Dojo Etiquette Takemusu Aiki Dojo www.takemusuaikidojo.be Aikido trainingsgeest 1. Het is een goede gewoonte en blijk van respect om ruim op tijd aanwezig te zijn. Slippers maken deel uit van je Aikido outfit. Je gaat niet blootvoets door de gang van de kleedkamer tot helemaal boven aan de dojo. Eenmaal binnen in de dojo maak je rechtopstaand een buiging (dit doe je ook bij het verlaten van de dojo) en plaats je je slippers (netjes) aan de rand van de mat. Mocht je door omstandigheden een keer te laat zijn, ga dan in stilte met je sporttas en/of wapenset zo dicht mogelijk bij de ingang op de mat in 'seiza' zitten en groet het portret van Ô Sensei. Je blijft in 'seiza' zitten tot de leraar je teken geeft om op de mat te komen. Daarna ga je in stilte je sporttas bergen en sluit je aan (is de opwarming nog aan de gang dan doe je gewoon mee met de oefeningen, is de training zelf al aan de gang dan kan je best eerst even discreet aan de zijkant zelf opwarmen denk hierbij aan de meest belangrijke punten: spieren, tenen, knieën, polsen, hoofd. Je sluit dan aan bij een volgende oefening). 2. Iedereen helpt mee om voor de aanvang van de training de dojo in orde te maken: achtergebleven 'afval' op de mat of op de vensterbank in de vuilbak gooien, klaarzetten van de Kamiza (portret Ô Sensei), reclamemat verbergen en verluchten ramen open of op kip. Je zorgt er voor dat je sporttas zo dicht mogelijk bij de wand staat en dat je een wapenset open en klaar hebt liggen voor gebruik.
Nadien, bij het begin van de training, ga je in seiza op 1 rechte lijn zitten volgens graad (dit doe je ook bij het einde van de training). Na de training terwijl de hakama dragers hun hakama opplooien help je om alles op te bergen en de ramen te sluiten. 3. In onze dojo beginnen we een training meestal met een moment van meditatie - Mokuso ("moh-kso"). Dit doe je in seiza, met linkerhand in de rechterhand, de duimen tegen elkaar en ogen gesloten. "Moh-kso yamé" geeft het einde aan van dit meditatie moment waarna we het portret van Ô Sensei groeten en vervolgens de leraar met "Onegaishimas" (bij het einde van de training : "Domo arigato gozaimashta"). 4. De dojo is er in de eerste plaats voor praktische oefening. Onderlinge discussies zijn niet bevorderlijk. Neem zoveel mogelijk stilte in acht. Moet er onderling iets uit te leggen zijn, doe dit dan op een rustige manier waarbij je anderen niet stoort. Heb je de leraar nodig voor uitleg vraag dan zijn aandacht door je hand op te steken en zeker niet door van de ene kant van de mat naar de andere kant te roepen. 5. De trainingstijden zijn betrekkelijk kort. Benut alle tijd om te leren door praktisch te oefenen. Verspil geen tijd aan niet ter zake doende activiteiten of babbels die eerder voor of na de training of in het cafetaria kunnen. 6. Na de demonstratie van een techniek door de leraar groet je snel iemand af met wie je de techniek wil oefenen. Blijf zeker als beginner niet zitten tot wanneer er je iemand komt halen. Wie je afgroet daar werk je mee. Dus als 'beginner' heb je er alle baat bij om een 'ancien' als partner te hebben. Oefen zoveel mogelijk met verschillende partners, hou je aan de gedemonstreerde techniek. Doe dus niet zomaar iets anders en pas geen andere technieken toe. Respect voor elkaar is een zeer belangrijk deel van de Aikido beoefening. Iemand opzettelijk pijn doen of elke vorm van agressie is "not done" in Aikido. Wees bewust van wat je doet met je partner en wat er om je heen gebeurd. Probeer soepel te werken zonder tegen te werken, te blokkeren of gespannen te zijn. Werk ontspannen en met concentratie. 7. Als de leraar 'Yamé' roept of in zijn handen klapt stop je meteen en groet je je partner. Neem zo snel mogelijk plaats in de rij en ga in seiza zitten. Tijdens de demonstratie en uitleg van de leraar zit iedereen in seiza aan de rand en hoort het stil te zijn met aandacht op de techniek en uitleg van de leraar. Het hoort niet dat de leraar om aandacht moet vragen. 8. Als je even moet (of wil-) wachten blijf dan rechtop staan (hou er rekening mee geen anderen te belemmeren geef voldoende ruimte) of ga aan de kant zitten in seiza of kleermakerszit. Liggen of tegen de muur hangen doe je niet. Drinken of eten doe je ook niet tijdens een training. Wacht hiervoor op een pauze. Gsm: zet bij voorkeur je gsm af of op 'stil' tijdens de training (is het echt nodig je gsm aan te hebben en bereikbaar te zijn (werk, thuis,...) verwittig hiervan dan de leraar voor de les). 9. Eerder weggaan: als je eerder weg wil breng je eerst de leraar op de hoogte. Pas nadien mag je weggaan. Denk er aan om bij het verlaten van de dojo altijd een buiging te maken. Moet je maar heel even weg (bvb. dringend toiletbezoek) verwittig dan ook de leraar.
10. Hygiëne - Hou je keikogi (oefenkleding) netjes. Was het regelmatig. - let op je eigen hygiëne: voetgeurtjes en vuile handen horen niet op de mat. - de nagels van handen en voeten knip je beter kort ter voorkoming van verwondingen. - om dezelfde reden draag je geen sierraden tijdens de training (kettingen, oorbellen, armbandjes, ringen, uurwerk,...) - het is niet gebruikelijk dat mannelijke aikidoka's een t-shirt dragen. Vrouwen worden wel geacht een wit topje of t-shirt te dragen onder hun gi. - hou de kleedkamers en het sanitair schoon en laat geen zaken slingeren.
Woordenlijst A Ai Harmonie Ai hanmi katate dori pakken van de pols - kruiselings Aiki jo Werken met de Jo binnen de principes van het Aikido Aiki ken Werken met de Bokken binnen de principes van het Aikido Atemi Slag of stoot op vitaal punt van het lichaam B Bokken Houten oefenzwaard Budo De weg van martiale kunsten Bushi Krijger Bushido De weg van de krijger (gedragscode voor de Samoerai) C Chudan Buikstreek Chudan tsuki Rechte stoot naar de buik D Dan Graad vanaf de zwarte band Do De weg Dojo Dojo betekent letterlijk: plaats van de weg, tegenwoordig vooral gebruikt in de betekenis van oefenzaal. Domo arigato gozai masu Dank u (wordt gezegd bij het einde van de les) Domo arigato gozai mashta Dank u (beleefdere vorm) E
F Fudo shin Onbeweeglijke geest Futari gake Twee tegenstanders (of: Ninin gake) G Gyaku Tegengesteld Gyaku hanmi katate dori 'spiegelbeeld' pakken van de pols Gyaku hanmi no kamae Tori en Uke staan beide in Hanmi, met tegengestelde voet voor (spiegelbeeld) H Haishin Undo rugstrek oefening Hakama Traditioneel Japans kledingstuk (soort broekrok) Hanmi handachi waza Tori zit op de knieën, uke valt staande aan Hanmi no kamae Verdedigingshouding Hara Buik, centrum van het lichaam Henka waza Variaties op basistechnieken I Ikkyo (Ude osae) Eerste vorm Irimi Inkomende beweging Irimi nage Instapworp J Jiyu waza Vrije verdediging op een bepaalde aanval Jo Houten stok, 128 cm lang Jo dori Verdedigen tegen aanvallen met Jo
Jodan tsuki Rechte stoot naar het hoofd Ju tai Trainingsvorm waarbij men beweegt op het moment van de aanval (goede timing) K Kaeshi waza Overnametechnieken Kaiten nage Draaiworp Kamae Verdedigingshouding (basishouding) Kamiza Ereplaats in de Dojo, meestal met foto van O Sensei, ingewijde Shomen Kata Schouder, maar ook: vaste serie technieken, vormen. Kata dori Pakken van de schouder Kata dori men uchi Vanuit Kata dori een slag naar het hoofd Katate dori Pakken van de pols (zelfde zijde tegenover elkaar) Katame waza Controle- of afwerkingstechnieken Katate ryote dori (Morote dori) Pakken van de pols met twee handen Keiko gi Oefenkleding, pak KI Universele energie, levenskracht Ki ai Schreeuw, harde ademstoot Ki tai Niveau waarbij Uke louter door de kracht van Ki geworpen wordt Ko ryoku Doeltreffendheid Ko tai Trainingsvorm waarbij gewerkt wordt vanuit een statische situatie Kokyu Juiste ademhaling Kokyu ho Ademhalingskracht oefening Kokyu nage Ademkrachtworp Kokyu ryoku Ademkracht, coördinatie van fysieke kracht en het ritme van de ademhaling Kote Pols
Kote gaeshi Polszwaai Kumi jo Aanvals- en verdedigingsvormen bij het werken met Jo tegen Jo Kumi tachi Aanvals- en verdedigingsvormen bij het werken met zwaard tegen zwaard Kyu Classificatie tot de zwarte band, gaande van 6e tot en met 1e Kyu L M Ma ai Afstand Mae geri Rechte voorwaartse trap Mae ukemi Voorwaarts rollen Metsuke (metsgé) Blik, zowel fysiek als mentaal / oplettendheid, attentie Mitori keiko Trainingsvorm door te kijken, te observeren Morote dori Zie Katate ryote dori Muna dori Pakken van de revers met één hand Muna dori men uchi Vanuit Muna dori een slag naar het hoofd Musubi Verbintenis N Nage Degene die leidt, uitvoert (of: Tori), ook: worp Nage waza Werptechnieken Nikyo (Kote mawashi) Tweede vorm Ninin gake Twee tegenstanders (of: Futari gake) O O Sensei Grote leraar, refereert aan Morihei Ueshiba Obi Gordel, band
Omote Voorkant, het zichtbare Onegaishimasu Alstublieft, tekst bij het groeten voor de les Onegaishimashta Alstublieft (beleefdere vorm) P Q R Randori Vrij bewegen, willekeurig alle technieken uitvoeren Reigi saho Etiquette Renraku waza Combinatietechnieken Ritsu rei Rechtopstaand groeten Ryo kata dori Pakken van beide schouders Ryo sode dori Pakken bij beide ellebogen Ryote dori Pakken van beide polsen S Sankyo (Kote hineri) Derde vorm Sannin gake Drie tegenstanders Seika tanden Centrumpunt van het lichaam, een aantal cm. onder de navel Seiza Geknielde houding Sempai Oudste leerling (oudste in de zin van meeste ervaring) Sensei Onderwijzer (letterlijk: eerder geboren) Shiho nage Vier richtingen worp Shikko Verplaatsen op de knieën Shisei Correcte fysieke en mentale houding
Shomen uchi Rechte klievende slag naar het hoofd Sode dori Pakken van één elleboog Suburi Oefening door herhaaldelijk slagen met de Bokken of Jo te maken Suwari waza Technieken uitgevoerd op de knieën T Tai Sabaki Lichaamsbeweging door voetverplaatsing Tachi waza Oefenen in staande houding Tai no henka (Tenkan ho) Verplaatsingsoefening, verandering Tai sabaki Verplaatsing, plaatsing van het lichaam Takemusu Aiki Onuitputtelijke bron van Aiki" Ô Sensei's uitdrukking voor onbegrensde creativiteit van Aikido Taninzu gake Verdedigen tegen meerdere aanvallers (ongewapend) Tanto Japanse dolk Tanto dori Technieken tegen aanvallen met Tanto Tatami De mat in de dojo (officieel een biezen mat) Te Hand Tellen ichi (1), ni (2), san (3), shi (4), go (5), roku (6), shichi (7), hachi (8), ku (9), ju (10) Tenchi nage Hemel aarde worp Tenkan Van richting veranderen, wegdraaien Tori Degene die leidt, uitvoert Tsugi ashi Verplaatsen door in te schuiven (dezelfde voet blijft steeds voor) Tsuki Rechte stoot op het lichaam U Uke Hij die de techniek ontvangt
Ukemi Vallen, valbreken, rollen Ura Keerzijde, achterzijde, het niet zichtbare Ushiro eri dori men uchi Vanuit Eri dori een slag naar het hoofd Ushiro eri dori Het pakken van achteren bij de kraag Ushiro katate dori kubi shime Verwurging en klem op de arm van achteren Ushiro katate eri dori Het pakken van achteren bij de kraag en de pols Ushiro ryo hiji dori Het pakken van achteren van beide ellebogen Ushiro ryo kata dori Het pakken van achteren van beide schouders Ushiro ryote dori Het pakken van achteren van beide polsen Ushiro ukemi Achterwaarts rollen Ushiro waza Aanvallen vanaf de achterzijde V W X Y Yamé Stop Yoko ukemi Zijdelingse rol Yokomen uchi Schuine slag naar het hoofd of de hals Yonkyo (Tekubi osae) Vierde vorm Z Zanshin Bewust zijn van je omgeving, controleren van de situatie Zarei Zittend groeten Zorri Slippers