken op een zeer monologe manier: ze hebben hun eigen voorraad, eigen data, eigen it-systeem en eigen mensen. In de toekomst praat je over gemeenschappen, over platforms, over netwerken. Wikipedia bijvoorbeeld is zo n platform. Google ook. Ik denk dat it-bedrijven in de toekomst dergelijke platforms zullen ontwikkelen waarover bedrijven zaken doen met andere bedrijven. We hebben steeds gezegd dat de it-industrie de efficiency heeft verbeterd. Dat is niet zo. We hebben alleen de productiviteit vergroot. We hebben bedrijven in staat gesteld meer te doen. Nu moeten we ervoor zorgen dat bedrijven meer doen met minder kosten. U bent nu twee jaar bezig bij Exact. Hoe staat het bedrijf ervoor? Toen ik hier twee jaar geleden kwam, hadden we veel uitdagingen. We hebben hard gewerkt om de focus goed te krijgen en dat begint nu zijn vruchten af te werpen. We hebben weer organische groei, we hebben een zeer gezonde balans, honderd miljoen op de bank en we geven onze aandeelhouders een mooi dividend. Maar de koers van het aandeel is nog niet echt om over naar huis te schrijven. Nou ja, na de winstwaarschuwing stond het aandeel op 21,80, nu rond 27 euro. In die twee jaar gaven we bovendien 3,18 euro dividend. Dat is een rendement van rond de 35 procent. Dat lijkt me prima. Maar ik heb altijd gezegd dat ik geen aandelenkoers manage maar het bedrijf. En als je zorgt dat de fundamenten goed zijn dus als cashflow, groei en winstgevendheid toenemen hoef je je op termijn geen zorgen te maken over de aandelenkoers. Is Exact niet te klein om zelfstandig te kunnen overleven? Ja, size matters. We zitten in de Champions League met spelers die miljarden omzetten. Wij willen groeien, maar niet koste wat kost. Dat betekent dat als er een geschikte overnamekandidaat langskomt, we een bod serieus zullen overwegen. Maar we zetten onze gezonde balans er niet voor op het spel. Maar Exact is voor meer dan 40 procent afhankelijk van Nederland. We werken er hard aan om in het buitenland te groeien. We hebben dochters in meer dan veertig landen. Dat zijn onze eigen mensen. We gaan naar multinationals en zeggen: jullie vestigingen in het buitenland hebben nu allemaal hun eigen softwaresysteem. Dat is verschrikkelijk duur. Maar die vestigingen zijn te klein voor SAP of Oracle. Dan hebben wij software die speciaal voor die markt is ontwikkeld. Zo genereren zij vervolgens omzet voor ons. Dat werkt uitstekend. Zo zie je dat klein zijn ook zo zijn voordelen heeft. 16 nr 9 12 september 2007
CHARLES GROENHUIJSEN COLUMN Manager op ijsschots Vraagt u zich ook af waarom uw baas zo n kluns is. U denkt wanhopig: Waarom bakt hij/zij er zo weinig van? Las mijn baas maar eens een goed boek over management. Ik vertel u een geheimpje: Uw baas léést af en toe al een boek over management. Dat is nou juist het probleem. Als ik wel eens rondslenter op de afdeling managementboeken denk ik steevast: Mag het een onsje minder. Wat een hoop modieuze kletsika. Je hebt natuurlijk nuttige boekjes met 10, 25, 100 of zelfs 200 tips voor managers. Zelfs als driekwart gebakken lucht is, houd je een paar bruikbare hints over. En zó moeilijk kan management niet zijn. Ik krijg nu van www.managementboek.nl een email met de best verkochte managementtitels van het eerste half jaar. Driekwart kan zo hoepla naar de afdeling Humor voor Gevorderden. Lees en huiver: Met stip op 1 staat niet verzonnen het managementboek: Onze ijsberg smelt. Nee, het boek gaat niet over global warming of Al Gore. Wel over een kolonie van 286 (wie telt dat na?) pinguïns op een smeltende gletsjer. Hoe pakken ze dat probleem aan? Verduiveld leerzaam. Herkent u uw baasje er al in? Loopt hij als een pinguïn rond? Ietsje waggelend, parmantig ook, met die eigenwijze blik schuin omhoog? Ja? Dan weet u nu welk boek hij/zij voor vader-/ moederdag heeft gehad. Nummer 2 dan maar? Dat is hét standaardwerk voor de nieuwsgierige manager-van-vandaag onder de onweerstaanbare titel En nu laat ik mijn baard staan. De manager sorry dames die dit onder zijn hoofdkussen heeft, is wel héél makkelijk te herkennen. Dit boek is in woord en beeld zo verfrissend dat u tijdens het lezen en kijken denkt: Zo leuk en spannend kan werken dus ook zijn. Getverderrie. Niet aan mij besteed. Ik heb ook een pesthekel aan mannen met baarden. Alleen met paardenstaarten zijn ze nóg erger. Bah! Klaar voor nummertje 3? Wie heeft mijn kaas gepikt?. Nee, dat is niet de nieuwe Sonja Bakker! Het gaat over vier personages van wie de kaas plots op is. Geen probleem lijkt me. Helaas, zo simpel is het niet. Voor 19.50 ben je wel bij over de angsten voor verandering. Klinkt eng! Ik blader verder in de top-15 en sla een paar geheide bestsellers over: Klanten zijn nét mensen, Beweging in je brein en het uitdagende Pimp je afdeling!. Ik blijf hangen bij het boek met de mysterieuze titel: Vis! Een vervolg op die pinguïns op hun ijsschots? Of toch weer Sonja? Of een andere dieetgoeroe over de zegeningen van natuurlijke visolie? managementboeken: wat een hoop modieuze kletsika Drie schrijvers vertellen ons wat zij leerden op een vismarkt in Seattle. Een vismarkt? In Seattle? Dat is nondeju elf uur vliegen van Schiedam, Sneek en Schin-op-Geul. Ken het niet een moppie dichterbij, alsjeblieft? Want voor geniaals is in het verre Seattle te leren? Welnu, daar is The Pike Place Fish Market. Het boek gaat over een manager die een volledig ingedutte afdeling onder haar hoede krijgt. De medewerkers zijn apathisch, hun werk laat ze koud en klanten zijn alleen maar lastig. Gelukkig, de geplaagde manager ziet het licht op de vismarkt. Die staat bekend vanwege de bruisende sfeer en de fantastische klantenservice (vinden die vissen dat ook?). U raadt het al: De miserabale afdeling verandert dankzij Vis! vliegensvlug in een bruisend clubje enthousiastelingen dat zindert van energie en optimisme. De wonderen zijn de wereld (en Seattle) nog niet uit. Dit zijn mind you! de bést verkochte managementboeken van Nederland! De lezers ervan zijn onze bazen. Angstig idee. Hier zijn mijn tips: 1. Managementboek.nl levert bij alle boeken uit de top-15 voortaan een megaverpakking Prozac voor de beklagenswaardige werknemers van de lezers van deze malle managementboeken. 2. Uw jaarlijkse personeelsuitje: Met uw oergezellige collegaatjes gaat u geheel verzorgd naar die smeltende ijsschots. Cool! 3. Koop fluks dat boek over de vismarkt mét een exemplaar van Managen voor Dummies. Geef de boeken cadeau aan uw baas. Doe er een reisje bij naar Seattle. Enkele reis! nr 9 12 september 2007 17
Consumenten haten fusies Als bedrijven fuseren, neemt de klanttevredenheid vaak af. Dat blijkt uit een analyse die is uitgevoerd voor Business- Week. Bij maar liefst 50 procent van onderzochte fusies en overnames was de klanttevredenheid van consumenten twee Klanten krijgen het gevoel iets opgedrongen te krijgen. Gevraagd: IT-auditors De behoefte aan it-auditors groeit sterk. Het aantal onvervulde vacatures ook. Het aandeel it-auditors bij interne auditdiensten van grotere ondernemingen blijft toenemen. Dit gaat ten koste van het aandeel it-auditors in dienst van (externe) audit- en accountancyfirma s. Het aandeel interne it-auditors ligt nu boven de 50 procent. Een andere trend is de groei van het aandeel it-auditors in business. It-auditors stromen in toenemende mate door naar managementfuncties cio, controller, securityofficer of technologyofficer en houden zich dan niet meer bezig met beoordelingen voor interne of externe opdrachtgevers. Terwijl de behoefte van managers aan risicoanalyses, assurance-services en compliancy-oordelen groot is. Ook is er, door de outsourcingtrend en het toenemende gebruik van shared-servicecenters, een grote behoefte aan externe beoordeling in de vorm van een third-party-mededeling (tpm) of een SAS-70-verklaring. Gevolg van deze trends: in vrijwel alle sectoren staan veel vacatures open. De krapte op de arbeidsmarkt in de it-sector en de accoun tancybranche komt extra hard aan waar het it-auditors betreft. Het aantal studenten aan de (vier) erkende postinitiële it-auditopleidingen is het afgelopen jaar fors gestegen, maar het duurt nog zeker twee jaar na de fusie gedaald. Slechts 29 procent van de fusies leidde tot meer klantentevredenheid (lees: een betere gepercipieerde prijsstelling, meer kwaliteit of de capaciteit om consumentenverwachtingen te vervullen). De negatieve effecten zijn het sterkst bij fusies in bedrijfstakken die directe invloed hebben op het dagelijks leven van consumenten: olie (fusies tussen oliemaatschappijen leiden tot een daling van de klantentevredenheid met 7,4 procent), kabel-tv (min 6,4 procent), detailhandel (min 5,3 procent) en telecommunicatie (min 3,7 procent). In de auto-, hotel- en computerindustrie waren er gemiddeld noch negatieve noch positieve effecten. Volgens een onderzoeker frustreren fusies en overnames klanten omdat ze het gevoel hebben iets opgedrongen te krijgen zonder daarbij enige keus te hebben. De Nederlandse Consumentenbond vindt dat klanten het recht moeten hebben om boetevrij op te stappen na een fusie. Bron: BusinessWeek jaar voordat het effect hiervan op de arbeidsmarkt merkbaar is. Het gemiddelde jaarsalaris van it-auditors is nu 64.498 euro, slechts 1 procent meer dan vorig jaar. De verandering op beloongebied zit vooral in de variabele looncomponenten: het percentage it-auditors met een leaseauto van de zaak is flink toegenomen, en 28 procent ontvangt een prestatiebeloning (van gemiddeld 8221 euro). Het salaris van externe it-auditors is met 11 procent gestegen. Dat komt doordat de werkgevers van de externen extra inspanningen doen om hun it-auditors vast te houden. Bron: Norea (de beroepsorganisatie van it-auditors) ONDERZOEK ICT-PROJEC- TEN RIJKSOVERHEID De Algemene Rekenkamer doet op verzoek van de Tweede Kamer onderzoek naar ict-projecten bij de rijksoverheid vanaf 2000. Aanleiding zijn de recente b erichten dat er bij deze ict-projecten jaarlijks honderden tot enkele miljarden euro s over de balk worden gesmeten, onder meer bij de Belastingdienst en het UWV. MANAGERS DOEN HET OOK NOOIT GOED 50 procent van de Britse werknemers vindt dat de eigen leidinggevende incompetent is, een gebrek aan zelfvertrouwen heeft en slechte beslissingen neemt. Hoe langer iemand voor dezelfde manager werkt, hoe meer het vertrouwen afneemt. Dat blijkt uit onderzoek van Investors in People. De helft van de werknemers betwijfelt of de manager wel uit het juiste hout is gesneden om zijn functie goed te kunnen vervullen. Een kwart vindt het de schuld van de bedrijfstop dat managers slecht functioneren; ze krijgen volgens hen te weinig training en worden tegengewerkt bij het omzetten van ideeën in concrete acties. Bron: Management Support NEDERLANDSE BEDRIJVEN PUBLICEREN TE LAAT Van de Nederlandse bedrijven met publicatieplicht publiceert slechts een kwart zijn jaarrekening op tijd. Driekwart vraagt wegens bijzondere omstandigheden zes maanden uitstel aan. 17 procent daarvan lukt het ook daarna niet om op tijd te publiceren. Vooral financiële holdings, organisatie- en adviesbureaus en bepaalde beleggingsinstellingen hebben hun zaken slecht op orde. De cijfers over 2006 hadden op uiterlijk 8 augustus 2007 gedeponeerd moeten zijn. Bron: Graydon nr 9 12 september 2007 19
MANAGEMENT De beste ongeschreven r Uit het geheime handboek van een topmanager door Ed Kerkman De inzichten van Bill Swanson over executive management genieten grote cultfaam onder Amerikaanse topbestuurders. In kleine kring circuleren kopieën van Swansons ceo-handboek, waar je alleen via via aan komt. als je iets niet weet, zeg dat dan gewoon en houd verder je mond Bill Swanson is ceo van Raytheon, fabrikant van militaire en luchtvaartelektronica. Bij Raytheon werken 80.000 mensen. De jaaromzet bedraagt 20 miljard dollar. Gedurende een paar decennia zette Swanson krabbeltjes op papier over zijn inzichten op managementgebied. Dat evolueerde tot een simpel, op de kopieermachine gemaakt boekje, dat Swanson s unwritten rules of management ging heten. Bij zijn aantreden als ceo van Raytheon in 2003 deelde hij kopieën van z n handboekje uit aan 300 van zijn topmensen. Als iets echt goed is, houd je het natuurlijk niet binnenshuis. En dus gingen de Unwritten rules ook buiten het bedrijf circuleren. Inmiddels geniet het boekje cultstatus onder Amerikaanse executives. Het is nergens te koop je komt er alleen via via aan. Business 2.0 wist de hand te leggen op een exemplaar en vroeg Swanson om de twaalf beste inzichten eruit te lichten. Daar komen ze: Oude gympies kun je niet poetsen. Als kind probeerde Swanson vaak om z n gympies er met witte schoenpoets weer als nieuw te laten uitzien. Dat lukte nooit: het bleven afgetrapte gymschoenen. Wat Swanson met deze metafoor bedoelt: al poets je een lege huls nog zo prachtig op, het blijft een lege huls. Ofwel: als je met een idee, thema, project of wat dan ook aan de slag gaat dat te mager is te weinig substantie heeft is het zinloos om te proberen daar wat van te maken. Dat wekt ten onrechte de indruk dat je iets van waarde in handen hebt. Terwijl het nergens over gaat. Leer te zeggen dat je iets niet weet. Bij elke meeting heb je ze: mensen die zich geroepen voelen om ergens iets over te zeggen waar ze duidelijk geen verstand van hebben. Als je iets niet weet, zeg dat dan gewoon en houd verder je mond. Om het karakter van mensen te testen, stelt Swanson ze soms een vraag waarop ze hoogst waarschijnlijk geen antwoord weten (hijzelf weet dat antwoord wel) en kijkt dan hoe ze reageren. Swanson: Confident people know their strengths and weaknesses, and they don t try to bullshit you. Slimme mensen zeggen: Dat weet ik niet en gaan op zoek naar het antwoord. Je onthoudt een derde van wat je leest, de helft van wat mensen je vertellen en 100% van wat je voelt. Swanson kreeg eens van een F15-piloot te horen dat de piloot z n leven te danken had aan een product van Raytheon. Er was namelijk een raket op hem afgevuurd die hij met een door Raytheon gefabriceerde decoy van zich af had weten te schudden. Swanson gebruikt dat verhaal om z n medewerkers te laten beseffen dat er mensenlevens afhangen van hun producten. Een leider moet zo communiceren dat mensen voelen wat ze moeten doen. Kijk naar wat er ontbreekt. Als je kijkt naar een ontwerp, een voorstel of een probleem, is het meestal niet zo moeilijk om de details te verfijnen en uit te werken. Mensen richten zich van nature op wat er is. Maar wat er niet is, is soms stukken belangrijker. Hoe meer verantwoordelijkheid je als executive hebt (en hoe belangrijker strategisch denken wordt), hoe meer dit geldt. Als je een probleem met iemand hebt, richt je dan tot die persoon en niet tot zijn chef. Het gebeurde vroeger al en met e-mail is het nog erger geworden: mensen hebben een klacht over iemand en betrekken er meteen de chef van de betreffende persoon bij via een cc. Een slechte zaak, want het zet dingen onnodig op scherp. Een conflict voegt geen waarde toe en kost een organisatie veel energie. Als je een probleem met iemand hebt, benader dan alleen die persoon zelf. Geef hem een kans om het probleem op te lossen. Ga met de naam van je bedrijf om alsof het je eigen naam is. Swansons vader zei altijd tegen hem: Je hebt een mooie naam gekregen toen je ter wereld kwam. Geef hem terug zoals je hem hebt gekregen. 20 nr 9 12 september 2007