De ondernemende Participatiemaatschappij 2014
een eerste kennismaking Ondernemen is risico s nemen. Maar risico s kunnen uitmonden in zorgen. Bijvoorbeeld als uw orderportefeuille slinkt. Of hoe financiert u de broodnodige vervanging van uw machinepark? Waar haalt u dat ene innovatieve idee vandaan? En wat is het juiste moment voor een bedrijfsopvolging en wie is daarvoor dan de geschikte kandidaat? Wellicht kan Participatiemaatschappij Wadinko dan uitkomst bieden. Wadinko is een regionale participatiemaatschappij, die de bedrijvigheid en daarmee de werkgelegenheid wil bevorderen in Overijssel, de Noordoostpolder en Zuidwest Drenthe. Daarom ook participeert Wadinko bij voorkeur voor langere tijd in ondernemingen. Een participatie van Wadinko kan op verschillende manieren vorm krijgen. Met risicodragend kapitaal bijvoorbeeld. Of met professionele managementondersteuning. Is uw onderneming gebaat bij productontwikkeling of -innovatie? Dan helpt Wadinko met kennis en ervaring uit onze uitgebreide regionale netwerken. Ook bedrijven die zich willen verzelfstandigen, zijn bij Wadinko aan het juiste adres. Een participatie is een zakelijke beslissing. Voor Wadinko is zekerheid voor de langere termijn daarbij het uitgangspunt. Daarom stelt Wadinko reële rendementseisen. En stellen we tevens eisen aan het ondernemersplan en alles wat daarbij komt kijken. Maar ook dan treedt Wadinko graag op als klankbord. Deze brochure is wellicht uw eerste kennismaking met Wadinko. Laat u dan inspireren door ervaringen van collega-ondernemers. Stuk voor stuk zijn zij blij met de keuze voor Wadinko. Mede door de inbreng van Wadinko hebben zij de toekomst voor hun onderneming verzekerd. Laat u inspireren door ervaringen van collega-ondernemers Ik wilde altijd al een eigen bedrijf hebben. Dat is gelukt want al sinds 1999 bouw ik samen met mijn mensen de bedrijven van de Triumph Group uit en zorgen we zo voor continuïteit en niet onbelangrijk in deze tijd, werkgelegenheid. De Triumph Group bestaat onder andere uit Masevon Technology, Vernooy Vacuüm Techniek, Tuin Machinefabriek en Reinders Waterbehandeling en Apparatenbouw. Het gaat goed met deze bedrijven maar we willen verder groeien, er zijn immers genoeg kansen. We doen vaak technisch complexe projecten met veel ontwikkelwerk waarbij we regelmatig de natuurwetten tarten. Onze innovatie is klant gedreven en de groei zit hem in het repeterend krijgen van dit soort projecten. De deelname van Wadinko in de Triumph Group garandeert deze groei en het voortbestaan op lange termijn van de bedrijven in de omgeving van Hardenberg. En het stimuleren van groei en de ontwikkeling van de organisatie sluit prima aan bij de filosofie en doelstellingen van Wadinko. Daarbij heeft Wadinko een uitstekend netwerk. Daar hecht ik als ondernemer veel waarde aan en natuurlijk kunnen wij ook ons steentje bijdragen. Mijn motto is samenwerken is samen delen. Door steeds meer samenwerking tussen alle technische participaties van Wadinko proberen we gezamenlijk de innovatie te versnellen. En dat is goed voor de werkgelegenheid - Henk Kieft, directeur Triumph Group Mijn motto is: samenwerken is samen delen. - Henk Kieft, directeur Triumph Group WADINKO
wadinko Wadinko stimuleert bedrijvigheid en werkgelegenheid met risicodragend kapitaal, kennis, managementondersteuning en netwerken. Uniek aan Wadinko is haar specifieke opdracht en regionale betrokkenheid. Wadinko geeft medeaandeelhouders en ondernemers meer zekerheid over het handhaven van het bedrijf in de regio. Eventuele strategische allianties dienen de groei en bloei van de bedrijvigheid in het werkgebied. Rendement In het algemeen streeft Wadinko naar een gemiddeld rendement van enkele procenten boven de bankrente, na aftrek van de beheerkosten. Het verkopen van participaties voor het behalen van rendement is geen doel op zich. Door veranderingen in de markt voor matrijzenbouw, maakte HAWO in het verleden al de switch naar de productie van vliegtuig-, scheepsmotoren- en machineonderdelen. Eind jaren negentig werd HAWO verkocht aan twee medewerkers. Die raakten helaas enkele malen in zwaar weer. Om die reden hadden zij al een mede-aandeelhouder gezocht. Het was die mede-aandeelhouder die Wadinko benaderde. Hij zag namelijk kansen en mogelijkheden voor HAWO, waarmee het bedrijf een interessante participatie zou zijn. Vervolgens kreeg ik de vraag om mee te participeren én om directeur te worden. Innovatie en duurzaamheid Wadinko gelooft dat een snelle autonome groei alleen mogelijk is bij ondernemingen die zoeken naar unieke oplossingen met nieuwe technologieën en met minder grondstoffen. Wadinko participeert mede daarom bij voorkeur in bedrijven in de maakindustrie en zakelijke dienstverleners. Zij besteden veel aandacht aan innovatie en duurzaamheid en hebben daardoor ontwikkelingsmogelijkheden en groeipotentie, belangrijke voorwaarden voor het bevorderen van de regionale economische structuur. Om die reden zijn innovatie, maar ook duurzaamheid belangrijke onderwerpen in participatie-besprekingen. Substantiële deelnemingen De door Wadinko geïnvesteerde bedragen kunnen oplopen tot 3 miljoen euro. Wadinko streeft bij voorkeur een minderheidsbelang na. Soms is een meerderheidsbelang nodig om de doelstellingen voor de ontwikkeling van bedrijvigheid of continuïteit waar te kunnen maken. Risicobeheersing Met het aangaan van participaties neemt Wadinko ondernemingsrisico s. Geheel in lijn met het Wadinko-besturingsmodel zijn directies van participaties primair verantwoordelijk voor de adequate beheersing van risico s op strategisch, operationeel en financieel gebied. Wadinko houdt daar toezicht op met periodieke rapportages. Werkgelegenheid Ultimo 2013 werkten bij de ondernemingen waarin Wadinko participeert circa 3.000 medewerkers. Dat waren er begin 2013 nog 1.890. Door vier nieuwe participaties nam dit aantal met 1.026 medewerkers toe. De autonome werkgelegenheid bleef stabiel in 2013. Ja, het water stond hawo aan de lippen Een nieuw managementteam streeft nu naar een klantgerichte marktbenadering, ondersteund door een lean & mean productie met een optimale procesflow en minimale voorraden. Verder vallen naast HAWO BV nu ook Twenteq BV en Haarhuis Apparatenbouwbouw BV onder HAWO Beheer. Onze inzet? Een hoge kwaliteit, goede logistieke prestaties en innovatieve ideeën. Ja, het water stond HAWO aan de lippen. Toch koos Wadinko voor een participatie. Omdat Wadinko vanuit zijn maatschappelijke functie het behoud van werkgelegenheid net even iets belangrijker vond dan geld. Dat is toch fantastisch? René Schoenaker, directeur HAWO Beheer BV Toen Hawo in zwaar weer zat, bood Wadinko de helpende hand. Door middelen en kennis in te brengen, bleef de werkgelegenheid behouden - René Schoenaker, directeur Hawo Beheer BV
achtergrond Historie Begin 1991 besloten de aandeelhouders van de toenmalige Waterleiding Maatschappij Overijssel NV (WMO) rente en dividend uit Wavin in te zetten voor het stimuleren van bedrijvigheid in het verzorgingsgebied (Overijssel, Zuidwest Drenthe, Noordoostpolder). Dat leidde in 1992 tot de oprichting van Participatiemaatschappij Wadinko. Opdracht Wadinko Het stimuleren van bestaande en nieuwe bedrijvigheid in het verzorgingsgebied van de voormalige WMO door te participeren in het risicodragend vermogen van ondernemingen uit diverse branches; bijdragen aan de versterking van de economische structuur in het werkgebied, met bijzondere aandacht voor de werkgelegenheid op langere termijn; het bevorderen van onderlinge samenwerking tussen ondernemingen waarin wordt deelgenomen, en tussen deze ondernemingen en andere bedrijven en instellingen; het stimuleren en laten uitvoeren van kansrijke (bedrijfs)- initiatieven die bijdragen aan gewenste economische en sociale ontwikkelingen in het werkgebied; het instandhouden en redelijk laten renderen van het aan Wadinko ter beschikking gestelde vermogen. Niets is zo moeilijk als kiezen op basis van een kleurstaal. Of je nu in de bouwmarkt een verfkleur uitzoekt of dat je uit een brochure de kleur van je nieuwe auto kiest, de vraag is altijd hoe die kleur in de werkelijkheid uitpakt. Dat zegt Rob Arendsen, DGA van Colour in Display. Het is dan ook geen wonder dat dit soort industrieën alleen genoegen nemen met de allerhoogste kwaliteit op kleurgebied. Zo goed als het nu gaat, zo goed ging het niet toen Arendsen het failliete Multicolor uit Deventer kon overnemen. Ik zag direct kansen voor een full service onderneming. Daarvoor waren alle ingrediënten aanwezig. Mijn eerste opgave was al het oud zeer opruimen en de bedrijfscultuur drastisch veranderen. Meer verantwoordelijkheid bij de mensen en veel proces- en productieverbetering doorvoeren. En veel, heel veel aandacht geven aan mijn mensen. Ik heb ze steeds voorgehouden dat we de dingen slimmer moesten doen. Met meer en betere techniek en automatisering, maar wel praktisch en pragmatisch. Ik heb ze deelgenoot gemaakt van mijn droom om de beste en mooiste fabriek van Europa te worden op het gebied van kleuren en displays. Natuurlijk zocht ik ook naar aanvullende financiering en ondersteuning bij het realiseren mijn droom. Mijn huisbankier adviseerde mij te gaan praten met Wadinko. Dat bleek uiteindelijk een gouden advies. Kijk, ik ben ondernemer en ondernemend. Ik wilde graag hulp maar wel onder mijn voorwaarden. En de verhoudingen moesten van meet af aan helder zijn. We zijn er in goede harmonie uitgekomen, Wadinko en Colour in Display. Nu ervaar ik Wadinko als een sparringpartner met een hoge toegevoegde waarde en dat verloopt uitstekend. Er was veel te doen en er is nog genoeg te doen, maar we hebben samen al heel goede stappen gemaakt. Dankzij Wadinko kreeg ik de ruimte om door te gaan en te doen wat moest gebeuren. - Rob Arendsen, directeur Colour in Display Wadinko, sparringpartner met toegevoegde waarde - Rob Arendsen, directeur Colour in Display
aandeelhouders wadinko n.v. Provincie Overijssel Hof van Twente Hardenberg Steenwijkerland Dinkelland Rijssen-Holten Raalte Twenterand Zwartewaterland Meppel Dalfsen Noordoostpolder Hellendoorn organisatie Deventer Olst-Wijhe Westerveld Losser Borne Wierden Ommen Tubbergen Staphorst Kampen Urk Francis Quint, Hoofd Participaties en Financieringen bij het Zuid-Hollandse InnovationQuarter, maakt sinds 2012 deel uit van de Raad van Commissarissen van Wadinko. Dankzij enkele RVC-schappen bij (semi) publieke organisaties met een maatschappelijke rendement doelstelling kwam ze in contact met Wadinko. Een participatiemaatschappij die enig is in zijn soort, aldus Quint. Wadinko onderscheidt zich in zijn denken en doen. Hoewel heel belangrijk, zijn het niet altijd en alleen de cijfers die doorslaggevend zijn. Het vertrouwen in de ondernemer en de onderneming telt minstens zo zwaar. Dus niet meteen een exitstrategie uit de kast trekken als het even minder gaat, maar kijken waar en hoe bijvoorbeeld het Wadinkonetwerk ingezet kan worden. Raad van Commissarissen van Wadinko N.V. mr.ing. J. Oosterhof, voorzitter drs. V.E. van Dijk drs. F. Quint B. Kamp M.K.M. Stegers drs.mr. B. Koelewijn Staf W.F. Wesselink, directeur L. Stutvoet, investment manager B.H.J. van Dijk, controller mw. E. Driessen, secretaresse Ja, en dat kan alleen als je participaties op de lange termijn aangaat. Het mooie is dat de praktijk het gelijk van Wadinko bevestigt. Kijken we naar onze huidige participaties, dan betreft het allemaal veerkrachtige en solide bedrijven die ook in 2013 weer voor meer werkgelegenheid zorgden. We zien dat andere participatiemaatschappijen de rol van Wadinko in het geheel niet oppakken. Tegelijk constateren we dat de behoefte aan een participatiemaatschappij als Wadinko steeds groter wordt. De organisatie is klein, compact en slagvaardig. Het huidige profiel is scherp en sterk. Het is nu zaak de vele kansen en mogelijkheden te verzilveren. -Francis Quint, lid raad van commissarissen van Wadinko Wadinko is enig in haar soort --Francis Quint, lid raad van commissarissen van Wadinko
wadinko participaties Burgemeester Marc-Jan Ahne, de huidige burgemeester van Ommen, herinnert zich zijn eerste kennismaking met Wadinko nog goed: Als burgemeester spreek ik veel met ondernemers in de gemeente. En natuurlijk heb ik ook regelmatig contact met burgemeesters van omliggende en andere gemeenten. Vaak gaat het dan over werkgelegenheid en over het behoud daarvan. Over ondernemerschap. En over hoe we als bestuurders daar de juiste voorwaarden voor kunnen creëren. Maar gemeenten zijn geen bancaire instellingen. Het is daarom zo belangrijk dat we ondernemers en ondernemingen met potentie kunnen attenderen op Wadinko. Natuurlijk is Wadinko kritisch. Dat moet ook. Het bedrijfskapitaal van Wadinko is uiteindelijk toch gemeenschapsgeld. Maar kijk eens naar al die voorbeelden waarin het wel tot een participatie kwam. Dankzij Wadinko kwam menig bedrijf tot succes waar dat anders niet of pas veel later zou zijn gebeurd. Met alle positieve consequenties voor de werkgelegenheid van dien. Als aandeelhouder heeft Ahne ook financieel gezien baat bij goede Wadinko-resultaten. Daarover heeft hij een duidelijke mening. Lachend: Iedereen weet dat gemeenten er alsmaar taken en verantwoordelijkheden bijkrijgen. Ieder extraatje om dat alles te financieren is dus welkom. Dan weer serieus: Dividend uitgekeerd krijgen is natuurlijk nooit weg. Maar nog liever heb ik dat Wadinko dat gebruikt om nog meer bedrijven goed of weer goed op de rails te krijgen. Om de simpele reden dat het maatschappelijk effect van succesvolle participaties in termen van werkgelegenheid zo verschrikkelijk belangrijk zijn. Een mooier schoolvoorbeeld van een win-win situatie kan ik niet bedenken. Naam onderneming AKG BMA Groep Bomefa BR Controls Caase.com Colour in Display De Buren DAVO DION Groep Dutch-Shape Euro Mouldings Fortes Solutions HAWO IBL Indes IJssel Technologie Masterfoam Regge Hout Rollepaal B.V. SPM Tauw Timmerije Triogen Triump Group TT Engineering WWINN Vestigingsplaats Vroomshoop Kampen Enschede Deventer Hengelo Deventer Hardenberg Borne Nijverdal Enschede Rijssen Hamburg Enschede Ootmarsum Goor Dedemsvaart Hengelo Deventer Noordijk Goor Hardenberg Almelo Wadinko aandeel 100% 19% 66,70% 49% 37% 30% 35% 40% 30% 20, 45% 71,42% 30% 30% 72,85% 77,50% 90,10% 79,48% 20% 35% 75% Aantal werknemers 73 100 50 60 60 60 14 30 86 45 65 30 89 60 47 250 54 26 170 130 1000 100 20 109 47 74 - Marc-Jan Ahne, burgemeester Ommen, namens de gemeente Ommen aandeelhouder Wadinko Samenspel gemeenten en Wadinko schoolvoorbeeld win-win situatie - Marc-Jan Ahne, burgemeester Ommen, namens de gemeente Ommen aandeelhouder Wadinko
Een aantal jaren geleden ben ik voor mezelf begonnen als consultant. Maar ik ontdekte dat het alleen werken mij toch niet zo goed beviel. Via via kwam ik in contact met Wadinko. Daar wist men mij te vertellen dat de eigenaren van Uitgeverij DAVO, bekend van hoogwaardige postzegelalbums en postadministratie-producten, opvolging zochten. Na de eerste kennismaking constateerden we al snel dat er een klik was tussen de eigenaren van DAVO, de mensen van Wadinko en mijzelf. Een management buy-in bleek voor iedereen een bevredigende oplossing. Een management buy-in bleek voor iedereen een bevredigende oplossing. Oók voor de medewerkers van DAVO. Want daarmee werd hun werkgelegenheid behouden. Bij verkoop aan een concurrent zou dat maar zeer de vraag zijn geweest. DAVO heeft een lange en interessante historie. Om het merk meer tot z n recht te laten komen, verleggen we de focus gaandeweg naar crossmarketingactiviteiten rond de verkoop van postzegels. En door samen te werken met een bedrijf dat dezelfde doelgroepen bedient, proberen wij meer potentiële klanten aan te boren. Dus filatelie een saaie business? Ik weet inmiddels beter! - Albert Ploeger, directeur Uitgeverij DAVO AKG Kunststof Groep AKG recycled en verkoopt hoogwaardige PP-compounds aan Europese kunststofverwerkende bedrijven. AKG is ook één van Europa s grootste spuitgietbedrijven van plant- en boomcontainers en spuitgiet kunststofproducten in de verpakkingsindustrie, de bouw en opslag- en transportsystemen. BMA Groep BMA Ergonomics ontwikkelt, produceert en verkoopt hoogwaardige bureaustoelen en robuuste 24/7-stoelen. Bomefa Ontwikkelt, produceert en verkoopt archief- en bibliotheekinrichtingen, kasten en speciale werkplekken. BR Controls BR Controls ontwikkelt, produceert en realiseert innovatieve, webbased besturingssystemen voor alle gebouwgebonden technische installaties en voor industriële installaties. Caase.com Caase.com is een onafhankelijke Cloud Integrator in Nederland en specialist in veranderingstrajecten richting Cloud Computing. Colour in Display Colour in Display maakt kleurwaaiers, kleurstalen en displays voor verffabrikanten, nationale en internationale bouw- en supermarkten en cosmeticabedrijven. De Buren De Buren is een uniek afhaalconcept van elektronische beveiligde, onbemande en deels gekoelde kluisjes voor onder andere online aankopen. Uitgeverij Davo DAVO geeft voorgedrukte landenalbums voor postzegelverzamelaars uit en werkt daarnaast samen met tal van postadministraties in de gehele wereld bij het ontwikkelen en produceren van voor verzamelaars relevante producten. Postzegelalbums saai? Ik dacht het niet! Bijna de helft van alle mensen die ik spreek, kent DAVO. En meestal hebben ze ook één of zelfs meerdere DAVO-albums in hun boekenkast staan - Albert Ploeger, directeur Uitgeverij DAVO
DION De Dion Groep B.V. is een professionele, zakelijke dienstverlener met specialisten op het gebied van personeel en techniek en biedt ondernemingen een breed pakket aan diensten op maat. Rollepaal groep Ontwikkelt, fabriceert en onderhoudt hoogwaardige buis- en pijpextrusielijnen, extrusieapparatuur, matrijzen, toevoer- en assemblagesystemen voor de kunststofverwerkende industrie. Dutch-Shape Dutch-Shape ontwerpt en produceert mallen voor de vliegtuigindustrie waarmee complexe composietdelen geproduceerd worden voor onder meer vleugels, staartstukken en motorbehuizingen. EURO Mouldings Ontwikkelt en produceert geblazen kunststofverpakkingen voor onder andere smeermiddelen, chemicaliën, cosmetica en voedingsproducten. Fortes Solutions Fortes Solutions B.V. ondersteunt met webgebaseerde software middelgrote en grote organisaties bij het succesvol realiseren van organisatorische veranderingen en het bereiken van hun strategische doelen. HAWO Beheer HAWO levert precisieonderdelen en geassembleerde modules die worden gebruikt in de civiele en defensie lucht- en ruimtevaart, in scheepsmotoren, motoren voor energieplants, gasturbines en industriële compressoren. IBL International IBL produceert in vitro diagnostische kits voor het detecteren van onder andere infecties, autoimmuunstoornissen, hormoonproductie en neurologische afwijkingen. Indes Indes is een industrieel ontwerpbureau sterk in producten die beter begrepen en gewaardeerd worden door de consument of professional. IJssel Technologie Groep Verbetert productieprocessen door een integrale benadering van ontwerp, realisatie en onderhoud. Stork Ontwikkelt, fabriceert en verkoopt spuitgietmachines aan kunststofverwerkende bedrijven in Europa en Noord-Amerika. Tauw Tauw is een uniek advies-en ingenieursbureau voor ruimtelijke ontwikkeling gericht op een duurzaam en goed leefklimaat. Timmerije Timmerije is een full service producent van kunststof spuitgietonderdelen gespecialiseerd in technologisch complexe producten. Triogen Triogen is een toonaangevende leverancier van turnkey ORC oplossingen voor de benutting van restwarmte stromen en de efficiënte omzetting in elektriciteit. Triumph Group De Triumph werkmaatschappijen engineeren en fabriceren onderdelen voor machines, apparaten en systemen en realiseren complete systemen voor diverse toepassingen. TT Engineering TT-Engineering is een ingenieurs- en detacheringsbureau gericht op branches zoals aerospace, automotive, machinebouw en scheepsbouw. WWINN WWINN ontwikkelt en realiseert innovatieve oplossingen voor het produceren van hoogwaardige componenten in de elektronische, medische, automotive en hightech industrie. Masterfoam Masterfoam produceert kunststof Pe- en PU-schuimen, rubber en vilt voor toepassingen in de verpakkingsindustrie, de automobielsector, industrieën en logistieke ketens. Regge Hout Regge Hout is gespecialiseerd in zeer duurzame, meestal FSC gecertificeerde houtsoorten die worden toegepast in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW) en de woning- en utiliteitsbouw.
Zeven Alleetjes 1 Postbus 445 8000 AK telefoon 038 425 93 60 e-mail info@wadinko.nl internet www.wadinko.nl De ondernemende participatiemaatschappij in Overijssel, Noordoostpolder en Zuid-West Drenthe